ავტორი:
წმ. ეგნატე ბრიანჩანინოვი
თემა: სინანული
სინანულისათვის
"შეინანეთ და გრწმენინ სახარებისა! შეინანეთ, რამეთუ მოახლებულ არს სასუფეველი ცათა" (მარკ. 1, 15). ესაა ღმერთკაცის ქადაგების პირველი სიტყვები. უფალი დღემდე გვიმეორებს ამ სიტყვებს სახარების მეშვეობით.
როდესაც მეტისმეტად მომრავლდა ცოდვა, მაშინ ზეცით ყოვლადძლიერი მკურნალი მოგვევლინა. იგი მოვიდა ჩვენი დევნულების, გვემისა და ვაების ქვეყანაში, რომლის ყველა სატანჯველი ჯოჯოხეთის საუკუნო ტანჯვათა წინამავალია, და გვახარა ხსნა, სასოება, კურნება ყოველთა კაცთა, გამონაკლისის გარეშე. შეინანეთ!
სინანულის ძალა ღმერთის ძალაზეა დაფუძნებული: მკურნალიც ყოვლადძლიერია და მის მიერ მოვლენილი კურნებაც. დედამიწაზე ქადაგების ჟამს უფალი განკურნებისაკენ მოუწოდებდა ყველას, ვინც ცოდვით იყო სნეული. ღმერთს არავითარი ცოდვა არ მიუჩნევია უკურნებლად და დღესაც ყველას მოუწოდებს, აღუთქვამს და მიჰმადლის კიდეც ყოველი ცოდვის მიტევებას, ყოველი სალმობის კურნებას.
ჰეი, სტუმარნო ამა სოფლისანო! თქვენ, ვისაც გიზიდავთ ფართო გზა, ამქვეყნიური ზრუნვის, შექცევისა და მხიარულების შეუნელებელი ხმაურით სავსე; თქვენ, ვინც ამ გზით ყველასათვის ცნობილი და ყველასაგან დავიწყებული აღსასრულის – პირქუში კუბოსა და კიდევ უფრო პირქუში მარადისობისკენ მიექანებით – შეჩერდით! ჩამოიბერტყეთ ამა სოფლის ხიბლი, მუდამ თავის მონობაში რომ გამყოფებთ! ისმინეთ, რას გამცნებთ მაცხოვარი, ჯეროვანი ყურადღება მიაგეთ მის სიტყვებს: "შეინანეთ და გრწმენინ სახარებისა! შეინანეთ, რამეთუ მოახლებულ არს სასუფეველი ცათა".
სტუმარნო ამა სოფლისანო, შეისმინეთ ეს მთავარი, მხსნელი შეგონება, თორემ ისე მიაღწევთ საფლავს, ხრწნილებისა და მარადისობის კარიბჭეს, რომ სწორ წარმოდგენას ვერც მარადისობაზე შეიქმნით და ვერც საკუთარ მოვალეობებზე ამ მარადისობაში შებიჯების წინ – მხოლოდ სამართლიან სასჯელს მოიმკით თქვენი ცოდვების გამო. ცოდვათა შორის კი უმძიმესია მაცხოვრის სიტყვების არად ჩაგდება, ანუ მაცხოვრის შეურაცხყოფა. შეინანეთ!
ცრუა და მაცთური ამსოფლიური ცხოვრების გზა: ახლად მოსულს იგი უსასრულო ასპარეზად ეჩვენება, რომელიც სინამდვილე ჰგონია, იმას კი, ვინც უკვე გალია ეს გზა, ფუჭი ზმანებებით მოფენილ უმოკლეს ბილიკად. შეინანეთ!
სახელიც, სიმდიდრეცა და სხვა წარმავალი უპირატესობებიც, რომელთა მოხვეჭასაც დაბრმავებულმა ცოდვილმა მთელი ამსოფლიური ცხოვრება, სულისა და ხორცის ყველა ძალა შეალია, უნდა დატოვოს მან იმ წუთებში, როდესაც სულს იძულებით შემოაძარცვავენ სამოსს – სხეულს – და ანგელოზები წარადგენენ ღმრთის სამსჯავროზე: კაცთათვის უცნობ და კაცთაგან დავიწყებულ სამსჯავროზე. შეინანეთ!
ძმებო, სახარების შუქზე მიუკერძოებლად დავუკვირდეთ ჩვენს ცხოვრებას – არარაობაა იგი! ყველა მის სიკეთეს გვტაცებს სიკვდილი, ხშირად კი სიკვდილზე ადრეც ვკარგავთ სხვადასხვა მოულოდნელ გარემოებათა გამო. ეს ხრწნადი, მსწრაფლწარმავალი სიკეთეები არც კი არიან ღირსნი, რომ სახელად სიკეთეს ვუწოდებდეთ – მათ უფრო ტყუილის, ობობას ქსელის სახელი შეჰფერით. ამ ქსელში გაბმულნი და შიგ გახლართულნი აკლდებიან ზეციურ, ჭეშმარიტ, წარუვალ სიკეთეებს, რომელთაც გვანიჭებს ქრისტეს სარწმუნოება, ქრისტეს შედგომა და სახარების მიხედვით ცხოვრების საიდუმლო გზა. შეინანეთ!
