გულში უნდა გქონდეს საკუთარი ცოდვილობისა და გამოუსწორებლობის შეგრძნება, განუწყვეტლივ ყვედრიდე თავს და შინაგანად შემუსვრილი შეჰღაღადებდე: "ღმერთო, მოწყალე იქმენ ჩემ ცოდვლსა ზედა". ხოლო თუ მხოლოდ სიტყვით ვიქნებით თავმდაბალი და ვიფიქრებთ, რომ თავმდაბალი ვართ, ეს თავმდაბლობა კი არა, დახვეწილი სულიერი სიამაყე იქნება.
ვინც უბრალოა გულით, ის კარაგად გრძნობს თავს ადამიანებთან ურთიერთობაში; მათდამი კეთილი, თავაზიანი, ალერსიანი, არამედიდური, მშვიდი დამოკიდებულება აქვს. სწორედ ეს არის გულის უბრალოება. გულით უბრალო ადამიანი არასოდეს არავის აწყენინებს, გზაზე არავის გადაეღობება, არავის განიკითხავს, არავისი შეშურდება. ვინც უბრალოა გულით, მას შეუძლია დიდი შრომაც - ყველაზე უბრალოც და მძიმეც; ის უპრეტენზიოა საჭმლის და ჩასაცმლის მიმართ, არ მოითხოვს და არ ეძებს კეთილმოწყობი...
რა თვისებები მიაჩნიათ ბერებს უმთავრესად სულის ცხონებისათვის?
იხილეთ სრულად
უპირველესად ეს არის თავმდაბლობა, მოთმინება, ლოცვა. ხოლო სულიერი შვილების ძირითად მოვალეობად ბერები მიჩნევენ ზრახვების გამჟღავნებას აღსარებაში და სრულ მორჩილებას. ზრახვების თქმა ახსარებაში უნდა იყოს ნებაყოფლობითი, სრული, სუფთა, გულწრფელი. ეს უკანასკნელი მეტისმეტად ძალუმად ამარცხებს სიამაყეს და ადამიანს წარმოუდგენელ სულიერ სიმშვიდეს მიმადლებს... მორჩილება უნდა იყოს სრული, უსიტყო და უცილობელი; ბერს არაფერში უნდა ეწინააღმდეგებოდეს. მორჩილების ძალა იმ...
ღმერთი მოითხოვს, რომ ადამიანი აღიარებდეს თავის ცოდვებს სიმდაბლით, იყოს გონიერი, არავინ სძულდეს; რომ ყოველჟამ ინანიებდეს ცოდვებს - ნებსითს თუ უნებლიეს, ცნობითს თუ უმეცრებითს; რომ სთხოვდეს უფალს სულიერ ძალებს ეშმაკის ძალების შესაცნობად (ღირსი სვიმეონ ახალი ღვთისმეტყველი).
მე მაშინებს რწმენისათვის ტანჯვაზე ფიქრი, როგორ არ ეშინოდათ მისი მოწამეებს?
იხილეთ სრულად
ძველად სხვანაირი მოწამეები იყვნენ: დღეს წამებაზე ფიქრიც რომ აშინებდათ, ხვალ ქრისტეს აღმსარებლობისთვის მგზნებარე მოწამეები ხდებოდნენ. ეს ღვთის მადლით არის შესაძლებელი, რაც რწმენით, სულის თავმდაბლობითა და ლოცვით მოიპოვება (ბერი იოანე ტროცკი).
მადლი არ იყიდება და არც სხვა საშუალებით გადაეცემა. ნებისმიერმა ჩვენგანმა თვითონ უნდა იღვაწოს, იმდენი მადლი მოიპოვოს, რომ ცხონდეს. ამისთვის კი თავმდაბლობა უპირველესი პირობაა. უფალი ბრძანებს: "ამპარტავანთა შემუსრავს ღმერთი, ხოლო მდა...
იხილეთ სრულად
მადლი არ იყიდება და არც სხვა საშუალებით გადაეცემა. ნებისმიერმა ჩვენგანმა თვითონ უნდა იღვაწოს, იმდენი მადლი მოიპოვოს, რომ ცხონდეს. ამისთვის კი თავმდაბლობა უპირველესი პირობაა. უფალი ბრძანებს: "ამპარტავანთა შემუსრავს ღმერთი, ხოლო მდაბალთ მოანიჭებს მადლს" (I პეტრე 5.5).
უმადურობა ამპარტავანთა, ანუ ყველაზე დიდი და საშინელი ცოდვის მქონეთა, ერთ-ერთი თვისებაა; მაშინ, როდესაც გულწრფელი მადლიერება თავმდაბლობის გამოხატულებაა და ასეთ ადამიანებს ახასიათებთ.