
წყარო:
მამობრივი დარიგებანი
სოფლისა და სახლეულის შესახებ
სოფლისა და სახლეულის შესახებ
შვილო, უფლის ანგელოზი თან გდევდეს და ღვთის და შენი ცხონების გზას გიჩვენებდეს. ამინ. იყავნ. გისურვებ, ღმერთმა სულის ჯანმრთელობა მოგმადლოს, რადგან ეს ძეობის ნიჭია. მას ისინი მიიღებენ, რომელთაც სრულად მიუძღვნეს თავი ღვთის თაყვანისცემასა და სიყვარულს.
სოფელი ახალგაზრდობას მაგნიტივით იზიდავს. ახლად მოქცეულ სულზე, რომელმაც ცხოვრების მიზანი და მოვალეობა ახლახან დაინახა, ყოველივე ამქვეყნიურს დიდი ძალა აქვს.
„სიყუარული სოფლისა ამის მტერობა არს ღმრთისა. აწ უკუე რომელსა უნდეს მეგობარ ყოფად ამის სოფლისა, მტერად ღმერთსა აღუდგების“ (იაკ. 4, 4). ღმერთს განცხრომა მარადიული ცხოვრებისთვის აქვს შემონახული, რადგან ჩვენი სული, როგორც ღმერთი, უკვდავია. შეუძლებელია ამქვეყნიური სიხარულის შედარება ღვთის წმინდა და უბიწო სიხარულთან.
ამქვეყნიური სიამოვნება დიდი შრომითა და გარჯით მიიღწევა, წამიერ ტკბობას მრავალგვარი უარყოფითი შედეგი მოსდევს. აქედან გამომდინარე, მას შეუსაბამოდ ეწოდება სიამოვნება. ღვთაებრივ შვებას ასეთი შედეგი არ მოჰყვება, რადგან სულიერი ტკბობა დედამიწაზე მრავალი განცხრომისა და სიამის საწყისია ცათა სასუფეველში. ამის საპირისპიროდ, გარყვნილი ადამიანი ამსოფლიური ტკბობის სანაცვლოდ იძულებულია საუკუნო სასჯელი ეშმაკთან – ბიწიერების მთავარ მოთავესთან ერთად გაიზიაროს.
შვილო, სიცოცხლის დრო ფულივით მოგვეცა, რომ თითოეულმა ჩვენი ცხოვრება ვიყიდოთ და ამ ვაჭრობით ან გავმდიდრდეთ, ან გავკოტრდეთ. თუ დროის ფულს სულიერი სიმდიდრის მოსახვეჭად მოვიხმართ, მართლაც გამოცდილი ვაჭრები ვიქნებით და ნეტარ ხმას გავიგონებთ: „კეთილ, მონაო, სახიერო და სარწმუნოო, მცირედსა ზედა სარწმუნო იქმენ, მრავალსა ზედა დაგადგინო შენ; შევედ სიხარულსა უფლისა შენისასა“ (მათ. 25, 23).
ჩვენი ცხოვრების ბოლოს თითოეულ ჩვენგანს ზუსტი ანგარიში მოეთხოვება როგორ და სად დახარჯა დროის ფული. და ვაი ჩვენ, თუ იგი კინოთეატრებში, გართობაში, გარყვნილებაში, ამაო ოცნებებსა და ხორციელ სიამოვნებებში გავფლანგეთ. მაშინ რას იტყვის შებორკილი ენა, ან როგორ გავუსწორებთ თვალს ქრისტეს, როცა უსაზღვრო სიყვარულით ჩვენთვის მონიჭებულ აურაცხელ სიკეთეს ჩამოთვლის?
ახლა, სანამ დრო გვაქვს, სანამ ფული მთლიანად არ დაგვიხარჯავს და ჯერ კიდევ ხელთ გვაქვს, საღი გონებით დავფიქრდეთ მაწანწალა სოფელზე, რომელიც ჩვენს გაძარცვას ცდილობს. აყროლებული მკვდარი ძაღლივით მოვისროლოთ იგი და გავიქცეთ, რომ ამ ფულით შევიძინოთ ღირებული საქმეები, რომელიც ცეცხლში გამოცდისას კიდევ უფრო გაბრწყინდება და ღვთისთვის შესაფერის საჩუქრებად იქცევა, ზეციური იერუსალიმის შესამკობად. თივას კი, ანუ იმ საქმეებს, რომლითაც წყვდიადსა და სატანჯველს მოვიწევთ, ნუ ვიყიდით, რადგან მათთან ერთად ჩვენც ჯოჯოხეთის საუკუნო ცეცხლში დავინთქმებით, სადაც ღვთის ნიჭის ბოროტად გამფლანგველი ბევრი ადამიანი თავის დათესილს იმკის!
შენ კი ცრემლით თესე კეთილი საქმეები და როცა ღმერთი მოგიხილავს, საუკუნო ცხოვრებაში განცხრომის მოსავალს მოიმკი!
2. სოფელს მომხიბლავი იერი აქვს, ჩვენ კი მის გასამასხრებლად საჭიროა სულელნი გავხდეთ, რათა ღვთის მიერ განვიბრძნოთ. მოციქულის სიტყვით, სოფლის სიყვარული ღვთის მტრობაა და სოფლისმოყვარე ღვთის სიყვარულისგან გაშიშვლებულია (იაკ. 4, 4).
ჩვენ ზეცის დასაპყრობად ვართ მოწოდებულნი. საქმე საუკუნო მემკვიდრეობას, ღვთის მემკვიდრეობას ეხება. „რამეთუ ყოველივე მოგვეც ჩვენ". ჰოი, ღვთის სიმდიდრის, სიბრძნისა და მეცნიერების სიღრმე! განა რა მივეცით ღმერთს, რომ მის სანაცვლოდ თავისი უკიდეგანო სასუფეველი მოგვმადლოს? ჩვენი ბოროტება? ჩვენი უღმერთობა და საერთოდ, განუზომლად დიდი და დანაშაულებრივი დაცემები? „აღვიარებთ მადლსა, არა დავჰფარავთ წყალობასა““.
დაე, ვიბრძოლოთ. მებრძოლებს საუკუნო ჯილდო ელით. დაიცავი ცხოვრების სიწმინდე. შეეცადე სოფელი გონებიდან განდევნო და გული ზენა სოფელს მიუახლოო, სადაც საუკუნო სიხარული, მშვიდობა და ნეტარება სუფევს.