რა მწარედა ვართ დაბრმავებულნი! რა ნათლად ჩანს ამ დაბრმავებით ჩვენი დაცემა! ვხედავთ ჩვენს ძმათა სიკვდილს, ვიცით, რომ ჩვენც უცილობლად – და ვინ იცის, იქნებ ძალიან მალეც – მოგველის იგი, რამეთუ კაცთაგან არავინ დარჩენილა სამუდამოდ მიწის პირზე. იმასაც ვხედავთ, რომ ბევრს სიკვდილამდეც უმუხთლებს ხოლმე ცრუ სოფელი და ყოველდღიური სიკვდილის მსგავს სატანჯველში ვარდება. და ასეთი აშკარა გამოცდილების მიუხედავად მაინც ისე მიველტვით წარმავალ სიკეთეებს, როგორც რაღაც უცვალებელსა და მარადიულს. მხოლოდ მათზეა მიჯაჭვული ჩვენი გული! ღმერთი დაგვავიწყდა! დაგვავიწყდა დიადი და თანაც სასტიკი მარადისობა. შეინანეთ!
გვიმტყუნებს, ძმებო უცილობლად გვიმტყუნებს ყველა წარმავალი სიკეთე: მდიდარს – სიმდიდრე, სახელოვანს – სახელი, ჭაბუკს – სიჭაბუკე, ბრძენს – სიბრძნე. ერთადერთი, მარადიული, უმთავრესი სიკეთის მოხვეჭა ხელეწიფება კაცს: ესაა ჭეშმარიტი შეცნობა ღმრთისა, მასთან შერიგება და შეერთება, რასაც ქრისტე გვანიჭებს. მაგრამ უზენაეს სიკეთეთა მოსაპოვებლად აუცილებელია დავუტეოთ ცოდვილი ცხოვრება და მოვიძაგოთ იგი. შეინანეთ!
შეინანეთ! და რას ნიშნავს სინანული? ეს ნიშნავს შევინანოთ ჩვენი ცოდვები და მეტად აღარ ვცოდოთ – ასე უპასუხა ამ კითხვას პიმენ დიდმა. ამ გზით მრავალი ცოდვილი წმინდანად იქცა და მრავალმა უსჯულომ მართალის სახელი დაიმკვიდრა.
შეინანეთ! მოიკვეთეთ არა მარტო აშკარა ცოდვა – კაცისკვლა, პარვა, მრუშობა, ცილისწამება, ტყუილი, არამედ განაგდეთ დამღუპველი შექცევა, ხორციელი ტკბობა, არაწმინდა ოცნებები, უსჯულო ზრახვები: შეინანეთ ყველაფერი, უკლებლივ ყველაფერი, რასაც სახარება გვიკრძალავს, გულწრფელი სინანულის ცრემლში განბანეთ უწინდელი ცოდვილი ცხოვრება.
სასოწარკვეთილი და სულიერ დახსნილებას მიცემული ნუ იტყვი: "მძიმე ცოდვებში ჩავვარდი, ამდენი ხნის ცოდვილი ცხოვრებით ბოროტი ჩვევები შევიძინე, ისინი თითქოს ბუნებრივ თვისებებად მექცნენ, ამიტომ ჩემთვის უკვე აღარ არსებობს სინანული" (მაკარი დიდი, საუბარი მე-7, თავი მე-2). ამ უიმედო გულისსიტყვებს ჩაგძახის შენი ცხონების მტერი, რომელსაც შენ ჯერ კიდევ ვერ ხედავ და არ იცნობ.ეშმაკმა იცის სინანულის ძალა, შიშობს, იმან არ გამოსტაცოს შენი თავი კლანჭებიდან და ცდილობს გაგიტყუოს ჭეშმარიტი გზიდან, ამისთვის ღმერთის ყოვლადძლიერ წამალს – სინანულს – უძლურებას სწამებს.
სინანულის დამწესებელი შენი შემოქმედია, რომელმაც არაფრისაგან შეგქმნა. მით უფრო ძალუძს კვალვ აღგაშენოს, ძალუძს შეცვალოს შენი გული: ცოდვის მოყვარე გული ღმერთის მოყვარედ აქციოს; გრძნობადი, ხორციელი, ბოროტი ზრახვებით სავსე, ვნებებს დამონებული გული კი განწმინდოს და განასპეტაკოს.
ძმებო, გულისხმავყოთ ღმრთის გამოუთქმელი სიყვარული კაცთა დაცემული მოდგმისადმი! უფალი განკაცდა, რათა თავს ედო კაცთა წილხვედრი სასჯელი და თავისი ჯვარცმით გამოეხსნა დამნაშავენი. რამ მოიყვანა იგი აქ, მიწაზე, ჩვენი დევნულების მხარეში? ჩვენმა სიმართლემ? არა! იმ უბადრუკმა ყოფამ, ჩვენი ცოდვილი ცხოვრების გამო რომ ჩავცვივდით.
