წყარო:
მამობრივი დარიგებანი
სიკვდილის ხსენების, ჯოჯოხეთისა და სამსჯავროს შესახებ
სიკვდილის ხსენების, ჯოჯოხეთისა და სამსჯავროს შესახებ
რაც უფრო მემატება ასაკი, მით უფრო ვგრძნობ ყოველივე ამქვეყნიურის წარმავლობასა და ამაოებას. ჰოი, რა ამაოდ ვშფოთავთ. ხანმოკლეა ჩვენი სიცოცხლე; მტვერი, ნაცარი და სიზმარია იგი; მცირე ხანში უსარგებლონი ვხდებით. დღეს ჯანმრთელი ხარ, ხვალ მოუძლურდები; დღეს შენი სახე მოცინარია, მალე მოიღუშება; დღეს შენი თვალები სავსეა სიხარულისა და სიყვარულის ცრემლებით, ცოტა ხანში კი ტკივილისა და მწუხარებისგან ატირდებიან; დღეს კეთილდღეობით ცხოვრობ, ხვალ გაჭირვება მოგადგება კარს; დღევანდელ სასიამოვნო ცნობებს ცოტა ხანში სამწუხარო ამბები შეცვლის.
ამაოდ ვშფოთავთ, ჩვენი სიცოცხლე აჩრდილი და სიზმარია. სად არიან ჩვენი მშობლები, დაძმები, წინაპრები? ისინი მიწამ მიიბარა, გაიხრწნენ და მატლებმა შეჭამეს. ჩვენც სამარე და ხრწნა მოგველის!
ვაი, ვაი, სიკვდილო, მწარეა შენი ხსენება. იესო ქრისტემ მოგვცა „ხელმწიფება შვილ ღმრთისა ყოფად“ (იოან. 1, 12), ამდენი ღვთაებრივი იარაღით აღგვჭურვა, რათა დაუძინებელ მტერს შევებრძოლოთ; ჩვენ კი – უპირველესად მე – შეიარაღება უგულებელვყავით, მტერს ტყვედ ჩავუვარდით და სიკვდილის მოახლოება გვაძრწუნებს, აგონიაში ვართ და ყველა საშუალებით ვცდილობთ გავიხანგრძლივოთ სიცოცხლე, რადგან სულს სხეულთან გაყრის ეშინია. რატომ ეშინია? ღვთის შვილს მხნეობა რატომ არ აქვს? იქნებ უცხო მეუფესთან მიდის? მაგრამ მეუფე ხომ მისი შემოქმედი და მაცხოვარია, რომელმაც სისხლი დაღვარა იმისთვის, რომ იგი მტრისგან გამოესყიდა. მაშ, რატომ ეშინია და არ აქვს იმედი?
სიკვდილი ცივია. „შეწუხებულ არს სული ჩემი ვიდრე სიკუდილადმდე“ (მათ. 26, 38), – ამბობდა იესო. ნამდვილად ასეა. საუბედუროდ, სიმხდალეს დიდწილად სინდისი აყალიბებს. სინდისი აუწყებს სულს, რომ ისე არ იცხოვრა, როგორც საჭირო იყო. არ მოაწესრიგა, არ განასპეტაკა საქორწილო სამოსელი და მეუფის წინაშე გამოჩენის რცხვენია, ფიქრობს: „რა მოხდება?“ „კი თუ არა?“ „ვცხონდები თუ არა?“ მაგრამ თუ სული ცოდვების აღიარების გარეშე, სრულიად მოუნანიებელი მიდის, ვაი მას. ესაა ბოროტი დღე, რომელზეც წინასწარმეტყველი იერემია მიგვანიშნებს (იერ. 17, 16). ვილოცოთ, რომ უფალმა ღმერთმა სრული სინანული, სინანულის ღირსი საქმეები, მოწყალებისა და სიყვარულის საქმეები, ჭეშმარიტი სიმდაბლით აღსავსე სინანულის სული მოგვმადლოს, რომ მართალმა მსაჯულმა შეგვიწყალოს და სიკვდილის საშინელი ჟამის მოახლოებისას ჩვენი სული ღვთის მოწყალების იმედით გამხნევდეს და თქვას: „ვსასოებ უფალს, რომ ჩემი სიმდაბლის მიმართ მოწყალე იქნება“. ამინ. იყავნ.
2. დრო მიქრის, წლები გადის, დღეები ერთმანეთს მისდევენ და თითოეული ჩვენგანი სიცოცხლის დასასრულს უახლოვდება. ძვირფასი დრო მიდის და ჩვენ თვალწინ ილევა. ჩვენ კი, რა თქმა უნდა, ვერ ვაცნობიერებთ, ვერ ვამჩნევთ, თუ რას ვკარგავთ. ბავშვმა ოქროს ფასი რომ იცოდეს, მას ერთ უბრალო კანფეტს არ ამჯობინებდა. განა ადამიანებს – და პირველს მე – ასე არ გვემართება?
როცა განსაზღვრულ დროს უფალი სოფლის განსაკითხად მოვა, როცა ცა ქაღალდის გრაგნილივით დაიხვევა და მცხოვრებთაგან შეგინებული მიწა განახლდება, როცა მზე, მთვარე და ვარსკვლავები შემოდგომის ფოთლებივით ჩამოცვივდება, როცა საქვეყნოდ გაისმება საყვირის ხმა და ამ ხმაზე ერთად შეიკრიბება, ხორცს შეისხამს და გაცოცხლდება მიმოფანტული გამხმარი ძვლები, როცა მომავალი საშინელი მსაჯულის პატივსაცემად ანგელოზთა დასები ცის უკიდეგანო სივრცეში მწყობრად განლაგდებიან, როცა მკვდრეთით აღმდგართა უსაზღვრო სიმრავლეს პატარა ღრუბლები გამოეყოფა, რომლებიც წმინდა და ცხონებულ ადამიანებს უფალთან შესახვედრად ჰაერში აიყვანენ, მაშინ განა ყოველივე ამის შემყურე ქვემოთ დარჩენილი ადამიანები სასოწარკვეთისგან გულზე მჯიღისცემით არ ატირდებიან?! ისინი გაიაზრებენ, რომ უძვირფასესი დრო სიამოვნებასა და სიმთვრალეში, სიმდიდრის შეგროვებასა და უკანონო საქმეებში, ვერცხლისმოყვარებასა და ყოველგვარ ცოდვაში გაფლანგეს და ამით ახლანდელი საბრალო, სავალალო ყოფა მოიმკეს. განა შეძრწუნებულნი მცირე დროს არ მოითხოვენ, რომ ღარიბებთან, სნეულებთან, გაჭირვებულებთან გაიქცნენ, რათა თავადაც გაიგონონ უფლის ტკბილი ხმა: „მოვედით, კურთხეულნო მამისა ჩემისანო, და დაიმკვიდრეთ განმზადებული თქუენთვის სასუფეველი... მშიოდა, და მეცით მე ჭამადი... შიშუელ ვიყავ, და შემმოსეთ მე...“ (მათ. 25, 34-36).
სიცოცხლეში ხომ ეს ყველაფერი მოსმენილი ჰქონდათ, მაგრამ ჯოჯოხეთში სინანული არ არსებობს. ამიტომ მათ უკიდურესი სასოწარკვეთა მოიცავს. მოითხოვენ, ინატრებენ სიკვდილს, როგორც ხსნას ამ უსაშველო ჭირისგან, მაგრამ, საუბედუროდ, ვერ მიიღებენ, რადგან ყოველივე მარადიულობად გადაიქცევა! (ეს ყველაფერი ჩემზეა…).
3. ადამიანი ამქვეყნად ტირილით იბადება, გოდებითა და მწუხარებით ცხოვრობს, იმქვეყნადაც ცრემლითა და ტკივილით მიდის.
ამაოება ამაოებათა! სიზმარი გაფრინდება და ადამიანი ჭეშმარიტი ცხოვრების რეალობაში გაიღვიძებს. ვერავის გაუაზრებია, როგორ მიდის ამაო ცხოვრება: გადის წლები, თვე თვეს მისდევს, საათი საათს, წამები შეუმჩნევლად გარბიან და ყოველგვარი წინასწარი გაფრთხილების გარეშე მოდის უწყება: „ანდერძი დაუტოვე შენს სახლს, რადგან მოკვდები, ვერ გადარჩები“ (ეს. 38, 1).
