ნეტარმა კი უთხრა: ფრიად მმარხველებს, მაგრამ გამოუსწორებლებს, როგორც მე ვფიქრობ, ჩემო შვილო, ეს საკუთარი ბაგეების გამო ემართებათ. რამეთუ ის, ვინც ყოველთვის არ იცავს თავის ბაგეებს, მთელი წელიც რომ იმარხულოს, არანაირ სარგებელს არ იღებს. ასე რომ, თუ ეშმაკი მრისხანებისთვის გაღიზიანებს, არაფერი არ თქვა და შენ გაიმარჯვებ ვნებაზე. თუ მტერი კვლავ შურისთვის აღგძრავს, ცილს ნუ დასწამებ და შენ დაამარცხებ ბოროტს. რამეთუ შურის ნაყოფი ცილისწამებაა. თუ მაცთუნებელი სიძვისათვის გახურვებს, ნუ გახსნი ბაგეებს ქალთან სასაუბროდ, ასევე ნუ დართავ საკუთარ თავს ზედმეტი ჭამა-სმის ნებას და შენ განმტკიცდები მასზე. ამასთანავე აიღე წკეპლა, საკუთარ თავს მოსცხე და ტკივილი განდევნის ბრძოლას; რამეთუ წერილში ნათქვამის თანახმად, შენთვის თუნდაც ერთი შენი ასოთაგანის წარწყმედა უმჯობესია, ვიდრე მთელი შენი სხეულის ცეცხლოვან გეენაში ჩაგდება (მათე 5, 29). თუ ეს ველური ღორი ძვირფასი საჭმელების სურვილს აღგიძრავს, მაშინ წადი გვერდზე გასასვლელ ადგილას და გაიგებ მათ სიმყრალეს. თუ ვინმე გისაყვედურებს და განგიკითხავს, ან უგუნურს გიწოდებს, შენ აზრები დაიმდაბლე და საკუთარი თავი, ვითარცა ცოდვილი განიკითხე. გაიხსენე, რომ ქრისტეს, ძე ღვთისას, ცოდვილებმა აფურთხეს, აგინეს, თავში კვერთხი ურტყეს და ამიტომ საკუთარი თავი სიცოცხლის ღირსადაც არ მიიჩნიო. იმ სათნო მამების შესახებ კი, რომლებიც ჭამენ და სვამენ, როგორც ჩანს თავისუფლად, იცოდე, ისინი ბუნებით მამაცი მეომრები არიან. მათ ცოდვისმიერი ვნებები დათრგუნეს და, მიიღეს რა უვნებლობის ნიჭი, ახლა ბატონები და მბრძანებლები გახდნენ. მათ თავიდან თავშეკავებით დაიწყეს და ბოლოს, მოღვაწეობით იმ მიზანს მიაღწიეს, რომელიც სურდათ. თუმცა ამას ისინი ხშირად მხოლოდ ადამიანების წინაშე აკეთებენ, მარტოობაში კი - მდუმარებასა და თავშეკავებაში იღწვიან, ინაზღარურებენ რა სენაკში მარხვით იმას, რაც მცირედი ნებართვით, ადამიანების წინაშე მოაკლდათ.

ვინაიდან ეშმაკს უსარგებლო ამაოდმეტყველებაში სურს შენი ჩაგდება, ამიტომ თქვი, რა გინდა. დაე, ღმერთმა არ მისცეს მას შენზე ხელმწიფება.

