ავტორი:
წმ. იოანე ოქროპირი
თემა: ვერცხლისმოყვარება
სწავლა ნდ. ვერცხლისმოყვარებისათვისვე.
ძმანო, ისმინეთ ჩემი, რამეთუ ბოროტ არს ვეცხლის-მოყვარება ბოროტი. და თვალთა და ყურთა დაუყოფს, და მხეცისა უფიცხეს ჰყოფს კაცსა: არცა გონებისა მხილებასა, არცა მეგობრობასა, არცა თვისისა სულისა ცხოვნებასა უტევებს გულის-ხმის-ყოფად, არამედ ვინათგან ჰსძლოს კაცსა ვეცხლის-მოყვარებამან, სრულიად დაიმონებს მას, ვითარცა მძლავრი ბოროტი. და უბოროტესი ესე არს, როემლ დაარწმუნებს, რომ რათა მადლიერცა მისდა იყვნენ, და რაზომცა ჰმონებდენ მას, ესე ზომცა აღორძინდების გულის-თქმა მათი და ესრეთ უკურნებელ იქმნების სენი იგი და მხეცი იგი უბრძოლველ.
ვეცხლის-მოყვარებამან - გეეზი განაკეთროვნა. ამან ანანია და საპფირა წარსწყმიდნა. ამან იუდა ქრისტეს განმცემელ ჰყო. ამან ჰურიათა მთავარნი დაანთქნა, რომელნი მიიღებდეს ქრთამსა და ზიარ მპარავთა იქმნებოდეს. ვეცხლის-მოყვარებამან აღავსო სისხლითა გზანი. ვეცხლის-მოყვარებამან აღავსო გლოვითა და გოდებითა ქალაქნი. ვეცხლის-მოყვარებამან შეაგინა მრავალნი და ტაბლები ბილწებისა დააგო და სანოვაგები უსჯულოებისა. ამისთვის ვეცხლის-მოყვარებასა კერპთ-მსახურებად უწოდა პავლე, ხოლო ვითარ არს კერპთ-მსახურებაი? ესრეთ, რამეთუ, რომელთამე აქვს საფასე და შეხებად მისა ვერ იკადრებენ, არამედ შვილითი შვილად მარხვენ მიუახლებელად, ვითარცა სიწმიდესა რასმე, რომლისა ვერ იკადრებენ კაცნი მიახლებად. და უკეთუ ოდესმე იიძულნენ მიახლებად მათდა, ესრეთ შეურაცხიეს, თუ - ბოროტი რაიმე ჰქმნეს? და ვითარცა კერპთა, და ესრეთ მარხვენ საფასეთა შეწყვდეულთა შინაგან კართა და მოქლონთა. და ტაძრისა წილ, აქვს მათ კიდობნები და მარხვენ ჭურჭელთა შინა ვეცხლისათა. რაისა იქმ, ჰოი კაცო, ვეცხლის-მოყვარეო? არა თაყვანის-ცემაა ოქროსა მას, ვითარცა კერპსა? რამეთუ, დაღაცათუ არა თაყვანის-ცემ, არამედ ყოვლით კერძო მას პატივჰსცემ. და, ვითარცა კერპთ-მსახურსა ურჩევიეს სულისა თვისისა აღმოსლვაი, - ვიდრე კერპისა თვისისა წარგებაი, ეგრეთვე შენ, ვეცხლის-მოყვარეო, გირჩევიეს სულისა აღმოსლვა, ვიდრე საფასეთა შენთა შეხებაი. ხოლო ამას თუ იტყვი შენ, კაცო, ვითარმედ არა თაყვანის-ვსცემ მე ოქროსა, არცა იგი (ვეცხლის-მოყვარე) არა კერპსა თაყვანის-ცემს, არამედ მას შინა დამკვიდრებულსა ეშმაკსა. ეგრეთვე შენ, დაღაცათუ ოქროსა მას არა თაყვანის-ცემ, არამედ ეშმაკსა მას თაყვანის-ცემ, რომელი ოქროსა მისგან და გულის-თქმისა მისისაგან სულსა შინა შენსა შემოვალს. რამეთუ ყოვლისა ეშმაკისა უბოროტეს არს გულის თქმა ვეცხლის-მოყვარებისა, რომელი გასწავებს ყოველსა ბოროტსა და გეტყვის, ვითარმედ მარადის მბრძოლ ექმენ ყოველთა კაცთა და