სიმშვიდე კაცისა მოხსენებულია ღვთის წინაშე (ფს.131,1). ურისხველი სული სულიწმიდის ტაძარი ხდება. ქრისტე დიდადმომთმენის სულში თავს მოიდრეკს და აღუშფოთებელი გონება წმინდა სამების სავანე ხდება. ძვირისმომხსენებლის სულში მელიები ბინადრობენ და აღბორგებული გული მხეცთა თავშესაფარს მიჰგავს. პატიოსანი კაცი ერიდება ბინძურ ბინას, ხოლო ღმერთი - ძვირისმომხსენებელ გულს. წყალში ჩავარდნილი ქვა აღელვებს მას, ავი სიტყვა კი გულსა კაცისასა. განაგდე შენი სულიდან მრისხანე გულისსიტყვები და გაღიზიანება, დე ნუ დაემკვიდრება შენს გულში, რათა ლოცვის ჭამს არ აღელდე. როგორ ცეცხლმოკიდებული ჩალიდან ასული კვამლი სწვავს თვალებს, ასევე ძვირმომხსენებლობა - გონებას ლოცვის ჭამს. გაბრაზებულის გულისსიტყვები - იქედნეს ნაშობნი, მათ დამბადებელ გულს რომ სჭამს. ასეთის ლოცვა სისაძაგლის კვებაა, მრისხანის ფსალმუნება - არასასიამოვნო ბგერაა, შესაწირავი ძვირისმომხსენებლისა - მატლიანი მსხვერპლია, დე ნუ მიუახლოვდება განმწმენდელ საკურთხეველს. აღმაშფოთებელ სიზმრებს ხედავს გაღიზიანებული, და მხეცების თავდასხმა ეზმანება მრისხანეს. მრავლისმომთმენი კაცი სიზმრეულ ჩვენებაში ანგელოზთა კრებას ხედავს და არაძვირისმომხსენებელი სულიერ სიტყვებში იწვრთნება, ღამით იღებს საიდუმლოებათა ახსნას.(გვ. 26)
თუ დაინდობ მტერს, მტერი გეყოლება, და თუ ვნებას დაინდობ, აღსდგება შენზე. თავშეუკავებელში ავხორცობას აღვიძებს ქალისადმი მიხედვა, უმანკოს კი ღვთის სადიდებლად განაწყობს. თუ ქალებთან შეხვედრისას ვნება არ აღგეძვრება, ნუ დაიმედდები, რომ მომავალშიც ასე იქნება, რამეთუ ბრბოში მოხვედრილი ძაღლიც კუდს აქნევს, მაგრამ როგორც კი დატოვებს ბრბოს, მისთვის დამახასიათებელ სიავეს იჩენს. როცა ქალის მოგონება ვნებას აღარ გგვრის, მაშინ დაასკვნი, რომ უბიწოების სავანეში შეაბიჯე. ხოლო როდესაც წარმოდგენილი სახე მისი ნახვის სურვილს აღგიძრავს და მისი ისრები გულში გესობა, უწყოდე, რომ ჯერ შორს ხარ სათნოებიდან. მაგრამ ამგვარ გულისთქმაზე ნურც პირველ შემთხვევაში შეჩერდები და აზრითაც კი არ ესაუბრო დიდხანს ქალის ხატებას, რამეთუ უყვარს ვნებას უკან დაბრუნება და საფრთხე ახლოსაა.
როგორც ზომიერი დნობა წმენს ვერცხლს, ხოლო გადამეტებული დანაკარგს იძლევა, ასევე უბიწო ჩვევაც წახდევა გონებაში ქალის დიდხანს წამოსახვით. თუკი წარმოსახვაში ქალის სახება გაჩნდება, მას აზრით ხანგრძლივად ნუ ესაუბრები, რათა შენში ავხორცობის ცეცხლი არ დაანთოს და შენი სულის კალო არ დაწვას. როგორც ჩალაში დიდხანს გაჩერებული ნაპერწკალი ცეცხლს აჩენს, ასევე ქალთან დაკავშირებული ხანგრძლივი მოგონებაც აღანთებს ვნებას.
