გახსოვდეთ, ლოცვისა და დაუღალავი შრომის გარეშე ღვთის სათნოს ვერაფერს გავაკეთებთ: ვერც მიწის ნაყოფს მოვიპოვებთ, ვერც ნამდვილ სრულ ცოდნას შევიძენთ, ვერც სულიერ ცხოვრებაში მივაღწევთ რამეს. ღვაწლის გარეშე წარმოუდგენელია იმ ზნეობრივი თვისებების შეძენა, რაც აუცილებელია ჩვენი უკვდავი სულისათვის.

link

21. დიაკვნის საქმეს აღასრულებს ის, ვინც გონებას წმინდა ღვაწლში წვრთნის და მისგან ვნებიან ფიქრებს განაგდებს, მღვდლის საქმეს - ვინც არსებულის შეცნობით ანათლებს გონებას და მცდარ ცოდნას აღმოფხვრის, ეპისკოპოსის საქმეს - ვინც გონების სრულყოფას წმინდა სამების თაყვანისმცემელი ცოდნის თანაზიარებით დაასრულებს.

link

ვინც ღვთისმოსაობის ღვაწლს სასაცილოდ მიიჩნევს, ჰგავს იმ ადამიანს, რომელიც მდინარის დინების მიმართულებით მიცურავს და ამიტომ დინების მიერ ყოველგვარი პირადი ძალისხმევის გარეშე წაღებული დასცინის მათ, ვისაც სურთ, მდინარის დინების საწინააღმდეგო მიმართულებით გასცურონ და ნაპირზე ამოსულ მცენარეებს ეჭიდებიან.

link

ზოგჯერ ფიქრობენ, რომ ქრისტიანული ცხოვრება ზნეობრივად გამოსწორების პროცესია, სინამდვილეში კი გაქრისტიანება ხელახალი დაბადებაა, ხელახალი ცხოვრებაა, ახალი ქმნილებაა, ცხოვრება არა თავისთვის, არამედ სხვისთვის. წმ. იოანე ოქროპირი წერს: "ნებისმიერი მოღვაწეობა უმნიშვნელო იქნება, თუ იგი სარგებლობას არ მოუტანს სხვას.

link

70. სულის გულისთქმის ნაწილის ხშირი აღგზნება სულში ავხორცული საქმეებისადმი დაუძლეველ მიდრეკილებას წარმოშობს, ხოლო გულისწყრომის ხშირი აღშფოთება, გონებას ალაჩრებს და გამბედაობას ართმევს. პირველს კურნავს ხანგრძლივი ღვაწლი მარხვაში, მღვიძარებასა და ლოცვაში; მეორეს - სიკეთე, კაცთმოყვარეობა, სიყვარული და მოწყალება.

link

ყველაზე ნეტარნი კი ისინი არიან, რომლებმაც უაღრესი სინანული აჩვენეს სულიერი ტკივილითა და შინაგანი გულშემუსვრილობით განზავებული, და ამგვარად დაამხეს ამპარტავანი მტერი; საკუთარი დაუმორჩილებელი ხორცი მოღვაწეობით დათრგუნეს და სულს დაუქვემდებარეს, თავიანთი სინანულით კი (ღვთისაკენ მოქცევით) ზეცას უდიდესი სიხარული მოუვლინეს.

link

ვინც უძლურია და სხეულით ვერ მოსაგრეობს, სულიერად შეუძლია იმოღვაწეოს – მღვიძარებითა და განუწყვეტელი ლოცვით, რათა აღმოიფხვრას სულიერი მანკიერებანი; ასევე შეუძლია გამუდმებით იფიქროს უფლის წმინდა ვნებებზე, რათა მათი წყალობით საკუთარი უძლურება ტკბობად მოეჩვენოს; შეუძლია, აგრეთვე, უძლურების დათმენით ღმერთი ადიდოს და მოწამეობრივი გვირგვინი მოიხვეჭოს.

link

განა უმაღლეს კმაყოფილებას არ განვიცდით, როცა შეგვიძლია, უძნელესი ღვაწლი გავწიოთ იმ ადამიანისთვის, რომელიც გვიყვარს და პატივს ვცემთ?აქედან გამომდინარე, თუ მცირედიდან უდიდესისკენ ავმაღლდებით, ყველაზე სწორი დასკვნა ის იქნება, რომ სიამოვნებით ვიტვირთოთ ქრისტესთვის ჯვარი, ნეტარება ვიპოვოთ თავად ღვაწლში უფრო წინ, ვიდრე მივიღებდეთ ნეტარებას ამ ღვაწლისთვის.

link

5. გონების ვნებათაგან სავსებით გასათავისუფლებლად ისე, რომ მას გონებაგაუფანტავი ლოცვა შეეძლოს, არაა საკმარისი მხოლოდ ღვაწლი, თუ მას სხვადასხვა სახის სულიერი შემეცნება არ ახლავს. პირველი გონებას თავშეუკავებლობისა და სიძულვილისაგან ათავისუფლებს, ხოლო მეორე გულმავიწყობისა და უცოდინარობისაგან იცავს და ამგვარად მას საშუალება ეძლევა ილოცოს ისე, როგორც ჯეროვანია.

link

ყველანაირი სახის მოღვაწეობა ისე უნდა წარიმართოს, რომ მონასტერში ეს არავინ იცოდეს. თუკი შეიტყობენ, მოღვაწეობა უკვე აზრს კარგავს. არ იფიქროთ, თითქოს ფარულად საქმის კეთება, ანუ როდესაც ჩვენს ღვაწლს ვერავინ ხედავს და არავინ იცის მის შესახებ, მკაცრად აუცილებელი არ იყოს: მკაცრად კი არა, უმაკაცრესად აუცილებელია. ღვაწლი, რომლის შესახებაცზარს შემოჰკრავენ - ფუჭია, გროშის ფასადაც აღარ ღირს.

link