3. თქვენი დაძაბუნების, დაუძლურებისა და სულით დაცემისთვის სატანა სხვადასხვაგვარ მახეს იყენებს. თქვენ კი მისი ბოროტი ხრიკები გამოიცანით და საპირისპიროდ იმოქმედეთ.
თქვენი გამოცდა ღვთისგანაა, უფალი ბრძოლისთვის გამზადებთ, ამიტომ გწვრთნით და გასწავლით. სასწავლებლებში ჯარისკაცებიც ვარჯიშობენ და ბრძოლის თეორიას ეუფლებიან. შემდეგ კი, როცა ნამდვილი ბრძოლის საყვირი გაისმის, გაწაფულები მიიჩქარიან ომში იმ შინაგანი შეგნებით, რომ ბრძოლა იციან და მზად არიან მიზნისა და იდეისთვის დადონ თავი.
ახლა თქვენც ასე ხართ, რადგან მოგიწოდეს იესოს მეომრები გახდეთ და მის მტერთან იომოთ. ქრისტე გწვრთნით, რომ მისდამი თქვენს სიყვარულში დარწმუნდეს. „ვის ვუყვარვარ, თუ არა მას, ვინც ჩემს მცნებებს იცავს?“ (იოან. 14, 21)
გამხნევდით, შვილებო. უერთგულეთ და მიეჯაჭვეთ მას, ვინც სრული სიყვარულით შეგიყვარათ.
ბრძოლის დაწყებამდე ოფიცრები მეომრებს სიმღერითა და საგმირო ამბებით ამხნევებენ და მათში თავგანწირვის გრძნობას აღვივებენ. ბრძოლაში კი ეს დიდ ძალასა და სიმტკიცეს მატებს.
წმინდანების მსგავსად ჩვენც მოწამეთა და ღირს მამათა ღვაწლზე ვიფიქროთ, როგორ დატოვეს მათ სოფელი და ახლობლები, რომ არაფერმა შეუშალათ ხელი იესოსკენ მიმავალ გზას შესდგომოდნენ.
ამაზე ფიქრი თქვენს კეთილ ნებასურვილსა და სწრაფვას გააძლიერებს, რადგან ისინი, რომელთაც დაფარული მახეების შესახებ არაფერი იცოდნენ, შედრკნენ, მათი სულები კი საუკუნო ცხოვრების სასოებას განეშორნენ.
იესოს სიყვარულზე იფიქრეთ. ის ყველა სხვა ჩვეულებრივ სიყვარულს გადაფარავს და რაც უფრო მეტზე ვიტყვით უარს, ღვთის მეტი სიყვარულით დავტკბებით.
ზემოთ მივმართოთ მზერა, სადაც იესო მჯდომარეა მარჯვენით ღვთისა. დაე, მას უმზერდეს ჩვენი თვალები, რადგან მარადიული და დაუსრულებელი იქ არის და არა აქ, ქვემოთ, სადაც ყოველივე მიწა და მტვერია.
ზეციურ ფუფუნებაზე იფიქრეთ. იქ ღვთის უსაზღვრო სიბრძნეა, იქ მიუწვდომელი მშვენიერებაა, იქ ანგელოზებრივი ჰანგებია, იქ ღვთაებრივი სიყვარულის სიმდიდრეა, იქ უჭირველი ცხოვრებაა, იქ არ იქნება ცრემლი და სულთქმა, იქ მხოლოდ სიხარული, სიყვარული, მშვიდობა, საუკუნო პასექი და დღესასწაულია, რომელიც არასოდეს დასრულდება.
ჰოი, ღვთის სიმდიდრის და მეცნიერების სიღრმე! „რომელი თუალმან არა იხილა, და ყურსა არა ესმა, და გულსა კაცისასა არა მოუხდა, რომელი განუმზადა ღმერთმან მოყუარეთა თვისთა" (1 კორ. 2, 9).
ყურადღება მიაქციეთ იესოს ლოცვას. მლოცველნი იყავით. ლოცვა ყველაფერს მოაგვარებს. ოდნავაც ნუ მოდრკებით. თქვენს წმინდა მიზანს უერთგულეთ. იესოს მახლობლად დარჩით, რომ სულიერი ბედნიერება იგრძნოთ. არ არსებობს სხვა ბედნიერება ქრისტესმიერის გარდა. ქრისტეს გარეშე ეგრეთ წოდებულ „ბედნიერებას“ არასწორად ეწოდება ბედნიერება, რადგან ის დანაშაულებრივი გზით მიიღწევა, ბოლო მალე მოეღება და ადამიანს საუკუნო უბედურებამდე მიიყვანს.
იბრძოლეთ, შვილებო. ანგელოზები სამოთხის ყვავილებისგან გვირგვინებს წნავენ. ქრისტე ბრძოლას მოწამეობად შეგირაცხავთ. რა მშვენიერია, ეწამო ქრისტესთვის!
4. შვილო, შენი წერილი მივიღე და შენმა მტკიცე სურვილმა – მონაზვნობისკენ მშვენიერმა სწრაფვამ ყველა გაგვახარა. „ვირჩიე მე მივრდომა სახლსა ღმრთისა ჩემისასა, უფროს ვიდრეღა რა დამკვიდრებად ჩემდა საყოფელსა ცოდვილთასა“ (ფსალმ. 83, 11).
ქრისტეს სიყვარულს სხვა სიყვარული ნუ განგაშორებს. ქრისტე რომ მოიპოვო, ყოველივე ნაგევად ჩათვალე. ამ ცხოვრების ჭირი მომავალ დიდებასთან შედარებით, რომელიც მებრძოლებს მიეცემათ, არაფერია (რომ. 8, 18). აწინდელი დრო ღვთისთვის ბრძოლის, მწუხარების, შრომის დროა, ხოლო მომავალი – მარადიული დიდების გვირგვინების, ჯილდოების, ქების, ღვთის უზენაესი საყდრის მახლობლად წმინდა ანგელოზებთან ერთად მკვიდრობის ჟამია.
ახალგაზრდობა უხმაუროდ გადის. წლები ნაკადულივით მშვიდად და შეუმჩნევლად მიედინება, საათები კვამლივითაა, რომელსაც ქარი ფანტავს. ასე მიდის და იკარგება ცხოვრება. უფლის მებრძოლნი დიდების საუკუნო ჯილდოს მოიპოვებენ, ხოლო მცონარეთა და სოფლისმოყვარეთა ხვედრი მარადიული სასჯელია ეშმაკებთან ერთად.
