იმისათვის, რომ ასეთ ადამიანს ეშველოს, მას მოძღვარი უნდა ჰყავდეს, ენდობოდეს და ემორჩილებოდეს მას. მოძღვარს უნდა გაუმხილოს თავისი ზრახვები, ის კი დამოძღვრავს მას: - "ამას ყურადღებას ნუ მიაქცევ, აი, ამის მიმართ კი პირიქით, ყურადღებით იყავი". თუ ადამიანი მოძღვარს არ ენდობა და მისას არ ისმენს, ამგვარი აზრები მოსვენებას არასოდეს მისცემს. იცი რას ნიშნავს, როდესაც ადამიანები დახმარებას გთხოვენ და თვითონ თითს თითზე არ აკარებენ?! აი, მაგალითად, ახალგაზრდა კაცი, რომელიც თავაშვებულად ცხოვრობს და სულიერი აშლილობა აწუხებს, მოდის ჩემთან თამბაქოს კვამლისაგან ჩაწითლებული თვალებით და დახმარებას მთხოვს. ამასთან, რაღაც ცრუ ღვთისმოსაობით არის შეპყრობილი: მთხოვს, რომ ჩემი სენაკის ტაძრის კანკელიდან მივცე ხატი, და ამასთან, სენაკში კბილებგაჩრილი შემოდის. - "ჩემო ძმაო, - ვეუბნები, - ამ სიგარეტისაგან თვალები ცოფიანი ძაღლივით გაქვს ჩაწითლებული, მე ამ სენაკში მოხუცებსაც კი არ ვაძლევ მოწევის ნებას, აქ მხოლოდ საკმეველი იკმევა ხოლმე". მაგრამ ის გაჯიუტდა და თავისი განაგრძო: მოდის, დახმარებას მთხოვს და საკუთარ აზრს კი არ თმობს: - "რატომ არ გინდა დამეხმარო"?! გაიძახის, ანუ განკურნება სურს, მაგრამ - რაღაც მაგიური საშუალებით (ანუ უშრომელად), ისე რომ, არანაირი ძალისხმევა არ დასჭირდეს. მე ვეუბნები: - "შენ სასწაულისთვის არ ვარგიხარ, შენ ხომ ავადაც არა ხარ და მხოლოდ საკუთარი აზრებისა გჯერა". ამ ყმაწვილს რომ მორჩილება გამოეჩIნა, ეშველებოდა კიდეც. შევნიშნე, რომ ის ადამიანი, ვინც ჩემს დარიგებას ყურად იღებდა, სწრაფად მიდიოდა წინ და მის ცხოვრებაში ყველაფერი თავისთავად ლაგდებოდა. ხოლო თვით ეს ადამიანი და მისი ოჯახის წევრებიც სიმშვიდეს მოიპოვებენ. ერთხელ ერთი ღვთისმსახური მოვიდა მონასტერში, აქ მას გალობაში მონაწილეობაშეთავაზეს, მან იუარა, როდესაც მიზეზი ჰკითხეს, მიუგო, რომ ფსალმუნში ნათქვამია: "ამაღლებაი ღმრთისაი პირსა შინა მათსა და მახვილნი ორპირნი ხელთა შინა მათთა". მან დაიჟინა, რომ გალობა ცუდი საქმეა, რადგანაც ეშინია "ორპირი მახვილისა", რომელიც მასზე აღიმართება, თუკი "ხმას აღიმაღლებს". - "ჩვენო საყვარელო, ჩვენო ძვირფასო, ჩვენო ოქრო, ეგ ყველაფერი სინამდვილეში ისე არ არის, როგორც შენ გგონია"! ეუბნებოდნენ მას ბერები, მაგრამ ის თავისას გაიძახოდა, აბა, მიდი და ასეთ ადამიანთან საერთო ენა გამონახე! რას უზამ?! მისი "განმარტება" მართებულიც რომ ყოფილიყო, სხვა, თუნდაც შემცდარი, ადამიანებისადმი მორჩილება ამ შემთხვევაში მადლს მოახვეჭინებდა და ეს იქნებოდა უდიდესი წყალობა, იმიტომრომ მორჩილება ღვთის წინაშე დიდად ფასობს.
    