როცა შენ თავადაც ახალგაზრდა ხარ, სჯობს მიუახლოვდე მოტყინარე ცეცხლს, ვიდრე ახალგაზრდა ქალს, რადგან ცეცხლთან მიახლოებული ტკივილს იგრძნობ და მაშინვე უკან დაიხევ, ქალის მუსაიფით დაშაქრული კი მას უცბათ ვერ მოსწყდები. წყალთან ბალახი აბიბინდება, ხოლო ქალთა საზოგადოებაში - უწესო ვნება. ვინც სტომაქვს ივსებს და სიტყვას იძლევა რომ უმანკო იყოს, იმას ჰგავს, ვინც ამტკიცებს, რომ ცეცხლის ძალაც ჩალით დაშრეტს.როგორც ჩალას მოდებული ცეცხლის შეკავებაა შეუძლებელი, ასევე შეუძლებელია გარყვნილებისადმი ლტოლვის შეჩერება, რომელსაც ნაყროვანება აღანთებს. სვეტს საძირკველი აკავებს, სიძვის ვნება კი ნაყროვანებაზე განისვენებს. ზღვათაღელვაში მოხვედრილი ხომალდი ნავთსადგურისაკენ მიისწრაფის, ხოლო უბიწო სული უდაბნოს ეძებს. ხომალდი ზღვის ტალღათა ღელვის საშიშროებას გაურბის, სული კი - იმ ქალთა სახეებს, რომლებიც დაღუპვას უქადიან. მორთული ქალის იერი ზღვის ტალღებზე მეტად ქმნის დანთქმილ საფრთხეს. სიცოცხლის სიყვარულის გამო ზღვის ტალღებს კიდევ შეიძლება თავი დააღწიო, მაცდური ქალის შეხედვა კი გიბიძგებს, თვით სიცოცხლეც კი უგულებელჰყო. უდაბნოს ბუჩქი უვნებლად გაურბის ცეცხლის ალს, ქალებს გაშორებული უმანკო პიროვნება შეუფერებელი ვნებით არ ენთება. როგორც ცეცხლის მოგონება არ წვავს აზრს, ასევე ვნებაც უძლურია, როცა არაფერია მასაზრდოებელი.
მრისხანება მძაფრი ვნებაა, ადვილად აკარგვინებს წონასწორობას თვით გამოცდილთაც კი, ამხეცებს სულს, აიძულებს განერიდოს ყოველგვარ ურთიერთობას. ძლიერი ქარი ვერ არყევს სვეტს და ურისხველ სულს ვერ აიყოლიებს გაღიზიანება. წყალი მოძრაობაში მოყავს ძლიერ ქარებს გაღიზიანებისადმი მიდრეკილი უგუნური გულისსიტყვებისგან შფოთავს, მრისხანე მონოზონი უდაბნოს ტახია: მოჰკრავს თუ არა ვინმეს თვალს, - კბილებს ილესავს.
მოდებული ნისლი შეასქელებს ჰაერს, აღგზნებული გაღიზიანება მრისხანის გონებას აუხეშებს. ღრუბელი აბნელებს მზეს, გულღვარძლიანი გულისსიტყვა - გონებას. სამხეცეში გამომწყვდეული ლომი არცერთი წუთით არ ასვენებს კარის საკეტს, გაღიზიანებული სენაკში - მრისხანე გულისთქმებს. სასიამოვნო სახილველია დაწყნარებული ზღვა, მაგრამ არა იმდენად სასიამოვნო, როგორც სულის დამშვიდებული მდგომარეობა. წყნარ ზღვაში დელფინები დაცურავენ, ხოლო დამშვიდებულ სულში ღვთივშვენიერი გულისიტყვები იბადებიან.