ვინც ამსოფლიური სიკეთითა და სიამოვნებით ტკბება, თუ არ შეინანებს, ყველაფერი საუკუნო მწუხარებად და ტკივილად გადაექცევა. ღვთისმოსავ ადამიანებს კი მცირედზე უარის თქმა მარადიული ბედნიერებით და ნეტარებით აუნაზღაურდებათ.
ეს ნეტარება ზეცად აღტაცებულმა პავლემ იხილა და გაოცებულმა თქვა: „რომელი თუალმან არა იხილა და ყურსა არა ესმა, და გულსა კაცისასა არა მოუხდა, რომელი განუმზადა ღმერთმან მოყუარეთა თვისთა“ (1 კორ. 2, 9).
ნათესავების სიყვარული ნუ დაგაბრკოლებს; იფიქრე, რომ სიკვდილის ჟამს მარტო იქნები და შემწედ ღმერთს ისურვებ. ის დაგეხმარება, თუკი ახლა შენს სახლეულზე მეტად მას შეიყვარებ. ხოლო თუ დათმობაზე წახვალ, სინდისის ქენჯნის მწარე ნაყოფს მოიმკი.
მაშ ასე, ქრისტეს სიყვარულისთვის გადაწყვეტილება მიიღე და გზას შეუდექი.
5. სულიერი შვილისადმი:
კურთხეულო შვილო, დაე, ბრძოლაში ძლევამოსილმა უფალმა შენი გული განამტკიცოს, რომ მისთვის სათნო საქმეები აკეთო.
ნუ შედრკება, ნუ შეშინდება შენი გული, რომელსაც ღვთის მაცხონებელი ნების აღსრულება სურს.
მეუფე იესო ქრისტე, ვისაც სწამდა და ვინც შეუდგა მას, ასე ამხნევებდა: „რა სარგებელია კაცისთვის, თუ ყველა ამქვეყნიურ სიკეთეს შეიძენს და ამის გამო თავის უკვდავ სულს დააზარალებს?“ (მათ. 16, 26) ეს სოფელი და მისი სიამენი წარმავალია, ხოლო ადამიანის სული – გონიერი არსება – უკვდავია და ღმერთში მარადიული ცხოვრებისთვისაა მოწოდებული.
სიამოვნება მათთან ერთად ქრება, ვინც ამით ტკბება, რადგან ყოველივე ადამიანური აჩრდილია. ყველაფერი წარმავალი და განქარვებადია. ჭეშმარიტად სიზმარი და ზმანებაა ყოველივე კაცობრივი. ადამიანები ერთმანეთის მიყოლებით ცივ სამარეში წვებიან. იქ ღრმად დამარხულნი მდუმარედ ღაღადებენ, რომ ყოველივე კაცობრივი ჭეშმარიტად ამაო და ხიბლია. „ცუდად შფოთებს ყოველი მიწით შობილი... ოდეს ყოველი სოფელი შევიძინოთ, მაშინ საფლავივე დავიმკვიდროთ, სადა იგი ყოველნივე ერთბამად დაემკვიდრებიან, მეფენი და მთავარნი, მდიდარნი და გლახაკნი“3
[ამ ყველაფერზე] იფიქრე, შვილო, განსაკუთრებით კი ღვთის სამსჯავროზე, რომლის წინაშე წარდგომა გველის. იქ გაცხადდება სიტყვით, გონებითა და საქმით ჩადენილი ჩვენი ცოდვები. საშინელი წამია! ამ დროს ადვოკატები უსუსურნი არიან. საყვირზე უძლიერესი ვექილის ხმა კეთილი საქმეებია. რა ბედნიერებაა, რა მიღწევაა! როგორი დიდება შვენის ჩვენს ქრისტეს, რომელმაც აღმსარებლები მერვე ჟამსაც“ არ მოგვაკლო. ისინიც მრავლად არიან, ვინც სატანასა და მის ამალაში ყოფნას უარყოფენ და ღვთის სიწმინდეების დასაცავად სამეფო საგუშაგოს გულმხურვალე წევრები ხდებიან!
შვილო, ღვაწლის დროა, საქმე გვირგვინებს ეხება. ხელსაყრელი წუთი არ გაუშვა. ღვთის მეომართა შორის აღიარე თავი: „არ მინდა მახეებით, ცოდვებით, უზნეობით, ვნებებით სავსე საერო ცხოვრებით ვიცხოვრო. უბიწოება, სიწმინდე, უვნებობა, საუკუნო ცხოვრების სასოება ქალწულებრივი და მონაზვნური ცხოვრების გზით მსურს მოვიპოვო. მხურვალედ ვესწრაფვი, ვნებებით შეგინებული სული ცრემლით, მორჩილებით, სინანულით განვიწმინდო. ყველაფერი, რაც სათნოა ღვთისთვის, უცხოა ამ სოფლისთვის. ქრისტეს სიყვარული მენატრება, ცხოვრებაში ღვთაებრივ ნუგეშს ვეძებ. არ მსურს მიწიერი ნუგეშით ვიცხოვრო, რადგან ის უბედურებად და ტკივილად გადაიქცევა“.
ამაზე იფიქრე, ამით დააკავე გონება და ღმერთი შენთან იქნება, გაგაძლიერებს სახელოვან ბრძოლაში, რომელსაც ქრისტე, ყოვლადწმიდა ღვთისმშობელი, წმინდა ანგელოზები და ღვაწლით გაბრწყინებული ღირსი მამები ადევნებენ თვალყურს. ისინი უხილავად განგანათლებენ, ძალას, სიმხნევეს, ვაჟკაცობას მოგანიჭებენ. იმედი მაქვს, რომ ღვთის უბრძოლველი ძალა გამარჯვებას მოგმადლებს, რათა შენითაც იდიდოს მისი ყოვლადწმიდა სახელი.
6. სულიერი შვილისადმი:
ყველაფერი შენს ნებასურვილზეა დამოკიდებული. მხურვალედ ევედრე ღვთისმშობელს, წმინდა სურვილით აღგანთოს, რომ თავის უარყოფით ამაო სოფელი უარყო, უარი თქვა იმ სიზმარზე, რომელსაც ცხოვრება ჰქვია და შეუდგე სიძეს – ქრისტეს, რომელიც საკუთარ თავს და ტკბილ სიყვარულს მოგანიჭებს და ღირსგყოფს სასუფევლის მემკვიდრე გახდე.