    როგორ იტანჯებიან ამის მსგავსად ადამიანები წლების განმავლობაში, იმიტომ რომ საკუთარი აზრებისა სჯერათ და სხვებს არ უსმენენ. რაც არ უნდა უთხრა და გაუკეთო მათ, ყველაფერს უკუღმა განმარტავენ. ბოროტება ხომ არ ჩერდება იმაზე, რომ ადამიანეი ერთხელ დაიჯერებს საკუთარ აზრებს! ბოროტება მრავლდება და იზრდება. ადამიანი უფრო და უფრო განამტკიცებს თავის თავს საკუთარ მოსაზრებებისადმი ნდობას და ყოველივე მან იგი შესაძლოა, სულიერ აშლილობამდე მიიყვანოს. მაგალითად, ადამიანი აშენებს სახლს, - "ეს როგორ აშენებ, - ეუბნებიან მას, - ჩამოინგრევა და ნანგრევებში მოყვები". თუ იგი მშენებლობის დასაწყისშივე ყურად იღებს რჩევას, ახლადდაწყებული მშენებლობის შეჩერება და კვლავ დაწყება უფრო ადვილია, მაგრამ დამთავრებულ შენობაზე ხელის აღმართვა გაცილებით ძნელია. - "იცოდე, შეიძლება დაგიტანოს"! ეუბნებიან მას, თვითონაც ხედავს, რომ შენობა დიდხანს ვერ გაძლებს, აცნობიერებს საშიშროებას, მაგრამ ფიქრი იმაზე, თუ რამდენი ფული და შრომა დახარჯა ამ მშენებლობაზე, უფლებას არ აძლევს, დაარღვიოს იგი. ამგვარად, მას ვერ გადაუწყვეტია, საკუთარი ხელით შექმნილი მოსპოს და ბოლოსდაბოლოს თვითონ აღმოჩნდება ნანგრევების ქვეშ.

შესაძლებელია, თუკი მას ეს სურს. მაგრამ, როგორ დაეხმარები, როდესაც უხსნი, რომ რაღაც არასწორად გააკეთა და ის კი თავს იმართლებს?! მაგალითად, ერთი ახალგაზრდა კაცი შაქრიანი დიაბეტით არის ავად და ისე, რომ არც კი იცის, რამდენად სერიოზული საფრთხე ემუქრება მის ჯანმრთელობას, ფიქრობს, რომ ეს ყველაფერი ხუმრობაა. ექიმი ეუბნება: - "შაქრიანი დიაბეტი სერიოზული დაავადებაა და დიეტა უნდა დაიცვა". თუკი ახალგაზრდა ექიმს დაუჯერებს, სერიოზული გართულებები ა იქნება, მაგრამ, როგორ მიაღწევ მასთან ურთიერთგაგებას, თუ ასეთ რამეს იტყვის: - "რა დიდი რამეა ეს დიაბეტი?! ტკბილსაც შევჭამ, იმიტომ რომ როცა ტკბილს ვჭამ, მცხელა, ხოლო, როდესაც მცხელა, შემიძლია პლედის გარეშე დავიძინო, ან თოვლში ფეხშიშველა ვიარო". როგორ მიაღწევ ურთიერთგაგებას იმ ადამიანთან , რომელიც თავისას არ იშლის?!

თუ ყმაწვილს თავისი ზრახვისა სჯერა, ე.ი. მასში ბევრი ეგოიზმია.

