link

თუ შენიშნავ, რომ ვიღაც ლოცვაში ჩაღრმავებას ცდილობს, შგიძლიათ იესოს ლოცვის უწყვეტი აღსრულება შესთავაზოთ ისეთნაირად, რომ კეთილკრძალული შიშით დაიცვას ღვთის ხსოვნა. ლოცვა საქმეთაგან პირველია. მთავარია, რისი ძიებაც ლოცვაში ხდება, არის იმ კოცონის მიღება, რომელიც კმიეცემა მაქსიმე კაფსოკალივიტს... ეს კოცონი, არანაირი მხატვრული ხერხით არ მიიღება, არამედ უშუალოდ ღვთის მადლით მოგვეწოდება. რისთვისაა საჭირო შრომა ლოცვაში, რას წერს წმ. მაკარი... გინდა მოიპოვო ლოცვა, ამბობს ის, იშრომე ლოცვაში... ღმერთი დაინახავს, როგორი გულმოდგინებით ეძიებ ლოცვას და მოგანიჭებს მას. (სიტყვა 1, თავი 13).

link

სულისწმიდით გაბრძნობილი ჩვენი სახწელოვანი წინამძღვრები და დამრიგებლები, ჩვენ ყველას და პირველ რიგში, მათ, ვისაც სურს ღვთივსათნო მდუმარების აპარეზს შეუდგეს, თავი ღმერთს მიუძღვნას და ამ სოფლისგან განშორებული გონებით მდუმარებაში იმოფებოდეს. გვასწავლიან, რომ ყოვლლგვარ საქმესა და საფიქრალზე მეტად ღვთისადმი ვლოცულობდეთ და უეჭველი სასოებით მისგან ვითხოვდეთ წყოლობას, განუწყვეტელ საქმიანობად მიგვაჩნდეს და ვცდილობდეთ უფლის, ყოვლადწმიდა და უტკბილესი სახელის მოხმობას, ყოველტვის ვატერებდეთ მას გონებით, გულით, ბაგებით და ყველანაირად ვაიძულებდეთ თავს მასში და მისით ვსუნთქავდეთ, ვცხოვრობდეთ, ვიძინებდეთ და ვიღვიძებდეთ, დავდიოდეთ, ვჭამდეთ, ვსვამდეთ და საერთოდ, ყველაფსრ, რასაც ვაკეთებთ, ასე ვაკეთებდეთ, რადგან ღვთის ასეთი ხსოვნის გარეშე, ჩვენში ყოველგვარი ბოროტი ვნება იყრის თავს და ადგილს არ უტოვებს რაიმეს სულისათვის სასიკეთოს, მისი მეშვეობით კი ყოველივე წინა აღმდგარი ვნება იდევნება, სიკეთე გვენიჭება და ყოველლივეს აღსრულება შესაძლებელი ხდება, როგორც თავად უფალი იესო გვეუბნება: "რომელი დააადგრეს ჩემ თანა, და მე მის თანა, ამან მოიღოს ნაყოფი მრავალი, რამეთუ თვინიერ ჩემსა არარაი ძალ გიც ყოფად არც ერთი" (იოანე 15, 5).