ძმაო! მე ადრე უკვე მოგწერე, ეშმაკმა შენში უდროო ამაოდმეტყველება ჩათესა-მეთქი. შენ დრო იმისათვის მოგეცა, საკუთარ ცოდვებზე რომ იტირო და იკვნესო. მაგრამ, გონებრივ შფოთში რომ არ დაგტოვო, გეტყვი: რადგან მკვდართა აღდგომის გააზრება გსურს, ამიტომ, თუ წინასწარმეტყველებისა გრწამს, ღმერთმა წინასწარმეტყველ ეზეკიელის მეშვეობით გვიჩვენა, თუ როგორ აღდგებიან მკვდრები: „ძვალი ძვალს მიუდგა, ნაწილი ნაწილს, და წარმოიქმნა ძარღვები, ხორცი და კანი და ასე აღდგნენ“ (სრულყოფილი სხეულები) (ეზეკ. 37, 7-8). და მოციქულმაც, იცოდა რა, რომ ჩვენ სხეულით აღვდგებით, გვასწავლა და თქვა: „ჯერ-არს ხრწნილისა ამის შემოსად უხრწნელებაი და მოკუდავისა ამის შემოსად უკუდავებაი“ (1 კორ. 15, 53). ნუ ცდები, ჩვენი სხეულები ძვლებით, ძარღვებით და თმებით აღდგება და უკუნისამდე ასეთი დარჩება; ოღონდ ისინი უფრო ნათელი და დიდებული იქნება, როგორც უფალი ამბობს ამას: „მაშინ მართალნი გამობრწყინდნენ, ვითარცა მზე, სასუფეველსა მამისა მათისასა” (მათე 13, 43), რითაც წმინდანთა სხეულების დიდება გამოგვიცხადა. მაგალითით აგიხსნი ამას: ხდება ხოლმე, რომ უბრალო ადამიანი მეფესთან შედის და მეფე მას მხედართმთავრის წოდებას ანიჭებს და ის განდიდებული გამოდის იქიდან. მაგრამ, განა ის იგივე ადამიანი არ არის? განა შეიცვალა სხეულით? ასევე დიაკვანს, რომელსაც მცირე ხნით მოუწევს მღვდლობა, მოულოდნელად თუ ეპისკოპოსად დაასხამენ ხელს, მაშინვე დიდებული ხდება. ასევე მოხდება ჩვენს შემთხვევაში. და რატომ არ უნდა იყოს ასე? განა ადამიანები ჯერ კიდევ აქ, ამ სხეულში არ ხდებიან ღმერთშემოსილები? მაშინ როგორ იხილეს ღმერთი მოსემ და მასზე უწინარეს აბრაამმა, იაკობმა და სხვებმა, ასევე სტეფანემ, რომელზეც მოციქულთა საქმეებშია მოთხრობილი, განა ისინი უსხეულონი იყვნენ? ასევე მოხდება აღდგომისას. სწორედ ეს სხეულები აღდგებიან მაშინ, ოღონდ ისინი უხრწნელებას, უკვდავებას და დიდებას შეიმოსავენ. ამიტომაც წერს მოციქული ადამიანის სხეულის შესახებ: „დაეთესვის გინებით და აღდგების დიდებით; დაეთესვის ხორცი მშვინვიერი და აღდგების ხორცი სულიერი“ (1 კორ. 15, 43-44). ასე იმიტომ ამბობს, რომ მრავალი წმიდანი არა მარტო უცნობია ადამიანებისთვის როგორც წმინდანი, არამედ საძულველიც კია მათ თვალში; ხოლო, როდესაც ისინი იქ ქიროტონიის მსგავსად დიდებას შეიმოსავენ, მაშინ ყველასთვის გაცხადდება მათი სულიერება; ამიტომაც ამბობს მოციქული, რომ ადამიანთა