[3] წერილი ერგინას - იოსებ ათონელი (ისიხასტი)

წმიდა მთა, 16 დეკემბერი, 1932 წ.

ჩემო საყვარელო ქრისტესმიერო დაო ერგინა, ჩემი სულის სამკაულო, ჩემო ჭეშმარიტო ქრისტესმიერო შვილო, იცოცხლე.
დღეს მივიღე შენი ეპისტოლე, სავსე სიყვარულითა და კრძალულებით, სიბრძნითა და გონივრულობით, შემეცნებითა და სიმდაბლით, და განვიპყრენ ხელნი ჩემი უფლისა მიმართ მხურვალე სიყვარულითა და სულით, ჩემი მდაბალი გულის საიდუმლო ხმა შევწირე უფალს: „შეისმინე“, – ვუთხარი, – „ტკბილო სიყვარულო, იესო მაცხოვარო ჩემო, ნათელო, ყველა ნათელზე უნათლესო, იმედო და ნუგეშო ჩემო, ძალო და სიმტკიცეო ჩემო, სიყვარულო და განათლებაო ჩემო. შეისმინე და გაუგზავნე ჩემს დას შენი ნუგეშის ნათელი და განხეთქე მოქლონნი და კლიტენი მისი ნატანჯი და დამძიმებული სულისა და ელვითა ბრწყინვალებისა შენისათა ანუგეშე მისი გული, რათა შემცირდეს მისი გასაჭირი და განსაცდელებით გამოწვეული დაუსრულებელი მწუხარება. ჰე, ჩემო ტკბილო ქრისტე, ნათელო, ყველა ნათელზე უნათლესო, რომელიც განანათლებ გულსა და თირკმელთა, სულსა და სხეულს, ნერვებსა და ძვლებს. თმებსა და ფრჩხილებს, გონებასა და აზროვნებას და ჩვენი სამკვიდრებლის მთელ შემადგენლობას.
ეს და სხვა მრავალი – ჩემი შენდამი სიყვარულის ნიშანი – შევღაღადე ჩემს მეუფესა და უფალს, რამეთუ არ მავიწყდება ბავშვობიდანვე შენი მრავალი და უთვალავი მწუხარება. ამის გამო უზომოდ მიყვარხარ და ყველა ჩემს საყვარელ ადამიანს შორის შენ გაძლევ უმეტეს სიყვარულს, რადგან ჩემი სიყვარულის პირველნაშობი შენ ხარ.
შენ კი მხოლოდ ერთს გთხოვ, ჩემი შენდამი ესოდენი სიყვარულის სანაცვლოდ მოთმინება ოდნავ გაზარდე და მჯერა ჩემი შემყვარებელი იესოსი, რომ ყველაფერს, რასაც სთხოვ, გადაჭარბებით შეგისრულებს უფალი. სულის მშვიდობასაც პოვებ და უდაბნოებასაც და მდუმარებასაც, და სახლსაც მისცემ და ყველაფერს, რაც კი უმჯო-ბესია ჩვენი საწყალი სულისთვის, მოგანიჭებს უფალი.
შენი საქმეა ცრემლით ეძიო, ხოლო როგორ – უფალმა იცის. იყოს მისი წმიდა ნება, და არა ჩვენი. რადგან ერთხელ მიხვდი, რომ უფალს შესცოდე, [კმარა,] იარებს ჭრილობებს ნუ დაუმატებ. კიდევ რომ დაეცე, როგორც ადამიანი, გულს ნუ გაიტეხ, საკუთარ თავის მიმართ სასოს ნუ წარიკვეთ. ვინც პეტრეს უთხრა, დამნაშავეს დღეში სამოცდაათჯერ შვიდგზის აპატიეო, ნუთუ თვითონ არ გვაპატიებს, ასეთი კაცთმოყვარე უფალი?
მილტიადეს შეეშვი – როგორც უნდა, ისე მოიქცეს: გაუგზავნოს თავის მშობლებს. თქვი, რომ მოწყალება გაეცი, ამიტომაც იმას, რასაც სხვას მისცემდი, ნუღარ მისცემ. სხვის მიმართ სხვა ქველისმოქმედებას ნუ იზამ. ესეც საკმარისია.
საკუთარ ნება-სურვილზე უარი თქვი, რათა სულის სიმშვიდე მოიპოვო. ადამიანის ნება-სურვილი ხომ [ღმერთსა და ადამიანს შორის] სპილენძის კედელია და [ღმრთის-მიერ] განათლებასა და მშვიდობას აბრკოლებს. ტკბილი იესოს მაგალითს დაუკვირდი, რომელიც თავისი დაუსაბამო მამის მორჩილი დარჩა ჯვარამდე, ჯვარზე სიკვდილამდე. თავისი სხეული გასამათრახებლად მისცა, ღაწვები – სილის გასარტყმელად, ხოლო სახე ნერწყვა-ფურთხებას არ აარიდა. ხედავ, ჩემო დაიკო, რაოდენი სიყვარული გვიჩვენა ტკბილმა უფალმა?