მაშინ ხიბლს საფარველი სცილდება და ადამიანი ხვდება, რა მნიშვნელოვანი როლი ითამაშა ამ სოფელმა მის ცხოვრებაში. ინანებს, დამწუხრდება, გასულ დროს ინატრებს; მთელ სიმდიდრეს ერთი დღის სანაცვლოდ გაიმეტებს, ოღონდ კი მოინანიოს და წმინდა ზიარება მიიღოს. სამწუხაროდ, მადლი აღარ მიეცემა. ადრე, წლების განმავლობაში მადლი მის განკარგულებაში იყო. მან კი ის სავაჭროებში, დუქნებში, კინოთეატრებსა და ათასგვარ ბილწ გულისთქმაში გაფლანგა.
ვინ არის ბრძენი ვაჭარი, რომელიც ამაო ცხოვრების სიცრუით არ მოიხიბლა და განბრძნობილმა სიცოცხლის დღესასწაულის დამთავრებამდე ქონება ზეცაში გაგზავნა, რომ ის ღვთის ზეციური ქალაქის ხაზინაში ნამატითა და მაღალი პროცენტით გამრავლებული დახვედროდა. ნეტარია ის ბრძენი, რადგან საუკუნოდ უჭირველი და ნეტარი ცხოვრებით იცხოვრებს, ხოლო უგუნურები, ლოთები და მომხვეჭელები, ვერცხლისმოყვარეები, მეძავები, მკვლელები და ცოდვილთა კრებული, რომელთაგან პირველი მე ვარ, უშრეტი ცეცხლის სახმილში ჩაცვივდებიან!
ახლა, ვიდრე მზე ანათებს და დღე თავის საამო სინათლეს გვფენს, გამოსწორების გზას დავადგეთ, თორემ მომავლის ღამე მოგვისწრებს და სიარულს ვეღარ შევძლებთ. „აჰა ესერა აწ არს ჟამი იგი შეწყნარებისა, აჰა ესერა აწ არს დღე იგი ცხოვრებისაი“ (2 კორ. 6, 2), – პავლე მოციქული თავის უკვდავ სიტყვებს გვეუბნება.
4. ოჰ, როგორ უნდა ცოცხლობდეს ქრისტიანის სულში სიკვდილის ხსენება! რადგან მას სწამს უდავო ჭეშმარიტება, იცის, რომ სიკვდილს ვერ გაექცევა.
როცა ჩემს სულიერ მოძღვარს გულის შეტევა გაუვლიდა, ტიროდა და მიცვალებულთა ლოცვიდან ფრაზებს წარმოთქვამდა: „ჰოი მე, ვითარი ღუაწლი აქუს სულსა, გან-რაი-ვიდოდეს ხორცთაგან!“ სრული ჭეშმარიტებაა! რა მშვენივრად გამოხატავს მეფსალმუნე სიკვდილისთვის მომზადებული სულის სიმშვიდეს: „განვემზადე და არა შევძრწუნდი“ (ფსალმ. 118, 60).
ყოველი სული წუთი წუთზე ელოდება ზეციდან უწყებას იმის შესახებ, რომ მიწიერთან ყოველგვარი კავშირი გაწყვიტოს, სავაჭრო (მათ. 25, 9) დროს ბეჭედი დაესვას, სულიერი ვაჭრობის ზუსტი ანგარიში ჩააბაროს და მისი მარადიული სამყოფელი განისაზღვროს ზეცად ან ქვესკნელად.
ოჰ, როცა ამაზე დავფიქრდები, რა მეთქმის! შეიწყალოს ყოვლადსახიერმა ღმერთმა ჩემი საწყალობელი სული. მოუმზადებლობას, გულგრილობას ვხედავ საკუთარ თავში, სხვას არაფერს. ამ მაცხონებელ ფიქრზე ჩერდება ჩემი გონება.
მარადისობა დიდი საიდუმლოა! ეჰ, როგორ გვაცდუნებს ეს სოფელი, ხორცი, ეშმაკი, გულმავიწყებს გვხდის და მოულოდნელად გაისმის ხმა: „აჰა ესერა სიძე მოვალს!“ უკანასკნელი ამოსუნთქვისას, როცა გამათრახებულია სინდისი და ძახილის თავი აღარ აქვს, როგორღა მოვემზადებით? მაშინ ჭეშმარიტების ხმას გავიგონებთ: „მზის ჩასვლის შემდეგ გაგახსენდა ღმერთი? როცა დღე იყო, სად იყავი?"
„იღვიძებდით, განემზადეთ“, – გვეძახის იესო! ნეტარ არიან, ვისაც ყურთასმენა აქვს, რომელთაც ესმით და ემზადებიან, რადგან საუკუნო ბედნიერების ღირსნი გახდებიან. ნეტარ არიან მონები, რომელნიც მომზადებულნი შეხვდებიან უფლის მოსვლას: ისინი იმხიარულებენ საუკუნოდ.
დავითმინოთ ცხოვრების გასაჭირი, რომ მარადიული სიხარული მოვიპოვოთ. „ცუდად შფოთებს ყოველი მიწით შობილი... რამეთუ ოდეს ყოველი სოფელი შევიძინოთ, მაშინ საფლავივე დავიმკვიდროთ“. სანამ სინათლეა, ჩვენი დიადი მოწოდებისკენ ვიაროთ, რადგან გვიახლოვდება დრო, როცა დაბნელდება და სულისთვის გარჯას ვეღარ შევძლებთ.
5. გონებით მისწვდი ქრისტეს საშინელ სამსჯავროს. რას ვუპასუხებთ სამსჯავროზე, როცა ჩვენი საქმეები განისჯება? რა საშინელია ჟამი, როცა შიშით აღვსილი სული განაჩენს ელის – სად წავა საუკუნოდ დასამკვიდრებლად! სიტყვა „მარადისობა“ შემზარავია! იმისთვის, რომ ოდნავ მაინც გაიგო, რას ნიშნავს მარადისობა, ერთ მაგალითს მოვიტან: წარმოიდგინე, რომ მთელი დედამიწა გრანიტის კლდეა, მაგარი ქვაა, რომელთანაც ათას წელიწადში ერთხელ მოფრინავს ჩიტი და ამ მთაზე ნისკარტს ილესავს. როცა ეს მთა ჩიტის ნისკარტის ალესვით გაილევა, მაშინ მივხვდებით, რა უსუსური წარმოდგენა გვაქვს მარადისობაზე და რომ შეუძლებელია ჩავწვდეთ, რა არის მარადისობა, უკვდავება, დაუსრულებელი სიცოცხლე! მაშ ასე, დედამიწაზე ჩვენი ცხოვრება მარადისობისთვის კამათლით თამაშს ჰგავს – სამოთხე ან ჯოჯოხეთი! როგორი სიფრთხილე გვმართებს!
6. ამდენი წელი ითმენდი. დრომ სიზმარივით გაიელვა. ათასი წელიც რომ ვიცოცხლოთ, ისიც სიზმარივით გაირბენს. ოჰ, რა ამაოა ყოველივე, რაც ამ ამაო სოფელს ეკუთვნის! სიცოცხლეს სიკვდილი ენაცვლება. სიკვდილი ეწოდება ადამიანთა გადანაცვლებას ამ სოფლიდან სხვა – უკვდავ და მარადიულ სოფელში.
მნიშვნელოვანი არ არის, თუ ვინმე სააქაო ცხოვრებას დაკარგავს: ერთ დღეს მაინც მოვკვდებით. მნიშვნელობა იმას აქვს, რომ უკვდავი, უსასრულო ცხოვრება არ დავკარგოთ. რა საშინელი რამაა დაუსრულებელი ცხოვრება ჯოჯოხეთში! ღმერთო ჩემო, ყველა გვიხსენი.
7. როცა ღვთით გვითენდება, ვიფიქროთ, რომ ეს ჩვენი უკანასკნელი დღეა და რომ მზის ჩასვლის შემდეგ ღვთის სამსჯავროზე წარვდგებით! როგორ უნდა გავატაროთ ჩვენი უკანასკნელი დღე? მდუმარებით, ლოცვით, მორჩილებით, ცრემლით, სინანულითა და ღვთისადმი ვედრებით, რომ შეგვიწყალოს.