მტერ. უცხო ექმენ ბუნებასა შენსა, შეურაცხ-ჰყავ ღმერთი, შემოსწირე თავი შენი ჩემდა! კერპთ-მსახურნი კერპსა უზორვენ და ცხოვარსა შესწირვენ. ხოლო ვეცხლის-მოყვარება იტყვის, შემოსწირე სული შენი ჩემდაო და ისმენ მისსა. ჰხედავა, ვითარნი ბომონნი ჰქონან, ვითართა შესაწირავთა ეძიებს? "სასუფეველსა ვერ დაიმკვიდრებენ ანგაჰარნი", და არავე ეშინის, და ესე გულის-თქმაი უუძლურეს არს ყოველთა გულის-თქმათასა. რამეთუ არა ბუნებით დანერგული არს, არა თუ პირველითგანმცა იყო! ხოლო აწ ვჰხედავთ, რამეთუ პირველითგან ოქრო და ვეცხლი არა იყო, არცა ვის უყვარდა. არამედ ამის მიერ შემოვიდა ბოროტი ესე, რომელ თვითეულთა მეორისა შურითა იწყო უმეტესისა მოგებად და ესრეთ განეფინა სენი ესე. რამეთუ, რაჟამს იხილნენ ბრწყინვალენი ტაძარნი და უბანთა სიმრავლენი, და ჭურჭელნი ვეცხლისაინი და სხვა ყოველივე სიმდიდრე, მეყვსეულად ყოველსავე მოსწრაფებასა იქმან, რათა მათ წარხდენ და ესრეთ იქმნებიან პირველნი მიზეზ შემდგომთა. გარნა არცა ესრეთ აქვს სიტყვა ვეცხლის-მოყვარეთა წინაშე ღვთისა. რამეთუ მრავალნი არიან უპოვარნი ქალაქთა შინა და უბანთა. დაღაცათუ უპოვარება ვერ ძალ გიძს, არამედ უცხოთა მონაგებთა ნუ მოიტაცებ. რამეთუ სახენი ამის საქმისანი მრავალნი არიან, რომელნი არა იტაცებენ, არამედ სიმართლით მოგებული აქვს და მისგან ჰყოფენ მოწყალებასა. რად არა უკვე მათ ვეშურებით და ვჰბაძავთ? მოვიხსენნეთ პირველ ჩვენსა ყოფილნი კაცნი. არა ცალიერნი ჰსდგანანა ტაძარნი და აგარაკნი მათნი, და ოდენ სახელი მათი ეწოდების, ვითარმედ მის ვისიმე სახლი და მის ვისიმე სოფელი? არა სულთ-ვითქვამთა, ვიხილნეთ რა, თუ რაზომნი ტაცებანი ჰქმნნა მისთვის, და აწ არღარა სადა ჰსჩანს. არამედ მისთა ნაშრომთა შინა იშვებენ სხვანი, რომელთასა არა ჰგონებდა. და ნუ უკვე მტერნიცა მისნი იყვნენ მას შინა და იგი ბოროტითა სიკვდილითა მომკვდარ არნ? და ესევე ჩვენ წინა გვიძს, რამეთუ უეჭველად იგივე აღსასრული მოსვლად არს ჩვენ ზედა. რამეთუ, რაოდენნი მტერობანი სხვათანი ჰქმნნეს მაშენებელთა ამის ტაძრისათა, რაოდენნი მოხვეჭანი, რაოდენნი წარსაგებელნი, და რაი იქმნა მის ყოვლისა სარგებელი? სატანჯველი საუკუნო და არცა ერთისა ნუგეშინისცემისა პოვნაი. - და აქაცა, აწ ყოველნი უზრახვენ ძვირსა. ანუ არა მრავალთა კაცთა ხელმწიფეთა ხატები გამოწერილები (დახატულ არიან) სახლთა შინა მათთა, რაჟამს ვიხილნეთ, არა უფროსად ვიგლოვთა? ჭეშმარიტად კეთილად ჰსთქვა წინასწარმეტყველმან, ვითარმედ: "ამაოდ შფოთებს ყოველი კაცი". რამეთუ ჭეშმარიტად ამაოება არს ესე ვითართა საქმეთა ზედა მოსწრაფებაი, არამედ სავანეთა მათ საყოფელთა ზეცისათა ჯერ არს სმოგებაი. რამეთუ აქა სხვამან შვრის და სხვა განისვენებს მას შინა. ხოლო მუნ თვითეული თვისსა ნაშრომსა ზედა უფალ არს, და მრავალ წილად მიიღოს მისაგაბელი. მას მისაგებელსა ვეძებდეთ, ძმანო, მუნ ვიშენოთ სახლები, რათა განვისვენოთ ქრისტეს იესოს მიერ უფლისა ჩვენისა, რომლისა არს დიდება თანა მამით და სულით წმიდითურთ, აწ, და მარადის, და უკუნითი უკუნისამდე, ამი