ის ამას გაიგებს, თუ მაგალითად, თავისი ბავშვობიდან რომელიმე შემთხვევას გაიხსენებს, რომელიც დაანახებს ეგოიზმის რა პროცენტი იყო მაშინ მასში. ერთხელ მოხდა ისე, რომ ორ ბიჭუნას ვაკვირდებოდი: ერთმა აიღო ბამბით გატენილი ბალიში, რომელიც ძალიან ადვილად ასწია, ხოლო მეორე იმავე ბალიშის ასაწევად რომ მივიდა, ისეთი სახე მიიღო, თითქოს ბალიშს კი არა, - ბეტონის ტომარას იღებდა. ამ მეორე ბიჭუნაში ეგოიზმი სჭარბობდა, მაგრამ როდესაც ის ცოტათი გაიზარდა, მიხვდა, რომ მისი მოქმედება ეგოიზმით იყო გამოწვეული, იგი აღიარებს ამ ცოდვას და ამგავრი აღიარებით ღვთის მადლს მოიხვეჭს, ის მიიღებს ამ ცოდვის შენდობას და გათავისუფლდება მისგან. აბა, სხვანაირად როგორ იქნება?! ღმერთი ხომ სამართლინია!

ნუ აკეთებ დასკვნებს შენით! როდესაც უფალმა პეტრე მოციქულს მოუწოდა, მან მისკენ მიმავალი გზა წყალზე გაიარა, მაგრამ როდესაც კი მოციქულმა საკუთარი ზრახვების თანახმად დაუშვა, რომ შესაძლოა, ჩაძირულიყო, მან მართლაც ჩაძირვა დაიწყო და ქრისტემაც დაუშვა ეს: რაკი შენ ამბობ, რომ იძირები, მაშინ ჩაიძირე!
    
    აბა, შეხედე თავმდაბალ ადამიანს: მას არ სჯერა საკუთარი ზრახვების, მაშინაც კი - სასწაული რომ მოიმოქმედოს. იორდანიაში იყო ერთი ძალიან უბრალო ღვთისმსახური, რომელიც სასწაულებს აღასრულებდა. იგი ლოცვას აღავლენდა ავადმყოფ ადამიანებსა და ცხოველებზე და ისინი განიკურნებოდნენ, მუსულმანებიც კი რამე რომ აწუხებდათ, მასთან მიდიოდნენ და ისინიც განკურნავდა მათ. საღმთო ლიტურგიის აღსრულების წინ ეს მღვდელი სვამდა რაიმე ცხელ სასმელს, ორცხობილას მიატანდა და მერე, მთელი დღის განმავლობაში აღარაფერს იღებდა. ხმა იმის შესახებ, რომ იგი ლიტურგიის წინ ჭამდა, პატრიარქამდე მივიდა და პატრიარქმა საპატრიარქოში მოიხმო იგი. მღვდელმა არ იცოდა რისთვის დაიბარეს, ის მივიდა საპატრიარქოში და სხვებთან ერთდ ელოდა მიღებას პატრიარქთან. ქუჩაში საშინელი სიცხე იყო, ფანჯრების დარაბები დახურული იყო და ჭუჭრუტანიდან მისაღებში მზის სხივი შემოდიოდა. მღვდელს მზის სხივი თოკი ეგონა და რადგან ოფლად იყო გაღვრილი, ანაფორა გაიხადა და მასზე ჩამოკიდა. ამის დანახვამ მისაღებში მასთან ერთად მყოფი ადამიანები განაცვიფრა, ერთ-ერთი მათგანი პატრიარქთან მივიდა და უთხრა - "მღვდელმა, რომელიც ლიტურგიამდე საუზმობს, თავისი შესამოსელი მზის სხივზე დაკიდა!" პატრიარქმა კაბინეტში მოიხმო იგი და გამოკითხვა დაუწყო: - "აბა, მიამბე, როგორ მიდის შენი ცხოვრება, ხშირად წირავ, როგორ ემზადები წირვისათვის"? ეს მღვდელი პასუხობს: - "აი, როგორ: ჯერ ცისკარს წავიკითხვ, რაიმე მსუბუქს შევჭამ და მსახურებაზე მივდივარ". - "რატომ ჭამ ლიტურგიის წინ"? ეკითხება პატრიარქი. ღვთისმსახური კი მიგებს: - "ლიტურგიამდე თუ ცოტას შევჭამ, წმიდა ძღვენის მიღების შემდეგ ქრისტე ზემოთ აღმოჩნდება, მაგრამ თუ წირვის მერე ვჭამ, მაშინ ქრისტე ქვემოთ იქნება:. აღმოჩნდა, რომ იგი ამგვარად ღვთისმოსაობის კარნახით იქცეოდა. ანუ - კეთილი განზრახვა აქვს. პატრიარქმა უთხრა: - "არა, ეს სწორი საქციელი არ არის, ჯერ წმიდა ძღვენი მიიღე და მერე ჭამე ცოტაოდენი". მღვდელმა მეტანია შეასრულა და მორჩილებით მიიღო ნათქვამი.
    