ღამითაც ასევე ვიფიქროთ, რომ იგი ჩვენთვის უკანასკნელი იქნება, საწოლი საფლავად გვექცევა! როგორ გავივლი საზვერეებს? – დაფიქრდეს თითოეული. შევძლებ კი მათ გავლას? ვინ იცის, რა შემიშლის ხელს! როგორ შევხედავ მართალი მსაჯულის მკაცრ სახეს? როგორ მოვისმენ მის შემზარავ და მამხილებელ ხმას? რა ძრწოლა მომიცავს, სანამ საუკუნო განაჩენს შევიტყობ! და თუ წარვწყმდი! და სამართლიანადაც, ვაი, ჩემს უბადრუკ სულს. ეშმაკებთან ერთად წარწყმედილი წყვდიადსა და სიმყრალეში როგორ შევძლებ დავითმინო სატანჯველი? არც სინათლე, აღარც ნუგეში, მხოლოდ ეშმაკების ცქერა და სხვა არაფერი!
ამრიგად, ეს და ამაზე უფრო მეტი უნდა ვიფიქროთ ყოველდღე და ყოველღამ, თითქოს უკანასკნელი დღე ან ღამე იყოს! ვინაიდან არ ვიცით, როდის მოვა უწყება ღვთის დედაქალაქიდან, ზეციური იერუსალიმიდან.
8. ფრთხილად იყავი, შვილო, დრო უნაყოფოდ, სულისთვის უსარგებლოდ ნუ გაგყავს, რადგან სიკვდილი ქურდივით მოდის და თუ მცონარობასა და უმოქმედობაში გვიპოვის, მთებისა და ბორცვების დასატირი შევიქნებით. მაშინ კი, კეთილი საქმეები თუ არ აღმოგვაჩნდა, ჯოჯოხეთი საუკუნოდ დაგვმწყემსავს!
შვილო, რატომ უნდა გავხდეთ უბედური შემთხვევის მსხვერპლნი, როცა ღვთის შეწევნით მისი თავიდან აცილება და ღვთის სასუფევლის მაცხონებელ ნავსაყუდელში გადარჩენა შეგვიძლია! ვიცი, რომ საშინელ მტრებთან მოგველის ბრძოლა. შრომა დიდია, მაგრამ ღვთის ძალის წინაშე, როცა მას ადამიანის განზრახვა და თავის იძულება ახლავს თან, ყველაფერი უკან იხევს.
9. სენაკში ყოფნისას გახსოვდეს სიკვდილი. გონებას სახეტიალოდ ნუ მიუშვებ, არამედ მოიკრიბე იგი. იფიქრე გვამზე, როგორ იწყებს სხეული გაცივებას, შეცვლას და როგორ ამოდის მისგან სული. როგორ ბრძოლას გადის სული, რომელიც ხორცს ეყრება, როგორ ტირის, როგორ ოხრავს, როგორ ნანობს! „ანგელოსთა მიმართ მიჰხედავნ და ურგებად ევედრებინ; კაცთა მიმართ ხელთა განმარტებნ და არავინ არს შემწე მისსა".
ზეაღმავალი სული, რომელსაც ბოროტი სულების მჭიდრო რიგები ხვდება, თრთის თავისი სრულიად დავიწყებული ცოდვების ეშმაკთა მიერ გაცხადებისას და გაოგნებული ელის, რა მოხდება. ერთი საზვერიდან მეორეში გადადის და თითოეულში პასუხს აგებს და ასეა ბოლო საზვერემდე. როცა ყველას გაივლის და დამნაშავე არ აღმოჩნდება, მაშინ, მამათა თანახმად, იესო ქრისტეს მიეახლება თაყვანისსაცემად. მაგრამ თუ რომელიმე ვნებაში დამნაშავე და ბრალეული აღმოჩნდა, მაშინ იქიდან ჯოჯოხეთში დაინთქმება!
იყო ერთი სული, რომელმაც ყველა საზვერე გაიარა გარდა ერთისა, ეს იყო უკანასკნელი – ულმობელობის საზვერე. „ჰოი, ჰოი, – თქვა წმინდანმა, რომელიც ამ სულს ჭვრეტდა, – ყველა განვლო, მხოლოდ უკანასკნელში დაბრკოლდა და ეშმაკებმა ის ყიჟინით ჩააგდეს ჯოჯოხეთში!“
ღვთის ანგელოზებს ერთი ცხონებული სული ზეცად აჰყავდათ. იქიდან კი სხვა ანგელოზები ჩამოდიოდნენ, რომელთაც ცოტა ხნის წინ სხვა სული აეყვანათ. ისინი ამ სულს ეამბორებოდნენ, ის კი ღვთის საყდარს მიახლებულ ანგელოზთა გამოუთქმელ სურნელებას გრძნობდა და მათი ხმა ესმოდა: „დიდება მაღალთა შინა ღმერთსა, რომელიც ამ სულის ცხონებას შეეწია!"
სიკვდილზე ამგვარ განსჯას და სხვა ამის მსგავსზე ფიქრს ნუ შევწყვეტთ. ამას სულის მღვიძარება მოაქვს და გონებას ფილტრავს, განწმენდს, რომ უკეთესად ხედავდეს. ამგვარი ჭვრეტა ბოროტი გულისსიტყვებისთვის ზღუდეა. როცა ის ჩვენში არსებობს, გზას ვუღობავთ ცუდ გულისსიტყვებს და მათ აღარ აქვთ ჩვენში ადგილი, რადგან გონება ჭვრეტას მოუცავს.
როცა არ გვაქვს ღვთიური ჭვრეტა, მაშინ ჩვენზე ნამდვილად ვნებები ბატონობენ.
როცა სული ჰაერის საზვერეებს გაივლის, უნდა იფიქროს, რომ ღვთის თაყვანისცემის დრო დადგა. „როგორ მივეახლები? როგორ ვნახავ მას? ნეტავ რას მეტყვის? იქნებ ახალი წიგნი გადამიშალოს? იქნებ ეშმაკებს, როგორც არასრულყოფილებს, არ ეწერათ ან არ იცოდნენ ყველაფერი ჩემ შესახებ და ახლა ქრისტეს წინაშე სრულად უნდა ვაგო პასუხი? რას გადაწყვეტს ქრისტე ჩემი ცხონების შესახებ? საუკუნოდ მაცხონებს თუ საუკუნოდ დამსჯის?"
ოჰ, რა შიშის და ძრწოლის მომგვრელი იქნებოდა ეს წუთი, აქ ყოფნის ნაცვლად ქრისტეს წინაშე რომ ვიდგეთ; ნეტავ შეგვეძლოს განვჭვრიტოთ და რამდენადაც შესაძლებელია გავიაზროთ, რა წუთი მოგველის მაშინ! „ვაიმე, ვაიმე, - ამბობენ მამები, – რამდენი ტანჯვა დაგვატყდება თავს? რა მოგველის?" ჩვენ კი ბრძოლას გავურბივართ, გულგრილობით შეპყრობილები ვთვლემთ, ბარუქის ძილით გვძინავს!
ეს ქვეყანა ჭეშმარიტებისგან შორსაა: ადამიანები მუშაობენ, სძინავთ, ზღვებს სერავენ, მაგრამ არ იციან, რა ხდება სამარის მიღმა! უკუნეთი სიბნელე ისე ეფარება ჭეშმარიტებას, როგორც შავი ღრუბელი – მზის სინათლეს.
როცა ადამიანი სულიერ ჭვრეტაში იმყოფება და გონებაში გაივლებს აზრს, რომ ხალხი თეატრით, ღრეობით და ცეკვა-თამაშით ერთობა, მაშინ ხვდება კაცთა საშინელ სიგიჟეს, უგუნურებას და ხედავს დემონთა დიდ წარმატებას.
აზროვნების ორი სხვადასხვა სახე არსებობს: ერისაგანი ფიქრობს იმაზე, რაც საფლავამდეა, ჩვენ კი იმაზე, რაც საფლავის შემდეგაა! ერისაგანნი ფიქრობენ ყველაფერ ამჟამინდელზე – ამას ხედავენ, ეს სწამთ. მაგრამ ქრისტეს სახარებამ, გამოცხადებამ თვალისმომჭრელი ნათელი მოჰფინა მარადიული ცხოვრების მსურველ სულებს და მათ ჭეშმარიტი ღვთის შემეცნების ახალი სივრცეები გადაუშალა.
„ვერ ღირს არიან ვნებანი იგი ამის ჟამისანი მერმისა მის თანა დიდებისა, რომელ გამოჩინებად არს ჩუენდა მომართ“ (რომ. 8, 18). უსაზღვრო და მიუწვდომელია მათი დიდება, ვინც ქრისტეს ნათელში ივლის.
