პირვე ხანებში, როგორც მოსაგრე ცხოვრების გამოცდილნი გვასწავლიან, ბოროტი სულები მონაზონს განსაკუთრებით ებრძვიან მოწყინებით, სასოწარკვეთილებით, ნაღველით - მათ მიერ დატოვებული სოფლის გამო; ამასთან ერთად, მათში აღვიძებენ სურვილს, რომ დატოვონ უდაბნო და კვლავ ერში დაბრუნდნენ. მონაზონმა ეს წინასწარ უნდა იცოდეს, რათა სულმოკლეობაში არ ჩავარდეს ასეთი განსაცდელის ჟამს, არამედ - მშვიდად შეხვდეს და მამაცურად შეებრძოლოს მას, ამასთან ერთად, უნდა ფლობდეს და მოქმედებდეს დაუმარცხებელი იარაღით - ლოცვით.

link

თუ მონასტერში ცხოვრობ და წინამძღვრის მოცემულ მორჩილებას ასრულებ, რის გამოც შენთვის შეუძლებელია მუდმივი განმარტოება და მდუმარება, მაშინ მორჩილებისგან თავისუფალი გარკვეული დრო მაინც უნდა დაუთმო ამ საქმეებს - უფალი თუნდაც ამ მციედისათვის მოგანიჭებს თავის წყალობას. განმარტოებისა და მდუმარებისაგან იშვება ლმობიერება და სიმშვიდე, ამ უკანასკნელის მოქმედება კაცის გულზე კი შეიძლება შევადაროთ მხოლოდ სილოამის წყალს, რომელიც წყნარად და უხმაუროდ მოედინება, როგორც ესაია წინასწარმეტყველი ამბობს: "წყალი სილოამისა მავალი მყუდროდ" (ეს. 8,6)

link

მონოზონს [ბერძნულად ნიშნავს მარტოდ მყოფს – სიტყვიდან "მონო", მარტო ერთი] შეჰფერის ცალკე ყოფნა და ყველაზე მეტ სიმშვიდეს იგი ლოცვაში უნდა აღწევდეს, როცა მარტოა თავის სენაკში. ის ხომ სწორედ იმიტომ იწოდება მონოზონად, რომ მარტომ იცხოვროს ღმერთთან და მუდმივად მას ესაუბროს – ნაცვლად იმისა, რომ ადამიანებს ელაპარაკოს. რამდენადაც გაურბიხარ ადამიანებთან საუბრებს, იმდენად მეტ სარგებელს იღებ ლოცვიდან და სხვებსაც უფრო ეხმარები. საერო კამათები კი, რომც არ ჩაერიო და მხოლოდ ისმინო, სულიერ რადიოშეფერხებებს შეგიქმნიან, განუწყვეტელი ლოცვის ხელისშემშლელს, განსაკუთრებით – დასაწყისში.

link

სულიტ უფალში მყოფობა, რაც შინაგანი საქმიანობის არსია, ჩვენზე როდია დამოკიდებული. უფალი თავად მოიხილავს სულს, სულიც არ შორდება მას, ხარობს მის წინაშე და თბება მისით. როგორც კი უფალი გვერდზე გადგება, სული ცარიელდება და ვერ ხელეწიფება კეთილი სტუმრის ხელახლა დაბრუნება. უფაი გვტოვებს სულის გამოსაცდელად, ხდება ხოლმე, მიგვატოვებს და გვსჯის არა გარეგნული საქმეების, არამედ იმის გამო, რომ სულმა ღვთისათვის რაღაც არასათნო მიირქვა. უფალი თუმცა გამოსაცდელად განგვეშორება, მაგრამ როგორც კი სულს გაუჭირდება და უხმობს მას, ის მალევე ბრუნდება უკან. ეს ხდება მაშინ, როცა სული ცოდვას შეიცნობს, შეინანებს, დაიტირებს და ეპიტემიებსაც განასრულებს.

link

კარგია გარტობისათვის თუ თავს შეიკავებთ და ოთხში განმარტოვდებით, მაგრამ საკუთარ თავში განმარტოება უფრო უმჯობესია. პირველი ამის გარეშე არაფერია, ხოლო მეორე პირველის გარეშეც კარგია. როცა ღვთის ტაძარში დადიხართ, ეს კარგია, მაგრამ ვინც სახლში ლოცვას ეჩვევა, როგორც ტაძარში, ეს ნაკლები როდია. როგორც ვინმეს პირისპირ უყურებთ, ასევე შეეცადეთ დააყენოთ თქვენი სული ღვთის წინაშე, რომ თქვენი თვალები ერთმანეთს შეჰყურებდეს. ეს თავისთავად იმდენად ბუნებრივია, ამის შეხსენება არც უნდა გვჭირდებოდეს. რამეთუ სული თავისი ბუნებით ღვთისაკენ უნდა ისწრაფოდეს, უფალი კი ყოველთვის ახლოა და მათ ერთმანეთის მიმართ წარდგენა არ ესაჭიროებათ, რამეთუ ისინი დიდი ხნის ნაცნობები არიან.

link

როგორ ვმართოთ ჩვენი შინაგანი, რომ დავტკბეთ სულიერი სიმშვიდით?.. გეტყვით: შეუქმენით საკუთარ თავს შინაგანი განმარტოება. ასეთი განმარტოება არ ნიშნავს სიცარიელეს და თუ ვინმე გადაწყვეტს შეიქმნას სრული სიცარიელე, ის ამას ვერ შეძლებს. საკუთარ თავში განმარტოება ნიშნავს დავდგეთ ღვთის წინაშე და ვიდგეთ ისე, რომ არ მოვწყვიტოთ გონების თვალი ღმერთს. აი, თქვენი უდაბნოც - ვიყოთ თვალგასწორებული უფალთან... (ასეთი შრომა თავადვე უწყობს ხელს თავის თავს და აადვილებს მას). უფალთან ყოფნა ჩვენი ყოფიერების მიზანია... და როცა ვართ უფალთან, აუცილებლად შევიგრძნობთ სასიკეთო ყოფნას. ეს კი ბუნებრივად აჩერებს ყურადღებას საკუთარ თავში და საკუთარი თავიდან უფალში, ვისგანაც ის მომდინარეობს.

link

link

link

ამბობ, სურვილი გიჩნდება განდეგილობისა. ადრეა, ჩემო კარგო და არც არის საჭირო. განა მარტოობაში არ ცხოვრობ? ძალიან იშვიათად თუ ვინმე შემოგივლის. ხოლო ტაძარში რომ გიწევს ყოფნა, ეს კი არ არღვევს შენს მარტოობას, არამედ განამტკიცებს, გაძლევს ძალებს, რომ დრო სახლშიც ლოცვაში გაატარო. შიგადა შიგ შეიძლება ერთი-ორი დღე გარეთ რ გამოხვიდე და მუდმივად ღმერთთან ყოფნას ეცადო, მაგრამ ეს სენს უნებურად გამოგდის. ასე რომ, ნუ გსურს განდეგილობა! როცა შენი ლოცვა 9იმ დონემდე მომაგრდება, რომ მთლიანდ გამყოფებს გულში ღვთის წინაშე, მაშინ შენში განდეგილობის გარეშე დამკვიდრდება განდეგილობა. რა არის განდეგილობა? რა და როცა გონება გულში ჩაკეთილი დგას ღვთის წინაშე მოკრძალებით და გულიდან გამოსვლა ან სხვა რაიმეს ქმნა აღარ სურს. ასეთი განდეგილობა ეძიე, ხოლო იმაზე, რასაც შენ ფიქრობ, ნუ ხარ შეზრუნვებული. გამოკეტილი კარების მიღმაც შეიძლება მთელ დედამიწაზე ზეტიალი და საკუტარ სენაკში ამასოფლის შემოყვანა.

link

თქვენ, რა თქმა უნდა, იცით საქმის არსი რომ შინაგანი ცვლილებაა. ამ ცვლილების და მათგან მომდინარე იმპულსების შესაბამისად უნდა შეიცვალოს გარეგანიც... ერთს გეტყვით: ახვალე, ამჟამინდელ მდგომარეობაში განმარტოვდით სახლში, განმარტოების საატები უპირველესად ლოცვას მიუძღვენით და ითხოვეთ მხოლოდ ერთი: "მაუწყე მე უფალო გზაი, რომელსაცა ვიდოდი" (ფსალ. 142, 8). ეცადეთ მარტო სიტყვით და აზრით კი არ გამოგივიდეთ ღაღადი, არამედ მტკივნეული გულიც დაურთეთ თან. კარგია, თუ განმარტოებისათვის ყოველი დღის გარკვეულ საატებს ან კვირის რომელივე დღეს მოინიშნავთ. დაიცავით განმარტოება როგორც წესი და რიგია: ყველაზე მეტად ღვთისაგან ჩაგონება და მინიშნება ეძიეთ... მას მარხვაც მიუსადაგეთ... ისე რომ სხეულმა იგრძნოს. ეს კარგი ნიადაგი იქნება ლოცვისათვის. ამ ხნის განმავლობაში ყველაფრისადმი გუგრილი გახდით, ისე დაშორდით მათ, აღარეფერი გეწეოდეთ უკან. მიზანი სულის ისეთ მდგომარეობამდე მიყვანაა, რომ მას როგორც ბორკილებისგან და საპყრობილისდან ისე მოსწყურდეს თქვენი ამჟამინდელი ცხოვრების წესისგან თავის დაღწევა.

link