ევედრე მას, რომ წმინდა გადაწყვეტილება მოგმადლოს, ხოლო როცა მას მიიღებ, პირჯვარი გამოისახე და იესოს მაცხონებელ ხმას გაჰყევი: „რომელსა უნდეს შემოდგომად ჩემდა, უარ-ყავნ თავი თვისი და აღიღენ ჯუარი თვისი და მომდევდინ მე (ლუკ. 9, 23).
სიკვდილის საშინელ ჟამს ვერაფერი დაგვეხმარება იმ კეთილი საქმეების გარდა, რომელსაც ღვთისა და ჩვენი სულისთვის აღვასრულებდით. საერთოდ, მონაზვნური ცხოვრება ღვთისთვის შრომაა, რასაც დიდი სარგებელი მოაქვს ჩვენი სულების გადასარჩენად. მაშ, რატომ არ უნდა გავიღოთ მსხვერპლად ყველაფერი და ვიცხოვროთ ისეთი ცხოვრებით, რომელიც ღვთის სასუფეველში გაგვამდიდრებს? „რაი სარგებელ არს კაცისა, უკუეთუ შეიძინოს სოფელი ესე ყოველი და სული თვისი იზღვიოს?“ (მარკ. 8, 36).
ადამიანის სიცოცხლე ბეწვზე კიდია; ჩვენი ცხოვრება ყოველ ნაბიჯზე შეიძლება შეწყდეს. რამდენმა გაიღვიძა და საღამო ვეღარ იხილა? რამდენმა დაიძინა და ვეღარ გაიღვიძა? მართლაც, ადამიანის ცხოვრება სიზმარია. კაცი არარსებულ სიზმრებს ხედავს; თითქოს მეფედ აკურთხეს და როცა იღვიძებს, ხვდება, რომ სინამდვილეში ერთი გლახაკი ვინმეა.
ამ ცხოვრებაში ადამიანი შრომობს, რომ გამდიდრდეს, ისწავლოს, გაერთოს, დაწინაურდეს, მაგრამ საუბედუროდ, სიკვდილი მოდის და ყველაფერს არარაობად აქცევს. ის, რისთვისაც კაცი მთელი ცხოვრება ირჯებოდა, სხვას რჩება, თვითონ კი დამნაშავე სინდისითა და შებღალული სულით მიდის იმქვეყნად.
ვინ არის ბრძენი, რომელიც ამას ჩასწვდება, ყველაფერს უარყოფს და შეუდგება სიძეს – ქრისტეს, რომელიც ყოველი აღსრულებული საქმის წილ ერთიასად მიაგებს სასუფეველში!
ჩემო გოგონა, მუდამ გახსოვდეს სიკვდილი, ღვთის სამსჯავრო, რომლის წინაშეც გარდაუვალად წარვდგებით. გახსოვდეს, რათა მეტად გეშინოდეს ღვთისა და ტიროდე ცოდვების გამო, რადგან ვინც ტირის, მის სულს ცრემლი ანუგეშებს.
7. ჩემო სულიერო შვილო, გისურვებ შენს ცხოვრებას თან ახლდეს სიმშვიდე და ღვთაებრივი სიხარული. ამინ.
შენი წერილი მივიღე და შენი სიხარულიც დავინახე. გისურვებ, რომ ეს სიხარული ულევი სულიერი მოსავლისა და ღვთის სწორუპოვარი სიყვარულისთვის მთლიანად მიძღვნილი ახალი ცხოვრების საწყისი გახდეს.
შენ სულის ნაყოფი გიხილავს. თუ მცირედის ხილვით ასე განმტკიცდი, რამდენად უფრო განმტკიცდები, როცა იმ გარემოში მოხვდები, რომელიც მთლიანად სულიერია!
განსაცდელები ცხოვრების ბოლომდე ყველგან გველის – მონასტერშიც და უდაბნოშიც, თუკი იქ ვიქნებით. თუმცა სოფლისგან მოშორებით, გაშლილ ველზე ბრძოლის წარსამართად ხელსაყრელი პირობები გვექნება. იქ შევძლებთ მოვიკრიბოთ დამხმარე სულიერი ძალები იმ კეთილი სასოებით, რომ საუკუნო გამარჯვების ზეციურ ჯილდოს მივიღებთ, რისთვისაც ვართ მოწოდებულნი (ფილიპ. 3, 14).
აქ საცხოვრებლად ქალაქი არ გვაქვს, არამედ მომავალს, საუკუნოსა და დიდებულს ვეძიებთ (ებრ. 13, 14).
შვილო, მთელი ძალით იბრძოლე. სულიერი მოვალეობების დატოვებით სატანას ნუ ახარებ, არამედ მათი ზუსტი და გულმოდგინე შესრულებით გაამწარე ის.
ეს სოფელი და მისი ხატება წარმავალია (1 კორ. 7, 31), ხოლო კეთილისმოქმედი უკუნისამდე სუფევს.
სატანა მრავალგვარ შხამიან ისრებს სეტყვასავით დაგიშენს, განსაკუთრებით ბილწი გულისსიტყვების სახით. ხოლო შენ მამაცი წინააღმდეგობა გაუწიე, რომ უხრწნელი გვირგვინი მიიღო.
როგორც კი ბოროტი გულისსიტყვა გამოჩნდება, მაშინვე წაშალე წარმოდგენა, დაუყოვნებლივ თქვი ლოცვა და აჰა, ხსნაც მოვა.
ომის შემხედვარე ნუ დაფრთხები, რომ ღირსება არ დაკარგო, არამედ ყოვლადძლიერ ღმერთს მოუხმე და უკიდურესად დაიმდაბლე თავი, ყველაზე უარესი ეპითეტებით აძაგე იგი და გულისსიტყვა დაარწმუნე, რომ მართლა ასეთი ხარ. და მაშინ ამ საწყისი წერტილიდან – თავის დამდაბლებიდან – იესოს ლოცვით დაიწყე ბრძოლა.
ფრთხილად იყავი, რადგან ჩვენი ბრძოლა უმნიშვნელო არ არის. მთავრობათა და ხელმწიფებათა წინააღმდეგ უნდა ვიომოთ. ბრძოლის კეთილად წარსამართად კი კეთილგონიერება და სიფრთხილე გვჭირდება, რადგან სიკეთე სიკეთე არაა, თუ მართებულად არ შესრულდა.