ვეცხლის-მოყვარებამან - გეეზი განაკეთროვნა. ამან ანანია და საპფირა წარსწყმიდნა. ამან იუდა ქრისტეს განმცემელ ჰყო. ამან ჰურიათა მთავარნი დაანთქნა, რომელნი მიიღებდეს ქრთამსა და ზიარ მპარავთა იქმნებოდეს. ვეცხლის-მოყვარებამან აღავსო სისხლითა გზანი. ვეცხლის-მოყვარებამან აღავსო გლოვითა და გოდებითა ქალაქნი. ვეცხლის-მოყვარებამან შეაგინა მრავალნი და ტაბლები ბილწებისა დააგო და სანოვაგები უსჯულოებისა. ამისთვის ვეცხლის-მოყვარებასა კერპთ-მსახურებად უწოდა პავლე, ხოლო ვითარ არს კერპთ-მსახურებაი? ესრეთ, რამეთუ, რომელთამე აქვს საფასე და შეხებად მისა ვერ იკადრებენ, არამედ შვილითი შვილად მარხვენ მიუახლებელად, ვითარცა სიწმიდესა რასმე, რომლისა ვერ იკადრებენ კაცნი მიახლებად. და უკეთუ ოდესმე იიძულნენ მიახლებად მათდა, ესრეთ შეურაცხიეს, თუ - ბოროტი რაიმე ჰქმნეს? და ვითარცა კერპთა, და ესრეთ მარხვენ საფასეთა შეწყვდეულთა შინაგან კართა და მოქლონთა. და ტაძრისა წილ, აქვს მათ კიდობნები და მარხვენ ჭურჭელთა შინა ვეცხლისათა. რაისა იქმ, ჰოი კაცო, ვეცხლის-მოყვარეო? არა თაყვანის-ცემაა ოქროსა მას, ვითარცა კერპსა? რამეთუ, დაღაცათუ არა თაყვანის-ცემ, არამედ ყოვლით კერძო მას პატივჰსცემ. და, ვითარცა კერპთ-მსახურსა ურჩევიეს სულისა თვისისა აღმოსლვაი, - ვიდრე კერპისა თვისისა წარგებაი, ეგრეთვე შენ, ვეცხლის-მოყვარეო, გირჩევიეს სულისა აღმოსლვა, ვიდრე საფასეთა შენთა შეხებაი. ხოლო ამას თუ იტყვი შენ, კაცო, ვითარმედ არა თაყვანის-ვსცემ მე ოქროსა, არცა იგი (ვეცხლის-მოყვარე) არა კერპსა თაყვანის-ცემს, არამედ მას შინა დამკვიდრებულსა ეშმაკსა. ეგრეთვე შენ, დაღაცათუ ოქროსა მას არა თაყვანის-ცემ, არამედ ეშმაკსა მას თაყვანის-ცემ, რომელი ოქროსა მისგან და გულის-თქმისა მისისაგან სულსა შინა შენსა შემოვალს. რამეთუ ყოვლისა ეშმაკისა უბოროტეს არს გულის თქმა ვეცხლის-მოყვარებისა, რომელი გასწავებს ყოველსა ბოროტსა და გეტყვის, ვითარმედ მარადის მბრძოლ ექმენ ყოველთა კაცთა და მტერ. უცხო ექმენ ბუნებასა შენსა, შეურაცხ-ჰყავ ღმერთი, შემოსწირე თავი შენი ჩემდა! კერპთ-მსახურნი კერპსა უზორვენ და ცხოვარსა შესწირვენ. ხოლო ვეცხლის-მოყვარება იტყვის, შემოსწირე სული შენი ჩემდაო და ისმენ მისსა. ჰხედავა, ვითარნი ბომონნი ჰქონან, ვითართა შესაწირავთა ეძიებს? "სასუფეველსა ვერ დაიმკვიდრებენ ანგაჰარნი", და არავე ეშინის, და ესე გულის-თქმაი უუძლურეს არს ყოველთა გულის-თქმათასა. რამეთუ არა ბუნებით დანერგული არს, არა თუ პირველითგანმცა იყო! ხოლო აწ ვჰხედავთ, რამეთუ პირველითგან ოქრო და ვეცხლი არა იყო, არცა ვის უყვარდა. არამედ ამის მიერ შემოვიდა ბოროტი ესე, რომელ თვითეულთა მეორისა შურითა იწყო უმეტესისა მოგებად და ესრეთ განეფინა სენი ესე. რამეთუ, რაჟამს იხილნენ ბრწყინვალენი ტაძარნი და უბანთა სიმრავლენი, და ჭურჭელნი ვეცხლისაინი და სხვა ყოველივე სიმდიდრე, მეყვსეულად ყოველსავე მოსწრაფებასა იქმან, რათა მათ წარხდენ და ესრეთ იქმნებიან პირველნი მიზეზ შემდგომთა. გარნა არცა ესრეთ აქვს სიტყვა ვეცხლის-მოყვარეთა წინაშე ღვთისა. რამეთუ მრავალნი არიან უპოვარნი ქალაქთა შინა და უბანთა. დაღაცათუ უპოვარება ვერ ძალ გიძს, არამედ უცხოთა მონაგებთა ნუ მოიტაცებ. რამეთუ სახენი ამის საქმისანი მრავალნი არიან, რომელნი არა იტაცებენ, არამედ სიმართლით მოგებული აქვს და მისგან ჰყოფენ მოწყალებასა. რად არა უკვე მათ ვეშურებით და ვჰბაძავთ? მოვიხსენნეთ პირველ ჩვენსა ყოფილნი კაცნი. არა ცალიერნი ჰსდგანანა ტაძარნი და აგარაკნი მათნი, და ოდენ სახელი მათი ეწოდების, ვითარმედ მის ვისიმე სახლი და მის ვისიმე სოფელი? არა სულთ-ვითქვამთა, ვიხილნეთ რა, თუ რაზომნი ტაცებანი ჰქმნნა მისთვის, და აწ არღარა სადა ჰსჩანს. არამედ მისთა ნაშრომთა შინა იშვებენ სხვანი, რომელთასა არა ჰგონებდა. და ნუ უკვე მტერნიცა მისნი იყვნენ მას შინა და იგი ბოროტითა სიკვდილითა მომკვდარ არნ? და ესევე ჩვენ წინა გვიძს, რამეთუ უეჭველად იგივე აღსასრული მოსვლად არს ჩვენ ზედა. რამეთუ, რაოდენნი მტერობანი სხვათანი ჰქმნნეს მაშენებელთა ამის ტაძრისათა, რაოდენნი მოხვეჭანი, რაოდენნი წარსაგებელნი, და რაი იქმნა მის ყოვლისა სარგებელი? სატანჯველი საუკუნო და არცა ერთისა ნუგეშინისცემისა პოვნაი. - და აქაცა, აწ ყოველნი უზრახვენ ძვირსა. ანუ არა მრავალთა კაცთა ხელმწიფეთა ხატები გამოწერილები (დახატულ არიან) სახლთა შინა მათთა, რაჟამს ვიხილნეთ, არა უფროსად ვიგლოვთა? ჭეშმარიტად კეთილად ჰსთქვა წინასწარმეტყველმან, ვითარმედ: "ამაოდ შფოთებს ყოველი კაცი". რამეთუ ჭეშმარიტად ამაოება არს ესე ვითართა საქმეთა ზედა მოსწრაფებაი, არამედ სავანეთა მათ საყოფელთა ზეცისათა ჯერ არს სმოგებაი. რამეთუ აქა სხვამან შვრის და სხვა განისვენებს მას შინა. ხოლო მუნ თვითეული თვისსა ნაშრომსა ზედა უფალ არს, და მრავალ წილად მიიღოს მისაგაბელი. მას მისაგებელსა ვეძებდეთ, ძმანო, მუნ ვიშენოთ სახლები, რათა განვისვენოთ ქრისტეს იესოს მიერ უფლისა ჩვენისა, რომლისა არს დიდება თანა მამით და სულით წმიდითურთ, აწ, და მარადის, და უკუნითი უკუნისამდე, ამი