მთელი წირვა არის მოკლედ გამოხატვა და წარმოდგენა უფლისა იესო ქრისტეს ცხოვრებისა. როდესაც მღვდელი, ანუ დიაკონი სახარებასა წაიკითხავს, წარმოიდგინე, რომ გესმის ხმა და ქადაგება თავად უფლისა იესო ქრისტესი. როდესაც მღვდელი სამკვეთლოთგან გამოასვენებს ტარიგსა და შეასვენებს საკურთხეველში და დაასვენებს ტრაპეზზე, იცოდე, რომ ის არის თვით უფალი იესო ქრისტე, შემავალი იერუსალიმს, რათა მიიღოს ტანჯვა და ჯვარცმა ჩვენთვის. ბარძიმში არის მისი სისხლი და ფეშხუმზე მისი ხორცი. ერთის სიტყვით, ყოველსა ეკლესიურს მოქმედებასა და წესსა აქვს თვისი მნიშვნელობა. მაშასადამე, როდესაც შენ სდგეხარ ეკლესიაში, არც გონებითა და არც გულითა არ უნდა იყო უქმი, დაფანტული. გონებითა უნდა გაიზრახვიდე, რას ნიშნავს და რას გვასწავლის ის, რასაც ხედავ და რაიცა გესმის; გული უნდა გქონდეს მდუღარე, მონანული, შემუსვრილი შენისა უღირსებისა და ცოდვისათვის. ამ სახით და ამ შემთხვევაში შენ ეკლესია მოგცემს დიდსა სულიერსა სარგებლობასა. შენ და ეკლესიას შორის დაიბადება მტკიცე და ღვთაებრივი კავშირი. შენ შეიყვარებ ეკლესიასა, მოგეწონება წირვა–ლოცვის მოსმენა; ეკლესიას ექმნება შენს გულში გავლენა და მოქმედება; იგი ცოტ–ცოტად გამოგიცვლის შენ გულს, გაგიკეთებს სასოებას და ხასიათს და ესრედ ცოტ–ცოტად მოამაზადებს სულსა შენსა ზეციერისა სუფევისათვის.

link

ნაცვლად ღვინის სმით შექცევისა და ლხინისა, წმიდა მოციქული პავლე გვასწავლის ჩვენ სხვანაირს სიამოვნებასა და შექცევასა: „ნუ დაითვრებით ღვინითა... არამედ აღივსენით სულითა. ეტყოდეთ თავთა თვისთა ფსალმუნითა და გალობითა და შესხმითა სულიერითა, უგალობდით და აქებდით გულითა თქვენითა უფალსა“ (ეფეს. 5.18–19). იცოდა წმიდამან მოციქულმან, რომ სუსტი კაცის ბუნება ვერ გასძლებს სრულიად უნუგეშოდ და შეუქცევრად, ამისათვის გვაჩვენა ჩვენ საშუალება, რით უნდა შევიქცევდეთ თავსა და მოვიპოვებდეთ მხიარულებასა. გალობა ძლიერ გაამხიარულებს ყოველსა კაცსა. რაც უნდა მოწყენილი და მწუხარე იყოს კაცი, ტკბილი ხმით გალობა დაავიწყებს მას მისსა მწუხარებასა. მაგრამ წმიდა მოციქული პავლე წინადაგვიდებს ჩვენ სულიერსა გალობასა და ქებასა ღვთისასა, მისთვის, რომ ესრეთი გალობა კიდეც გაამხიარულებს კაცსა და კიდეც აღაშენებს სულსა მისსა; მაშინ, როდესაც ხორციელი, სოფლიური გალობა, ანუ სიმღერა, ხშირად აღელვებს ვნებათა კაცისათა და მისცემს ცუდსა ზნეობასა. ჩვენთა ძველთა წინაპართა ერთი კარგი ჩვეულება ჰქონდა, ძმანო ქრისტიანენო. მათ უყვარდათ თავის შექცევა და ლხინი სუფრაზე სწორდ იმ სახით, როგორათაც გვასწავლის ჩვენ წმიდა მოციქული პავლე. სუფრაზე დაჯდომილნი, იგინი დიდხანს ნუგეშობდნენ ძლისპირთა, ფსალმუნების და სხვა საეკლესიო გალობის წარმოთქმით.

