ავტორი:
პროტოპრესვიტერი მ. ტყემალაძე
თემა: შური
ნუ ვართ ურთი-ერთ არს მოშურნე (გალ. 5, 26).
კაცი არასოდეს არ კმაყოფილდება იმ მდგომარეობით, რომელშიაც იმყოფება; რაც უნდა უზრუნველი იყოს მისი ცხოვრება, უკეთესს ესწრაფვის. ადამიანის სურვილს, ლტოლვილებას, მისს სულის სწრაფვას უმჯობესობისაკენ, საზღვარი არ აქვს. ასედაც უნდა იყოს. უამისოდ კაცობრიობის წინმსვლელობა ყოვლად შეუძლებელია. ჩვენ რომ დავკმაყოფილდეთ იმითი, რაც გვაქვს, მეტი არ მოვინდომოთ, მაშინ ხომ ერთსა და იმავე წერტილზე უნდა გავჩერდეთ. ეს ხომ დიდი უბედურება იქნება. ვიმეორებ, კარგია და დიდად სასარგებლო ეს თვისება ადამიანის სულისა, მაგრამ ყოველივე ღირსებას, ღვთისაგან მოცემულს, მაშინ აქვს მნიშვნელობა, მაშინ შეუძლია დანიშნულებისამებრ მოუტანოს კაცს სარგებლობა, თუ კარგს მიმართულებას მიიღებს, თუ სწორი გზით ივლის. ჩვენდა საუბედუროდ, სხვა და სხვა გარემოებათა მეოხებით, სხვა და სხვა მიზეზთა გამო ამ გზას ხშირად გადავუხვევთ ხოლმე და ნაცვლად კანონიერი დაკმაყოფილებისა, ვცდილობთ უკანონო მოქმედებით მივსცეთ საზრდო ჩვენს ლტოლვილებას და სურვილს. საქმე იმაში მდგომარეობს, რომ ყველას არ მოსდევს ძალა და ღონე, აისრულოს თავისი სურვილი, დააკმაყოფილოს თავისი თავი. კაცი კი ყოველთვის ეპოტინება იმას, რაც მის ძალას აღემატება. გინდა, მაგალითად, გქონდეს დიდი სიმდიდრე, მაგრამ ამისი მოპოების უნარი არა გაქვს; გინდა იყო განათლებული, დიდებული კაცი, მაგრამ არც სიმდიდრე, არც სწავლა და არც სხვა რაიმე ღირსება ამისათვის არა გაქვს; გინდა სადმე მაღალი ადგილი გეჭიროს, რომელიმე დაწესებულების უფროსად იყო, მაგრამ არც შენი სწავლა და არც ბუნებითი ნიჭი არ შეესაბამებიან ამ ადგილს. როდესაც ხედავს კაცი თავის უღონობას, ბრაზდება, უკმაყოფილება ებადება გულში და შეიპყრობს მას შური იმ მოძმისადმი, რომლისთვისაც ადვილად მოსახერხებელი და შესაძლოა ის, რაც მისთვის შეუძლებელი და ძნელად მისაღწევი გახდა. ერთი პირის გამარჯვება რომელიმე საქმეში, მრავალში შურსა ბადებს. "ვიხილე მე ყოვლისა შრომისა და ყოვლისა სიმხნისა ნაქნართასა, რამეთუ ესე შური კაცისა მოყვასისაგან თვისისა" (ეკკლ. 4, 4), ამბობს სოლომონ ბრძენი. მალე შური მძულვარებას ბადებს და სიძულვილი ხომ ყოველივე ბოროტებას გამოიწვევს. "ხოლო უკეთუ შური მწარე გაქვნდეს გულთა შინა თქვენთა, ნუ იქადით, - ამბობს იაკობ მოციქული, - და სტყუით ჭეშმარიტებასა ზედა. არა არს ეს სიბრძნე ზეგარდამო სრული, არამედ ქვეყანისა, მშვინვიერი და საეშმაკოი. რამეთუ სადა არს შური, მუნ შფოთი და ყოველი ბოროტისა საქმე" (3, 14, 16). სიშურეს, როცა მძულვარება დაერთობა, და ასედაც არის ხოლმე ყოველთვის, - არავის ზოგავს, ყოველთვის იმის ფიქრშია, თუ როგორ გაანადგუროს