link

რას ეძიებ იესოს ლოცვაში? რას და გულში მადლის ცეცხლის აბრიალებას, რითაც დასაბამი ეძლევა განუწყვეტელ ლოცვას და რომლითაც შეიცნობა მადლმოსილი მდგომარეობა. როგორც კი გულში ღვთის ნაპერწკალი ჩაგივარდება, იესოს ლოცვა გააღვივებს მას და კოცონად აქცევს თუმცა თვითონ არ იძლევა ამ ნაპერწკალს, მხოლოდ მის მიღებას უწყობს ხელს. - რით უწყობს ხელს? რით და აზრებს ერთიანობაში ჰკრებს და სულს საშულებას აძლევს ღვთის წინაშე იდგეს და მასთან იმყოფებოდეს. ამას იქმოდა მაქსიმე კაფსოკალივიტი... დაე, ასე მოიქცეს ყველა, ვინც მადლის ცეცხლს ეძიებს, ხოლო სიტყვებსა და სხეულის მდგომარეობაზე ნუ იზრუნებს. ღმერთი გულს უმზერს.
მე ვსაუბრობ მათ წინააღმდეგ, რომლებსაც დაჰვიწყებიათ გულიდან ღაღადის შესახებ... მათი გარჯა მხოლოდ სიტყვებისა გარეგნული მდგომარეობისკენაა მიმართული. მუხლმოდრეკით ლოცულობენ რა იესოს ლოცვის განსაზღვრულ რაოდენობას, მოსვენებას ეძლევიან და ტაძარში საერთო ლოცვაზე მოსიარულეებს განიკითხავენ. ზოგიერთნი მთელ ცხოვრებას ასე ატარებენ და საერთოდ, მადლის გარეშე რჩბიან. ვინმეს რომ ეკითხა ჩემთვის როგორ სჯობს ლოცვაო, ვუპასუხებდი: ღმერთს სასოებდე, მუდამ გახსოვდეს ღმერთი და მიეჩვიე ღვთის თანამყოფობაში სიარულს; ამისათვის რამდენიმე მოკლე ლოცვა ამოირჩიე, ან თუნდაც აიღე იოანე ოქროპირის 24 მუხლიანი ლოცვა და შესატყვისი აზრებითა და გრძნობებით ხშირად იმეორე ისინი. ჩვევის ძალით ღვთის ხსოვნა თანდათან გაანათლებს გონებას და გულს გაათბობს. ბოლოს და ბოლოს გულში ღვთის ნაპერწკალი ჩაგივარდება - ესაა მადლის სხივი, მას ვერაფრით აღანთებ, რამეტუ ის უშუალოდ ღვთისაგან გამოდის... ამის შემდგომ შეგიძლია მხოლოდ იესოს ლოცვით შემოიფარგლო, მისი მეშვეობით გააღვივო ლოცვის ნაპერწკალი და ცეცხლის ალად აქციო იგი. ასეტია პირდაპირი გზა.

link

ღბთივსათნო ცხოვრების გამოცდილება, იესოს ლოცვაში გაჩვევის თაობაზე, ამ დაიგების მართებულობას გვიდასტურებს. ის სიტყვამცირეა, მაგრამ ყველაფერს იტევს. ძველ დროშივე მიაჩნდათ, რომ ამ ლოცვაში გაწაფვის შედგომ სხვა ლოცვები შეგიზლიათ ამოიღო ხმარებიდან. არის კი ვინმე ცხოვნების გზაზე მაძიებელთაგან, ვინც არ იცის ამ ლოცვის მადლის შესახებ? დიდია ძალა ამ ლოცვისა, მაგრამ, ამავე დროს საქმით დასტურდება, რომ ვინც ამ ლოცვას ეჩვევა, ყველა როდი ეზიარება მის ძალას და შეიტკბობს მის ნაყოფს. რატომ ხდება ასე? იმიტომ, რომ თავად სურს მიისაკუთროს ის, რაც მიეკუთვნება საღმრთო ნიჭს და ღვთის მადლს.
