მაცხოვარი გვიბრძანებს: "გიყვარდეთ მტერნი თქვენნი"-ო. როგორ ფიქრობ, ძმაო ჩემო საყვარელო: შეგვიძლია ავასრულოთ ეს მცნება, შეგვიძლია იმოდენად ავმაღლდეთ და დავახწიოთ ამ ქვეყნიურ ბიწიერ ცხოვრებას, რომ მტერი ჩვენი შევიყვაროთ? მერე ჩვენ დროში, როდესაც ასეთი გაუტანლობაა, როდესაც ყოველი კაცი ცდილობს სხვას გზაზე გადაეღობოს და ყოველნაირი ხერხი იხმაროს, რათა ლუკმა პური წაართვას, წყარო ცხოვრებისა დაუშრიტოს, სარჩო-საბადებელზე ხელი ააღებინოს; ახლა როდესაც მტერი კი არა, ნათესავიც აღარ მიაჩნიათ, აღარ უყვარსთ, ძმა ძმის მტერია, განა დრო არის ვინმემ კაცს ამნაირი მცნების ასრულება სავალდებულოდ გაუხადოს? მე მეგობარი ვერ მიმიკარებია, ვერ მიგუებია, შენ კი მეუბნები: „მტერი შეიყვარეო“, მოდი და ნუ გაიცინებ! გასაცინარი და გასაოცარი აქ არა არის რა, ძმაო ჩემო საყვარელო. თუ როდისმე საჭირო იყო მაცხოვრის ზემოყვანილი სიტყვების გაგონება, მით უმეტეს ახლა, ჩვენს ზნედაცემულ დროში, აქვთ მათ მნიშვნელობა. თუ ყველანი არა, ზოგიერთნი ჩვენგანნი მაინც, გაიგონებენ რა ამნაირ დარიგებას, ჩაუფიქრდებიან თავიანთ თავს და მიხვდებიან, თუ რამოდენად დაქვეითებულან, დაცემულან. მაცხოვარი გვიბრძანებს: "მტერი შეიყვარეო და ჩვენ კი მეგობარიც ვერ შეგვიყვარებიაო“, იტყვიან ისინი და სინანულში ჩავარდებიან. თუ იმოდენად ვერ ამაღლდებიან, რომ მტერი შეიყვარონ, ეცდებიან მეგობარი მაინც დააფასონ, სამაგიერო გადაუხადონ და ესეც დიდია ჩვენს უმადურ წუთი-სოფელში.
მაგრამ, ნუ თუ მართლა შეუძლებელია მტრის შეყვარება, ნუ თუ მართლა ყოვლად შეუძლებელია? გვითხრა, ასე უნდა მოიქცეთო და ამისათვის ძალ-ღონე კი არ მოგვცა? არა მგონია, როცა გვიბრძანებს, შესაძლოც უნდა იყოს ჩვენთვის. მართალია, ძნელია, ძლიერ ძნელია ამ მცნების სავსებით ასრულება, მაგრამ სრულებით შეუძლებელი კი არ არის. საღმრთო წერილში არა ერთს და ორს დარიგებას შეხვდებით მაცხოვრისას, რომელთა ასრულება საძნელოა ჩვენთვის, მაგრამ აქედგან არ შეგვიძლია ის დასკვნა გამოვიყვანოთ, რომ ისინი ცხოვრებაში გამოუსადეგარნი იყვნენ. მაგალითად, იესო ქრისტე გვეუბნება: "იყავით თქვენ სრულ, ვითარცა მამა თქვენი სრულ არსო". განა ამ მცნების ასრულება სავსებით ჩვენთვის შესაძლოა? სრულებითაც არა. მაგრამ იმასაც ვერ იტყვით, რომ ამნაირი დარიგება უმნიშვნელო იყოს. უფალი ჩვენი თავის დარიგებაში გვიჩვენებს ჩვენ იდეალს, რომელსაც ჩვენ მუდმივ უნდა ველტოდეთ, და თუ სავსებით ვერ მივახწევთ, უნდა ვეცადოთ, ცოტათი მაინც მიუახლოვდეთ. საჭიროა, ძმაო ჩემო საყვარელო, ვიცოდეთ, რომ მტერი მტრისაგან გაირჩევა; არის მტერი, რომელსაც პირადად შენ კი არ სძულხარ, არამედ შენი ცუდი ქცევა და მოქმედება არ მოსწონს და ყოველთვის მზად არის, საჯაროდ გაგკიცხოს. ამნაირი მტერი ღირსია პატივის-ცემისა და სიყვარულისა. კაცი ისეთი ქმნილებაა, თუ არ ეშინია, თუ არ ფიქრობს, ვინმე დამძრახავსო, ქვეყანაზე თავს მომჭრისო, არ ეცდება მოიქცეს