და უდროვოდ გამოასალმოს ამ წუთისოფელს ის, ვისიც რაიმე შურს. ამისათვის ამბობს იოანე ღვთისმეტყველი: "ყოველსა, რომელსა სძულდეს ძმა თვისი, იგი კაცისა მკვლელი არს" (1 იოანე 3, 15). ისტორია ბევრს მაგალითებს გვაძლევს ამის დასასაბუთებლად. კაინს რომ არ შეშურებოდა ძმის - აბელის ღვთისგან მსხვერპლის მიღება, რად მოკლავდა მას, მაგრამ შურმა ჩაადენინა მას ეს ბოროტება. ძმები იოსებს რას ერჩოდნენ, რა დაუშავა მათ ამ უმანკო კაცმა, მაგრამ შურმა დააბრმავა ისინი და რომ არ გაეყიდნათ, უსათუოდ მოკლავდნენ; დავითი როგორი პატივისმცემელი იყო საულ მეფისა, მაგრამ მეფე, ხედავდა რა მის უაღრესობასა, უკეთესობასა, შურითა აღივსო გული მისი და მოსაკლავად დასდევდა. დავით მეფეს შეშურდა ურიის ცოლი; რათა შეერთო ის, მოაკვლევინა ქმარი. აქაბ მეფეს შეშურდა ნაუფეის ბაღი და ვერ მოისვენა მანამდე, სანამ ეს კაცი წუთოსოფელს არ გამოასალმა და მისი ბაღი ხელში არ ჩაიგდო; იესო ქრისტეს წინააღმდეგ რამ აამხედრა მღვდელმთავარნი, მწიგნობარნი, ფარისეველნი, თუ არა შურმა? "რამეთუ უწყოდა პილატემ, ვითარმედ შურითა მისცეს იგი" (ე. ი. ქრისტე) (მათ. 27, 18); მოციქულებს რას ერჩოდნენ, რომ სდევნიდნენ, ვის რას უშავებდნენ?! მაგრამ შურმა არ მოასვენა ურიები. როდესაც მოციქულებმა ქადაგებით და სასწაულმოქმედებით გაითქვეს სახელი, "მღვდელთ მოძღვარნი და ყოველნი მისთანანი აღივსნეს შურითა (საქმე მოც. 5, 17). პავლე მოციქულს და ბარნაბას, როდესაც დიდძალი მსმენელები გარს ეხვეოდნენ, იხილეს რა ურიათა, აღივსნეს შურითა", სწერია საღმრთო წერილში. საზოგადოდ აუარებელ უბედურებას ატრიალებს ჩვენს ცხოვრებაში შური. ამისათვის გვარიგებს სოლომონ ბრძენი: "ნუ ისერებ კაცისა თანა მოშურნისა, ნუცა გული გითქვამს საჭმელსა მისსა" (იგ. 23, 6).
ახლა ვიკითხოთ, მოშურნე რას იძენს, რა ემატება მას, როდესაც სდევნის და სიცოცხლეს უსპობს სხვას? სხვისი ჭკუა-გონება, სახელი ხომ მას არ დარჩება? თვისი მსხვერპლის ადგილს ის ხომ ვერ დაიჭერს? ვერა. მოშურნე თავის მიზანს ვერასოდეს ვერ მიაღწევს. "იშურებით და ვერ ძალგიძს მიმთხვევად", ამბობს იაკობ მოციქული (4, 2). არამც თუ იძენს რასმეს, არამედ იმასაც ჰკარგავს, რაც აქვს. ჩვენი ცხოვრება ისედაც მოკლეა და შური ხომ კიდევ უარესად უსწრაფებს კაცს სიცოცხლეს. "გული მოშურნე მღილია ძვალთა", ამბობს სოლომონ ბრძენი (იგ. 14, 30). ასე რომ, მოშურნეს უნდა მეტი შეიძინოს, მაგრამ მეტი კი არა, იმასაც უდროვოდ ჰკარგავს და ესალმება, რაც აქვს. ტყუილად კი არ არის ნათქვამი - "ბევრის მდომელს ცოტაც ეკარგებაო". საღმრთო წერილი გვეუბნება, რომ მოშურნე კაცი უფრო თავისთავის მტერია, ვინემ სხვისა. "მოშურნისა თავისა თვისისა თვით არს უბოროტესი, ესე მისაგებელი სიბოროტისა მისისა".