ჩვენ ხელგვეწიფება ამ ლოცვის დაწყება და გამეორება დილით, საღამოს, სიარულისას, ჯდომისა და წოლისას, საქმის კეთებისა და დასვენებისას, ამისთვის ღვთისაგან რაიმე გასაკუთრებულიშეწევნა არ გვესაჭიროება, მუდმივად ასე თუ ვიშრომებთ, შესაძლოა ისეთ მდგომარეობამდე მივიდეთ, რომ ენამ თავისთავად, ჩვენდა გაუცნობიერებლად იწყოს ლოცვის სიტყვების გამეორება. ამას შესაძლოა აზრების დამშვიდება მოჰყვეს და გულსიმიერი სითბოც აღგვეძრას. მაგრამ ყველაფერი ეს, როგორც აღნიშნავს ბერი ნიკიფორე, ჩვენი ძალისხმევის ნაყოფი იქნება. ამ მდგომარეობაში გაჩერება ნიშნავს, რომ ვკმაყოფილდებით თუთუყუშის შესააძლებლობით, რომელსაც ძალუძს ნაცნობი სიტყვები წარმოთქვას, თუნდაც ისეთი, როგორიცაა: "უფალო შეგვიწყალენ" და გვგონია, თითქოს გვაქვს ის, რაც საერთოდ არ გაგვაჩნია, სწორედ, ასე ემართებათ მათ, ვისაც ამ ლოცვაში გაწაფვის მიუხედავად, არ ეძლევა იმის შეცნობის უნარი, თუ რა არის ამ ლოცვის არსი. ვერ აცნობიერებენ რა ამას, ისინი კმაყოფილდებიან ლოცვის ზემოქმედების ბუნებრივი გამოვლინებებით და თავს ანებებენ ძიებას, რწმუნდება, რომ რაც უფრო აძლიერებს გარჯას მამათა მითითებების მიხედვით, მით უფრო ვერ იღებს მისგან მაყოფს, ამიომ მთელ სასოებას ღმერთზე ამყარებს. აი, მაშინ იხსნება კარი მადლის ზემოქმედებისათვის. მადლმა თავად უწყის, როდის მოვიდეს, მოვა და თავად აღასრულებს ლოცვის შერწყმას გულთან. მაშინ, როდესაც ბერები ამბობენ, გარეგნულად ყველაფერი ისევვე რჩება, როგორც იყო, ხოლო შინაგანი ძალით ხდება სხვა.
ის, რაც ითქვა ამ ლოცვის შესახებ, სავსებით მიესადაგება სულიერი ცხოვრების ყველანაირ გამოვლინებას. დაუკვირდით, მაგალითად, ვინმე გულმწყრალს და წარმოიდგინეთ, რომ მან გადაწყვიტა სძლიოს მრისხანებას და სიმშვიდე მოიპოვოს, ამას ვერასოდეს მოახერხებს. ეს ხდება მაშინ, როცა მოდის მადლი და გულში სიმშვიდეს ამკვიდრებს.
ასეა ყველაფერთან მიმართებაში. სულიერი ცხოვრების ნაყოფის ძიებაში მთლიანად უნდა დაიხარჯო. ნუ იკვლევ შენი ძიებისა და ძალისხმევის ნაყოფს, საკუთარ თავს მცირედიც არ მიაკუთვნო, არამედ განაცხადე შენი საწუხარი ღვთის წინაშე და მან ჰყოს. (ფალ. 36, 5).
ილოცე: "მსურის, ვეძიებ, ხოლო შენ ცხოველ მყავ სიმართლითა შენითა, უფალო". უფალმა განგვიწესა: "თვინიერ ჩემსა არარაი ძალ გიც ყოფად არცა ერთი" (იოანე 15, 5) და ეს განწესება, ზედმიწევნით აღესრულება სულიერ ცხოვრებაში, მისხალიც კი არ ალდება ნათქვამს. როცა იკითხავენ: რა უნდა ვქნათ, რომ ესა თუ ის სათნოება შევიძინოთ? პასუხი ერთია: შეევედრე ღმერთს და ის მოგანიჭებს; რასაც ეძიებ, სხვა გზით ვერ მოიპოვებ.

