ყოველი სულიერი მოღვაწეობის სული და გული არის ყურადღება - უამისოდ ნებისმიერი მოღვაწეობა მკვდარია და უნაყოფო. ვისაც ცხონება სურს, იმან ცხოვრების ისეთი წესი უნდა აირჩიოს, რომ შეძლოს ყურადღების შენარჩუნება არა მარტო განმარტოების, არამედ გაფანტული ცხოვრების პირობებშიც, რომელშიც მისდა უნებურად, სხვადასხვა გარემოებათა გამო შეიძლება აღმოჩნდეს.

link

ყურადღებით დაკვირვება, თუ რა ხდება გულში და რას აღმოაცენებს იგი, არის სწორი ქრისტიანული ცხოვრების მთავარი საქმე. სწორედ, ეს აწესრიგებს როგორც შინაგან, ასევე გარეგან ადამიანს. მაგრამ ყურადღებას თან ყოველთვის განსჯა უნდა ახლდეს, რათა კარგად გავაცნობიეროთ, რა ხდება შიგნით და რა მოგვეთხოვება გარეგნულად. ყურადღება არად გვარგია, თუ მას განსჯა არ ახლავს თან.

link

115. თუკი გნებავს შენ უფლის მიერ, რომ არა მხოლოდ მოჩვენებით იყო მონაზონი, ან ქველი, ანთუ მდაბალი და ყოვლითურთ ღმერთს შეერთებული, არამედ იმას განიზრახავდე, რომ ჭეშმარიტადაც იყო ამგვარი, მთელი ძალით დაეშურე ყურადღების სათნოებას, რაც არის დაცულობა გონებისა, დამარხულობა გონებისა, ტკბილი მყუდროების გულისმიერი სრულყოფილება და სულის არაზმანებითი ნეტარი მდგომარეობა. ესაა იმგვარი მოვლენა, რასაც ვერ ჰპოვებ ბევრში.

link

ყურადღებიანი ადამიანის გონება თითქოს შინაგანი იერუსალიმის მცველი ანუ დაუძინებელი დარაჯია. რაკიღა სულიერი ხედვა მოიხვეჭა, იგი განწმენდილი თვალით უყურებს მის სულთან მოახლოებულ ბოროტ გულისსიტყვებს, როგორც დავით მეფე ამბობს: "იხილა თუალმან ჩემმან მტერთა ჩემთა" (ფსალმ. 91,12). არ უნდა გვაინტერესებდეს სხვისი საქმეები, არ უნდა ვფიქრობდეთ და ვლაპარაკობდეთ მათზე, არ უნდა მივბაძოთ მათ, "რომელთა პირი იტყოდა ამაოებასა" (ფსალმ. 143,8), არამედ ვევედროთ უფალს: "საიდუმლოთა ჩემთაგან განმწმიდე მე და უცხოთაგან იცევ მონა შენი" (ფსალმ. 18,13-14)

link

ლოცვის თავდაპირველი ნაყოფი ყურადღება და გულისლმობიერებაა. ეს ნაყოფები სწორად აღსრულებული ლოცვის ფონზე, სხვებზე ადრე წარმოჩნდებიან, რამეთუ ეს ლოცვა ფსალმუნთგალობას და სხვა ყველაირ ლოცვითმეტყველებას აღემატება. ყურადღებისაგან იშვება ლმობიერება, ხოლო ლმობიერებისაგან ღრმავდება ყურადღება. ისინი ერთმანეთს შობენ და აძლიერებენ, ანიჭებენ ლოცვას სიღრმეს და გულს თანდათანობით აცოცხლებენ; ავსებენ მას სიწმიდით, განაშორებენ გაფანტულობასა და მეოცნებეობას. როგორც ჭეშმარიტი ლოცვა, ასევე ყურადღებაც და ლმობიერებაც არსით ღვთისაგან ბოძებულ ნიჭებად ითვლებიან.