ღვთის წინაშე გამართლება არ გვაქვს მისი დიდი წყალობის გამო. მან ხომ წმინდა მოწოდებით მოგვიხმო და ნათლისა და ჭეშმარიტების გზა გვიჩვენა! დიდია ღვთის მოწყალება, დაე, ნუ უგულებელვყოფთ მას და ბოლომდე ვიაროთ ამ გზით. დაე, დღედაღამ ვიფიქროთ სულზე და იმაზე, თუ როგორი ბრძოლა გვმართებს. ღვთაებრივზე ფიქრი და სათნოების საქმე ადამიანს სწრაფად აახლოებს ღმერთთან.
მუდამ გვახსოვდეს სიკვდილი. წმინდა მამები ამბობენ, რომ უდებებამ ვერ დაისადგურა მათ სენაკებში, რადგან დღე და ღამე სიკვდილის ხსენება ჰქონდათ. უდებებისგან ისინი შორს იყვნენ. მამები ფიქრობდნენ: „თუკი დღეს ან ხვალ ჩემი უკანასკნელი დღეა, რა უნდა ვქნა?“ ამგვარად, სიკვდილის ხსენება გონებას ღვთის შიშში ამყოფებდა, ღვთის შიში კი ნათელს ჰფენდა მათ სინდისს და თავის იძულების გზას უჩვენებდა.
თავდაპირველად ეს ფიქრები, რა თქმა უნდა, რაიმე გრძნობას არ იწვევს. სული, ასე ვთქვათ, მკვდარი და უმოქმედოა, მაგრამ ნელ-ნელა მასში რაღაც ამოძრავდება, ცოცხლდება და დროთა განმავლობაში სწორად მუშაობას იწყებს.
10. შვილო, იზრუნე შენი სულისთვის, წმინდა მამათა მსგავსად იფიქრე, იმეორე იესოს ლოცვა, რომელიც საფუძვლიანად განამტკიცებს შენს სულს.
იფიქრე სიკვდილზე, რომლის მოსვლაც უეჭველი და სარწმუნოა. ოჰ, სიკვდილი! სიკვდილის ფიალა მწარეა სულისთვის, რომელიც მისი ძალით ხორცს ეყრება. როგორი სინანული გველის დაუდევრად და დათმობით ჩადენილი საქმეების გამო! სინდისი ჯოჯოხეთივით დაგვტანჯავს.
მაშ, ახლა რატომ უნდა გვძლიოს ცოდვით ტკბობამ, რომლის გამოც მრავალი უკურნებელი ტკივილი მოგვეზღვება.
ადამიანი ღვთის რჩეული, უნიკალური, ორბუნებოვანი ქმნილებაა, რომელიც ამ პლანეტაზე, დედამიწაზე იბადება და თანდათან, ერთ დღეს ხორციელად კვდება. ის სავსებით უძლურია, რომ სიცოცხლე შეინარჩუნოს. წარმოდგენებისგან ბუშტივით გაბერილი, ერთი რომელიმე ავადმყოფობით კვდება და უჩინარდება.
ადამიანი საკუთარ თავს ვერ განაგებს. მისგან გაუცნობიერებლად მას სხვა ნება და მბრძანებლობა მართავს. იგი სრულიად უნებისყოფო და უძლურია, წინააღმდეგობა გაუწიოს ამას.
ვინ ხარ, ადამიანო, რომ ტრაბახობ და საკუთარ თავზე დიდი წარმოდგენა გაქვს?
აჰა, ერთი უხილავი მიკრობი შეგეყრება და მაშინვე სნეულდები, უძლურდები და საფლავში ჩადიხარ. ამპარტავანო მოკვდავო, ხომ ხედავ, უცნობ ქვეყანაში შენს წასაყვანად სიკვდილი მოდის და მას ყოველგვარი შეპასუხების გარეშე ემორჩილები. განა შეგწევს ძალა უარყო, წინ აღუდგე, გაექცე იმას, რაც ამ საშინელ ჟამს ხდება? არა! უკიდურესი უძლურება! მაშინ რას იქადი, თიხის ადამიანო, უუნარო, საწყალობელო და უვარგისო? რა გაბადია, რაც ღმერთს არ მოუცია შენთვის? განა, როცა მოისურვებს, არ წაგართმევს? თუ ხვდები, რომ ასეა, ქედი მოიდრიკე, დამდაბლდი და ცხონდები.
11. გახრწნილთა და გარყვნილთა შორის მყოფი მართალი ლოთი დღე და ღამე იტანჯებოდა, გული დამძიმებოდა მათი სამარცხვინო ცოდვების შემყურეს, მაგრამ არავის განიკითხავდა. ამისთვის ღვთის გამოცხადების ღირსი გახდა და როცა ღმერთმა უსჯულო ქალაქი გადაწვა და გარყვნილნი დაიღუპნენ, ის გადარჩა.
განა აქ სოდომსა და გომორზე უარესი არაა? განა ცეცხლი და ღვთის რისხვა არ გველის? ამიტომ ლოთის მაგალითი ყურადღების ღირსია, რომ არ დავიღუპოთ არა დროებით, როგორც ძველად ხდებოდა, არამედ საუკუნოდ!
ვიფხიზლოთ, რადგან არ ვიცით, როდის მოვა ქურდი – სიკვდილი. ვიფხიზლოთ, რომ დავიცვათ მართლმადიდებელი სარწმუნოებისა და იმ მადლის სიმდიდრე, რომლის ღირსნი წმინდა ემბაზში ნათლობისას გავხდით.
სიკვდილზე უეჭველს რას მოველით? ყოველი ადამიანი უსათუოდ შეხვდება მას. მოვალენი ვართ, მუდმივად სიკვდილის შინაგანი განცდით ვიცხოვროთ, რათა მისი მაცხონებელი ხსოვნით თავი დავაღწიოთ სულის სიკვდილს, რაც სხვა არაფერია, თუ არა იმქვეყნიურ ცხოვრებაში ღვთისგან სრული განშორება.
„თავი აიძულეთ, – გვეუბნება უფალი სახარებით, – რადგან არ იცით, როდის გესტუმრებათ სულის სიძე და ვაი მას, ვისაც ცხონების საქმეში უდებს და მცონარეს მოუსწრებს“ (მათ. 11, 12).
ჩემთვისაც ილოცეთ, რადგან ვამბობ და არ ვასრულებ. ვაიმე, სამგზის საწყალობელს, ღვთის სახეს როგორ ვიხილავ!
12. იხილე, შვილო, როგორ ცელავს სიკვდილი ყველას. ყოველივე ადამიანური სანთელივით ქრება და დნება. მხოლოდ უფლის სიყვარულისთვის შესრულებული საქმეები ენთება მუდამ და მათ აღმასრულებელს გზას გაუნათებს, ღვთის საყდარს რომ მიაღწიოს.
მაცხონებელი საქმეები დიდ შრომადაც რომ დაგიჯდეს, უნდა აღასრულო. ეს ბრძოლად, ღვაწლად, ეშმაკისთვის წინააღმდეგობის გაწევად ჩაითვლება და უეჭველად მოგეგება სასყიდელი.
აიძულე თავი, გახსოვდეს შენი სულის გასვლა, სიკვდილი, საზვერეები და ღვთის საშინელი სამსჯავრო.
იფიქრე, შვილო, ჯოჯოხეთზე, წარწყმედილებზე და შენი თავიც ერთ მათგანად მიიჩნიე. მაშინ მთელი შენი მწუხარება არაფრად მოგეჩვენება და ტკბილი ნუგეში ერთიანად მოიცავს შენს სულს.
13. შვილო, გახსოვდეს, რომ სიკვდილის მოსვლის დრო დაფარულია. საშინელ ეშმაკებსა და საზვერეებს შორის გაივლის ჩვენი მდაბალი სული! რა საშინელი სამსჯავრო ელის! ის შიშისა და ძრწოლისგან აცახცახდება! დემონებსა და მტანჯველ ჯოჯოხეთზე იფიქრე. ის მარადიული და უსასრულოა!
საუბედუროდ, შვილო, ბოროტი ეშმაკი ყოველ მაცხონებელ ფიქრს გვტაცებს, რომ სარგებელი არ მივიღოთ და ჩვენი სულის შესაგინებლად ბოროტი მოგონებები მოაქვს, რაკი მისი მახეები ვიცით, იესოს ლოცვაში და სასარგებლო სულიერ განსჯაში ვაიძულოთ თავი, რომ სული განუწყვეტლივ სარგებელს პოულობდეს და განიწმინდებოდეს.