link

მინდა მოგწეროთ იმ საშულებების შესახებ, თუ როგორ უნდა დავინთოთ გულში მარადიული კოცონი და შევიგრძნოთ სითბო. გაიხსენეთ, როგორ ჩნდება ფიზიკურ გარემოში სითბო: ხეს უხახუნებენ ხეს, ასე არმოიქმნება სითბო და ცეცხლი; მზეზე ყველა ნივთი თბება, ხოლო თუ დიდი რაოდენობის სხივებს თავს ერთად მოუყრიან და ისე მიანათებენ, მათ ცეცხლიც მოეკიდებათ. სულიერი სითბოს ჩასახვა მსგავსადვე ხდება. შრომა ხახუნია მოღვაწეობისას; მზეზე მიფიცხება კი ღვთის მიმართ გონიერი ლოცვაა...
შრომით და ღვაწლით შეიძლება გულში ცეცხლი დაინთოს, მაგრამ ეს გზა ბევრად რთულია და თუ მხოლოდ მასზე შევჩერდებით, ეს მალე არ მოხდება. ამიტომ, ძველი დროიდანვე, ხსნას მოწყურებულმა და სულიერ ცხოვრებაში გამოცდილმა მოღვაწებმა, ამ შრომისაგან განუშორებლად, ღვთის ჩაგონებით მიაგნეს და შემოიღეს სხვა საშუალება გულის შესათბობად, რომელიც, ამავე დროს, უმარტივესია და უადვილესი გარეგნულად, მაგრამ აღსასრულებლად არანაკლედ რთულია, თუმცა მიზნამდე სწრაფად მიმყვანი - ესაა ღვთისადმი გონიერი ლოცვის მიზანდასახული აღსრულება, რომელიც შემდეგში მდგომარეობს; გონების მეშვეობით ყურადღებით ჩადი გულში, დარწმუნდი, რომ უფალი ახლოსაა და გისმენს და შეღაღადე მას გრძნობით: "უფალო, იესო ქრისტე, ძეო ღვთისაო, შემიწყალე მე ცოდვილი." აკეთე ეს განუწყვეტლად: ტაძარში, სახლში, გზაზე, საქმიანობისას, მაგიდასთან, საწოლში, თვალის გახელიდან დახუჭვამდე - ეს იქნება მზეზე ნივთის გამოტანის მსგავსი, ანუ ჩვენი დგომა ღვთის წინაშე, რომელიც არის გონიერი სამყაროს მზე. გვმართებს ვიცოდეთ, რომ ამ ლოცვის ნაყოფები თავს იჩენენ მაშინ, როცა ის გულს შეერწყმება და მასში ჩაღრმავდება; ამისთვის მისი აღსრულების ჩვევის გამომუშავებაა საჭირო; რისთვისაც აუცილებელია მისთვის განსაკუთრებულად გამოიყოს განსაზღვრული დრო, დილით და საღამოს.
როცა ამას გუილმოდგინედ, სიზარმაცის გარეშე აღასრულებთ, ღმერთი წყალობას მოიღებს, გულში კოცონი დაინთება, რაც ნიშანი იქნება იმისა, რომ ჩვენი სულიერი ცხოვრების შუაგულში ჩაისახა იგი, ანუ ჩვენში გამეფდა უფალი...
და როცა ღმერთთან ამგვარი ურთიერთობის გამო შიგნით ღვთის სასუფეველი გაიხსნება, ანუ როცა გულში მოუკლებელი სულიერი ცეცხლი აგიზგიზდება, მაშინ ყველაზე მეტად ამ მდგომარეობის გამომხატველი ნიშანი შიგნით მყოფობის განცდა იქნება. გონება უფრო და უფრო შეიკრიბება გულში, დადგება იქ ღვთის პირისპირ, დაღვრის მის წინაშე თავის გრძნობებს და შეუერთდება რა მას სიმდაბლისა და სინანულის მტკივნეული განცდით, ყველაზე მეტად გამოხატავს მზადყოფნას, მთელი ცხოვრება მიუძღვნას და ემსახუროს მხოლოდ მას, ერთადერთს. ეს განწყობა თავს იჩენს ყოველდღე, გაღვიძების წუთიდან, მთელი დღის განმავლობაში, ყოველგვარი შრომისა და საქმიანობისას და არ დაცხრება, სანამ თვალები ძილით არ მიირულება. ამ განცდის გაჩენისთანავე ქრება ყველა სხვა სახის განწყობა, რომელიც ამ დამღლელ გარდამავალ, ანუ ძიების პერიოდში არსებობდა შიგნით, როგორც მას უწოდებს სპერანსკი... აზრების გაუთავებელი ხეტიალი მთავრდება; სულიერი ატმოსსფერო იწმინდება და უღრუბლო ხდება: მკვიდრდება ერთი აზრი და ღვთის ხსოვნა. მას ემატება სინათლე მთელს შინაგანში, ყველაფერი ნათელი ხდება შეცობილი უფლის პირისახიდან გამომავალ გონიერი შუქის ფონზე. ყოველგვარი მოძრაობა აღიქმება და სათანადოდ ფასდება. აქედან გამომდინარე, ყველაირი უკეთური აზრი და გრძნობა, რომელიც შეეცდება გულს მიეტმასნოს, ჩასახვისთანავე წინააღმდეგობას აწყდება და განიდევნება... და თუ უნებურად შემოიპარა რაიმე უკეთური, უფლის წინაშე მაშინვე სიმდაბლით ხდება მისი აღიარება და სინანულით ან გარეგნული აღსარებით შინაგანი გაწმედა ისე, რომ სინდისი ღვთის წინაშე მუდამ სუფთად ინახებოდეს. ასეთი შინაგანი შრომის საზღაურად ლოცვაში კადნიერება გვენიEბა ღვთის წინაშე, ხოლო ლოცვა უფრო და უფრო თბება გულში. ლოცვის მუდმივი სითბო ასეთი ცხოვრების სულია და თუ ეს სითბო გაქრა, შეწყდება სულიერი ცხოვრების დინებაც, როგორც სუნთქვის შეწყვეტით წყდება სხეულებრივი სიცოცხლე.

link