79. მიწიერი ხატის (ადამის) მთავარი ნაკლია: უგნურება, სულმოკლეობა, თავშეუკავებლობა, უსამართლობა. ზეციური ხატის მთავარი სათნოებაა; კეთილგონიერება, სიმტკიცე, უბიწოება, სამართლიანობა. "ვითარცა იგი შევიმოსეთ ზატი იგი მიწიერისა, შევიმოსოთ ხატიცა იგი ზეციერისა" (1კორ.15,49).
საუბედუროდ ჩვენ ხშირად ვართ სულმოკლე და მოუთმენელ. უკეთუ მცირე ოდენ შეუდეგით კეთილსა ცხოვრებასა, მაშინვე აქა ველით ღვთისაგან ჯილდოსა და მიგებასა, ხოლო უკეთუ გვეწვია რაიმე ჭირი და განსაცდელი, ვდრტვინავთ და ვფიქრობთ გულსა შინა ჩვენსა, სად არის სიმართლე, რათ მიყო მე ეს ღმერთმა? რას ფიქრობ, ჰოი სულმოკლეო და მცირედ მორწმუნეო. ნუთუ უმჯობეს ხარ შენ ყოველთა წმიდათა, რომელთა ვერ იხილეს ნუგეში და გამოხსნა ამ ქვეყანაზედ? დიახ, შეეძლო ღმერთსა აქვე, ამ სოფელში მიგება წმიდათა კეთილსა მათის მსახურებისა წილ, გარნა ზეცას უმჯობესი მისაგებელი განუმზადა მათ, რომელსა იგინი აწ ხედვენ და გემოვნებენ.
190. რას შეაგონებენ წმ. მამები სულმოკლეთ განსაცდელის ჟამს?
დიდი კაცთმოყვარეობაა ძმებო ღვთისა, რომ ვცხოვრობთ ამქვეყნად; ჩვენი მიუხვედრელობის გამო არ შეგვიძლია დავინახოთ, როგორი მძიმეა საუკუნო სასჯელი და ამიტომაც აქაური ჭირი მძიმედ გვეჩვენება. ძილითა და განსვენებით გვსურს ცათა სასუფევლის დამკვიდრება და ამიტომ ვართ სულმოკლენი. წმ. ევაგრე ბრძანებდა: ვნებული, რომელიც ევედრება ღმერთს, რათა მალე გაიყვანოს ამა ქვეყნიდან, იმ კაცს ჰგავს, რომელიც ევედრება ხუროს, დაამსხვრიოს ის სარეცელი, რომელზეც სნეული წევს.
509. როგორ ვლინდება ჩვენი სულმოკლეობა მწუხარებათა ჟამს?
თავად ჩვენი საქმენი გვამხელენ ჩვენ, როცა მწუხარებათ ჟამს ყველაფერს ვებღაუჭებით, მაგრამ არა ღმერთს. ავად გყავს ბავშვი? მკითხავს ან იმას ეძებ, ვინც უცოდველ ყრმას კისერზე უაზრო ნაწერს ჩამოჰკიდებს. ბოლოს და ბოლოს კი ექიმთან გარბიხარ წამლისათვის და უგულებელყოფ იმას, ვისაც შენი გადარჩენა შეუძლია. სიზმარი შეგაშფოთებს? სიზმრის ამხსნელთან მიეშურები. მტერმა შეგაშინა? მფარველს კაცთა შორის ეძებ. და საერთოდ, ყველა გასაჭირში საკუთარ თვს ამხელ იმაში, რომ სიტყვით ღმერთს უწოდებ შესავედრებელს, საქმით კი შემწეობას უსარგებლოსა და ამოსაგან ეძიებ. მართლისათვის კი ჭეშმარიტი შემწე ღმერთია. მსგავსად მხედართმთავრისა, რომელსაც მამაცი მეომრები ჰყავს და ყოველთვის მზადაა ღონემიხდილებს დაეხმაროს, ასევე, შემწე ჩვენი და მოკავშირე ყველასი, ვინც კი ეშმაკის ვერაგობას ებრძვის, ღმერთია, უგზავნის რა მსახურ სულებს მას, ვინც ხსნას ითხოვს.