გავმხნევდეთ, ცოდვილნო! ჩვენთვის, სწორედ ჩვენთვის აღასრულა უფალმა დიადი საქმე თავისი განკაცებისა, ჩვენს სნეულებებს მოხედა მიუწვდომელი მოწყალებით. დავუტევოთ მერყეობა! დავუტევოთ სასოწარკვეთილება და ეჭვები! შევიმოსოთ სარწმუნოება, გულმოდგინება, მადლიერება და შევუდგეთ სინანულს, ხოლო სინანულის მეშვეობით ღმერთს შევურიგდეთ. "და უშჯულომან უკუეთუ მოაქციოს ყოველთაგან უშჯულოებათა, რომელნი ქმნნა, და დაიცვნეს ყოველნი მცნებანი ჩემნი, და ყოს მსჯავრი და სიმართლე და წყალობა, ცხოვნებით ცხოვნდეს და არა მოკუდეს. ყოველნი უსამართლოებანი მისნი, რომელნი ქმნნა, ცხოვნდეს" (ეზეკ. 1, 21-22). ამას ამცნებს უფალი ცოდვილებს თავისი დიდი წინასწარმეტყველის პირით.
ჩვენი სუსტი ძალების შესაბამისად მივემსგავსოთ უფლის დიდ სიყვარულს ჩვენდამი, რამდენადაც ეს ძალუძს მისი ხელით შექმნილ, დაცემულ ადამიანს: შევინანოთ! შევინანოთ არა მარტო სიტყვით, არა მარტო ხანმოკლე, უმნიშვნელო ცრემლით, არა მარტო გარეგნული მონაწილეობით საეკლესიო ღმრთის მსახურებაში და საეკლესიო წესების შესრულებით, რასაც ფარისევლები სჯერდებოდნენ, არამედ ცრემლსა და გარეგნულ ღმრთისმოსაობასთან ერთად ვყოთ ნაყოფი, ღირსი სინანულისა: ცოდვილი ცხოვრება დავუტეოთ და სახარების მცნებებს მივდიოთ.
"რაისათვის მოსწყდებით, სახლო ისრაელისაო" (ეზეკ. 18, 33)? რისთვის მოსწყდებით მარადიული სიკვდილით, ქრისტიანებო, თქვენი ცოდვების გამო? რისთვის ავსებთ ჯოჯოხეთის ჯურღმულს, თითქოს ქრისტეს ეკლესიაში არც კი არსებობდეს ყოვლისშემძლე სინანული? ეს უსასრულოდ კეთილი ნიჭი მიეცა "სახლსა ისრაელისასა" – ქრისტიანებს, და ნებისმიერ დროს, ნებისმიერი ცოდვის მიუხედავად ერთნაირი ძალით მოქმედებს: განწმენდს ყველა ცოდვას, აცხოვნებს ყოველს, ვინც ღმერთს შეუვრდება, თუნდაც ეს მისი სიცოცხლის უკანასკნელ წუთებში მოხდეს.
"რაისათვის მოსწყდებით, სახლო ისრაელისაო"?P ქრისტიანები იმიტომ კვდებიან მარადიული სიკვდილით, რომ მთელი ამქვეყნიური ცხოვრების მანძილზე ერთადერთი რამით არიან გართულნი: ნათლისღებისას დადებულ აღთქმებს არღვევენ, ცოდვებს ემონებიან, არად აგდებენ უფლის სიტყვებს, რომელიც მათ სინანულისაკენ მოუწოდებს. თვით სიკვდილის წინაც კი, უკანასკნელ წუთებში, ვერ ახერხებენ სინანულის ყოვლისშემძლე ძალის გამოყენებას! ვერ ახერხებენ, რამეთუ არავითარი წარმოდგენა არა აქვთ ქრისტიანობაზე, ან თუ აქვთ, ერთობ ნაკლული და უთავბოლო, რომელსაც სრული უმეცრების სახელი უფრო შეჰფერის, ვიდრე რაიმე ცოდნისა.
"ცხოველ ვარ მე", - ამბობს უფალი, თითქოს იძულებულია, ამით დაარწმუნოს ურწმუნონი და გულისხმა შთაბეროს უგულისხმოებს, - "არა მინებს მე სიკვდილი უთნოისა (ბოროტი კაცისა), ვითარ მოქცევაი მისი გზისაგან მისისა და ცხოვრება მისი" (ეზეკ. 33, 11). "რაისათვის მოსწყდებით, სახლო ისრაელისაო"?
იცოდა ღმერთმა კაცთა უძლურება, იცოდა, რომ ისინი ნათლისღების შემდეგაც განაგრძობდნენ ცოდვილ ცხოვრებას, და ამიტომ დააწესა თავის ეკლესიაში სინანულის საიდუმლო, რომელიც აღხოცს ნათლისღების შემდეგ ჩადენილ ცოდვებს. სინანული თან უნდა ახლდეს ქრისტეს რწმენას, წინ უნდა უძღოდეს ნათლისღებას, ხოლო მის შემდეგ უნდა განაქარვოს ქრისტეს რწმენას შედგომილი და ნათელღებული კაცის ცოდვები.
როდესაც ადამიანები იერუსალიმიდან და მთელი იუდეიდან მოდიოდნენ იოანესთან, რათა იორდანეში ნათელ-ეღოთ, ისინი თავიანთ ცოდვებსაც აღიარებდნენ მის წინაშე. იოანე კიბისაღმწერელი (თავი მე-4) ამბობს, ეს იმიტომ კი არ ხდებოდა, რომ იოანე ნათლისმცემელს მათი ცოდვების ცოდნა რამეში სჭირდებოდა, არამედ იმიტომ, რომ სინანულის სიმტკიცისათვის ცოდვების მონანიებასთან ერთად მათი აღიარებაც საჭირო იყოო.