დიდადმოთმინე მონოზონი - მშვიდი წყაროსთვალია, ყველას რომ სასიამოვნო სასმელს აგემებს, მრისხანის გონება კი ყოველთვის აღშფოთებულია და მწყურვალს წყალს არ აძლევს. ხოლო თუ აძლევს, ისიც მღვრიესა და უვარგისს. გაღიზიანებულის თვალები ამღვრეული და სისხლმომდგარია, რაც აღშფოთებულ გულზე მიანიშნებს, დიდადმოთმინეს სახე კი მშვიდია, თვალნი სასიამოვნოდ და პირდაპირ იყურებიან.
ზღვა არ გადაივსება იმით, რომ მრავალი მდინარე უერთდება და ვერცხლისმოყვარის ნდომა არ კმაყოფილდება იმით, რომ დიდ თანხას მოუყარა თავი. გააორმაგა მან თანხა და სურს კიდევ გაამრავლოს, და არც არასდროს შეწყვეტდა გამრავლებას, სიკვდილს რომ არ დაედო ზღვარი ამ უსარგებლო მეცადინეობისთვის. კეთილგონიერ მონოზონს მხედველობაში ექნებოდა მხოლოდ სხეულის მოთხოვნილება და პურსა და წყალს დასჯერდებოდა, არ ეპირფერებოდა მდიდრებს, საკუთარი სტომაქოსათვის რომ ეამებინა, თავისუფალ გონებას ხელისუფალს არ დაუმონებდა, რადგანაც საკუთარი ხელებიც საკმარისია, თავის სხეულზე რომ ეზრუნა და აუცილებელი ბუნებრივი მოთხოვნილება დაეკმაყოფილებინა. უპოვარი მონოზონი მოუხელთებელი ფალავანია და მკვირცხლი მალემსრბოლი. ადრევე რომ აღწევს "გვირგვინს მას ზეცისა (ფილიპ 3, 14). მრავლის მომხვეჭელი მონოზონი ბევრს შემოსავალს უხარის, უპოვარი კი - კეთილწარმატების გვირგვინებს. ვერცხლისმოყვარე მონოზონი საქმეებსია გარკვეული, უპოვარი კი დროს ლოცვასა და კითხვაში ატარებს. ვერცხლისმოყვარე მონოზონი საგანზურთსაცავს ოქროტი ავსებს, ოპოვარი კი "იუნჯებს საუნჯეთა ცათა შინა" (მათე 6,20). წყეულ - არს ვინც კერპს აკეთებს და საგანძურთსაცავსი ათავსებს მას (მეორე სჯულთაი 27,15( და ასევე, ვისაც ვერცხლისმოყვარეობის ვნება აქვს: ის უსარგებლო ზოდს ეთაყვანება, ეს კი გულში კერპის ნაცვლად სიმდიდრეზე ოცნებას ატარებს
თუ მართლაც გსურს ამაო და ღვთისთვის საძულველი მზვაობრობის თავიდან აცილება და გსურს ნეტარი საბოძვრის მფლობელი გახდე, დაე, ყოველივე – გარეგნობაც, სამოსიც, სიარულის სახეც, დასაჯდომელიც, საზრდოც, საწოლიც, – ერთი სიტყვით, ყველაფერი – უაღრესი ზომიერებით იქონიე. დაე, შენი სიტყვაც, სხეულის მოძრაობაც და მოყვასთან საუბარიც თავმდაბლობისაკენ იყოს მიქცეული. კეთილი და მშვიდი იყავი შენი ძმის წინაშე, უბოროტო – მოწინააღმდეგეთა წინაშე, კაცთმოყვარე და თანამლმობი – დამცირებულთა და შეჭირვებულთა წინაშე, გამზადებული – სნეულთა ნუგეშსაცემად და მოსანახულებლად.