გისურვებ წარმატებულ ბრძოლას. სიფრთხილით შეარჩიე ის ადამიანები, ვის გარემოცვაშიც იქნები...
სოფელი ახალგაზრდობას მაგნიტივით იზიდავს. ახლად მოქცეულ სულზე, რომელმაც ცხოვრების მიზანი და მოვალეობა ახლახან დაინახა, ყოველივე ამქვეყნიურს დიდი ძალა აქვს.
„სიყუარული სოფლისა ამის მტერობა არს ღმრთისა. აწ უკუე რომელსა უნდეს მეგობარ ყოფად ამის სოფლისა, მტერად ღმერთსა აღუდგების“ (იაკ. 4, 4). ღმერთს განცხრომა მარადიული ცხოვრებისთვის აქვს შემონახული, რადგან ჩვენი სული, როგორც ღმერთი, უკვდავია. შეუძლებელია ამქვეყნიური სიხარულის შედარება ღვთის წმინდა და უბიწო სიხარულთან.
ამქვეყნიური სიამოვნება დიდი შრომითა და გარჯით მიიღწევა, წამიერ ტკბობას მრავალგვარი უარყოფითი შედეგი მოსდევს. აქედან გამომდინარე, მას შეუსაბამოდ ეწოდება სიამოვნება. ღვთაებრივ შვებას ასეთი შედეგი არ მოჰყვება, რადგან სულიერი ტკბობა დედამიწაზე მრავალი განცხრომისა და სიამის საწყისია ცათა სასუფეველში. ამის საპირისპიროდ, გარყვნილი ადამიანი ამსოფლიური ტკბობის სანაცვლოდ იძულებულია საუკუნო სასჯელი ეშმაკთან – ბიწიერების მთავარ მოთავესთან ერთად გაიზიაროს.
შვილო, სიცოცხლის დრო ფულივით მოგვეცა, რომ თითოეულმა ჩვენი ცხოვრება ვიყიდოთ და ამ ვაჭრობით ან გავმდიდრდეთ, ან გავკოტრდეთ. თუ დროის ფულს სულიერი სიმდიდრის მოსახვეჭად მოვიხმართ, მართლაც გამოცდილი ვაჭრები ვიქნებით და ნეტარ ხმას გავიგონებთ: „კეთილ, მონაო, სახიერო და სარწმუნოო, მცირედსა ზედა სარწმუნო იქმენ, მრავალსა ზედა დაგადგინო შენ; შევედ სიხარულსა უფლისა შენისასა“ (მათ. 25, 23).
ჩვენი ცხოვრების ბოლოს თითოეულ ჩვენგანს ზუსტი ანგარიში მოეთხოვება როგორ და სად დახარჯა დროის ფული. და ვაი ჩვენ, თუ იგი კინოთეატრებში, გართობაში, გარყვნილებაში, ამაო ოცნებებსა და ხორციელ სიამოვნებებში გავფლანგეთ. მაშინ რას იტყვის შებორკილი ენა, ან როგორ გავუსწორებთ თვალს ქრისტეს, როცა უსაზღვრო სიყვარულით ჩვენთვის მონიჭებულ აურაცხელ სიკეთეს ჩამოთვლის?
ახლა, სანამ დრო გვაქვს, სანამ ფული მთლიანად არ დაგვიხარჯავს და ჯერ კიდევ ხელთ გვაქვს, საღი გონებით დავფიქრდეთ მაწანწალა სოფელზე, რომელიც ჩვენს გაძარცვას ცდილობს. აყროლებული მკვდარი ძაღლივით მოვისროლოთ იგი და გავიქცეთ, რომ ამ ფულით შევიძინოთ ღირებული საქმეები, რომელიც ცეცხლში გამოცდისას კიდევ უფრო გაბრწყინდება და ღვთისთვის შესაფერის საჩუქრებად იქცევა, ზეციური იერუსალიმის შესამკობად. თივას კი, ანუ იმ საქმეებს, რომლითაც წყვდიადსა და სატანჯველს მოვიწევთ, ნუ ვიყიდით, რადგან მათთან ერთად ჩვენც ჯოჯოხეთის საუკუნო ცეცხლში დავინთქმებით, სადაც ღვთის ნიჭის ბოროტად გამფლანგველი ბევრი ადამიანი თავის დათესილს იმკის!
შენ კი ცრემლით თესე კეთილი საქმეები და როცა ღმერთი მოგიხილავს, საუკუნო ცხოვრებაში განცხრომის მოსავალს მოიმკი!
2. სოფელს მომხიბლავი იერი აქვს, ჩვენ კი მის გასამასხრებლად საჭიროა სულელნი გავხდეთ, რათა ღვთის მიერ განვიბრძნოთ. მოციქულის სიტყვით, სოფლის სიყვარული ღვთის მტრობაა და სოფლისმოყვარე ღვთის სიყვარულისგან გაშიშვლებულია (იაკ. 4, 4).
ჩვენ ზეცის დასაპყრობად ვართ მოწოდებულნი. საქმე საუკუნო მემკვიდრეობას, ღვთის მემკვიდრეობას ეხება. „რამეთუ ყოველივე მოგვეც ჩვენ". ჰოი, ღვთის სიმდიდრის, სიბრძნისა და მეცნიერების სიღრმე! განა რა მივეცით ღმერთს, რომ მის სანაცვლოდ თავისი უკიდეგანო სასუფეველი მოგვმადლოს? ჩვენი ბოროტება? ჩვენი უღმერთობა და საერთოდ, განუზომლად დიდი და დანაშაულებრივი დაცემები? „აღვიარებთ მადლსა, არა დავჰფარავთ წყალობასა““.
დაე, ვიბრძოლოთ. მებრძოლებს საუკუნო ჯილდო ელით. დაიცავი ცხოვრების სიწმინდე. შეეცადე სოფელი გონებიდან განდევნო და გული ზენა სოფელს მიუახლოო, სადაც საუკუნო სიხარული, მშვიდობა და ნეტარება სუფევს.
3. თქვენი დაძაბუნების, დაუძლურებისა და სულით დაცემისთვის სატანა სხვადასხვაგვარ მახეს იყენებს. თქვენ კი მისი ბოროტი ხრიკები გამოიცანით და საპირისპიროდ იმოქმედეთ.