იმავე წმ. მამის თქმით, - რომელმაც იცის, რომ მოვალეა აღიაროს თავისი ცოდვები, ეს ცოდნა აღვირს ასხამს, ეხმარება, რომ აღარ გაიმეოროს ისინი; და პირიქით, აუღიარებელი ცოდვები სიბნელეში ჩადენილ საქმიანობებს ჰგვანან – მათ გამეორებას არაფერი უდგას წინ.
ცოდვების აღიარებით ირღვევა მათთან კავშირი. ცოდვების მოძულება ჭეშმარიტი სინანულის ნიშანია, ღმრთის სათნო ცხოვრების წესის არჩევის ნიშანი. თუ ცოდვების ჩადენას მიეჩვიე, მათ აღიარებასაც მოუხშირე და მალე გათავისუფლდები ცოდვათა ტყვეობისგან, მაშინ კი მსუბუქად და სიხარულით შეუდგები უფალ იესო ქრისტეს.
ვინც ნიადაგ ღალატობს თავის მეგობრებს, იმას მეგობრები მტრებად უხდებიან და შორდებიან, როგორც მოღალატეს, მათი დაღუპვის მოსურნეს. ასევე, ვინც აღიარებს თავის ცოდვებს, იმას ტოვებენ ეშმაკები, რამეთუ დაცემული ბუნების სიამაყეს ეფუძნებიან და ვერ უძლებენ მხილებას, შერცხვენას.
ვინც განზრახ, შეგნებულად სცოდავს იმის იმედით, რომ მერე მოინანიებს, ის თვით ღმერთის მიმართ იქცევა მზაკვრულად. განზრახ და შეგნებულად მცოდველს უცაბედი სიკვდილი ეწევა და არ ეძლევა ის დრო, რომელიც შესანანებლად ჰქონდა განსაზღვრული.
აღსარების საიდუმლოთი აღიხოცება ყოველი ცოდვა, ჩადენილი სიტყვით, საქმით, გულისხმისყოფით. იმისათვის, რომ გულიდან ამოიძირკვოს დიდი ხნის ფესვგადგმული ცოდვილი ჩვევები, დროა საჭირო, საჭიროა მუდმივი სინანული. მუდმივი სინანული კი ნიშნავს გულის მუდმივ შემუსვრილებას, მუდმივ ბრძოლას გულისთქმებთან და გრძნობებთან, რომლებიც გულში ჩაბუდებული ცოდვილი ვნებების გამოვლინებას წარმოადგენენ, ხორციელი გრძნობებისა და მუცლის დათრგუნვას, სიმდაბლით ლოცვას და ხშირ აღსარებას.
ძმებო! ნებსითი ცოდვით დავკარგეთ წმინდა უმანკოება, რომლისთვისაც უცხო იყო არა მარტო ცოდვა, არამედ ბოროტის ცნობაც. ამ უმანკოების სულიერი ნათლით მოვედით სოფლად, შემოქმედის ხელით ქმნილნი, ჩვენ კი ის უმანკოებაც დავკარგეთ, ნათლისღებით განახლების შემდეგ რომ მოგვენიჭა, და ჩვენი შესამოსელი, მხსნელის მიერ განსპეტაკებული, ცხოვრების გზაზე ათასგვარი ცოდვით შევბღალეთ. ერთიღა დაგვრჩა განსაბანად – წყალი სინანულისა. და რა მოგველის, თუ განწმენდის ამ გზასაც უგულებელვყოფთ? წარვუდგებით უფალს ცოდვით შერყვნილი სულებით, რისხვით მოხედავს ღმერთი შებილწულ სულს და ჯოჯოხეთის ცეცხლს განუჩინებს სასჯელად.
"განიბანენით", - ეუბნება ღმერთი ცოდვილებს, - "წმიდა იქმნენით, მოსპენით უკეთურებანი სულთაგან თქუენთა წინაშე თუალთა ჩემთა, დასცხერით ბოროტთაგან თქუენთა და მოვედით და შევიტყუნეთ (მოდით და ვისაუბროთ)" (ეს. 1, 16-18). რითი მთავრდება ღმერთის ეს სამსჯავრო, სინანულის სამსჯავრო, რომლისკენაც ღმერთი ნიადაგ მოუწოდებს ცოდვილს მისი ამქვეყნიური ცხოვრების მანძილზე? თუ კაცი აღიარებს ცოდვებს, თავს-იდებს გულწრფელ სინანულს და ცოდვილ ცხოვრებას დაუტევებს, მაშინ ღმერთი თავის სამსჯავროზე ასეთ განჩინებას გამოიტანს: "უკუეთუ იყვნენ ცოდვანი თქუენნი, ვითარცა ღებილნი, ვითარცა თოვლი განვასპეტაკო, ხოლო უკუეთუ იყვნენ, ვითარცა ძოწეულნი მეწამულნი, ვითარცა მატყლი გავასპეტაკო" (იქვე).
და თუკი ქრისტიანი შეურაცხყოფს ღმერთის ამ უკანასკნელ, მრავალმოწყალე გაფრთხილებას, მაშინ ეუწყოს მისგან საბოლოო წარწყმედა: "ხოლო უკუეთუ არა გინდესთ, არცა ისმინოთ ჩემი, მახვილმან შეგჭამნესთ თქუენ, რამეთუ პირი უფლისა იტყოდა ამათ" (იქვე, 20), ამინ.