ისე, როგორც რიგია. თავმოყვარეობა, სურვილი, არავინ დაგვცინოს, არავინ მასხრად არ აგვიგდოს, გვაიძულებს ჩვენ, უჩირქოდ ვატაროჩ ჩვენი სახელი. ჩვენში იტყვიან: "კაცი უმტროთ არ ვარგაო". მტერი კაცს აღვიძებს, აფხიზლებს, ნებას არ აძლევს, რასაც მოინდომებს, აისრულოს, იცის, რომ ყოველივე მისი ნაბიჯი, როცა იქნება, აიწონება, ასე თუ ისე დაფასდება მისი მტრისაგან. განა ცოტა სარგებლობა მოაქვს ამით მტერს? განა მეგობარი გაუწევს კაცს ასეთ სამსახურს, მოუტანს ასეთ სარგებლობას, უნაკლულო კაცს თავის დღეში ვერ იპოვით, მაგრამ ყველა კაცი კი ვერ ატყობს თავის თავს, ვერ ამჩნევს, თუ რა ნაკლულევანება აქვს; ხშირადაც ზოგიერთი თვისი ნაკლულევანება ღირსებადაც მიაჩნია. ვინ აგიხელს თვალებს, ვინ დაგანახვებს, რაც რომ აუგი გაქვს, თუ არა მტერი? მეგობარი ყოველთვის გერიდება და ცდილობს არ გაწყენიოს. ტყვილა კი არ უთქვამს ერთ ბრძენ ფილოსოფოსს: „უსარგებლესს არს შენდა მტერი, ვიდრე მეგობარი მით, რომელ მეგობარი მხოლოდ გაქებს და არ გიჩვენებს ნაკლულევანებათა შენთა, ხოლო მტერი აღმოგიჩენს ნაკლთა შენთა, გამხილებს და აღგადგენს შენ". სწორედ რომ ამნაირი მტერი ღირსია პატივის-ცემისა და სიყვარულისა. საუბედუროდ, არის ისეთი მტერიც, რომელსაც პირადად სძულხარ, სძულს შენი სახე, შენი ლაპარაკი, მიხვრა-მოხვრა, ტანისამოსიც კი და ყოველ ჟამს მზად არის ამ წუთისოფელს გამოგასალმოს. შენი ცუდი მოქმედება, ყოფაცხოვრება მას, როგორც ბოროტს, ახარებს, კარგი კი გულს უკლავს. როგორ უნდა მოეპყრო ამნაირ მოძულეს, რითი უნდა გამოიჩინო მის შესახებ კაცთ-მოყვარეობა?". "აკურთხევდით მწყევართა თქვენთა, ულოცევდით მათ, რომელნი გმძლავრობდენ თქვენ და გდევნიდენ თქვენ“, გვიბრძანებს მაცხოვარი. ლოცვას დიდი მნიშვნელობა აქვს, როგორც სხვა დროს, ისე ამ შემთხვევაში. ჩვენ მუდმივ უნდა ვევედრებოდეთ ღმერთს, რომ მოძულენი ჩვენნი მოაქციოს, ჭეშმარიტ გზაზე დააყენოს, მძულვარების მაგიერ სიყვარული ჩაუნერგოს მათ მოყვსისადმი; თუ ჩვენ გულ-მოდგინედ, გულ-წრფელად ვსთხოვთ ყოვლად სახიერს, უსათუოდ შეიწყნარებს ჩვენ ხვეწნას. უკეთესი სამსახური რაღა უნდა იქნეს ჩვენი მხრივ, რომ ჩვენი მეოხებით მტერი ჩვენი კაცად იქცეს და სამუდამოდ არ დარჩეს მხეცად, ნადირად. ასე მოიქცნენ წმ. მოწამენი, მაგალითად: სტეფანე მთავარ დიაკონი, აბრამი, იპატი განგრელი და სხვები, და ამით წაბაძეს მაცხოვარს, რომელიც, როცა გამსჭვალული იყო ჯვარზე და მტრები დასცინოდნენ, მამა ღმერთს ევედრებოდა, ეპატიებია მათთვის დანაშაულობა. რამოდენნი მოიქცნენ და იწამეს იესო ქრისტე ამ წამებულთა ლოცვითა და მეოხებითა! გარდა ამისა, საჭიროა ყოველთვის ცხოვრებაში შენს მოძულესთან ისეთი განწყობილება, დამოკიდებულება იქონიო, როგორც გვირჩევს პავლე მოციქული: "ჰშიოდეს თუ მტერსა შენსა, პური ეც მას, და სწყუროდეს თუ, ასუ მას; ნუ იძლევი ბოროტისაგან, არამედ სძლიე კეთილითა მით ბოროტსა მას". ამნაირი ქცევით შენ სარგებლობას