წინაშე, „დაეთესვის ხორცი მშვინვიერი, ხოლო აღდგების ხორცი სულიერი“ და დიდებული და ყველას განაცვიფრებს ეს. მოციქულის სიტყვები კი: „რომელმან გარდაცვალნეს ხორცნი ესე სიმდაბლისა ჩუენისანი, რაითა იყვნენ იგინი თანახატ ხორცთა მათ დიდებისა მისისათა“ (ფილპ. 3, 21), იმიტომაა ნათქვამი, რომ უფალი ჩვენს სხეულებს სინათლის მსგავსად გარდაქმნის, მსგავსად თავისი სხეულისა, როგორც ეს მოციქულმა იოანემ თქვა: „უკუეთუ გამოცხადნეს, მსგავს მისა ვიყვნეთ“ (1 იოანე 3, 2). რამეთუ, ძე ღვთისა სინათლეა, მართლები კი, მოციქულის სიტყვის თანახმად - ძენი ღვთისანი (2 კორ. 6, 18) და შვილნი ნათლისანი (1 თეს. 5, 5) არიან. ამიტომაცაა ნათქვამი, რომ უფალი გარდასცვლის ჩვენს სხეულებს. რაც შეეხება სიტყვებს: „რაჟამს დაემორჩილოს მას ყოველი, მაშინ თავადიცა ძე დაემორჩილოს მას, რომელმან-იგი დაამორჩილა მას ყოველი“ (1 კორ. 15, 28), განიხილე, თუ ვის მისწერა ის მოციქულმა - კორინთელებს, მაშინ, როცა წარმართობა ჯერ კიდევ ბატონობდა ქვეყანაზე. ხოლო ზოგიერთ წარმართს ასეთი ჩვეულება ჰქონდა: როდესაც მათი მეფის ძე წამოიზრდებოდა, უჯანყდებოდა თავის მამას და კლავდა მას. ამრიგად, კორინთელებს, თავის ჩვეულებისამებრ, მოციქულის ქადაგებიდან იგივე რომ არ ეფიქრათ ღვთის ძეზე, მოციქულმა მოაშორა მათ ეს აზრი და თქვა: „რაჟამს დაემორჩილოს მას ყოველი, მაშინ თავადიცა ძე დაემორჩილოს მას, რომელმან-იგი დაამორჩილა მას ყოველი“ (1 კორ. 15, 28). ეს კი მაშინ მოხდება, როდესაც მის ფერხთა ქვეშ დაემხობიან მისი მტრები, ანუ ეშმაკი და მისი ძალები, ასევე ისინიც, ვინც მის ნებას ასრულებენ. ამიტომაც თქვა მოციქულმა: „ხოლო აწ არღა ვხედავთ ყოველსავე დამორჩილებულად“ (ებრ. 2, 8), მაგრამ როდემდე? მანამდე, სანამ არ მოვლენ ღვთისა და მამის ანგელოზები, რომელმაც უთხრა მას: „დაჰშჯედ მარჯუენით ჩემსა, ვიდრემდის დავსხნე მტერნი შენნი ქუეშე ფერხთა შენთა“ (ფსალმ. 109, 1). სწორედ ეს მტრები წარსდგებიან ღვთის ძის სამსჯავროზე, რამეთუ ნათქვამია: „არცაღა მამაი სჯის არავის, არამედ ყოველი სასჯელი მოსცა ძესა“ (იოანე 5, 22). ხოლო შენ რომ შეიცნო, თუ როგორ გადასცემს ის სამეფოს ღმერთსა და მამას, მოისმინე: „ძე ღვთისა განხორციელდა და მოვიდა, რათა თავის წმინდა სისხლით მოუწოდოს და განწმინდოს ნათესავი რჩეული, სამეუფოი სამღვდელოი, თესლი წმიდაი, ერი მოგებული“ (1 პეტ. 2, 9). მაშ, იცოდე, მას შემდეგ, როდესაც მას მტრები დაემორჩილებიან და ის მათ მსჯავრს