ჩვენის ფიქრით, კი არ უნდა შეგძაგდეს, ძმაო ჩემო საყვარელო, ის, ვისიც რამე შეგენატრება, არამედ თვისი შრომით და მეცადინეობით უნდა შეიძინო, თუ ეს შენთვის შესაძლოა, თუ ძალა გიწვდება; უკეთუ სხვისოდენი არ შეგიძლია, ღმერთს შენთვის იმოდენი ძალა არ მოუცია, რად უნდა მოგდიოდეს გული, რად უნდა ბრაზდებოდე შენს მოყვასზე, მჯობნზე, ის რაშია დამნაშავე, რაში სტყუის? შესაძულებელი და დასასჯელი მაშინ იქნებოდა, რომ ღვთისაგან მოცემული მადლი მიწაში უნაყოფოთ ჩაეფლა. როგორც სთქვა იესო ქრისტემ; "ღმერთმა მისცა რომელსამე ხუთი ქანქარი, რომელსამე ორი და რომელსამე ერთი, კაცად-კაცადსა, მსგავსად ძალისა თვისისა" (მათ. 25, 14, 39). რასაკვირველია, ვისაც ერთი აქვს, ვერასოდეს ვერ გაუთანასწორდება ხუთის მქონებელსა და მოშურნის საქციელი ღვთის ნებას ეწინააღმდეგება, მას უსწორებს, თავის თავს მასზე ზევით აყენებს. ასეთ წინააღმდეგობას არ გასწევდა კაცი, მას შური არ დაებადებოდა გულში მოყვსისადმი, რომ დაჯერებული იყოს და ყოველთვის ახსოვდეს, რომ აქაურ მეტნაკლებობას ჩვენი სულის ცხოვრებისათვის მნიშვნელობა არა აქვს. ბევრის მქონებელი და ცოტასი, დიდებული და უბრალო, ყველანი ერთნაირად პასუხისმგებელნი არიან ღვთის წინაშე. ესეც იქონიე, ძმაო ჩემო საყვარელო, სახეში, რომ შენ თუ სხვას შენატრი, ვინ იცის, რამდენნი შენ შემოგნატრიან; შენ გგონია, უბედური ვარო, მაგრამ იმასაც, ვისაც შენ შენატრი, ისეთივე აზრი უტრიალებს თავში, ისიც ისე მცირედ აფასებს თავის მდგომარეობას, როგორც შენ; ისიც სხვის მდგომარეობას, ცხოვრებას ზემოთ აყენებს თავისაზე; იმასაც ისე ჰგონია, სადაც მე არა ვარ, იქ სამოთხეაო. ვინ იცის, ვისაც შენ შენატრი, ის შენ არ შემოგნატრის, შენ იმას სთვლი ბედნიერად, ის კი შენ, მაგრამ არც ერთი არა ხართ ბედნიერი, თუ ქვეყნიურ ცხოვრებას აძლევთ დიდ მნიშვნელობას, თუ ფიქრობთ, ეძებთ და იღვწით მისთვის, რომ აქ - ქვეყანაზე უზრუნველ-ჰყოთ თქვენი თავი, ყოვლის მხრივ დააკმაყოფილოთ თქვენი გული, რომელიც კრულია და გაუმაძღარი, და ვერ შეიგნებთ, რომ ღმერთმა სხვა დანიშნულება მისცა კაცს. "ღმერთო, - განცვიფრებით ამბობს ავგუსტინი, - შენ შეგიქმნია კაცი შენი თავისათვის და ამისათვის მხოლოდ შენში ჰპოვებს იგი მოსვენებას". ამინ.
ახლა ვიკითხოთ, მოშურნე რას იძენს, რა ემატება მას, როდესაც სდევნის და სიცოცხლეს უსპობს სხვას? სხვისი ჭკუა-გონება, სახელი ხომ მას არ დარჩება? თვისი მსხვერპლის ადგილს ის ხომ ვერ დაიჭერს? ვერა. მოშურნე თავის მიზანს ვერასოდეს ვერ მიაღწევს. "იშურებით და ვერ ძალგიძს მიმთხვევად", ამბობს იაკობ მოციქული (4, 2). არამც თუ იძენს რასმეს, არამედ იმასაც ჰკარგავს, რაც აქვს. ჩვენი ცხოვრება ისედაც მოკლეა და შური ხომ კიდევ უარესად უსწრაფებს კაცს სიცოცხლეს. "გული მოშურნე მღილია ძვალთა", ამბობს სოლომონ ბრძენი (იგ. 14, 30). ასე რომ, მოშურნეს უნდა მეტი შეიძინოს, მაგრამ მეტი კი არა, იმასაც უდროვოდ ჰკარგავს და ესალმება, რაც აქვს. ტყუილად კი არ არის ნათქვამი - "ბევრის მდომელს ცოტაც ეკარგებაო". საღმრთო წერილი გვეუბნება, რომ მოშურნე კაცი უფრო თავისთავის მტერია, ვინემ სხვისა. "მოშურნისა თავისა თვისისა თვით არს უბოროტესი, ესე მისაგებელი სიბოროტისა მისისა".