14. ნუ შეწყვეტ ფიქრს ჯოჯოხეთზე, რადგან მისი ხსოვნა მრავალ ნაყოფს მოგცემს. ვის შეუძლია საუკუნო ცეცხლზე ცრემლის გარეშე იფიქროს? იტირე, შვილო, რომ შენი გული და სხეული ყოველგვარი ვნებისგან განიწმინდოს, უბიწოების დღეები იხილო და სიწმინდის სიმდიდრით გაოცდე.
15. რა საშინელი საკითხია, სად მოხვდება თითოეულის სული! ოჰ, როგორ გვაცდუნებს გულმავიწყობა და მცონარობა, უპირველესად მე! შემაძრწუნებელია ფიქრი, მივაღწევთ თუ არა მიზანს. ადამიანი მთელი არსებით ძრწის იმაზე ფიქრისას, თუ რა მოხდება ბოლოს! როგორ ბრძოლას გაივლის სული ხორცთან გაყრისას, ან როცა წიგნები გადაიშლება და ყოველივე დაფარული გამოაშკარავდება! „ვითარი სასჯელი იყოს ჩემ შორის მიდგომილისა ცოდვასა შინა?" მოწყალე, მოწყალე მექმენ, ტკბილო იესო. შენს მოწყალებას მივანდობ ჩემი სულის განწირულობას.
16. ჩვენი ცხოვრება ფასდაუდებელია, რადგან ამ ცხოვრებით ღმერთს ან მოვიპოვებთ, ან – არა. თუ ბრძენი ვაჭრებივით ჩვენთვის მოცემულ დროს სულიერი საქმეებისთვის გამოვიყენებთ, უეჭველია, სამსჯავროზე მადლსა და წყალობას მივიღებთ.
ვაი მას, პირველად კი მე, ვინც ძვირფას დროს უაზროდ ფლანგავს. მისთვის უიმედო, უწყალო, საუკუნო გლოვის ჟამი დადგება! და იმ უიმედო ცხოვრებაში მოიმკის იმას, რაც აწმყოში დათესა.
ვერ ვხვდებით, რომ მაცდური ეშმაკი თავისი მრავალგვარი ხრიკებით ფარულად გვძარცვავს და დრო უდებებასა და უმოქმედობაში გადის.
17. დაე, შენმა ლოცვამ ჩემი საწყალობელი სულის სახლი განამტკიცოს. არავითარი სიკეთე არ არსებობს ჩემში. ამიტომ, როცა ამ სოფლის დატოვებას და ზეცისკენ გამგზავრებას ვიხსენებ – ვტირი, რადგან აუცილებელი საგზლის გარეშე ვარ. ვაიმე, რომ ახლა შემიძლია მისი მოპოვება, მაგრამ მუდამ ვზარმაცობ, რის გამოც საუკუნოდ ვინანებ.
განა ჭეშმარიტება არ არის?! ოჰ, რა ძვირფასია ახლანდელი დრო, ძვირად ღირებულია თითოეული წამი, მაგრამ გვისხლტება ეს ჯანსაღი ფიქრი. ასე მიფრინავს ძვირფასი დრო და მის უკან დაბრუნებას ვეღარ შევძლებთ.
18. ოჰ, მაშინ აღდგება ჩვენში შინაგანი მსაჯული – თითოეულის სინდისი, რომ გაბედული და ძლიერი ხმით ან განგვიკითხოს, ან – არა. თუ სინდისი არ გვადანაშაულებს, მაშინ კადნიერება გვაქვს ღვთის წინაშე. სანამ ამ ცხოვრების გზას ვადგავართ, წინამოსაჯულთან – სინდისთან – შერიგება გვმართებს, ვიდრე მსაჯულთან მიგვიყვანდეს, თორემ მერე შეუძლებელი იქნება თავის დაღწევა, სანამ უკანასკნელ კოდრატს არ მივცემთ – პასუხს ვაგებთ უქმად ნათქვამ ყოველ სიტყვაზე (მათ. 5, 25-26).
რა გველის უკანასკნელ ჟამს, როგორი მძიმე შრომა და ძრწოლა! ნეტარ არიან, რომელთაც სულის თვალი ახელილი აქვთ და დიდი მოგზაურობისთვის საგზალს იმზადებენ. მე კი, საწყალობელს, კაცობრიობის ორმა ბოროტებამ – გულმავიწყობამ და უმეცრებამ თვალები დამიბრმავა!
19. ოჰ, როგორი სიფრთხილე გვმართებს ყველაფერში, რადგან ჩვენი მტერი მყვირალი ლომივით დაძრწის, რომ მთელი მსოფლიო შთანთქას! ღმერთო, ღმერთო ჩემო! აღდეგ, რატომ გძინავს, ჩემო სულო? წუთი წუთზე ველოდებით საყვირის ხმას, რომ სამსჯავროზე წარვდგეთ! ვაიმე! საშინელია ის წამი, რადგან მასზეა დამოკიდებული საუკუნო ცხოვრების მარადიულობა – ან ღმერთთან, ან ჯოჯოხეთში. მცირედი ამოოხვრა და ღმერთი მოწყალე გვექმნება. მან იცის, რომ ჩვენში ღვთისმიერი, ჯანსაღი არაფერია: მხოლოდ უძლურება, ვნებები და თავის მართლება. როგორ შევხვდებით ღმერთს? ნეტავ რას გვეტყვის? როგორ სიზუსტეს მოგვთხოვს ჩვენ, რომლებსაც არ გვსურს ამგვარი სიზუსტით გამოვიძიოთ საკუთარი თავი, რადგან ეს არ ეთანხმება ჩვენს სურვილებს?
20. მუდამ გახსოვდეს სიკვდილი. ამაზე ფიქრი ცხოვრების წესად გექცეს. „ვითარი ღუაწლი აქუს სულსა, გან-რაი-ვიდოდეს ხორცთაგან!“ მაშინ ძლიერ ოხრავს და ტირის, მაგრამ თავისი კეთილი საქმეების გარდა სხვა შეწევნა არ აქვს! ამიტომ კეთილი და სასარგებლო საქმეები აღასრულე ახლავე, სანამ სული გიდგას, თორემ მოვა დრო, როცა სხეული ცხონების საქმისთვის ვეღარ გაირჯება!
მწარედ იტირე. მოიგონე საშინელი სამსჯავრო, თუ გსურს სიკვდილის მწუხარე ჟამს ნუგეში იპოვო. რა საშინელი ჟამი ელის საბრალო სულს – თავისი მარადიული სამყოფელის შესახებ განაჩენის მოსმენა!
სიკვდილს მიახლოებული ანტონი დიდი ტიროდა, დამწუხრებული მოწაფეები კი ეუბნებოდნენ: „შენც გეშინია, მამაო, სიკვდილის?“ – „ოჰ, შვილებო, მას შემდეგ, რაც მონაზონი გავხდი, სიკვდილის ხსენება არ მომშორებია!“
წმინდანებსაც ეშინოდათ ამ ჟამის, მით უფრო – ჩვენ! მე, საწყალობელმა, რა ვთქვა? სიკვდილზე ფიქრისას მწარედ ვოხრავ. შენც ასე მოიქეცი და დიდ სარგებელს იპოვი.
21. ღვთაებრივი ჭეშმარიტება ძლიერი საყვირივით ჭექს და ყვირის: „ამაოება ამაოებათა, ყოველივე ამაო“ (ეკლ. 1, 2). „რად სარგებელ არს კაცისა, უკუეთუ შეიძინოს სოფელი ესე ყოველი და სული თვისი იზღვიოს? ანუ რა მისცეს კაცმან ნაცულად სულისა თვისისა?“ „მოიხსენებდი უკანასკნელსა შენსა და უკუნისამდე არა სცოდო“. „არა დაადგრების სიმდიდრე, არცა თანა-წარყუების დიდება, რამეთუ მოიწია სიკუდილი, და ესე ყოველი მყის იავარ-ყო“.