როდესაც მეტისმეტად მომრავლდა ცოდვა, მაშინ ზეცით ყოვლადძლიერი მკურნალი მოგვევლინა. იგი მოვიდა ჩვენი დევნულების, გვემისა და ვაების ქვეყანაში, რომლის ყველა სატანჯველი ჯოჯოხეთის საუკუნო ტანჯვათა წინამავალია, და გვახარა ხსნა, სასოება, კურნება ყოველთა კაცთა, გამონაკლისის გარეშე. შეინანეთ!
სინანულის ძალა ღმერთის ძალაზეა დაფუძნებული: მკურნალიც ყოვლადძლიერია და მის მიერ მოვლენილი კურნებაც. დედამიწაზე ქადაგების ჟამს უფალი განკურნებისაკენ მოუწოდებდა ყველას, ვინც ცოდვით იყო სნეული. ღმერთს არავითარი ცოდვა არ მიუჩნევია უკურნებლად და დღესაც ყველას მოუწოდებს, აღუთქვამს და მიჰმადლის კიდეც ყოველი ცოდვის მიტევებას, ყოველი სალმობის კურნებას.
ჰეი, სტუმარნო ამა სოფლისანო! თქვენ, ვისაც გიზიდავთ ფართო გზა, ამქვეყნიური ზრუნვის, შექცევისა და მხიარულების შეუნელებელი ხმაურით სავსე; თქვენ, ვინც ამ გზით ყველასათვის ცნობილი და ყველასაგან დავიწყებული აღსასრულის – პირქუში კუბოსა და კიდევ უფრო პირქუში მარადისობისკენ მიექანებით – შეჩერდით! ჩამოიბერტყეთ ამა სოფლის ხიბლი, მუდამ თავის მონობაში რომ გამყოფებთ! ისმინეთ, რას გამცნებთ მაცხოვარი, ჯეროვანი ყურადღება მიაგეთ მის სიტყვებს: "შეინანეთ და გრწმენინ სახარებისა! შეინანეთ, რამეთუ მოახლებულ არს სასუფეველი ცათა".
სტუმარნო ამა სოფლისანო, შეისმინეთ ეს მთავარი, მხსნელი შეგონება, თორემ ისე მიაღწევთ საფლავს, ხრწნილებისა და მარადისობის კარიბჭეს, რომ სწორ წარმოდგენას ვერც მარადისობაზე შეიქმნით და ვერც საკუთარ მოვალეობებზე ამ მარადისობაში შებიჯების წინ – მხოლოდ სამართლიან სასჯელს მოიმკით თქვენი ცოდვების გამო. ცოდვათა შორის კი უმძიმესია მაცხოვრის სიტყვების არად ჩაგდება, ანუ მაცხოვრის შეურაცხყოფა. შეინანეთ!
ცრუა და მაცთური ამსოფლიური ცხოვრების გზა: ახლად მოსულს იგი უსასრულო ასპარეზად ეჩვენება, რომელიც სინამდვილე ჰგონია, იმას კი, ვინც უკვე გალია ეს გზა, ფუჭი ზმანებებით მოფენილ უმოკლეს ბილიკად. შეინანეთ!
სახელიც, სიმდიდრეცა და სხვა წარმავალი უპირატესობებიც, რომელთა მოხვეჭასაც დაბრმავებულმა ცოდვილმა მთელი ამსოფლიური ცხოვრება, სულისა და ხორცის ყველა ძალა შეალია, უნდა დატოვოს მან იმ წუთებში, როდესაც სულს იძულებით შემოაძარცვავენ სამოსს – სხეულს – და ანგელოზები წარადგენენ ღმრთის სამსჯავროზე: კაცთათვის უცნობ და კაცთაგან დავიწყებულ სამსჯავროზე. შეინანეთ!
ძმებო, სახარების შუქზე მიუკერძოებლად დავუკვირდეთ ჩვენს ცხოვრებას – არარაობაა იგი! ყველა მის სიკეთეს გვტაცებს სიკვდილი, ხშირად კი სიკვდილზე ადრეც ვკარგავთ სხვადასხვა მოულოდნელ გარემოებათა გამო. ეს ხრწნადი, მსწრაფლწარმავალი სიკეთეები არც კი არიან ღირსნი, რომ სახელად სიკეთეს ვუწოდებდეთ – მათ უფრო ტყუილის, ობობას ქსელის სახელი შეჰფერით. ამ ქსელში გაბმულნი და შიგ გახლართულნი აკლდებიან ზეციურ, ჭეშმარიტ, წარუვალ სიკეთეებს, რომელთაც გვანიჭებს ქრისტეს სარწმუნოება, ქრისტეს შედგომა და სახარების მიხედვით ცხოვრების საიდუმლო გზა. შეინანეთ!