მოუტან, "კეთილს უყოფ" როგორც შენ მტერს, ისე შენ თავს: დასძლევ მას, ანუ როგორც ამბობს მოციქული, "ნაკვერცხალსა ცეცხლისასა შეჰკრებ თავსა მისსა"; როგორც ქვა ცეცხლისაგან, ისე თან და თან მორბილდება, გადაკეთდება, როცა შენ მას მუდმივ კარგად მოეპყრობი. როგორც საქმით, ისე სიტყვით უნდა ეცადო, შენზე ამხედრებული დააცხრო, დაამშვიდო. საღმრთო წერილში არის ნათქვამი: "სიტყვის გება მდაბალი მოაქცევს გულის წყრომასა და სიტყვამან ფიცხელმან აღმართოს რისხვა". ტკბილ სიტყვას, ნამეტურ ბოდიშის მოხდას შენზე უსამართლოდ ამხედრებულ, გაბრაზებულ კაცის წინაშე, დიდი გავლენა აქვს. ერთხელ წმ. ტიხონმა (ზადონელი, ვორონეჟელი ეპისკოპოსი) დაუწყო საუბარი სარწმუნოების შესახებ ერთ აზნაურს, რომელმაც ისეთი თავხედობა გამოიჩინა, ისე გაბრაზდა, რომ მღვდელ-მთავარს ლოყაში გაარტყა. წმ. ტიხონი დავარდა ამ კაცის წინ, დაუჩოქა და ბოდიში მოითხოვა, რომ გააბრაზა და მოთმინებიდან გამოიყვანა. მღვდელ-მთავრის ამნაირმა ქცევამ ისე მოხიბლა, ისე მოარბილა ეს გაცეცხლებული ურწმუნო კაცი, რომ იძულებული შეიქნა თვითონაც მუხლი მოეყარა წმიდანის წინაშე, შენდობა მოეთხოვა და ამასთანავე თვისი შეხედულება სარწმუნოებაზე სრულებით გამოეცვალა. აი რა კეთილი საქმე უყო, რა სიკეთე გაუწია წმ. ტიხონმა თავის შეურაცხმყოფელს, როცა მაცხოვრის დარიგებისამებრ მას მეორე ლოყაც მიუშვირა გასარტყმელად. თუ ვინიცობაა, ძმაო ჩემო საყვარელო, იმოდენი გულკეთილობა არ გაქვს, რომ "ვერ შეიბრალებ კაცსა შენზე შურის მდომსა, ვერც საქმით და ვერც სიტყვით კეთილს ფარათ ვერ უფარავ შენთვის ბოროტის მდომსა, მადლის წყაროს ვერ ასმევ ცოდვის გუბეში მდგომსა", თავი მაინც შეიკავე, სულ ნუ გასცემ მას ხმას, ნურც ავს ეტყვი და ნურც კარგს შენს მეტოქეს; მოიქეცი ისე, როგორც ისაია წინასწარმეტყველი გვარიგებს: "შევედ საუნჯეთა შენთა, დახშენ კარნი შენნი (ე. ი. გული), ვიდრემდის წარხდეს რისხვა". ამნაირი ქცევა არამც თუ შენს მტერს მოუტანს დიდ სარგებლობას, დააოკებს მას, არამედ როგორც წინათაც მითქვამს, თვითონ შენთვისაც არის მეტად კარგი და სანატრელი; თუ ესეც არ შეგიძლია ძმაო ჩემო საყვარელო, თუ სიბოროტე აღემატება შენში და სძლევს კეთილ მიდრეკილებას და ნაცვლად "სამეოც და ათშვიდ გზის“ მიტევებისა, ყოველ ჟამს მზად ხარ სამაგიერო გადაუხადო ყოველ შენს ავის მდომსა, მაინც არის, ნუ აჩქარდები, მოიქეცი ისე, როგორც იქცევიან მართლ-მსაჯულები. სხვის სიტყვას, დასმენას ნუ აჰყვები, შენ თვითონ გულდასმით გამოიძიე, დარწმუნდი, ვინ არის შენი ნამდვილი მტერი, სხვისაგან არის გაბრიყვებული, მოტყუებული, წაქეზებული, თუ სხვისი ჭკუით მუშაობს და მერმე გაემკლავე მას. ჯერ სამართლიანადაც რომ დასაჯო შენი მოძულე, ღმერთი არ მოგიწონებს, სამაგიეროთ არც შენ "მოგიტევებს შეცოდებათა შენთა" (მათ. 18, 35); როგორი სასჯელი მოგელის, როდესაც უსამართლოდ უდანაშაულო კაცს ცილს დასწამებ, მიადგები და თავპირს დაამტვრევ? ამინ.
link