გამოუტანს, მაშინ, რადგან თავადაა მორჩილების ნიმუში, იმ სამეფოს, რომელიც მან შეიძინა, ანუ რჩეულ ნათესავს, ღმერთსა და მამას გადასცემს და ეტყვის: „აჰა ესერა, მე და ყრმანი, რომელნი მომცნა მე ღმერთმან“ (ებრ. 2, 13). თანასწორობაც შეიცანი: მამამ სამსჯავრო მთლიანად ძეს გადასცა, ხოლო ძემ, ისინი ვისაც მოუწოდა, მამას გადასცა. ამრიგად, ის სიტყვა აღსრულდება: „რაჟამს დაემორჩილოს მას ყოველი, მაშინ თავადიცა ძე დაემორჩილოს მას, რომელმან-იგი დაამორჩილა მას ყოველი“. რაც შეეხება საუკუნეებს, რომელზეც ერეტიკოსები საუბრობენ, ეყრდნობიან რა ეკლესიასტეს სიტყვებს, იცოდე, ადამიანის მთელი დრო მისი საუკუნეა. ამიტომაც არ უთქვამს ეკლესიასტეს, რომ ეს უკვე მოხდა წინა საუკუნეებში, ვიდრე ჩვენი ჟამი დადგებოდაო, არამედ რაც ჩვენამდე იყო, ესეც ხდება ჩვენს წინარე საუკუნეშიო (ეკლ. 1, 10). თუ გინდა იცოდე, ეშმაკის სწავლებით როგორ ამახინჯებენ და განმარტავენ წერილს, მართალ რწმენაში გაუცნობიერებელნი და დაუმტკიცებლები (შენიშნე შემდეგი): მოციქულმა თქვა: „საზრდელი მუცლისათვის და მუცელი საზრდელისთვის. ხოლო ღმერთმან იგიცა და ესეცა განაქარვოს“ (1 კორ. 6, 13), და ამას ღორმუცელობის, საჭმლის განურჩევლობის და თავშეუკავებლობის შესახებ ამბობს. ამის საფუძველზე, ისინი ასწავლიან, თითქოს მოციქულმა საზრდელი განაქარვა და თქვა, რომ მუცელი სხეულის ნაწილებიდან ამოღებული იქნება; სინამდვილეში კი მოციქულმა იცოდა, თუ რა მნიშვნელობით ამბობდა ამას. ის აქ, კერძოდ, ვნებებს გულისხმობს, რაც უფალმა განაქარვა კიდეც მასში და მის მსგავსებში, ამიტომაც ამბობს ქვემოთ: „დაღათუ ვჭამოთ, არა გუემატოს და არა თუ ვჭამოთ, არა დაგუაკლდეს“ (1 კორ. 8, 8). აი, რა აზრი დევს ამ სიტყვებში. რაც შეეხება მომავალ მდგომარეობას, ღმერთი ასე ამბობს: რომ ადამიანები ანგელოზთა სწორნი იქნებიან (ლუკა 20, 36). და ისინი აღარც საჭმელს შეჭამენ, აღარც დალევენ და სურვილებიც არ ექნებათ; ხოლო ღვთისათვის არაფერია შეუძლებელი. მან ეს მოსეზე უკვე აჩვენა, რამეთუ როდესაც მას ძალა მიანიჭა, მოსეს ორმოცი დღის და ორმოცი ღამის განმავლობაში არაფერი უჭამია. ვინც ეს მოიმოქმედა, მას ისიც შეუძლია, რომ ადამიანი საუკუნეთა განმავლობაში მსგავს მდგომარეობაში ამყოფოს. თუ ვინმე, ამაოდმეტყველი, მოსეზე და მაცხოვარზე იტყვის, რომ მათ შემდგომში მაინც ჭამეს საჭმელი, მაშინ დაე, ასეთმა იცოდეს, ამით უფალმა მხოლოდ ნაწილობრივ გვიჩვენა მომავლის სახე; ზუსტად