აი, ჭეშმარიტება, სიცრუის მედგარი შემმუსვრელი და მძლეველი! ეშმაკის თითოეულ მახესა და გულისსიტყვაში სიცრუეა შენიღბული და ადამიანის ცდუნებას ცდილობს. ამიტომ ვილოცოთ, ღმერთმა ჭეშმარიტების ნათლით განგვანათლოს, რომ წყვდიადი განვდევნოთ. ჩვენს ყველა გულისსიტყვაში, სიტყვასა და საქმეში გამარჯვების, დიდებული ჭეშმარიტების ბრწყინვალე დღე გათენდეს და ჩვენც, როგორც მადლის კეთილი მნეები, ანგელოზთა წინაშე ქების ღირსნი გავხდეთ. როდის? როცა ამპარტავნების საფრთხე აღარ დაგვემუქრება, რადგან ბრძოლის უფლება უკანასკნელ ამოსუნთქვამდე გვაქვს. ამის შემდეგ ჯილდოების, გვირგვინების, ღმერთის შეძენის საუკუნეა, შიშისა და ცრემლის დასასრულია. „და აღხოცოს ღმერთმან ყოველივე ცრემლი თუალთაგან მათთა” (გამოცხ. 7, 17).
ჰოი, დიდება! მაშინ ვერავინ შეძლებს ცხონებულთა გულებს სიხარული წაართვას. ოჰ, მაცხოვარო ჩვენო, დიდება შენს ძალას; დიდება შენს გამოუთქმელ განგებულებას, მეუფეო! ამინ, ამინ, ამინ, უტკბესო მეუფეო. ვეამბორები შენს უხრწნელ ფეხებს, რომლებიც დაკარგული ცხვრის – ჩემს ძებნაში დაშვრნენ. განკურნე ჩემი წყლულებანი, მეუფეო.
22. გისურვებ, ნუგეშინისმცემელი სულის მადლმა დაამშვიდოს შენი სული.
შვილო, უკვე მოვიპოვე სრული სიმშვიდე, მხოლოდ ღვთის მადლით. სიმსუბუქეს ვგრძნობ. მზის ჩასვლის შემდეგ მარტო ვრჩები ჩემს სენაკში. ვცდილობ, გონება მოვიკრიბო საკუთარ თავში და ქრისტესკენ მივმართო. ჩვეულებრივ, ვტირი ჩემი მრავალი ცოდვის გამო. ვფიქრობ, რა მელოდება მე – ტვირთმძიმეს, მოუსყიდველ სამსჯავროზე, სადაც პირი დამეხშობა და ვერ შევძლებ პასუხის გაცემას, რადგან ვიცი, ნამდვილი სიკეთე არ მიკეთებია, ვერც გავაკეთებ მთელი ცხოვრების მანძილზე.
რა მომივა, ოჰ, ჩემო ქრისტესმიერ საყვარელო შვილო! როგორ გავუძლო სატანჯველს, რომელიც მელის! ვაიმე, საუკუნო ცეცხლის მსხვერპლს! ვძრწი, როცა საუკუნო სასჯელსა და ღვთაებრივი ნათლის დაკარგვაზე ვფიქრობ. როგორ ვიცოცხლებ მე, უბადრუკი, ქრისტესა და ნათლის გარეშე?!
23. ღვთის სასოებით გამხნევდი, შვილო, ნუ გეშინია. ეს საქმე ღვთისგანაა, ამიტომ მას ღმერთი თვითონვე აღასრულებს და ჩვენ დავდუმდებით. ილოცე, რომ უფალმა გონება გაგვინათოს და მივხვდეთ, თუ როგორ დავიწყოთ.
გახსოვდეს, რომ ჩვენი ბუნება მოკვდავია და სული ხორცს მოულოდნელად ეყრება. რა ამაო, ხანმოკლე და გაურკვეველია ცხოვრება! და მას სხვა, სრულიად განსხვავებული, დაუსრულებელი ცხოვრება ენაცვლება!
„რა სარგებელ არს კაცისა, უკუეთუ შეიძინოს სოფელი ესე ყოველი და სული თვისი იზღვიოს?” (მარკ. 8, 36) ვინ გამოესარჩლება მას საშინელ სამსჯავროზე? მშობლები, და-ძმა? ამაო იმედია. მხოლოდ ღმერთი და ღვთივსათნო ცხოვრება.
უმაღლესზე იფიქრე, ზეციური შეიყვარე და მიწიერი აღარ მიიქცევს შენს ყურადღებას.
გამხნევდი, ჩემო შვილო... ბრძოლა ღვთის სადიდებლად და ეშმაკის დასამარცხებლად წარმოებს.
24. ყოველთვის იფიქრე სიკვდილზე, თითქოს ყოველი დღე, რომელიც თენდება, შენთვის უკანასკნელი იყოს და თქვი: „აბა, სულო ჩემო, შენი ბოლო დღეა. მოდი, ვეცადოთ, რომ ეს დღე მაინც გავატაროთ ბრძოლასა და სინანულში. საღამოს კი, როცა ჩვენი საშინელი მსაჯულისა და ღვთის წინაშე მუხლმოყრილნი შემზარავ სამსჯავროზე აღმოვჩნდებით, იმედი მაქვს, ვპოვებთ წყალობას.
სულო ჩემო, დადუმდი, ილოცე, შეურიგდი, შეიყვარე, ტკივილით იტირე შენს მრავალ ცოდვაზე, რადგან მოვიდა აღსასრული და ჩვენგან დამწუხრებულ ღმერთს მზის ჩასვლისას მაინც გამოვთხოვოთ წყალობა“.
სანამ დრო გვაქვს, თავი ვაიძულოთ, რადგან ეს დაგვრჩება, სხვა ყველაფერ ამსოფლიურს კი ქარი გაფანტავს ოთხივე მხარეს.
25. ჭეშმარიტების ძიებისას სიკვდილის ხსენება საუკეთესო მეგზურად გვექცევა. „რას იუნჯებ, რას ამპარტავნებ, რას იქადი ახალგაზრდობას, ჯანმრთელობას, ცოდნას! როცა მოვალ, – ამბობს სიკვდილი, – რისი ღირსნიც ხართ, იმას მოგაგებთ! როცა ბნელ სამარეში აღმოჩნდებით, მაშინ მიხვდებით მიწიერ სიკეთეთა სარგებელს!"
შვილებო, გრძნობადზე აღმატებულ სამყაროში მივდივართ; ამ სოფელში, რომელიც სიმწრით, ჭირით, ცოდვითა და ტანჯვითაა სავსე, არ დავრჩებით. იქ, უჭკნობ ცხოვრებაში უფალი ღმერთი ცხონებულებს თვალზე ცრემლს შეუშრობს, იქ აღარ იქნება ჭირი, ურვა და სულთქმა, არამედ ერთი დაუღამებელი დღე, სიცოცხლე დასასრულისა და სიკვდილის გარეშე! შვილებო, მთელი სულით მხურვალედ ვისურვოთ, რომ ღვთის შეწევნით მოვიპოვოთ ის ცხოვრება და საშინელ სატანჯველს გადავურჩეთ.
26. ამ ამაო სოფელში ყველაფერი დასრულდება. ეს სოფელი და ცხოვრება სავაჭროა, სადაც ყოველი ადამიანი საუკუნო ცხოვრებას თავისი სიცოცხლის „ფულით“ ყიდულობს. რამდენად ბრძენი აღმოჩნდება ის, ვინც ფულს – სიცოცხლეს – გონივრულად გამოიყენებს და იმას შეიძენს, რაც სიკვდილისა და ღვთის სამსჯავროზე წარდგომის დროს გამოადგება! (მათ. 13, 45-46)
შევიძინოთ ძვირფასეულობა – აღსარება, სიმდაბლე, სულისა და ხორცის უბიწოება, ღვთისმიერი სიყვარული – ის, რაც მოსწონს დიდებულ მეუფეს. განვეშოროთ განკითხვას, უქმადმეტყველებას, სიცრუესა და სხვ. როცა ყოველივე ამას დავეუფლებით, მაშინ ღვთის ნეტარ სამყოფელში მდიდრები აღმოვჩნდებით.
27. შვილო, ამ სოფელში „ამაოება ამაოებათა, ყოველივე ამაოა" (ეკლ. 1, 2). ეს ბრძენმა სოლომონმა მაშინ თქვა, როცა სრულად იგემა ყველა გრძნობადი სიამოვნება. საკუთარ გულს არ მოაკლო არც ერთი ტკბობა, რისი ბოლოც ხრწნა და წარწყმედაა. საპირისპიროდ, ვინც ღმერთს ემსახურება, ცხოვრების საჭიროებათა ნაკლებობას არც აქ განიცდის და ამ ცხოვრებაშივე გრძნობს ნამდვილ სიხარულს და ღვთისმიერ ჭეშმარიტ მშვიდობას.