რა მწარედა ვართ დაბრმავებულნი! რა ნათლად ჩანს ამ დაბრმავებით ჩვენი დაცემა! ვხედავთ ჩვენს ძმათა სიკვდილს, ვიცით, რომ ჩვენც უცილობლად – და ვინ იცის, იქნებ ძალიან მალეც – მოგველის იგი, რამეთუ კაცთაგან არავინ დარჩენილა სამუდამოდ მიწის პირზე. იმასაც ვხედავთ, რომ ბევრს სიკვდილამდეც უმუხთლებს ხოლმე ცრუ სოფელი და ყოველდღიური სიკვდილის მსგავს სატანჯველში ვარდება. და ასეთი აშკარა გამოცდილების მიუხედავად მაინც ისე მიველტვით წარმავალ სიკეთეებს, როგორც რაღაც უცვალებელსა და მარადიულს. მხოლოდ მათზეა მიჯაჭვული ჩვენი გული! ღმერთი დაგვავიწყდა! დაგვავიწყდა დიადი და თანაც სასტიკი მარადისობა. შეინანეთ!
გვიმტყუნებს, ძმებო უცილობლად გვიმტყუნებს ყველა წარმავალი სიკეთე: მდიდარს – სიმდიდრე, სახელოვანს – სახელი, ჭაბუკს – სიჭაბუკე, ბრძენს – სიბრძნე. ერთადერთი, მარადიული, უმთავრესი სიკეთის მოხვეჭა ხელეწიფება კაცს: ესაა ჭეშმარიტი შეცნობა ღმრთისა, მასთან შერიგება და შეერთება, რასაც ქრისტე გვანიჭებს. მაგრამ უზენაეს სიკეთეთა მოსაპოვებლად აუცილებელია დავუტეოთ ცოდვილი ცხოვრება და მოვიძაგოთ იგი. შეინანეთ!
შეინანეთ! და რას ნიშნავს სინანული? ეს ნიშნავს შევინანოთ ჩვენი ცოდვები და მეტად აღარ ვცოდოთ – ასე უპასუხა ამ კითხვას პიმენ დიდმა. ამ გზით მრავალი ცოდვილი წმინდანად იქცა და მრავალმა უსჯულომ მართალის სახელი დაიმკვიდრა.
შეინანეთ! მოიკვეთეთ არა მარტო აშკარა ცოდვა – კაცისკვლა, პარვა, მრუშობა, ცილისწამება, ტყუილი, არამედ განაგდეთ დამღუპველი შექცევა, ხორციელი ტკბობა, არაწმინდა ოცნებები, უსჯულო ზრახვები: შეინანეთ ყველაფერი, უკლებლივ ყველაფერი, რასაც სახარება გვიკრძალავს, გულწრფელი სინანულის ცრემლში განბანეთ უწინდელი ცოდვილი ცხოვრება.
სასოწარკვეთილი და სულიერ დახსნილებას მიცემული ნუ იტყვი: "მძიმე ცოდვებში ჩავვარდი, ამდენი ხნის ცოდვილი ცხოვრებით ბოროტი ჩვევები შევიძინე, ისინი თითქოს ბუნებრივ თვისებებად მექცნენ, ამიტომ ჩემთვის უკვე აღარ არსებობს სინანული" (მაკარი დიდი, საუბარი მე-7, თავი მე-2). ამ უიმედო გულისსიტყვებს ჩაგძახის შენი ცხონების მტერი, რომელსაც შენ ჯერ კიდევ ვერ ხედავ და არ იცნობ.ეშმაკმა იცის სინანულის ძალა, შიშობს, იმან არ გამოსტაცოს შენი თავი კლანჭებიდან და ცდილობს გაგიტყუოს ჭეშმარიტი გზიდან, ამისთვის ღმერთის ყოვლადძლიერ წამალს – სინანულს – უძლურებას სწამებს.
სინანულის დამწესებელი შენი შემოქმედია, რომელმაც არაფრისაგან შეგქმნა. მით უფრო ძალუძს კვალვ აღგაშენოს, ძალუძს შეცვალოს შენი გული: ცოდვის მოყვარე გული ღმერთის მოყვარედ აქციოს; გრძნობადი, ხორციელი, ბოროტი ზრახვებით სავსე, ვნებებს დამონებული გული კი განწმინდოს და განასპეტაკოს.
ძმებო, გულისხმავყოთ ღმრთის გამოუთქმელი სიყვარული კაცთა დაცემული მოდგმისადმი! უფალი განკაცდა, რათა თავს ედო კაცთა წილხვედრი სასჯელი და თავისი ჯვარცმით გამოეხსნა დამნაშავენი. რამ მოიყვანა იგი აქ, მიწაზე, ჩვენი დევნულების მხარეში? ჩვენმა სიმართლემ? არა! იმ უბადრუკმა ყოფამ, ჩვენი ცოდვილი ცხოვრების გამო რომ ჩავცვივდით.
გავმხნევდეთ, ცოდვილნო! ჩვენთვის, სწორედ ჩვენთვის აღასრულა უფალმა დიადი საქმე თავისი განკაცებისა, ჩვენს სნეულებებს მოხედა მიუწვდომელი მოწყალებით. დავუტევოთ მერყეობა! დავუტევოთ სასოწარკვეთილება და ეჭვები! შევიმოსოთ სარწმუნოება, გულმოდგინება, მადლიერება და შევუდგეთ სინანულს, ხოლო სინანულის მეშვეობით ღმერთს შევურიგდეთ. "და უშჯულომან უკუეთუ მოაქციოს ყოველთაგან უშჯულოებათა, რომელნი ქმნნა, და დაიცვნეს ყოველნი მცნებანი ჩემნი, და ყოს მსჯავრი და სიმართლე და წყალობა, ცხოვნებით ცხოვნდეს და არა მოკუდეს. ყოველნი უსამართლოებანი მისნი, რომელნი ქმნნა, ცხოვნდეს" (ეზეკ. 1, 21-22). ამას ამცნებს უფალი ცოდვილებს თავისი დიდი წინასწარმეტყველის პირით.