link

120. ვიმწარებთ გულს გესლითა და უკეთური გულისზრახვებით, როდესაც მოვიწყარობის შედეგად უგულისყურონი ვხდებით და დიდად განვეშორებით ყურადღებიანობასა და იესოს ლოცვას. მეორე მხრივ, კვლავაც ვტკბებით ნეტარი სიხარულის რამ გრძნობითა და სიამით, როდესაც გონების სახელოსნოში (ე.ი. გონების სამოღვაწეო წიაღში) საღვთო ტრფობის მიერ გულმოდგინებით აღვასრულებთ ზემოხსენებულთ (ე.ი. ყურადღებიანობასა და იესოს ლოცვას) ძალუმად და წადიერად, რადგან ასეთ დროს სხვა არაფრის გამო ვეშურებით გულისმიერი მყუდროებით სვლას, თუ არა ჩვენივე ტკბილი სიამისა და განცხრომისათვის სულის შიგნით.

link

90. რამდენადაც სრულად მიაქცევ ყურადღებას გონებას, იმდენად წადიერად ილოცებ იესოსადმი, და კიდევ, რაოდენ უგულისყუროდ მიხედავ გონებას, იმდენადვე განშორდები იესოს, და ისევე როგორც სრულად ასინათლებს გონების ჰაერს პირველი მათგანი, ამგვარადვე, უკუმიქცევა მღვიძარებისგან და, ასევე, იესოსადმი ტკბილი ხმობისგან, ჩვეულებისამებრ, ყოვლითურთ აწყვდიადებს მას, რადგან ბუნებით არის ეს საქმე ამგვარი, როგორც გვითქვამს, და სხვაგვარად არ შეიძლება, შეიცნობ კი ამას გამოცდილებით, საქმითი შემოწმებით, რადგან სათნოება და, განსაკუთრებით, ამგვარი ნათლისმშობელი საამური საქმე, როგორც წესი, სხვაგვარად არ შეისწავლება, თუ არა გამოცდილების გზით.

link

link

ძალიან დაიღლები მანამ, სანამ შეიგნებ, რომ ლოცვა მოთმინებისა და სიფხიზლის გარეშე დროის კარგვაა, შრომაა სასყიდლის გარეშე. საჭიროა, რომ ყველა შენს შინაგან თუ გარეგან გრძნობას მიუჩინო დაუძინებელი მცველი - ყურადღება. რადგან უიმისოდ გონება და სულიერი ძალები ისე დაიღვრება თვალებიდან და ჩვევებით, როგორც გზადე უსარგებლოდ მდინარე წყალი. არასდროს არავის მოუპოვებია ლოცვა ყურადღებისა და მღვიძარების გარეშე. არასდროს არავის ღირსებია ზეაღსვლა მანამ, სანამ არ უგულებელყო ქვენა. ხშირად ლოცულობ, შენი გონება კი მომოეხეტება აქეთ-იქით, სადაც მოსწონს, რისკენაც ჩვევის გამო მიილტვის. და დიდი ძალისხმევაა საჭირო, რომ იქაურობას მოსწყვიტო, რათა ლოცვის სიტყვებს უგდოს ყური

link

თუკი სულიერი წიგნის კითხვისას უყურადღებონი ვართ, მაშინ წაკითხულიდან ვერავითარ სარგებელს მივიღებთ, დროს ამაოდ დავკარგავთ და ტყუილუბრალოდ დავიქანცებით, რადგან შემდეგ წაკითხულიდან ვეღარაფერს გავიხსენებთ. ასე ხდება, როცა ტიპოგრაფიის მუშაკის გონება რაიმე გარეშეთი არის დაკავებული და მას ავიწყდება ასოებზე საღებავის დადება, მაშინ დაზგები უქმად მუშაობენ და არაფერს ბეჭდავენ.
ის კი, ვინც ყურადღებით კითხულობს, მაგრამ ამასთანავე მხოლოდ კითხვით კმაყოფილდება და წაკითხულიდან არაფერს იყენებს თავისი სულიერი ზრდისათვის, იმ გლეხს ემსგავსება, რომელსაც სახნავის აღება ეზარება და ჩრდილს აფარებს თავს, მუდმივად კითხულობს წიგნებს აგრონომიაზე, თეორიულად ბევრს სწავლობს, მაგრამ უბადრუკ უსაქმურად რჩება.

link