თქვენი გამოცდა ღვთისგანაა, უფალი ბრძოლისთვის გამზადებთ, ამიტომ გწვრთნით და გასწავლით. სასწავლებლებში ჯარისკაცებიც ვარჯიშობენ და ბრძოლის თეორიას ეუფლებიან. შემდეგ კი, როცა ნამდვილი ბრძოლის საყვირი გაისმის, გაწაფულები მიიჩქარიან ომში იმ შინაგანი შეგნებით, რომ ბრძოლა იციან და მზად არიან მიზნისა და იდეისთვის დადონ თავი.
ახლა თქვენც ასე ხართ, რადგან მოგიწოდეს იესოს მეომრები გახდეთ და მის მტერთან იომოთ. ქრისტე გწვრთნით, რომ მისდამი თქვენს სიყვარულში დარწმუნდეს. „ვის ვუყვარვარ, თუ არა მას, ვინც ჩემს მცნებებს იცავს?“ (იოან. 14, 21)
გამხნევდით, შვილებო. უერთგულეთ და მიეჯაჭვეთ მას, ვინც სრული სიყვარულით შეგიყვარათ.
ბრძოლის დაწყებამდე ოფიცრები მეომრებს სიმღერითა და საგმირო ამბებით ამხნევებენ და მათში თავგანწირვის გრძნობას აღვივებენ. ბრძოლაში კი ეს დიდ ძალასა და სიმტკიცეს მატებს.
წმინდანების მსგავსად ჩვენც მოწამეთა და ღირს მამათა ღვაწლზე ვიფიქროთ, როგორ დატოვეს მათ სოფელი და ახლობლები, რომ არაფერმა შეუშალათ ხელი იესოსკენ მიმავალ გზას შესდგომოდნენ.
ამაზე ფიქრი თქვენს კეთილ ნებასურვილსა და სწრაფვას გააძლიერებს, რადგან ისინი, რომელთაც დაფარული მახეების შესახებ არაფერი იცოდნენ, შედრკნენ, მათი სულები კი საუკუნო ცხოვრების სასოებას განეშორნენ.
იესოს სიყვარულზე იფიქრეთ. ის ყველა სხვა ჩვეულებრივ სიყვარულს გადაფარავს და რაც უფრო მეტზე ვიტყვით უარს, ღვთის მეტი სიყვარულით დავტკბებით.
ზემოთ მივმართოთ მზერა, სადაც იესო მჯდომარეა მარჯვენით ღვთისა. დაე, მას უმზერდეს ჩვენი თვალები, რადგან მარადიული და დაუსრულებელი იქ არის და არა აქ, ქვემოთ, სადაც ყოველივე მიწა და მტვერია.
ზეციურ ფუფუნებაზე იფიქრეთ. იქ ღვთის უსაზღვრო სიბრძნეა, იქ მიუწვდომელი მშვენიერებაა, იქ ანგელოზებრივი ჰანგებია, იქ ღვთაებრივი სიყვარულის სიმდიდრეა, იქ უჭირველი ცხოვრებაა, იქ არ იქნება ცრემლი და სულთქმა, იქ მხოლოდ სიხარული, სიყვარული, მშვიდობა, საუკუნო პასექი და დღესასწაულია, რომელიც არასოდეს დასრულდება.
ჰოი, ღვთის სიმდიდრის და მეცნიერების სიღრმე! „რომელი თუალმან არა იხილა, და ყურსა არა ესმა, და გულსა კაცისასა არა მოუხდა, რომელი განუმზადა ღმერთმან მოყუარეთა თვისთა" (1 კორ. 2, 9).
ყურადღება მიაქციეთ იესოს ლოცვას. მლოცველნი იყავით. ლოცვა ყველაფერს მოაგვარებს. ოდნავაც ნუ მოდრკებით. თქვენს წმინდა მიზანს უერთგულეთ. იესოს მახლობლად დარჩით, რომ სულიერი ბედნიერება იგრძნოთ. არ არსებობს სხვა ბედნიერება ქრისტესმიერის გარდა. ქრისტეს გარეშე ეგრეთ წოდებულ „ბედნიერებას“ არასწორად ეწოდება ბედნიერება, რადგან ის დანაშაულებრივი გზით მიიღწევა, ბოლო მალე მოეღება და ადამიანს საუკუნო უბედურებამდე მიიყვანს.
იბრძოლეთ, შვილებო. ანგელოზები სამოთხის ყვავილებისგან გვირგვინებს წნავენ. ქრისტე ბრძოლას მოწამეობად შეგირაცხავთ. რა მშვენიერია, ეწამო ქრისტესთვის!
4. შვილო, შენი წერილი მივიღე და შენმა მტკიცე სურვილმა – მონაზვნობისკენ მშვენიერმა სწრაფვამ ყველა გაგვახარა. „ვირჩიე მე მივრდომა სახლსა ღმრთისა ჩემისასა, უფროს ვიდრეღა რა დამკვიდრებად ჩემდა საყოფელსა ცოდვილთასა“ (ფსალმ. 83, 11).
ქრისტეს სიყვარულს სხვა სიყვარული ნუ განგაშორებს. ქრისტე რომ მოიპოვო, ყოველივე ნაგევად ჩათვალე. ამ ცხოვრების ჭირი მომავალ დიდებასთან შედარებით, რომელიც მებრძოლებს მიეცემათ, არაფერია (რომ. 8, 18). აწინდელი დრო ღვთისთვის ბრძოლის, მწუხარების, შრომის დროა, ხოლო მომავალი – მარადიული დიდების გვირგვინების, ჯილდოების, ქების, ღვთის უზენაესი საყდრის მახლობლად წმინდა ანგელოზებთან ერთად მკვიდრობის ჟამია.
ახალგაზრდობა უხმაუროდ გადის. წლები ნაკადულივით მშვიდად და შეუმჩნევლად მიედინება, საათები კვამლივითაა, რომელსაც ქარი ფანტავს. ასე მიდის და იკარგება ცხოვრება. უფლის მებრძოლნი დიდების საუკუნო ჯილდოს მოიპოვებენ, ხოლო მცონარეთა და სოფლისმოყვარეთა ხვედრი მარადიული სასჯელია ეშმაკებთან ერთად.
ვინც ამსოფლიური სიკეთითა და სიამოვნებით ტკბება, თუ არ შეინანებს, ყველაფერი საუკუნო მწუხარებად და ტკივილად გადაექცევა. ღვთისმოსავ ადამიანებს კი მცირედზე უარის თქმა მარადიული ბედნიერებით და ნეტარებით აუნაზღაურდებათ.