ასევე, უფალი, აღადგენდა რა მკვდრებს თავად ან მოციქულების მეშვეობით, ამით საყოველთაო აღდგომაზე მიგვანიშნებდა; თუმცა აღმდგარნი შემდგომში მოკვდნენ კიდეც, მაგრამ ჩვენ ეჭვი არ უნდა გვეპარებოდეს აღდგომაში. მაგრამ თავად უფალმა თქვა: „არა პურითა ხოლო ცხოვნდების კაცი, არამედ ყოვლითა სიტყვითა, რომელი გამოვალს პირისაგან ღმრთისა“ (მათე 4, 4). შენ თვითონ რას იტყვი ამის თაობაზე? ნუთუ, წერილის სხვა ადგილების მსგავსად, მხოლოდ დაამახინჯებ ამ გამონათქვამს? ხოლო ნათქვამში: „ხორცთა და სისხლთა სასუფეველი ღმრთისაი დამკვიდრებად ვერ ძალ-უც, არცა ხწნილებამან უხრწნელებაი დაიმკვიდროს“ (1 კორ. 15, 50), ხორცსა და სისხლში უწმიდურობა, მზაკვრობა და ვნებიანი სურვილები იგულისხმება. გსურს დარწმუნდე იმაში, რომ სხეულში მყოფი ადამიანებიც არიან სულიერნი? მოისმინე, რა უთხრა უფალმა ნიკოდიმოსს: „ჯერ-არს თქუენდა მეორედ შობაი“ (იოანე 3, 7), და შემდეგ დაუმატა: „წყლისაგან და სულისა“ (მუხ. 5), ხოლო სულისაგან შობილი არსით სულიერია. და კიდევ ნათქვამია: „რომელნი არა სისხლთაგან, არცა ნებითა ხორცთაითა, არცა ნებითა მამაკაცისაითა, არამედ ღმრთისაგან იშვნეს“ (იოანე 1, 13), და „სულ არს ღმერთი“ (იოანე 4, 24). ამრიგად, როდესაც ისინი, ჯერ კიდევ აქ, სულიერნი გახდნენ, იშვნენ რა ღვთისაგან, ნუთუ იქ არ შეუძლია მას სულიერებად გარდაქმნას ისინი? სიტყვებით კი: „ვერ გამოხვიდე მიერ, ვიდრე არა მისცე უკანაისკნელი კოდრატი“ (მათე 5, 26), უფალმა მიუთითა, რომ მათი ტანჯვა მარადიული იქნება. რამეთუ, როგორ გადაიხდის იქ ადამიანი? თუ ღარიბ მოვალეს საპყრობილეში ჩასვამენ და მმართველი ბრძანებს, მანამ არ გაათავისუფლონ, სანამ მთელ ვალს არ გადაიხდის, მაშინ განა შესაძლებელია იმაზე ფიქრი, რომ ის აუცილებლად განთავისუფლდება? სრულიადაც არა! უგუნურივით ნუ გებნევა გზა. იქ ვერავინ წარემატება; ვისაც რაიმე აქვს, აქედანა აქვს - იქნება ეს კეთილი, დამპალი თუ დამატკბობელი. ბოლოს და ბოლოს მიატოვე ამაოდმეტყველება და ნუ მისდევ დემონებს და მათ სწავლებას. რამეთუ ისინი უცებ იჭერენ და დასცემენ თავის მსხვერპლს. ამიტომ ღვთის წინაშე დამდაბლდი, შენს ცოდვებზე იტირე და შენს ვნებებზე იკვნესე. გაიხსენე წერილის სიტყვა: „ახლა ისმინე ისრაელო“ (რჯულ. 10, 12) და ა.შ. და კიდევ: „აწღა მიწყიეს, ესე არს განახლებაი“ (ფსალ. 76, 11). დაუკვირდი საკუთარ თავს (1 ტიმ. 4, 16) და, გამოკვლევის შემდეგ, შეხედე, საით იხრება შენი გული? დაე, ღმერთმა შეგინდოს.