ჩვენი სუსტი ძალების შესაბამისად მივემსგავსოთ უფლის დიდ სიყვარულს ჩვენდამი, რამდენადაც ეს ძალუძს მისი ხელით შექმნილ, დაცემულ ადამიანს: შევინანოთ! შევინანოთ არა მარტო სიტყვით, არა მარტო ხანმოკლე, უმნიშვნელო ცრემლით, არა მარტო გარეგნული მონაწილეობით საეკლესიო ღმრთის მსახურებაში და საეკლესიო წესების შესრულებით, რასაც ფარისევლები სჯერდებოდნენ, არამედ ცრემლსა და გარეგნულ ღმრთისმოსაობასთან ერთად ვყოთ ნაყოფი, ღირსი სინანულისა: ცოდვილი ცხოვრება დავუტეოთ და სახარების მცნებებს მივდიოთ.
"რაისათვის მოსწყდებით, სახლო ისრაელისაო" (ეზეკ. 18, 33)? რისთვის მოსწყდებით მარადიული სიკვდილით, ქრისტიანებო, თქვენი ცოდვების გამო? რისთვის ავსებთ ჯოჯოხეთის ჯურღმულს, თითქოს ქრისტეს ეკლესიაში არც კი არსებობდეს ყოვლისშემძლე სინანული? ეს უსასრულოდ კეთილი ნიჭი მიეცა "სახლსა ისრაელისასა" – ქრისტიანებს, და ნებისმიერ დროს, ნებისმიერი ცოდვის მიუხედავად ერთნაირი ძალით მოქმედებს: განწმენდს ყველა ცოდვას, აცხოვნებს ყოველს, ვინც ღმერთს შეუვრდება, თუნდაც ეს მისი სიცოცხლის უკანასკნელ წუთებში მოხდეს.
"რაისათვის მოსწყდებით, სახლო ისრაელისაო"?P ქრისტიანები იმიტომ კვდებიან მარადიული სიკვდილით, რომ მთელი ამქვეყნიური ცხოვრების მანძილზე ერთადერთი რამით არიან გართულნი: ნათლისღებისას დადებულ აღთქმებს არღვევენ, ცოდვებს ემონებიან, არად აგდებენ უფლის სიტყვებს, რომელიც მათ სინანულისაკენ მოუწოდებს. თვით სიკვდილის წინაც კი, უკანასკნელ წუთებში, ვერ ახერხებენ სინანულის ყოვლისშემძლე ძალის გამოყენებას! ვერ ახერხებენ, რამეთუ არავითარი წარმოდგენა არა აქვთ ქრისტიანობაზე, ან თუ აქვთ, ერთობ ნაკლული და უთავბოლო, რომელსაც სრული უმეცრების სახელი უფრო შეჰფერის, ვიდრე რაიმე ცოდნისა.
"ცხოველ ვარ მე", - ამბობს უფალი, თითქოს იძულებულია, ამით დაარწმუნოს ურწმუნონი და გულისხმა შთაბეროს უგულისხმოებს, - "არა მინებს მე სიკვდილი უთნოისა (ბოროტი კაცისა), ვითარ მოქცევაი მისი გზისაგან მისისა და ცხოვრება მისი" (ეზეკ. 33, 11). "რაისათვის მოსწყდებით, სახლო ისრაელისაო"?
იცოდა ღმერთმა კაცთა უძლურება, იცოდა, რომ ისინი ნათლისღების შემდეგაც განაგრძობდნენ ცოდვილ ცხოვრებას, და ამიტომ დააწესა თავის ეკლესიაში სინანულის საიდუმლო, რომელიც აღხოცს ნათლისღების შემდეგ ჩადენილ ცოდვებს. სინანული თან უნდა ახლდეს ქრისტეს რწმენას, წინ უნდა უძღოდეს ნათლისღებას, ხოლო მის შემდეგ უნდა განაქარვოს ქრისტეს რწმენას შედგომილი და ნათელღებული კაცის ცოდვები.
როდესაც ადამიანები იერუსალიმიდან და მთელი იუდეიდან მოდიოდნენ იოანესთან, რათა იორდანეში ნათელ-ეღოთ, ისინი თავიანთ ცოდვებსაც აღიარებდნენ მის წინაშე. იოანე კიბისაღმწერელი (თავი მე-4) ამბობს, ეს იმიტომ კი არ ხდებოდა, რომ იოანე ნათლისმცემელს მათი ცოდვების ცოდნა რამეში სჭირდებოდა, არამედ იმიტომ, რომ სინანულის სიმტკიცისათვის ცოდვების მონანიებასთან ერთად მათი აღიარებაც საჭირო იყოო.