ეს ნეტარება ზეცად აღტაცებულმა პავლემ იხილა და გაოცებულმა თქვა: „რომელი თუალმან არა იხილა და ყურსა არა ესმა, და გულსა კაცისასა არა მოუხდა, რომელი განუმზადა ღმერთმან მოყუარეთა თვისთა“ (1 კორ. 2, 9).
ნათესავების სიყვარული ნუ დაგაბრკოლებს; იფიქრე, რომ სიკვდილის ჟამს მარტო იქნები და შემწედ ღმერთს ისურვებ. ის დაგეხმარება, თუკი ახლა შენს სახლეულზე მეტად მას შეიყვარებ. ხოლო თუ დათმობაზე წახვალ, სინდისის ქენჯნის მწარე ნაყოფს მოიმკი.
მაშ ასე, ქრისტეს სიყვარულისთვის გადაწყვეტილება მიიღე და გზას შეუდექი.
5. სულიერი შვილისადმი:
კურთხეულო შვილო, დაე, ბრძოლაში ძლევამოსილმა უფალმა შენი გული განამტკიცოს, რომ მისთვის სათნო საქმეები აკეთო.
ნუ შედრკება, ნუ შეშინდება შენი გული, რომელსაც ღვთის მაცხონებელი ნების აღსრულება სურს.
მეუფე იესო ქრისტე, ვისაც სწამდა და ვინც შეუდგა მას, ასე ამხნევებდა: „რა სარგებელია კაცისთვის, თუ ყველა ამქვეყნიურ სიკეთეს შეიძენს და ამის გამო თავის უკვდავ სულს დააზარალებს?“ (მათ. 16, 26) ეს სოფელი და მისი სიამენი წარმავალია, ხოლო ადამიანის სული – გონიერი არსება – უკვდავია და ღმერთში მარადიული ცხოვრებისთვისაა მოწოდებული.
სიამოვნება მათთან ერთად ქრება, ვინც ამით ტკბება, რადგან ყოველივე ადამიანური აჩრდილია. ყველაფერი წარმავალი და განქარვებადია. ჭეშმარიტად სიზმარი და ზმანებაა ყოველივე კაცობრივი. ადამიანები ერთმანეთის მიყოლებით ცივ სამარეში წვებიან. იქ ღრმად დამარხულნი მდუმარედ ღაღადებენ, რომ ყოველივე კაცობრივი ჭეშმარიტად ამაო და ხიბლია. „ცუდად შფოთებს ყოველი მიწით შობილი... ოდეს ყოველი სოფელი შევიძინოთ, მაშინ საფლავივე დავიმკვიდროთ, სადა იგი ყოველნივე ერთბამად დაემკვიდრებიან, მეფენი და მთავარნი, მდიდარნი და გლახაკნი“3
[ამ ყველაფერზე] იფიქრე, შვილო, განსაკუთრებით კი ღვთის სამსჯავროზე, რომლის წინაშე წარდგომა გველის. იქ გაცხადდება სიტყვით, გონებითა და საქმით ჩადენილი ჩვენი ცოდვები. საშინელი წამია! ამ დროს ადვოკატები უსუსურნი არიან. საყვირზე უძლიერესი ვექილის ხმა კეთილი საქმეებია. რა ბედნიერებაა, რა მიღწევაა! როგორი დიდება შვენის ჩვენს ქრისტეს, რომელმაც აღმსარებლები მერვე ჟამსაც“ არ მოგვაკლო. ისინიც მრავლად არიან, ვინც სატანასა და მის ამალაში ყოფნას უარყოფენ და ღვთის სიწმინდეების დასაცავად სამეფო საგუშაგოს გულმხურვალე წევრები ხდებიან!
შვილო, ღვაწლის დროა, საქმე გვირგვინებს ეხება. ხელსაყრელი წუთი არ გაუშვა. ღვთის მეომართა შორის აღიარე თავი: „არ მინდა მახეებით, ცოდვებით, უზნეობით, ვნებებით სავსე საერო ცხოვრებით ვიცხოვრო. უბიწოება, სიწმინდე, უვნებობა, საუკუნო ცხოვრების სასოება ქალწულებრივი და მონაზვნური ცხოვრების გზით მსურს მოვიპოვო. მხურვალედ ვესწრაფვი, ვნებებით შეგინებული სული ცრემლით, მორჩილებით, სინანულით განვიწმინდო. ყველაფერი, რაც სათნოა ღვთისთვის, უცხოა ამ სოფლისთვის. ქრისტეს სიყვარული მენატრება, ცხოვრებაში ღვთაებრივ ნუგეშს ვეძებ. არ მსურს მიწიერი ნუგეშით ვიცხოვრო, რადგან ის უბედურებად და ტკივილად გადაიქცევა“.
ამაზე იფიქრე, ამით დააკავე გონება და ღმერთი შენთან იქნება, გაგაძლიერებს სახელოვან ბრძოლაში, რომელსაც ქრისტე, ყოვლადწმიდა ღვთისმშობელი, წმინდა ანგელოზები და ღვაწლით გაბრწყინებული ღირსი მამები ადევნებენ თვალყურს. ისინი უხილავად განგანათლებენ, ძალას, სიმხნევეს, ვაჟკაცობას მოგანიჭებენ. იმედი მაქვს, რომ ღვთის უბრძოლველი ძალა გამარჯვებას მოგმადლებს, რათა შენითაც იდიდოს მისი ყოვლადწმიდა სახელი.
6. სულიერი შვილისადმი:
ყველაფერი შენს ნებასურვილზეა დამოკიდებული. მხურვალედ ევედრე ღვთისმშობელს, წმინდა სურვილით აღგანთოს, რომ თავის უარყოფით ამაო სოფელი უარყო, უარი თქვა იმ სიზმარზე, რომელსაც ცხოვრება ჰქვია და შეუდგე სიძეს – ქრისტეს, რომელიც საკუთარ თავს და ტკბილ სიყვარულს მოგანიჭებს და ღირსგყოფს სასუფევლის მემკვიდრე გახდე.