link

ნახა რა მაცდუნებელმან, რომელ იესო ქრისტე არ ემონება სხეულსა თვისსა, გამოსცვალა მანქანება თვისი და მიუდგა პირდაპირ სულიერითა გრძნობათა და მიდრეკილებათა. მან იფიქრა, რომელ, იქმნება იესო ქრისტეს ჰქონდეს სულში რომელიმე ამპარტავანება. მაშინ აღიყვანა მაცდუნებელმან იესო მაღალსა სართულსა, ანუ სახურავსა ტაძრისასა და უთხრა მას: უკეთუ შენ ხარ ძე ღვთისა, გარდაიგდე თავი შენი ამიერ ქვეყანად, რამეთუ წერილ არს, ვითარმედ: ანგელოზთა მისთადა უბრძანებიეს შენთვის და ხელთა მათთა ზედა აღგიპყრან შენ, ნუსადა წარსცე ქვასა ფერხი შენი. გარნა ვერცა ამპარტავანება იპოვა მაცდურმან გულსა შინა მაცხოვარისასა. წერილ არს, უპასუხა მაცხოვარმან: არა განსცადო უფალი ღმერთი შენი. აქედგანაც ისწავლე, ძმაო ჩემო, რომელ თუ მეტად თავის მომწონე ხარ, დიდი გული გაქვს და დიდი ჰაზრი შენს თავზე, მაცდური ისარგებლებს ამით და შთაგაგდებს რომელსამე ცოდვასა შინა სწორეთ ამის მსგავსი გამოცდა იქმნება ეშმაკისაგან, უკეთუ ერთმან ვინმემ იფიქრა თავის გულში: მე დიდი კაცის შვილი ვარო, ბევრი ყმები მყვანან, ჩემთვის სირცხვილია შრომა და მუშაობა; ანუ ვინმემ თუ იფიქრა, მე მდიდარი ვარ, საჭირო არ არის ჩემთვის მუშაობა; ანუ სხვამ ვინმემ იფიქრა, მადლობა ღმერთს მე წმიდათ ვატარებ ჩემ ცხოვრებას, ჩემში მტერი ვერ ნახავს სიცუდესა, ყოველი ესრეთი ჰაზრი ადგილს აძლევს ეშმაკსა მიახლებად და გამოცდად კაცისა.

link

უმთავრესი განსხვავება კაცისა პირუტყვთაგან ის არის, რომ პირუტყვნი დასაბამიდგან აქამომდე ერთ მდგომარეობაში არიან. თუმცა, პირუტყვსა აქვს ცოტაოდენი გაგება, მიხთომა, მაგრამ მათი ჭკუა და მიხთომა არ იზრდება, ერთნაირად არის. თუმც, ამათაც აქვს რამე ზნე, მაგრამ მათი ზნე ერთ საზღვარშია, ვერ გაუმჯობესდება, წინ ვერ წავა. კაცი სულ სხვანაირად შჰქმნა ღმერთმა. კაცი მარადის წინ მიდის ჭკუით, გონებით, ზნეობით, ყოფა–ქცევით; ერთი სიტყვით, კაცს აქვს დაუსრულებელი მისწრაფება უმჯობესისადმი. გარნა, უზრუნველი, დაუდევნელი კაცი სცხოვრობს მხოლოდ დღევანდელი დღისათვის, მომავალი მისთვის არ არსებობს, იგი დაკმაყოფილებულია დღევანდელი დღის მცირე რამე ლხინით და სიხრულით. რა საჭიროა მისთვის მაინცდამაინც გაამდიდროს თვისი ჭკუა და გონება მეცნიერებით და გონების ამაღლებით? მისი ბენდიერება მდგომარეობს დღევანდელს რამე მცირე ნუგეშში, მცირესა რამე კმაყოფილებასა. შინა. მაცხოვარმა გვიბრძანა: „იყვენით თქვენ სრულ, ვითარცა მამა თქვენი ზეცირი“. აი, რა დაუსრულებელი და ამაღლებული მიზანი გვიჩვენა ჩვენ მაცხოვარმან. ათასი წელიწადი რომ იცხოვრო ქვეყანაზე და დღე და ღამე რომ ეცადო, მაშინაც ვერ მიაღწევ ამ მიზანს; და დაუდევნელი კაცი არ ჰფიქრობს, რომ მოკლეა ცხოვრება ჩვენი, ხოლო დიდ არს და საშინელ და მძიმე მიზანი იგი, რომლისა მიმართ მიმდინარეობს ყოველი გონიერი კაცი წუთსა ამას ცხოვრებასა შინა.