ძმაო, ვაი და ვარამი ჩვენს მოდგმას! რა მივატოვეთ და რას ვიკვლევთ, რას ვეძიებთ და რაზე ვბორძიკობთ! სიმართლის გზები მივატოვეთ და ბნელი გზით მოვისურვეთ სვლა, რათა წერილის სიტყვა ჩვენზეც აღსრულდეს: „ვაი სწორი გზის დამტოვებლებს, ბნელი გზით რომ სურთ სიარული“ (იგავ. 2, 13). ძმაო, მე ჭეშმარიტად საკუთარ თავზე გლოვა მივატოვე და შენზე ვტირი; ეს რაში ჩავარდი?! ჩემს ცოდვებზე ტირილს მოვეშვი და შენზე, როგორც ჩემს შვილზე, ვგლოვობ. ცანი შეძრწუნებულნი არიან, რაზე ცნობისმოყვარეობენ ადამიანები! მიწა იძვრის, როგორ მოისურვეს მათ მიუწვდომელის გამოკვლევა! ეს წარმართული დოგმატებია. ეს იმ ადამიანთა ფუჭმეტყველებაა, რომელთაც ჰგონიათ, რომ რაღაცას წარმოადგენენ. ეს უსაქმურ ადამიანთა სიტყვებია. ეს ხიბლის წარმონაქმნია, რამეთუ ნათქვამია: „იტყოდეს თავთა თვისთა ბრძენ და განცოფნეს“ (რომ. 1, 22). თუ შეცნობა გსურს, დაუკვირდი: „ნაყოფთა მათთაგან იცნნეთ იგინი“ (მათე 7, 16). როგორია მათი ნაყოფები? ქედმაღლობა, დამცირება, უღონობა, სიზარმაცე, შებრკოლება, რჯულისაგან, ან უკეთესად თუ ვიტყვით, სჯულისმდებელი ღვთისაგან გაუცხოვება. ისინი დემონთა და ეშმაკთა მთავრის საცხოვრისნი არიან. ვისაც მათი სწამს, მათ შეხედულებებს ის სიბნელემდე მიჰყავს და არა სინათლემდე. ისინი ღვთის შიშს კი არ აღძრავენ, არამედ უფრო ეშმაკისეულ წარმატებას უწყობენ ხელს. მათ ჭაობიდან კი არ ამოვყავართ, არამედ უფრო გვძირავენ მასში. შინაარსით ეს ის ღვარძლია, რომელიც მტერმა დათესა სახლის უფალის ყანაში. ეს ის ეკლებია, რომლებიც ღვთისაგან დაწყევლილ მიწაზე ამოიზარდა. ისინი სრულიად ცრუნი, სრულიად ბნელნი, სრულიად მოხიბლულნი და ღვთისაგან მყარად გაუცხოებულნი არიან. გაექეცი მათ, ძმაო, რომ მათი სწავლება შენს გულში არ გამყარდეს. ისინი ცრემლებს აშრობენ, გულს აბრმავებენ და იმ ადამიანებს, რომლებიც მათ უსმენენ, სრულიად ღუპავენ. ნუ შეჩერდები და ნუ ფიქრობ მათზე; ისინი სიმწარით არიან აღსავსე და სიკვდილის ნაყოფები მოაქვთ. რაც შეეხება მომავლის ცოდნას, ნუ გებნევა გზა, რასაც აქ დასთეს, იქ იმას მოიმკი (გალ. 6, 7). აქედან გასვლის შემდეგ, ვერავინ წარემატება. განა სირთულეს წარმოადგენს ღვთისათვის, ადამიანის სხეულთან ერთად, მისი სულიც რომ შექმნას? ზეციურ ხარისხებზე მსჯელობისას კი ღვთაებრივმა წერილმა, ყველა ადამიანს პირი დაუყო, როდესაც თქვა: „მან თქუა და იქმნეს, თავადმან ბრძანა და დაებადნეს და დაადგინა იგინი უკუნისამდე და უკუნითი უკუნისამდე“ (ფსალ. 148, 5-6). ხოლო, რაც ღმერთმა დაადგინა, იცვლება კი ის? მასში, წერილის თანახმად: „არა არს ცვალება“ (იაკ. 1, 17). სად მიაგენი, რომ რომელიმე ანგელოზმა საკუთარი მცდელობით წარმატებას მიაღწია? ძმაო, აქ საქმიანობაა, იქ საზღაურია; აქ ღვაწლია, იქ გვირგვინებია. ძმაო, თუ ცხონება გსურს, ნუ გამოეკიდები ამ სწავლებას, რამეთუ ღვთის წინაშე გიმოწმებ, რომ შენ ეშმაკის ორმოში და დაღუპვის უკიდურეს საფრთხეში ჩავარდი. ამიტომ, განუდექი მას და წმინდა მამებს შეუდექი. შეიძინე სიმდაბლე და მორჩილება, გლოვა, მოღვაწეობა, უპოვარება, თავის არაფრად შერაცხვა და ის, რასაც მამების სიტყვებსა და ცხოვრებაში პოულობ. მაშ: „ყავ უკუე ნაყოფი, ღირსი სინანულისაი“ (მათე 3, 8), მე კი ნუ მიყურებ, რადგან ვამბობ და არ ვასრულებ, არამედ ილოცე, რომ ოდესღაც მეც ჭეშმარიტების შეცნობას მივაღწიო და წმინდა სამება ვადიდო, აწ და მარადის, და უკუნითი უკუნისამდე, ამინ.