ჩვენის ფიქრით, კი არ უნდა შეგძაგდეს, ძმაო ჩემო საყვარელო, ის, ვისიც რამე შეგენატრება, არამედ თვისი შრომით და მეცადინეობით უნდა შეიძინო, თუ ეს შენთვის შესაძლოა, თუ ძალა გიწვდება; უკეთუ სხვისოდენი არ შეგიძლია, ღმერთს შენთვის იმოდენი ძალა არ მოუცია, რად უნდა მოგდიოდეს გული, რად უნდა ბრაზდებოდე შენს მოყვასზე, მჯობნზე, ის რაშია დამნაშავე, რაში სტყუის? შესაძულებელი და დასასჯელი მაშინ იქნებოდა, რომ ღვთისაგან მოცემული მადლი მიწაში უნაყოფოთ ჩაეფლა. როგორც სთქვა იესო ქრისტემ; "ღმერთმა მისცა რომელსამე ხუთი ქანქარი, რომელსამე ორი და რომელსამე ერთი, კაცად-კაცადსა, მსგავსად ძალისა თვისისა" (მათ. 25, 14, 39). რასაკვირველია, ვისაც ერთი აქვს, ვერასოდეს ვერ გაუთანასწორდება ხუთის მქონებელსა და მოშურნის საქციელი ღვთის ნებას ეწინააღმდეგება, მას უსწორებს, თავის თავს მასზე ზევით აყენებს. ასეთ წინააღმდეგობას არ გასწევდა კაცი, მას შური არ დაებადებოდა გულში მოყვსისადმი, რომ დაჯერებული იყოს და ყოველთვის ახსოვდეს, რომ აქაურ მეტნაკლებობას ჩვენი სულის ცხოვრებისათვის მნიშვნელობა არა აქვს. ბევრის მქონებელი და ცოტასი, დიდებული და უბრალო, ყველანი ერთნაირად პასუხისმგებელნი არიან ღვთის წინაშე. ესეც იქონიე, ძმაო ჩემო საყვარელო, სახეში, რომ შენ თუ სხვას შენატრი, ვინ იცის, რამდენნი შენ შემოგნატრიან; შენ გგონია, უბედური ვარო, მაგრამ იმასაც, ვისაც შენ შენატრი, ისეთივე აზრი უტრიალებს თავში, ისიც ისე მცირედ აფასებს თავის მდგომარეობას, როგორც შენ; ისიც სხვის მდგომარეობას, ცხოვრებას ზემოთ აყენებს თავისაზე; იმასაც ისე ჰგონია, სადაც მე არა ვარ, იქ სამოთხეაო. ვინ იცის, ვისაც შენ შენატრი, ის შენ არ შემოგნატრის, შენ იმას სთვლი ბედნიერად, ის კი შენ, მაგრამ არც ერთი არა ხართ ბედნიერი, თუ ქვეყნიურ ცხოვრებას აძლევთ დიდ მნიშვნელობას, თუ ფიქრობთ, ეძებთ და იღვწით მისთვის, რომ აქ - ქვეყანაზე უზრუნველ-ჰყოთ თქვენი თავი, ყოვლის მხრივ დააკმაყოფილოთ თქვენი გული, რომელიც კრულია და გაუმაძღარი, და ვერ შეიგნებთ, რომ ღმერთმა სხვა დანიშნულება მისცა კაცს. "ღმერთო, - განცვიფრებით ამბობს ავგუსტინი, - შენ შეგიქმნია კაცი შენი თავისათვის და ამისათვის მხოლოდ შენში ჰპოვებს იგი მოსვენებას". ამინ.