წმ. მამათა წიგნები, ერთ-ერთი მათგანისავე თქმით სარკეს წააგავს: თუ სული ხშირად იხედება ამ სარკეში, საკუთარ ნაკლოვანებათა დანახვას შეძლებს. ეს წიგნები სამკურნალო მცენარეთა მდიდრულ ნაკრებსაც შეიძლება შევადაროთ: სულს შეუძლია მათგან ყოველი თავისი სალმობისათვის შესაფერისი წამალი აირჩიოს.
...წმინდანთა ცხოვრებები წაიკითხე. წაიკითხე, რომ ნახო, რამდენი ტანჯვა მოიხმარეს წმინდანებმა ძველი კაცის წინააღდმეგ, როგორ ნებით თუ უნებურად თრგუნავდნენ საკუთარ თავს მანამ, სანამ არ გაიფურჩქნა მათში უბიწოების ყვავილი, სიწმინდის ნელსურნელება. ამიტომაც აფრქვევენ კეთილსურნელებას და სდის მირონი მათ მოწამეობრივ და ღირს წმინდა ნაწილებს
რას სულიერ სარგებელს იღებს ადამიანი წმიდანთა ცხოვრების კითხვით?
ღვთის სათნომყოფთა ცხოვრების კითხვა განგვამტკიცებს რწმენაში, გვაძლევს იმედს და აღგვინთებს უფლის სიყვარულს, დიდად გვეხმარება და ცხონების გზაზე უფრო კეთილს გვხდის. ფიზიკურად დაღლილი და სულიერად შეშფოთებული მკითხველი ყოველთვის პოულობს წიგნში თავის გასამხნევებელსა და დასამშვიდებელს.
ვცხოვრობ რა განმარტოებით, ღრმად ვუკვირდები წმინდა წერილს ღვთის მცნებების მიხედვით, აგრეთვე მოციქულთა სწავლებებს, წმინდა მამათა ცხოვრებასა და ნაღვაწს და ვუღრმავდები მათ. რაც, ჩემი აზრით, უფლისთვის სათნო და ჩემი სულისთვის სასარგებლოა, ვიწერ და ვითვისებ. ეს არის ჩემი სიცოცხლე და სუნთქვა. თქვენც იმ რჩევას გაძლევთ, რაც სასარგებლოდ მიმაჩნია საკუთარი თავისთვის (ღირსი ნილოს სორელი).
777. რას ეტყოდით ისეთ ადამიანს, რომელსაც ესმის წმ.მამათა მოღვაწეობის შესახებ და უსასო იქნება თავისი ცხოვრების გამო?
უგუნურნი არიან ისინი, ვისაც ესმით წმ. მამათა კეთილ მოღვაწეობათა შესახებ და უსასო იქმნებიან თავიანთი ცხოვრების გამო; პირიქით თუ გულისხმაჰყოფენ, ისინი ორმაგ სარგებელს იღებენ ამისგან: ან მოშურნეობით აღივსებიან და სიკეთეში მიბაძავენ მათ, ან შეიცნობენ საკუთარ თავს, თავიანთ უძლურებას და სიმდაბლეს შეიძენენ, რომელიც კეთილთა მომპოებელია.
მაგალითსა და საქმესა კაცისასა უმეტესი მოქმედება აქვს სულსა ზედა ჩვენსა, ვიდრე სიტყვიერსა დარიგებასა და შეგონებასა. სიტყვა კაცისა ესოდენ ვერ მიიზიდავს და ვერ განაღვიძებს სულსა ჩვენსა, რაოდენ წარმოდგენა ცხოვრებისა წმიდათა კაცთასა. მათ თვით საქმით აღასრულეს მცნება ღვთისა, ამათ მოიყვანეს არსებაში სჯული ქრისტესი, ამათ მოგვცეს ჩვენ ცხოველი ხატი სათნოებისა და გვაჩვენეს, თუ ვითარ ჯერ არს დაწყობა ცხოვრებისა მსგავსად სახარებისა. აჰა მიზეზი, რომლისთვისცა წმიდამან ეკლესიამან დააწესა ხსენება წმიდათა და ხშირად შეგვკრებს ჩვენ სმენად მათისა ცხოვრებისა და მათთა საქმეთა.
თუკი სულიერი წიგნის კითხვისას უყურადღებონი ვართ, მაშინ წაკითხულიდან ვერავითარ სარგებელს მივიღებთ, დროს ამაოდ დავკარგავთ და ტყუილუბრალოდ დავიქანცებით, რადგან შემდეგ წაკითხულიდან ვეღარაფერს გავიხსენებთ. ასე ხდება, როცა ტიპოგრაფიის მუშაკის გონება რაიმე გარეშეთი არის დაკავებული და მას ავიწყდება ასოებზე საღებავის დადება, მაშინ დაზგები უქმად მუშაობენ და არაფერს ბეჭდავენ.ის კი, ვინც ყურადღებით კითხულობს, მაგრამ ამასთანავე მხოლოდ კითხვით კმაყოფილდება და წაკითხულიდან არაფერს იყენებს თავისი სულიერი ზრდისათვის, იმ გლეხს ემსგავსება, რომელსაც სახნავის აღება ეზარება და ჩრდილს აფარებს თავს, მუდმივად კითხულობს წიგნებს აგრონომიაზე, თეორიულად ბევრს სწავლობს, მაგრამ უბადრუკ უსაქმურად რჩება.
წმ. მამათა კითხვა გულმოდგინე, გულისხმიერი და მუდმივი უნდა იყოს: ჩვენს უხილავ მტერს, რომელსაც „სძულან ხმანი კეთილნი“ (იგ. 11, 15), განსაკუთრებული სიძულვილი მაშინ ეუფლება, როდესაც ეს ხმა წმ. მამებისაგან მოდის. სწორედ მამათა ხმა ამხილებს ეშმაკის მზაკვრობასა და უკეთურებას, ამჟღავნებს ბოროტის მახეებს, მის მოქმედებას. ამიტომ ეშმაკი გმობისა და ამპარტავნების გულისსიტყვებს ხმარობს მამათა კითხვის წინააღმდეგ: ცდილობს ამაო ზრუნვა მოუვლინოს მოღვაწეს, რათა განარიდოს მაცხოვნებელ საქმეს; ებრძვის მას მოწყინებით, მობეზრებით, დავიწყებით. სწორედ იმის მიხედვით, თუ როგორ ებრძვის და როგორ სძულს ბოროტს წმ. მამათა კითხვა, უნდა მივხვდეთ, თუ რა მხსნელი იარაღია ჩვენთვის მათი ნაწერები - ამიტომაც ცდილობს ეშმაკი ასე გამძვინვარებით, რომ გამოგვტაცოს იგი.