„არა დაადგრების სიმდიდრე, არცა თანა-წარყუების დიდება“, სილამაზე სახეს იცვლის, ახალგაზრდობა გადის და მოდის სიბერე; ჯანმრთელობა წახდება, ამას მოჰყვება ავადმყოფობა და საფლავი ყველაფერს არარაობად აქცევს.
როცა ჩვენს საბოლოო სამყოფელს – ჩვენს საფლავებს ვესტუმრებით, მაშინ საკუთარი თვალით დავინახავთ მთელ კაცობრივ ამაოებას. აბბა სისოიმაც, როცა ალექსანდრე დიდის საფლავი იხილა, შესძახა: „ჰოი, ჰოი, სიკვდილო! ალექსანდრე, შენ მთელი ქვეყანა ვერ გიტევდა და ორმა მტკაველმა მიწამ როგორ დაგიტია?“
იქ, საფლავში ილუქება ამაო სიამოვნებათა ოცნებები. იქ ითელება ყველაფერი, რასაც მრავალი ადამიანი ეტრფოდა და მსხვერპლს სწირავდა. იქ, საფლავებში, სულები, რომლებმაც გაიაზრეს ამ სოფლის სიცრუე, ზეიმით დასცინიან მას.
შვილო, უფრთხილდი თეატრს, რომელსაც სოფელი ჰქვია. რადგან ღარიბი და უბრალო ადამიანები თეატრალური წარმოდგენის დროს მეფეთა და დიდებულთა სამოსლით იმოსებიან და სხვაგვარად ჩანან, ვიდრე სინამდვილეში არიან. მაყურებლის წარმოსახვას ატყუებენ, ხოლო როცა წარმოდგენა დამთავრდება, ნიღბებს მოიხსნიან და მათი ნამდვილი სახე გამოჩნდება.
ამაოდ ვშფოთავთ, ჩვენი სიცოცხლე აჩრდილი და სიზმარია. სად არიან ჩვენი მშობლები, დაძმები, წინაპრები? ისინი მიწამ მიიბარა, გაიხრწნენ და მატლებმა შეჭამეს. ჩვენც სამარე და ხრწნა მოგველის!
ვაი, ვაი, სიკვდილო, მწარეა შენი ხსენება. იესო ქრისტემ მოგვცა „ხელმწიფება შვილ ღმრთისა ყოფად“ (იოან. 1, 12), ამდენი ღვთაებრივი იარაღით აღგვჭურვა, რათა დაუძინებელ მტერს შევებრძოლოთ; ჩვენ კი – უპირველესად მე – შეიარაღება უგულებელვყავით, მტერს ტყვედ ჩავუვარდით და სიკვდილის მოახლოება გვაძრწუნებს, აგონიაში ვართ და ყველა საშუალებით ვცდილობთ გავიხანგრძლივოთ სიცოცხლე, რადგან სულს სხეულთან გაყრის ეშინია. რატომ ეშინია? ღვთის შვილს მხნეობა რატომ არ აქვს? იქნებ უცხო მეუფესთან მიდის? მაგრამ მეუფე ხომ მისი შემოქმედი და მაცხოვარია, რომელმაც სისხლი დაღვარა იმისთვის, რომ იგი მტრისგან გამოესყიდა. მაშ, რატომ ეშინია და არ აქვს იმედი?
სიკვდილი ცივია. „შეწუხებულ არს სული ჩემი ვიდრე სიკუდილადმდე“ (მათ. 26, 38), – ამბობდა იესო. ნამდვილად ასეა. საუბედუროდ, სიმხდალეს დიდწილად სინდისი აყალიბებს. სინდისი აუწყებს სულს, რომ ისე არ იცხოვრა, როგორც საჭირო იყო. არ მოაწესრიგა, არ განასპეტაკა საქორწილო სამოსელი და მეუფის წინაშე გამოჩენის რცხვენია, ფიქრობს: „რა მოხდება?“ „კი თუ არა?“ „ვცხონდები თუ არა?“ მაგრამ თუ სული ცოდვების აღიარების გარეშე, სრულიად მოუნანიებელი მიდის, ვაი მას. ესაა ბოროტი დღე, რომელზეც წინასწარმეტყველი იერემია მიგვანიშნებს (იერ. 17, 16). ვილოცოთ, რომ უფალმა ღმერთმა სრული სინანული, სინანულის ღირსი საქმეები, მოწყალებისა და სიყვარულის საქმეები, ჭეშმარიტი სიმდაბლით აღსავსე სინანულის სული მოგვმადლოს, რომ მართალმა მსაჯულმა შეგვიწყალოს და სიკვდილის საშინელი ჟამის მოახლოებისას ჩვენი სული ღვთის მოწყალების იმედით გამხნევდეს და თქვას: „ვსასოებ უფალს, რომ ჩემი სიმდაბლის მიმართ მოწყალე იქნება“. ამინ. იყავნ.
2. დრო მიქრის, წლები გადის, დღეები ერთმანეთს მისდევენ და თითოეული ჩვენგანი სიცოცხლის დასასრულს უახლოვდება. ძვირფასი დრო მიდის და ჩვენ თვალწინ ილევა. ჩვენ კი, რა თქმა უნდა, ვერ ვაცნობიერებთ, ვერ ვამჩნევთ, თუ რას ვკარგავთ. ბავშვმა ოქროს ფასი რომ იცოდეს, მას ერთ უბრალო კანფეტს არ ამჯობინებდა. განა ადამიანებს – და პირველს მე – ასე არ გვემართება?
როცა განსაზღვრულ დროს უფალი სოფლის განსაკითხად მოვა, როცა ცა ქაღალდის გრაგნილივით დაიხვევა და მცხოვრებთაგან შეგინებული მიწა განახლდება, როცა მზე, მთვარე და ვარსკვლავები შემოდგომის ფოთლებივით ჩამოცვივდება, როცა საქვეყნოდ გაისმება საყვირის ხმა და ამ ხმაზე ერთად შეიკრიბება, ხორცს შეისხამს და გაცოცხლდება მიმოფანტული გამხმარი ძვლები, როცა მომავალი საშინელი მსაჯულის პატივსაცემად ანგელოზთა დასები ცის უკიდეგანო სივრცეში მწყობრად განლაგდებიან, როცა მკვდრეთით აღმდგართა უსაზღვრო სიმრავლეს პატარა ღრუბლები გამოეყოფა, რომლებიც წმინდა და ცხონებულ ადამიანებს უფალთან შესახვედრად ჰაერში აიყვანენ, მაშინ განა ყოველივე ამის შემყურე ქვემოთ დარჩენილი ადამიანები სასოწარკვეთისგან გულზე მჯიღისცემით არ ატირდებიან?! ისინი გაიაზრებენ, რომ უძვირფასესი დრო სიამოვნებასა და სიმთვრალეში, სიმდიდრის შეგროვებასა და უკანონო საქმეებში, ვერცხლისმოყვარებასა და ყოველგვარ ცოდვაში გაფლანგეს და ამით ახლანდელი საბრალო, სავალალო ყოფა მოიმკეს. განა შეძრწუნებულნი მცირე დროს არ მოითხოვენ, რომ ღარიბებთან, სნეულებთან, გაჭირვებულებთან გაიქცნენ, რათა თავადაც გაიგონონ უფლის ტკბილი ხმა: „მოვედით, კურთხეულნო მამისა ჩემისანო, და დაიმკვიდრეთ განმზადებული თქუენთვის სასუფეველი... მშიოდა, და მეცით მე ჭამადი... შიშუელ ვიყავ, და შემმოსეთ მე...“ (მათ. 25, 34-36).
სიცოცხლეში ხომ ეს ყველაფერი მოსმენილი ჰქონდათ, მაგრამ ჯოჯოხეთში სინანული არ არსებობს. ამიტომ მათ უკიდურესი სასოწარკვეთა მოიცავს. მოითხოვენ, ინატრებენ სიკვდილს, როგორც ხსნას ამ უსაშველო ჭირისგან, მაგრამ, საუბედუროდ, ვერ მიიღებენ, რადგან ყოველივე მარადიულობად გადაიქცევა! (ეს ყველაფერი ჩემზეა…).
3. ადამიანი ამქვეყნად ტირილით იბადება, გოდებითა და მწუხარებით ცხოვრობს, იმქვეყნადაც ცრემლითა და ტკივილით მიდის.