ასე რომ, ჩემი სულის სამკაულო, ჩვენც უარი ვთქვათ ჩვენს ნება-სურვილზე. ჩვენ მიმართ დამნაშავეებსაც ვაპატიოთ და მაშინ კადნიერებით შევძლებთ თქმას: „მოგვი-ტევენ ჩვენ თანანადებნი ჩვენნი, ვითარცა ჩვენ მივუტევეთ თანამდებთა მათ ჩვენთა“. ყველანი ადამიანები ვართ, მიწიდან შექმნილები და ყველანი ვცოდავთ. თიხა ვართ და გვავიწყდება. თიხა თიხას ჰპარავს, თიხა თიხას ლანძღავს, თიხა თიხას ცილს სწამებს, თიხა თიხაზე თავს იმაღლებს, თიხა თიხას ამდიდრებს, თიხა თიხაზე უფ-როსობს, თიხა თიხას სცემს, თიხა თიხას ციხეში ამწყვდევს. ზოგადად, თიხა თვლის, რომ თიხაზე ბრძენი, ძლიერი, მდიდარი, კეთილშობილი, პატიოსანია, რადგან თავისი არსების უმეცარი და უგნურია – არ იცის, საიდან სად აღმოჩნდა, როგორ დაიბადა, რა დანიშნულება აქვს, სად დაასრულებს ყველაფერს, რა ელის შემდეგ. რადგან ეს ყველაფერი დავიწყებამ და უმეცრებამ ჩანთქა და [სულიერი] უგრძნობლობის ქაოსში ჩავცვივდით, ამიტომაც სააქაოშიც ვიტანჯებით და საიქიოშიც.
შესაბამისად, ვინც უკეთ ხედავს და ნაკლებად დაბნელებულია, უნდა აპატიოს და თანაუგრძნოს ერთსულ, ერთარსება მოყვასს, თავის ძმობილს. ღმერთს ხომ კაცი თავ-დაპირველად იმისთვის არ შეუქმნია, რომ ასე იტანჯოს და იწვალოს, არამედ ანგე-ლოზთა მსგავსად შექმნა, ოდნავ განსხვავდებოდა ანგელოზებისგან. ედემის სამოთხეც რომ შექმნა, სწორედ კაცი დაადგინა იქაურ მეფედ, რათა თავისი ნებით, არჩევნითა და თვით ხელმწიფებით წარემართა [თავისი ცხოვრება], ხოლო შეზღუდული მხოლოდ ერთი მცნებით იყო, ესეც, რათა გამოჩენილიყო, რომ სხვის, აღმატებულის მიერ იმართება. ის კი ეშმაკმა შეაცდინა და ღმერთის თანასწორობა მოანდომა, რის გამოც სამოთხიდან გამოაძევეს და ამ გადასახლებაში ამოყო თავი, სადაც ტკივილი და ეკალ-ბარდის მომკა განუწესა ღმერთმა მთელი ცხოვრება.
რა არის ეს ეკალბარდი და სარეველა, თუ არა ერთიმეორეს მიყოლებული გან-საცდელები და ყოველდღიური მწუხარებები, რომლებსაც ხან ეშმაკები მოგვაწევენ, ხან გახრწნილი ადამიანები, ხან ჩვენივე უბადრუკი ბუნება, რომელსაც ცუდი ჩვევე-ბის გამო ბოროტება აქვს გამჯდარი? სწორედ ეს უკანასკნელი გვაგდებს უფრო მეტ მტკივნეულ საფრთხეებში, ვიდრე სხვა მტრები. ღმერთის წყალობა დროულად რომ არ გვეწეოდეს, წარვწყმდებოდით. ეს ყველაფერი როდემდე გვეუფლება? – მანამო, – ამბობს „მიწა ხარ და მიწადვე მიიქცევი“. ასეთი ზღვარი დაუწესა კაცთმოყვარე ღმერთმა ჩვენს ჭირსა და ვაებას.
მაშ, რას ეძიებ, ჩემო კარგო დაიკო? სად იპოვი ადგილს, რომელიც ეკალს და სარეველას არ აღმოგვიცენებს? სად არის გზა, რომელიც ასცდება ღმერთის მკაცრ გა-ნაჩენს? აბა, მაჩვენე, სად არიან ის მეფეები, რომელთათვისაც ცოტა ხნის წინ მუსიკა უკრავდა და გემრიელად მიირთმევდნენ და მთელ მსოფლიოს აზანზარებდნენ? სადაა ახლა ის ყველაფერი? ეკალბარდმა დაფარა. სად არიან დიდებულები, რომლებიც ფუტკრებმა ცოცხლად შეჭამეს? აი, ეკალბარდი. მაშ, ვინ შეძლო თავი ეკალბარდისგან დაეღწია? არავინ, მხოლოდ სიკვდილმა.