link

რისთვის უნდა გვიყვარდეს ჩვენ უზომოდ ღმერთი? პირველად მისთვის, რომ იგი არის ერთი, ყოველიფერზე უდიდესი და უმჯობესი არსება; მაშასადამე, ღირს და სჯობს, რომ მარტო იგი გვიყვარდეს სრულითა სიყვარულითა, ხოლო სხვა ყველაფერი იმ ზომად გვიყვარდეს, რა ზომად გაგვახსოვნებს ღმერთსა და გაგვამტკიცებს ღვთის სიყვარულში. მეორედ მისთვის, რომელ ღმერთი არის საუკუნო და მარადმყოფი და შეუცვლელი, ხოლო სხვა ყოველიფერი ცათა შინა და ქვეყანასა ზედა იცვლება და წარმავალია. გვირჩევნია ჩვენც ჩვენი სული და გული მივანდოთ მარადმყოფსა და შეუცვლელსა. ჩვენი სული და გული განისვენებს მხოლოდ მაშინ, როდესაც მიენდობა საუკუნოსა ღმერთსა. მესამედ, კაცის სულსა და გულსა ისრეთი თვისება აქვს, რომ რასაც შეიყვარებს სრულითა სიყვარულითა, იმას დაემონება, მისი მსახური და მასიამოვნებელი იქნება და ცდილობს, რომ იმას დაემზგავსოს, ანუ ესრედ ვსთქვათ, იმის ფერს მიიღებს. მაშასადამე, თუ ღმერთს შეიყვარებ შენ, ძმაო, ყოვლითა გულითა შენითა, მაშინ გული შენი აღივსება ღვთის მადლითა, სახიერებითა და კეთილობითა; თუ შეიყვარებ ყოვლითა ძალითა შენითა, მაშინ ყოველნი ძალნი და ნიჭნი შენისა ბუნებისანი განცხოველდებიან და ყოველნი მათნი მოძრაობანი და საქმენი იქმნებიან მართალნი და ნაყოფიერნი. ბოლოს, თუ შეიყვარებ ღმერთსა ყოვლითა გონებითა შენითა, ყოველნი შენნი აზრნი, მოგონებანი იქნებიან აღბეჭდილნი ჭეშმარიტებითა და წრფელობითა.

link

საკმაო არ არის, რომ კაცმა მარტო თვითონ თავისი სულიერი მდგომარეობა გამოიკვლიოს, არამედ ისიც საჭიროა, რომ მან სხვას ვისმეს აღუაროს თავისი ცოდვა; „იტყოდე შენ ცოდვათა შენთა პირველად, რათა განმართლდე“ (ისაია 43, 26). რაც გინდა გონიერი იყოს კაცი და პირუთვნელი, თვითონ სიმართლით ვერ ასწონის თვისსა სიცოდვესა და უღირსებას. ყოველი კაცი თავის მოყვარეა, თავის თავს ეფერება და ადვილად შეუნდობს თვისთა ცოდვათა. ამისთვის საჭირო არის, რომ მან ვინმე მასზედ უფრო გამოცდილი და პირუთვნელი კაცი მოიხმაროს ამ საქმეში. გარდა ამისა, ცოდვის აღსარებას აქვს ის განსხვავებული მოქმედება, რომ მით კაცი თავის ცოდვას შიგნიდგან გარე გამოიყვანს და მით თავის სულიერს მდგომარეობას დაინახავს, ვითარცა სარკეში. ცოდვა ემზგავსება ეკალს, რომელიც შეერჭო კაცს ხორცში. სანამ ეკალს ხორციდან არ გამოიღებს, მისი წყლული არ მორჩება; მზგავსადვე, თუ კაცმა არ წარმოსთქვა აღსარებაში ცოდვა და მით იგი, ესრედ ვსთქვათ, არ გამოაგდო, არ უარჰყო, მაშასადამე, იგი მის გულში დარჩება სავნებელად მისდა. უბრალო ერის კაცსაც რომ აღუარო შენი ცოდვა და რჩევა ითხოვო, მაშინაც მიიღებ რამე სარგებლობას; კიდეც გვირჩევს წმინდა მოციქული, რომ აღუარებდეთ ერთმანეთს ცოდვებსა ჩვენსა. პირველ საუკუნეებში კიდეც იყო ჩვეულება, რომ ქრისტიანენი თვით ეკლესიაში ხმამაღლა აღიარებდნენ თავიანთ ცოდვათა წინაშე შეკრებილთა ქრისტიანეთა, და ითხოვდნენ შენდობასა.