ევედრე მას, რომ წმინდა გადაწყვეტილება მოგმადლოს, ხოლო როცა მას მიიღებ, პირჯვარი გამოისახე და იესოს მაცხონებელ ხმას გაჰყევი: „რომელსა უნდეს შემოდგომად ჩემდა, უარ-ყავნ თავი თვისი და აღიღენ ჯუარი თვისი და მომდევდინ მე (ლუკ. 9, 23).
სიკვდილის საშინელ ჟამს ვერაფერი დაგვეხმარება იმ კეთილი საქმეების გარდა, რომელსაც ღვთისა და ჩვენი სულისთვის აღვასრულებდით. საერთოდ, მონაზვნური ცხოვრება ღვთისთვის შრომაა, რასაც დიდი სარგებელი მოაქვს ჩვენი სულების გადასარჩენად. მაშ, რატომ არ უნდა გავიღოთ მსხვერპლად ყველაფერი და ვიცხოვროთ ისეთი ცხოვრებით, რომელიც ღვთის სასუფეველში გაგვამდიდრებს? „რაი სარგებელ არს კაცისა, უკუეთუ შეიძინოს სოფელი ესე ყოველი და სული თვისი იზღვიოს?“ (მარკ. 8, 36).
ადამიანის სიცოცხლე ბეწვზე კიდია; ჩვენი ცხოვრება ყოველ ნაბიჯზე შეიძლება შეწყდეს. რამდენმა გაიღვიძა და საღამო ვეღარ იხილა? რამდენმა დაიძინა და ვეღარ გაიღვიძა? მართლაც, ადამიანის ცხოვრება სიზმარია. კაცი არარსებულ სიზმრებს ხედავს; თითქოს მეფედ აკურთხეს და როცა იღვიძებს, ხვდება, რომ სინამდვილეში ერთი გლახაკი ვინმეა.
ამ ცხოვრებაში ადამიანი შრომობს, რომ გამდიდრდეს, ისწავლოს, გაერთოს, დაწინაურდეს, მაგრამ საუბედუროდ, სიკვდილი მოდის და ყველაფერს არარაობად აქცევს. ის, რისთვისაც კაცი მთელი ცხოვრება ირჯებოდა, სხვას რჩება, თვითონ კი დამნაშავე სინდისითა და შებღალული სულით მიდის იმქვეყნად.
ვინ არის ბრძენი, რომელიც ამას ჩასწვდება, ყველაფერს უარყოფს და შეუდგება სიძეს – ქრისტეს, რომელიც ყოველი აღსრულებული საქმის წილ ერთიასად მიაგებს სასუფეველში!
ჩემო გოგონა, მუდამ გახსოვდეს სიკვდილი, ღვთის სამსჯავრო, რომლის წინაშეც გარდაუვალად წარვდგებით. გახსოვდეს, რათა მეტად გეშინოდეს ღვთისა და ტიროდე ცოდვების გამო, რადგან ვინც ტირის, მის სულს ცრემლი ანუგეშებს.
7. ჩემო სულიერო შვილო, გისურვებ შენს ცხოვრებას თან ახლდეს სიმშვიდე და ღვთაებრივი სიხარული. ამინ.
შენი წერილი მივიღე და შენი სიხარულიც დავინახე. გისურვებ, რომ ეს სიხარული ულევი სულიერი მოსავლისა და ღვთის სწორუპოვარი სიყვარულისთვის მთლიანად მიძღვნილი ახალი ცხოვრების საწყისი გახდეს.
შენ სულის ნაყოფი გიხილავს. თუ მცირედის ხილვით ასე განმტკიცდი, რამდენად უფრო განმტკიცდები, როცა იმ გარემოში მოხვდები, რომელიც მთლიანად სულიერია!
განსაცდელები ცხოვრების ბოლომდე ყველგან გველის – მონასტერშიც და უდაბნოშიც, თუკი იქ ვიქნებით. თუმცა სოფლისგან მოშორებით, გაშლილ ველზე ბრძოლის წარსამართად ხელსაყრელი პირობები გვექნება. იქ შევძლებთ მოვიკრიბოთ დამხმარე სულიერი ძალები იმ კეთილი სასოებით, რომ საუკუნო გამარჯვების ზეციურ ჯილდოს მივიღებთ, რისთვისაც ვართ მოწოდებულნი (ფილიპ. 3, 14).
აქ საცხოვრებლად ქალაქი არ გვაქვს, არამედ მომავალს, საუკუნოსა და დიდებულს ვეძიებთ (ებრ. 13, 14).
შვილო, მთელი ძალით იბრძოლე. სულიერი მოვალეობების დატოვებით სატანას ნუ ახარებ, არამედ მათი ზუსტი და გულმოდგინე შესრულებით გაამწარე ის.
ეს სოფელი და მისი ხატება წარმავალია (1 კორ. 7, 31), ხოლო კეთილისმოქმედი უკუნისამდე სუფევს.
სატანა მრავალგვარ შხამიან ისრებს სეტყვასავით დაგიშენს, განსაკუთრებით ბილწი გულისსიტყვების სახით. ხოლო შენ მამაცი წინააღმდეგობა გაუწიე, რომ უხრწნელი გვირგვინი მიიღო.
როგორც კი ბოროტი გულისსიტყვა გამოჩნდება, მაშინვე წაშალე წარმოდგენა, დაუყოვნებლივ თქვი ლოცვა და აჰა, ხსნაც მოვა.
ომის შემხედვარე ნუ დაფრთხები, რომ ღირსება არ დაკარგო, არამედ ყოვლადძლიერ ღმერთს მოუხმე და უკიდურესად დაიმდაბლე თავი, ყველაზე უარესი ეპითეტებით აძაგე იგი და გულისსიტყვა დაარწმუნე, რომ მართლა ასეთი ხარ. და მაშინ ამ საწყისი წერტილიდან – თავის დამდაბლებიდან – იესოს ლოცვით დაიწყე ბრძოლა.
ფრთხილად იყავი, რადგან ჩვენი ბრძოლა უმნიშვნელო არ არის. მთავრობათა და ხელმწიფებათა წინააღმდეგ უნდა ვიომოთ. ბრძოლის კეთილად წარსამართად კი კეთილგონიერება და სიფრთხილე გვჭირდება, რადგან სიკეთე სიკეთე არაა, თუ მართებულად არ შესრულდა.
გისურვებ წარმატებულ ბრძოლას. სიფრთხილით შეარჩიე ის ადამიანები, ვის გარემოცვაშიც იქნები...
ურიცხვი ლოცვა-კურთხევით შენი მდაბალი მოძღვარი
|