    მინდოდა მეთქვა, რომ მიუხედავად იმისა, რომ იგი მაღალი სულიერი მდგომარეობისა, მიუხედავად იმისა, რომ იგი სასწაულებს აღასრულებდა, მან შენიშვნა უბრალოებით მიიღო, მასში არ იყო თვითნებობა, საკუთარ ზრახვებზე რომ ყოფილიყო მინდობილი, ასე იტყოდა: - "ეს ვინ არის, რომ მითითებებს მაძლევს მე - ადამიანს, რომელიც ადამიანებსა და პირუტყვს განვკურნავ და სასწაულებს აღვასრულებ! არა, ჩემი ქმედება გაცილებით მართებულია, ახლა რომ ამას მოვუსმინო, ვახშამი ხომ ზემოდან დააცვივდება ქრისტეს".
    
    მე მივხდი, რომ მორჩილება ძალიან ეხმარება კაცს. თვით ის ადამიანიც კი, ვინც დიდი გონებრივი შესაძლებლობებით არ გამოირჩევა, მორჩილების საშუალებით, ბრძნად და ფილოსოფოსად გადაიქცევა. კაცი, ჭკვიანი იქნება ის თუ - სულელი, ჯანმრთელი თუ სნეული (სულიერად თუ ხორციელად), თუკი - ზრახვებისაგან გატანჯული - მორჩილებას გამოავლენს, იგი გათავისუფლდება ამ მტანჯველი ზრახვებისაგან. მორჩილება - ეს გათავისუფლებაა.
    
    ყველაზე დიდი ეგოისტი ისაა, ვინც საკუთარი ზრახვების მიხედვით ცხოვრობს და არავის არაფერს ეკითხება. ასეთი ადამიანი თავს ინადგურებს. თუ კაცი თვითნებაა, თვითდარწმუნებული და თვითმაამებელი, რაც არ უნდა გონიერი და ჭკვიანი იყოს, ის გამუდმებით იტანჯება. დაბნეულია, თვითონვე იკრავს ხელ-ფეხს, სულ ახალი და ახალი პრობლემების ინაშე დგება, იმისათვის, რომ გზა იპოვოს, მან გული მოძღვარს უნდა გაუხსნას და სიმდაბლით ითხოვოს მისგან შემწეობა. მაგრამ ბევრი მოძღვრის მაგირ ფსიქიატრთან მიდის, თუ ფსიქიატრი მორწმუნე აღმოჩნდება, მაშინ მას მოძღვართან მიიყვანს, ურწმუნო კი იმით შემოიფარგლება, რომ რამენაირ აბებს მისცემს. თუმცა თავისთავად აბები პრობლემას ვერ გადაჭრის. იმისათვის, რომ ადამიანებმა სწორი დამოკიდებულება შეარჩიონ იმასთან დაკავშირებით, რაც მათ ემართებათ, იმისათვის, რომ მათი მდგომარეობა გაუმჯობესდეს და აღარ დაიტანჯნონ, მათთვის სულიერი შეწევნა აუცილებელია.