link

ძლივს შეიძლება მოპოება ქვეყანაზედ ისეთი კაცისა, რომელიც არ დრტვინვიდეს, არ სტიროდეს, არ სჩიოდეს თვის ხვედრზედ, ანუ მდგომარეობაზედ. ყოველიფრით კმაყოფილი და მადლიერი ღმერთზედ კაცი თითქმის არ იპოვება ქვეყანაზედ. დრტვინვით, უკმაყოფილებით ვერაფერს ვერ გაასწორებს კაცი. მარადის მოწყენილი, მარადის მდრტვინველი კაცი თავის თავს თითქმის განგებ აუბედურებს. ჭკუიანი, კეთილგონიერი კაცი, მართლაც რომ ცუდ მდგომარეობაში იყოს, შეუძლია თავის დაწყნარებულს კეთილს სულში მოიპოვოს მრავალი ნუგეში და კეთილი აზრი.ნამდვილი მწუხარება და უბედურება გადიდდება და დამძიმდება წუხილით და დრტვინვით; ხოლო დამცირდება და გაჰქრება, თუ კაცი სულგრძელია და მომთმენი. გარნა სუყველაზე უარესი და საშინელი ის არის, რომ კაცი მდრტვინველი, უკმაყოფილო, ადვილად დაჰკარგავს საუკუნო ცხოვრებას და ნეტარებასაც. ეს მისთვის, რომ იმას შეუმცირდება სარწმუნოება, დააკლდება სასოება, კარგად ვერ ილოცავს, ღვთის სიყვარული აღარა აქვს, ყოველი მოყვასი ეძაგება. რა განკურნავს ამ სენს? განჰკურნავს მხოლოდ სახარება, ქრისტე იესოს სჯული. იგი გვასწავლის ჩვენ, რომ ღმერთი არის მამა ჩვენი. თუ შენ ღმერთი ცხოვლად გწამს და გახსოვს, რომ იგი არის შენი ზეციერი მამა, ეს განკურნავს ყოველს შენსა მწუხარებასა, მისთვის, რომ ადვილად მოითმენ ყოველს აქაურს მწუხარებას, რადგანაც მოელი, სასოება გაქვს მიიღო ზეციერი, დაუსრულებელი ნუგეში და ბედნიერება.

link

იმ ზომად ვიქმნებით ჩვენ ჭეშმარიტნი ქრისტიანენი, რა ზომად იესო ქრისტე ჩვენს გულში გამოიხატება და გაცოცხლდება. მთელი იესო ქრისტეს ცხოვრება, შობიდგან ამაღლებამდინ, ყოველი ქრისტიანი კაცის გულში უნდა განმეორდეს და შესრულდეს. პირველად, იესო ქრისტე შენს გულშიც უნდა დაიბადოს, ანუ იშვას ძმაო. მეორედ, იესო ქრისტე შენს გულში უნდა გაიზარდოს, ჰასაკში მოვიდეს.მესამედ, იესო ქრისტემ უნდა იწყოს შენს გულში ლაპარაკი, ქადაგება, დარიგება. მერმე ნიშები და სასწაულები უნდა აღასრულოს მაცხოვარმა თვით კაცის გულში. ამისა მერმედ იესო ქრისტემ კიდეც უნდა ივნოს, ჯვარს ეცვას და მკვდრეთით აღსდგეს შენს გულში. საღმრთო წერილში არის თქმული: „რაოდენთა ქრისტეს მიერ ნათელ გვიღებიეს – ქრისტე შეგვიმოსიეს“. თვით პავლე მოციქული იტყვის თავის თავზე: „ცხოველ ვარ არა მე, არამედ იესო ქრისტე ჩემ შორის ცხოველ არს“. თვით იგივე იტყვის: ქრისტესთანა უნდა ჯვარს ვეცვნეთ, რათა იმასთანა აღვსდგეთ. ერთი სიტყვით,ს აღმრთო წერიილ ნამდვილად მოითხოვს ჩვენგან, რომ ქრისტე იესოს ცხოვრება განახლდეს და განმეორდეს ჩვენ შორის. მხოლოდ ორი არის გარემოება იესო ქრისტეს ცხვორებისა, რომელიც ვერ განახლდება ახლავე კაცის ცხოვრებაში: პირველი მკვდრეთით აღდგომა და მეორე ზეცას ამაღლება. გარნა ეს ორი იქნება ჯილდო და გვირგივნი მათთვის, რომელთა სხვანი ყოველნი სახენი და მაგალითნი იესო ქრისტეს ცხოვრებისა განიმეორეს და განაახლეს თვის გულში.

link

თუ გვსურს მივიღოთ მადლი ღვთისა, გავაქარვოთ რისხვა ღვთისა და კაცთა. თუ დაგჩაგრა ვინმემ გულფიცხელობით, თუ გაგინა ვინმემ, მწარე სიტყვა გითხრა, გული გაიმაგრე, ანუ, რომელიც უმჯობესი იქნება და სათნო ღვთისა, უპასუხე: „მართალია, მაგრამ თუ ისეთი ვარ, როგორც შენ ამბობ, მომიტევე“. ათასში ერთხელ არ მოხდება, თითქმის არ შეიძლება, რომ შენს დამჩაგვრელს, მაგინებელს არ შერცხვეს, არ შეიკდიმოს და არ მოინანოს. შენ იფიქრებ: „როგორ შეიძლება ასე მოქცევა! თუ ასე მოვიქცევი, მაშინ ყოველი კაცი დამჩაგრავს, ცხოვრება აღარ შემეძლება ქვეყანაზედ“. არა, ძმაო! ამას შენ იმისთვის ჰფიქრობ, რომ ცუდი, შეცდომილი აზრი გაქვს ადამიანის ხასიათზედ. ვინ იქნება ისეთი მხეცი, რომ, მხედველი ამისთანა შენი სიმშვიდისა, სიწყნარისა, არ შერცხვეს და არ შეინანოს. თუნდა სრულიად მხეცი იყოს შენი მოპირდაპირე, მაშინაც ძლიერ შესწუხდება მით, რომ მის ცუდს სიტყვას მოქმედება არა აქვს შენზედ სრულიად. როგორც ძაღლის ყეფას მიმავალი კაცი, ისე ყურადღებას შენ არ აძლევ მის სიტყვას. ის შეგატყობს, რომ შენი სულგრძელება აღემატება მის სულმოკლეობას და ამისთვის შერცხვება. ამისთანა უნდა იყოს ჭეშმარიტი ქრისტიანე. აკი თქმულ არს: „რომელმან გცეს შენ ყვრიმალსა შენსა მარჯვენესა, მიუპყარ მას ერთ კერძოცა“ (მათ. 5.39). შენ უნდა იყო სულგრძელი, მომთმენი, გონიერი. ამას გვამცნებს ჩვენ სახარება. სული და ხასიათი ქრისტიანისა უნდა იყოს აღვსებული მშვიდობითა, სიწყნარითა, სიყვარულითა.

link

"ნეტარ არიან, რომელთა მიეტევნეს უსჯულოებანი და რომელთა დაეფარნეს ცოდვანი. ნეტარ არს კაცი, რომელსა არა შეურაცხოს უფალმან ცოდვა, არცა არს პირსა მისსა ზაკვა" (ფს. 31.1-2). ერთობ ღრმა და შესანიშნავი არის, ძმანო, ეს სიტყვები. ცხადად სჩანს, რომ მეტად აღელვებული იყო გული წინასწარმეტყველისა, ოდეს მან წარმოსთქვა ეს სიტყვები. იმ ზომად იყო ის შეწუხებული, რომელ ძვალნი მისნი განკფდეს, მეფე იგი დიდებული თითქმის გადიქცა გლახაკად, გულსა მისსა განესხნა ეკალი, "რამეთუ დავდუმენ მე". ესრეთ განაგრძობს დავით სიტყვას: "განკფდეს ძვალნი ჩემნი ღაღადებითა ჩემითა მარად დღე, რამეთუ დღე და ღამე დამძიმდა ჩემ ზედა ხელი შენი, მივიქეც მე გლახაკობად, რამეთუ დამესხნა მე ეკალი". რა აწუხებდა მას, ძმანო, ეგზომად? განზრახვა და წარმოდგენა სიცოდვისა მისისა. სჩანს, რომ მან შთახედა სიღრმესა შინა გულისა და შეეშინა, იგრძნო რა, თუ ვითარ დაცემულ არს ბუნება კაცისა და როდენი ბოროტება ბუდობს მის გულში. რა ჰქმნა წინასწარმეტყველმა ესრეთსა შინა შეწუხებასა?: "ცოდვა ჩემი გაუწყე შენ და უსჯულოება ჩემი არა დავფარე შენგან; ვსთქუ, აუარო ბრალი ჩემი უფალსა და შენ მომიტეო მე უღვთოება გულისა ჩემისა" ესრეთითა ძალითა, ესრეთითა ღრმითა გრძნობითა წინასწარმეტყველი დავით განკიცხავდა თავსა თვოსსა და ემზადებოდა მონანებასა. წინასწარმეტყველი დავით თუ ესრეთ იქმოდა, რაიღა უნდა ვქმნათ ჩვენ, ძმანო; ვითარითა გრძნობითა და შიშითა უნდა ვემზადებოდეთ ჩვენ აღსარებასა და ზიარებასა.

link