link

link

145. ვინაიდან გონება ესაა ადვილმიმნდობი და გულუბრყვილო რამ მოვლენა, წარმოსახვებისადმი იოლად მიმყოლი და ურჯულო წარმოდგენებისადმი ძნელად დასაოკებელი, თუ რა თქმა უნდა, არ ფლობს იგი ვნებათა თვითმპყრობელ გულისზრავას, მარადის მის შემაფერხებელსა და ამლაგმავს.

link

128. მართლაც, ვინც ყოველდღიურად მიესწრაფვის და ეძიებს გონების სიმშვიდესა და მყუდროებას, ამგვარი ვინმე ადვილად მოიძაგებს ყველაფერს გრძნობადს, რათა არ დაშვრეს ფუჭად, მაგრამ თუ იგი განაცრუებს თავის სინდისს, მწარედ დაიძინებს დავიწყების სიკვდილით, რაგვარ დაძინებასაც ლოცვით განირიდებს დავითი (ფს. 12.4); ამბობს კი მოციქულიც: „ვინც იცის სიკეთის ქმნა და არ აკეთებს, ცოდვად შეერაცხება ეს“ (იაკ. 4.17).

link

169. სახლის საფუძველი ქვებია, ხოლო ამ სათნოების (გონების დამცველობის) საფუძველიც და სახურავიც ესაა ჩვენი უფლის იესო ქრისტეს სათაყვანო და წმინდა სახელი. ამასთან ღელვის ჟამს ადვილად დაინთქმება ის უგუნური მესაჭე ხომალდისა, რომელიც განდევნის მეზღვაურებს, თან ნიჩბებსა და ანძებს ზღვაში გადაყრის, თავად კი ძილს მიეცემა, თუმცა უფრო ადვილად დაინთქმება ეშმაკთა მიერ ის სული, რომელიც მათი შემოტევების დაწყებისას უგულებელყოფს მღვიძარებასა და იესო ქრისტეს სახელის ხმობას.

link

მხოლოდ სამორვაეეო ცხოვრებით ნუ დაკმაყოფილდებით. გონებამჭვრეტელობითი საქმიანობაც უნდა ვაწარმოოთ, რომ მისი მეშვეობით სათანადო ხარისხით შევინარჩუნოთ შინაგანი წყობა. საქმიანობას აუცილებლად უნდა შევუთავსოთ გონებით ჭვრეტა, გონებრივ ჭვრეტას - საქმიანობა. ერთიც და მეორეც ერთად სწრაფად წასწევს სულს წინ, გაწმენდს მას უკეთურებისაგან და სიუკეთეში გააძლიერებს. მოიძიეთ "ღირსსახოვარ მონათხრობებში" აბბა იოანე კოლოვის და აბბა პიმენის ცხოვრება. და საერთოდ, ამის შესახებ სამოღვაწეო წიგნებში ყველგანაა საუბარი.

link

127. მაშინ ბნელდება და მაშინ ხდება უნაყოფო გონება, როდესაც ამა სოფლის სიტყვებს მეტყველებს იგი, ან კიდევ როდესაც აზრით ითვისებს და ეზრახება მათ, ანთუ რაჟამს სხეული ამ გონებითურთ ფუჭად შეემსჭვალვის გრძნობადს რასმე, ანდა როცა ამაოთა მიმართ გასცემს თავის თავს მონაზონი, რადგან ამ დროს გონება დაუყოვნებლივ და ანაზდეულად წარიწყმედს მგზნებარებას, შემუსვრილობას, საღვთო გაბედულებასა და ცოდნას, ვინაიდან რაოდენ გვექნება ყურადღება გონებისადმი, გავსხივოსდებით, ხოლო რაოდენ მოვაკლდებით ამ ყურადღებას, დავბნელდებით.

link

121. მეცნიერებათა მეცნიერება და ოსტატობათა ოსტატობა ესაა უკეთურ საქმეთა გულისზრახვების ოსტატობა (ე.ი. ოსტატობა იმისა, რომ იცოდე უკეთურ გულისზრახვათა ბუნება და შეგეძლოს მათი დაძლევა). მართლაც, საუკეთესო საშუალება და ოსტატობა მათ წინააღმდეგ არის კვეთებისეული წარმოსახვის უფლის მიერ განჭვრეტა (უფლის მიერ გაცნობიერება, შეცნობა) და დაცვა გონებისა, ისევე როგორც ვიცავთ გრძნობად თვალს, მის მიერვე ვჭვრეტთ რა ფხიზლად, შემთხვევით თუ რამ საზიანოდ უახლოვდება მას და, რაოდენ ძალგვიძს, ყოველგვარ ბეწვს უკუვაგდებთ მისგან.

link

200. მაშ, მოდი, ამიერიდან შემომიდექი მე, რომ თანაშეერთო გონების დაცულობის ნეტარებას, შემომიდექი, ვინც გინდა იყო, გწადია რა იხილო „კარგი დღეები“ (შდრ. ფს. 33.13), და უფლის მიერ გასწავლი შენ გონისეულ ძალთა (ანგელოზთა) საქმესა და მოღვაწეობას, რადგან არ განძღებიან ანგელოზები უფლის ქებისგან, არცთუ – გონება, სიწმინდით მათთან გაჯიბრებული, და ისევე როგორც არას ზრუნავენ საზრდოს გამო უნივთონი (უსხეულონი, ანგელოზები), ამგვარადვე ეს ნივთიერნი უნივთონიც (ხორცში მყოფი წმინდა ადამიანები) საკვებისთვის არარას წუხან, თუ, რა თქმა უნდა, შეაღწევენ გონებითი დუმილის ცაში.

link

177. უკეთურების რვა უმთავრესი გულისზრახვა, რომლებშიც არის დატევნილი დანარჩენი გულისზრახვები და რომლებისგანაც აქვს წარმოშობა თითოეულ მათგანს (ისევე როგორც ჰერასა და ზევსისგან – დანაელთა ყველა წყეულ ეშმაკ–ღმერთს, თანახმად მათი მითებისა), – ეს ყველა, – ადის გულის კარიბჭემდე და თუ ისინი ჰპოვებენ გონებას დაუცველს, თითო–თითოდ შევლენ მასში თავ–თავის დროს, ხოლო როდესაც რომელიმე ამ რვა გულისზრახვათაგანი, გულამდე ასული, შიგნით შედის, თან შეჰყავს სამარცხვინო გულისზრახვების მთელი ჯგრო და აბნელებს რა ამგვარად გონებას, მოუხმობს სხეულს და სამარცხვინო საქმეთა ჩადენისკენ აქეზებს მას.

link