იმავე წმ. მამის თქმით, - რომელმაც იცის, რომ მოვალეა აღიაროს თავისი ცოდვები, ეს ცოდნა აღვირს ასხამს, ეხმარება, რომ აღარ გაიმეოროს ისინი; და პირიქით, აუღიარებელი ცოდვები სიბნელეში ჩადენილ საქმიანობებს ჰგვანან – მათ გამეორებას არაფერი უდგას წინ.
ცოდვების აღიარებით ირღვევა მათთან კავშირი. ცოდვების მოძულება ჭეშმარიტი სინანულის ნიშანია, ღმრთის სათნო ცხოვრების წესის არჩევის ნიშანი. თუ ცოდვების ჩადენას მიეჩვიე, მათ აღიარებასაც მოუხშირე და მალე გათავისუფლდები ცოდვათა ტყვეობისგან, მაშინ კი მსუბუქად და სიხარულით შეუდგები უფალ იესო ქრისტეს.
ვინც ნიადაგ ღალატობს თავის მეგობრებს, იმას მეგობრები მტრებად უხდებიან და შორდებიან, როგორც მოღალატეს, მათი დაღუპვის მოსურნეს. ასევე, ვინც აღიარებს თავის ცოდვებს, იმას ტოვებენ ეშმაკები, რამეთუ დაცემული ბუნების სიამაყეს ეფუძნებიან და ვერ უძლებენ მხილებას, შერცხვენას.
ვინც განზრახ, შეგნებულად სცოდავს იმის იმედით, რომ მერე მოინანიებს, ის თვით ღმერთის მიმართ იქცევა მზაკვრულად. განზრახ და შეგნებულად მცოდველს უცაბედი სიკვდილი ეწევა და არ ეძლევა ის დრო, რომელიც შესანანებლად ჰქონდა განსაზღვრული.
აღსარების საიდუმლოთი აღიხოცება ყოველი ცოდვა, ჩადენილი სიტყვით, საქმით, გულისხმისყოფით. იმისათვის, რომ გულიდან ამოიძირკვოს დიდი ხნის ფესვგადგმული ცოდვილი ჩვევები, დროა საჭირო, საჭიროა მუდმივი სინანული. მუდმივი სინანული კი ნიშნავს გულის მუდმივ შემუსვრილებას, მუდმივ ბრძოლას გულისთქმებთან და გრძნობებთან, რომლებიც გულში ჩაბუდებული ცოდვილი ვნებების გამოვლინებას წარმოადგენენ, ხორციელი გრძნობებისა და მუცლის დათრგუნვას, სიმდაბლით ლოცვას და ხშირ აღსარებას.
ძმებო! ნებსითი ცოდვით დავკარგეთ წმინდა უმანკოება, რომლისთვისაც უცხო იყო არა მარტო ცოდვა, არამედ ბოროტის ცნობაც. ამ უმანკოების სულიერი ნათლით მოვედით სოფლად, შემოქმედის ხელით ქმნილნი, ჩვენ კი ის უმანკოებაც დავკარგეთ, ნათლისღებით განახლების შემდეგ რომ მოგვენიჭა, და ჩვენი შესამოსელი, მხსნელის მიერ განსპეტაკებული, ცხოვრების გზაზე ათასგვარი ცოდვით შევბღალეთ. ერთიღა დაგვრჩა განსაბანად – წყალი სინანულისა. და რა მოგველის, თუ განწმენდის ამ გზასაც უგულებელვყოფთ? წარვუდგებით უფალს ცოდვით შერყვნილი სულებით, რისხვით მოხედავს ღმერთი შებილწულ სულს და ჯოჯოხეთის ცეცხლს განუჩინებს სასჯელად.
"განიბანენით", - ეუბნება ღმერთი ცოდვილებს, - "წმიდა იქმნენით, მოსპენით უკეთურებანი სულთაგან თქუენთა წინაშე თუალთა ჩემთა, დასცხერით ბოროტთაგან თქუენთა და მოვედით და შევიტყუნეთ (მოდით და ვისაუბროთ)" (ეს. 1, 16-18). რითი მთავრდება ღმერთის ეს სამსჯავრო, სინანულის სამსჯავრო, რომლისკენაც ღმერთი ნიადაგ მოუწოდებს ცოდვილს მისი ამქვეყნიური ცხოვრების მანძილზე? თუ კაცი აღიარებს ცოდვებს, თავს-იდებს გულწრფელ სინანულს და ცოდვილ ცხოვრებას დაუტევებს, მაშინ ღმერთი თავის სამსჯავროზე ასეთ განჩინებას გამოიტანს: "უკუეთუ იყვნენ ცოდვანი თქუენნი, ვითარცა ღებილნი, ვითარცა თოვლი განვასპეტაკო, ხოლო უკუეთუ იყვნენ, ვითარცა ძოწეულნი მეწამულნი, ვითარცა მატყლი გავასპეტაკო" (იქვე).
და თუკი ქრისტიანი შეურაცხყოფს ღმერთის ამ უკანასკნელ, მრავალმოწყალე გაფრთხილებას, მაშინ ეუწყოს მისგან საბოლოო წარწყმედა: "ხოლო უკუეთუ არა გინდესთ, არცა ისმინოთ ჩემი, მახვილმან შეგჭამნესთ თქუენ, რამეთუ პირი უფლისა იტყოდა ამათ" (იქვე, 20), ამინ.
|
|
|