ძმაო, ვაი და ვარამი ჩვენს მოდგმას! რა მივატოვეთ და რას ვიკვლევთ, რას ვეძიებთ და რაზე ვბორძიკობთ! სიმართლის გზები მივატოვეთ და ბნელი გზით მოვისურვეთ სვლა, რათა წერილის სიტყვა ჩვენზეც აღსრულდეს: „ვაი სწორი გზის დამტოვებლებს, ბნელი გზით რომ სურთ სიარული“ (იგავ. 2, 13). ძმაო, მე ჭეშმარიტად საკუთარ თავზე გლოვა მივატოვე და შენზე ვტირი; ეს რაში ჩავარდი?! ჩემს ცოდვებზე ტირილს მოვეშვი და შენზე, როგორც ჩემს შვილზე, ვგლოვობ. ცანი შეძრწუნებულნი არიან, რაზე ცნობისმოყვარეობენ ადამიანები! მიწა იძვრის, როგორ მოისურვეს მათ მიუწვდომელის გამოკვლევა! ეს წარმართული დოგმატებია. ეს იმ ადამიანთა ფუჭმეტყველებაა, რომელთაც ჰგონიათ, რომ რაღაცას წარმოადგენენ. ეს უსაქმურ ადამიანთა სიტყვებია. ეს ხიბლის წარმონაქმნია, რამეთუ ნათქვამია: „იტყოდეს თავთა თვისთა ბრძენ და განცოფნეს“ (რომ. 1, 22). თუ შეცნობა გსურს, დაუკვირდი: „ნაყოფთა მათთაგან იცნნეთ იგინი“ (მათე 7, 16). როგორია მათი ნაყოფები? ქედმაღლობა, დამცირება, უღონობა, სიზარმაცე, შებრკოლება, რჯულისაგან, ან უკეთესად თუ ვიტყვით, სჯულისმდებელი ღვთისაგან გაუცხოვება. ისინი დემონთა და ეშმაკთა მთავრის საცხოვრისნი არიან. ვისაც მათი სწამს, მათ შეხედულებებს ის სიბნელემდე მიჰყავს და არა სინათლემდე. ისინი ღვთის შიშს კი არ აღძრავენ, არამედ უფრო ეშმაკისეულ წარმატებას უწყობენ ხელს. მათ ჭაობიდან კი არ ამოვყავართ, არამედ უფრო გვძირავენ მასში. შინაარსით ეს ის ღვარძლია, რომელიც მტერმა დათესა სახლის უფალის ყანაში. ეს ის ეკლებია, რომლებიც ღვთისაგან დაწყევლილ მიწაზე ამოიზარდა. ისინი სრულიად ცრუნი, სრულიად ბნელნი, სრულიად მოხიბლულნი და ღვთისაგან მყარად გაუცხოებულნი არიან. გაექეცი მათ, ძმაო, რომ მათი სწავლება შენს გულში არ გამყარდეს. ისინი ცრემლებს აშრობენ, გულს აბრმავებენ და იმ ადამიანებს, რომლებიც მათ უსმენენ, სრულიად ღუპავენ. ნუ შეჩერდები და ნუ ფიქრობ მათზე; ისინი სიმწარით არიან აღსავსე და სიკვდილის ნაყოფები მოაქვთ. რაც შეეხება მომავლის ცოდნას, ნუ გებნევა გზა, რასაც აქ დასთეს, იქ იმას მოიმკი (გალ. 6, 7). აქედან გასვლის შემდეგ, ვერავინ წარემატება. განა სირთულეს წარმოადგენს ღვთისათვის, ადამიანის სხეულთან ერთად, მისი სულიც რომ შექმნას? ზეციურ ხარისხებზე მსჯელობისას კი ღვთაებრივმა წერილმა, ყველა ადამიანს პირი დაუყო, როდესაც თქვა: „მან თქუა და იქმნეს, თავადმან ბრძანა და დაებადნეს და დაადგინა იგინი უკუნისამდე და უკუნითი უკუნისამდე“ (ფსალ. 148, 5-6). ხოლო, რაც ღმერთმა დაადგინა, იცვლება კი ის? მასში, წერილის თანახმად: „არა არს ცვალება“ (იაკ. 1, 17). სად მიაგენი, რომ რომელიმე ანგელოზმა საკუთარი მცდელობით წარმატებას მიაღწია? ძმაო, აქ საქმიანობაა, იქ საზღაურია; აქ ღვაწლია, იქ გვირგვინებია. ძმაო, თუ ცხონება გსურს, ნუ გამოეკიდები ამ სწავლებას, რამეთუ ღვთის წინაშე გიმოწმებ, რომ შენ ეშმაკის ორმოში და დაღუპვის უკიდურეს საფრთხეში ჩავარდი. ამიტომ, განუდექი მას და წმინდა მამებს შეუდექი. შეიძინე სიმდაბლე და მორჩილება, გლოვა, მოღვაწეობა, უპოვარება, თავის არაფრად შერაცხვა და ის, რასაც მამების სიტყვებსა და ცხოვრებაში პოულობ. მაშ: „ყავ უკუე ნაყოფი, ღირსი სინანულისაი“ (მათე 3, 8), მე კი ნუ მიყურებ, რადგან ვამბობ და არ ვასრულებ, არამედ ილოცე, რომ ოდესღაც მეც ჭეშმარიტების შეცნობას მივაღწიო და წმინდა სამება ვადიდო, აწ და მარადის, და უკუნითი უკუნისამდე, ამინ.

„არა არს ესე სიბრძნე ზეგარდამოსრული, არამედ ქუეყანისაი, მშვინვიერი და საეშმაკოი“ (იაკ. 3, 15). ეს ეშმაკისეული სწავლებაა. ამ სწავლებას სამარადისო ტანჯვისაკენ მიჰყავს ის, ვინც მას ყურს უგდებს. ვინც ამ სწავლებითაა დაკავებული, ერეტიკოსი ხდება. ვინც ის ირწმუნა, მან ჭეშმარიტებას ზურგი შეაქცია. ვინც მას ეთანხმება, მისთვის უცხოა ღვთის გზა. ქრისტეს მოღვაწეებს არ უსწავლებიათ ეს. ჭეშმარიტების სიტყვის მიმღებნი არ ღებულობენ ამ აზრებს. ძმაო, სწრაფად მიატოვე ის, რომ გული ეშმაკისეული ცეცხლით არ დასწვა, რომ ხორბლის ნაცვლად შენს მინდორში ეკლები არ დათესო და სიცოცხლის ნაცვლად სიკვდილი არ მოიმკო; და ბევრს იმიტომ ვლაპარაკობ, რომ ქრისტეს ნაცვლად ეშმაკი არ მიიღო. ნუ შეყოვნდები მასში და წმინდანთა ლოცვებით თავს უშველე, როგორც ლოთმა სოდომისაგან, ამინ.