ასე რომ, მოდი, ერთად დავიძახოთ სოლომონის სიტყვა: „ამაოება ამაოებათა, ყოველივე ამაოა“, ნეტარია ის, ვინც ყველაფერი ბოლომდე, დიდი ძალისხმევის ხარ-ჯზე, მოითმინა, ყველაფერი უგულებელყო, სულგრძელებით შეამცირა ეკალბარდი და ამქვეყნად ზარალი განიცადა, რათა იმქვეყნად გამდიდრებულიყო.
ამიტომაც, ჩემო საყვარელო დაიკო, ჩემი სულის სულო, ჩემს ძვალთაგან ძვალო, შენც დაივიწყე შენი მართლობა და ნება-სურვილი, იმ დიდი სიყვარულის ხათრით, რომელიც შენ მიმართ მაქვს – სულს დავდებ შენთვის – და შეაუღლე მოთმინება და სულგრძელება, ხოლო სიყვარულით რომ გააზავებ, დაალევინე შენს მეუღლეს, კეთილ მილტიადეს, სიმდაბლისა და მორჩილების ჭიქით. იმედი მაქვს, რომ ისიც, შენი ლოცვით, ისეთი გახდება, როგორიც გინდა და ოცნებობ.
ჩემზე ლოცვა კი განაგრძე, როგორც მწერ, რათა უფალმა დამიფაროს, რადგან დიდ შეწევნას ვიღებ შენი დური, სულიერი, მოყვარული ლოცვების წყალობით. როდესაც დროს იხელთებ, ორმოცი წირვაც შეუკვეთე, რათა შენი სულის ტვირთმა მოიკლოს.
მწერ, ხატები შევუკვეთო, მაგრამ არ მწერ, რა ხატები, რომელი წმიდანები, რა ზომის. მომწერე და მივცემ, რომ დახატონ.
ეს-ესაა მივიღე კალათი. გავხსენი და მასში ხატების ზომები ვიპოვე. ასე რომ, დამშვიდდი, მაგრამ ცოტა მოითმინე. მივიღე შენი დური საჩუქრები. უბრალო საჩუქრები კი არა, არამედ სიყვარულის საჩუქრები, იმ დის საჩუქრები, რომელიც ბავშვობიდან იტანჯება, ამ მცირე ძღვნის ნაცვლად კი ზეცათა სასუფეველსა და მარადიულ შვება-განცხრომას მიიღებს. აჰ, ჩემი ბავშვობის საჭმელები რომ დავინახე, ჩემი სამშობლოს ნაყოფები, გავიხსენე ყრმობის წლები და ვთქვი: „ჰოი, ამაო სოფელო, როგორი უბედურიც იყავი, ისეთივე ხარ და ისეთივე დარჩები ბოლომდე! და როგორი ნეტარია ნეტართათვის მარადიული და დაუსრულებელი შვება“!
აჰ, დაიკო, ოდნავაც რომ გასინჯო იმ სიკეთეების გემო, რკინასავით გახდები მოთმინებაში. ასე რომ, ჩემო დაო, ყველაფრისთვის გმადლობ და მთელი სულით ვლოცულობ შენთვის.
ჩემი მდაბალი ლოცვა-სურვილები ყველა ჩემს [და-] ძმას გადაეცი, თუ ნახავ. დედას ფეხებს დავუკოცნი. მოვიკითხავ მილტიადეს და შენს შვილებს – დიონისესა და ბარბარეს — ვუსურვებ, რომ კარგი ბავშვები გახდნენ. რასაც მეკითხებოდი, დამიზუსტე: პატრაში ხსენებული ქალის ვაჟს ეკლესიაში არ იხსენებენ, რადგან თავი მოიკლა. ერთადერთი, შეუძლია მოწყალება გაიღოს მისთვის და დიდია უფალი, მისი მოწყალების სიღრმე უსასრულოა. თანაც, თუ უნდა, მეუდაბნოეებს გამოუგზავნოს [მოწყალება]. რომელთა ვედრებასაც უფალი ისმენს. ის ხომ ბევრ მონაზონს იცნობს, იმათ მისცეს, რომ დაარიგონ, ან მონაზონ დედებს. სხვა არაფრის გაკეთება შეიძლება.
მამიდის ქმარზე მეკითხები, რომელიც უნებლიედ მოკვდა – ის ახლით იყო. ეგ სხვა შემთხვევაა, რადგან სულიერი ცოდნა არ ჰქონდა. შეუძლიათ გააკეთონ, რაც უნდათ: ორმოცი წირვა შეუკვეთონ, ან პანაშვიდები.
იმ გოგოს შესახებ, ფიცი რომ დადო – ამ ფიცს ძალა არ აქვს, რადგან ღმერთის საწინააღმდეგოა. შესაბამისად, უნდა წავიდეს თავის სულიერ მოძღვართან – თუ ცოცხალია – და ნუ [...]