ამაოება ამაოებათა! სიზმარი გაფრინდება და ადამიანი ჭეშმარიტი ცხოვრების რეალობაში გაიღვიძებს. ვერავის გაუაზრებია, როგორ მიდის ამაო ცხოვრება: გადის წლები, თვე თვეს მისდევს, საათი საათს, წამები შეუმჩნევლად გარბიან და ყოველგვარი წინასწარი გაფრთხილების გარეშე მოდის უწყება: „ანდერძი დაუტოვე შენს სახლს, რადგან მოკვდები, ვერ გადარჩები“ (ეს. 38, 1).
მაშინ ხიბლს საფარველი სცილდება და ადამიანი ხვდება, რა მნიშვნელოვანი როლი ითამაშა ამ სოფელმა მის ცხოვრებაში. ინანებს, დამწუხრდება, გასულ დროს ინატრებს; მთელ სიმდიდრეს ერთი დღის სანაცვლოდ გაიმეტებს, ოღონდ კი მოინანიოს და წმინდა ზიარება მიიღოს. სამწუხაროდ, მადლი აღარ მიეცემა. ადრე, წლების განმავლობაში მადლი მის განკარგულებაში იყო. მან კი ის სავაჭროებში, დუქნებში, კინოთეატრებსა და ათასგვარ ბილწ გულისთქმაში გაფლანგა.
ვინ არის ბრძენი ვაჭარი, რომელიც ამაო ცხოვრების სიცრუით არ მოიხიბლა და განბრძნობილმა სიცოცხლის დღესასწაულის დამთავრებამდე ქონება ზეცაში გაგზავნა, რომ ის ღვთის ზეციური ქალაქის ხაზინაში ნამატითა და მაღალი პროცენტით გამრავლებული დახვედროდა. ნეტარია ის ბრძენი, რადგან საუკუნოდ უჭირველი და ნეტარი ცხოვრებით იცხოვრებს, ხოლო უგუნურები, ლოთები და მომხვეჭელები, ვერცხლისმოყვარეები, მეძავები, მკვლელები და ცოდვილთა კრებული, რომელთაგან პირველი მე ვარ, უშრეტი ცეცხლის სახმილში ჩაცვივდებიან!
ახლა, ვიდრე მზე ანათებს და დღე თავის საამო სინათლეს გვფენს, გამოსწორების გზას დავადგეთ, თორემ მომავლის ღამე მოგვისწრებს და სიარულს ვეღარ შევძლებთ. „აჰა ესერა აწ არს ჟამი იგი შეწყნარებისა, აჰა ესერა აწ არს დღე იგი ცხოვრებისაი“ (2 კორ. 6, 2), – პავლე მოციქული თავის უკვდავ სიტყვებს გვეუბნება.
4. ოჰ, როგორ უნდა ცოცხლობდეს ქრისტიანის სულში სიკვდილის ხსენება! რადგან მას სწამს უდავო ჭეშმარიტება, იცის, რომ სიკვდილს ვერ გაექცევა.
როცა ჩემს სულიერ მოძღვარს გულის შეტევა გაუვლიდა, ტიროდა და მიცვალებულთა ლოცვიდან ფრაზებს წარმოთქვამდა: „ჰოი მე, ვითარი ღუაწლი აქუს სულსა, გან-რაი-ვიდოდეს ხორცთაგან!“ სრული ჭეშმარიტებაა! რა მშვენივრად გამოხატავს მეფსალმუნე სიკვდილისთვის მომზადებული სულის სიმშვიდეს: „განვემზადე და არა შევძრწუნდი“ (ფსალმ. 118, 60).
ყოველი სული წუთი წუთზე ელოდება ზეციდან უწყებას იმის შესახებ, რომ მიწიერთან ყოველგვარი კავშირი გაწყვიტოს, სავაჭრო (მათ. 25, 9) დროს ბეჭედი დაესვას, სულიერი ვაჭრობის ზუსტი ანგარიში ჩააბაროს და მისი მარადიული სამყოფელი განისაზღვროს ზეცად ან ქვესკნელად.
ოჰ, როცა ამაზე დავფიქრდები, რა მეთქმის! შეიწყალოს ყოვლადსახიერმა ღმერთმა ჩემი საწყალობელი სული. მოუმზადებლობას, გულგრილობას ვხედავ საკუთარ თავში, სხვას არაფერს. ამ მაცხონებელ ფიქრზე ჩერდება ჩემი გონება.
მარადისობა დიდი საიდუმლოა! ეჰ, როგორ გვაცდუნებს ეს სოფელი, ხორცი, ეშმაკი, გულმავიწყებს გვხდის და მოულოდნელად გაისმის ხმა: „აჰა ესერა სიძე მოვალს!“ უკანასკნელი ამოსუნთქვისას, როცა გამათრახებულია სინდისი და ძახილის თავი აღარ აქვს, როგორღა მოვემზადებით? მაშინ ჭეშმარიტების ხმას გავიგონებთ: „მზის ჩასვლის შემდეგ გაგახსენდა ღმერთი? როცა დღე იყო, სად იყავი?"
„იღვიძებდით, განემზადეთ“, – გვეძახის იესო! ნეტარ არიან, ვისაც ყურთასმენა აქვს, რომელთაც ესმით და ემზადებიან, რადგან საუკუნო ბედნიერების ღირსნი გახდებიან. ნეტარ არიან მონები, რომელნიც მომზადებულნი შეხვდებიან უფლის მოსვლას: ისინი იმხიარულებენ საუკუნოდ.
დავითმინოთ ცხოვრების გასაჭირი, რომ მარადიული სიხარული მოვიპოვოთ. „ცუდად შფოთებს ყოველი მიწით შობილი... რამეთუ ოდეს ყოველი სოფელი შევიძინოთ, მაშინ საფლავივე დავიმკვიდროთ“. სანამ სინათლეა, ჩვენი დიადი მოწოდებისკენ ვიაროთ, რადგან გვიახლოვდება დრო, როცა დაბნელდება და სულისთვის გარჯას ვეღარ შევძლებთ.
5. გონებით მისწვდი ქრისტეს საშინელ სამსჯავროს. რას ვუპასუხებთ სამსჯავროზე, როცა ჩვენი საქმეები განისჯება? რა საშინელია ჟამი, როცა შიშით აღვსილი სული განაჩენს ელის – სად წავა საუკუნოდ დასამკვიდრებლად! სიტყვა „მარადისობა“ შემზარავია! იმისთვის, რომ ოდნავ მაინც გაიგო, რას ნიშნავს მარადისობა, ერთ მაგალითს მოვიტან: წარმოიდგინე, რომ მთელი დედამიწა გრანიტის კლდეა, მაგარი ქვაა, რომელთანაც ათას წელიწადში ერთხელ მოფრინავს ჩიტი და ამ მთაზე ნისკარტს ილესავს. როცა ეს მთა ჩიტის ნისკარტის ალესვით გაილევა, მაშინ მივხვდებით, რა უსუსური წარმოდგენა გვაქვს მარადისობაზე და რომ შეუძლებელია ჩავწვდეთ, რა არის მარადისობა, უკვდავება, დაუსრულებელი სიცოცხლე! მაშ ასე, დედამიწაზე ჩვენი ცხოვრება მარადისობისთვის კამათლით თამაშს ჰგავს – სამოთხე ან ჯოჯოხეთი! როგორი სიფრთხილე გვმართებს!
6. ამდენი წელი ითმენდი. დრომ სიზმარივით გაიელვა. ათასი წელიც რომ ვიცოცხლოთ, ისიც სიზმარივით გაირბენს. ოჰ, რა ამაოა ყოველივე, რაც ამ ამაო სოფელს ეკუთვნის! სიცოცხლეს სიკვდილი ენაცვლება. სიკვდილი ეწოდება ადამიანთა გადანაცვლებას ამ სოფლიდან სხვა – უკვდავ და მარადიულ სოფელში.
მნიშვნელოვანი არ არის, თუ ვინმე სააქაო ცხოვრებას დაკარგავს: ერთ დღეს მაინც მოვკვდებით. მნიშვნელობა იმას აქვს, რომ უკვდავი, უსასრულო ცხოვრება არ დავკარგოთ. რა საშინელი რამაა დაუსრულებელი ცხოვრება ჯოჯოხეთში! ღმერთო ჩემო, ყველა გვიხსენი.
7. როცა ღვთით გვითენდება, ვიფიქროთ, რომ ეს ჩვენი უკანასკნელი დღეა და რომ მზის ჩასვლის შემდეგ ღვთის სამსჯავროზე წარვდგებით! როგორ უნდა გავატაროთ ჩვენი უკანასკნელი დღე? მდუმარებით, ლოცვით, მორჩილებით, ცრემლით, სინანულითა და ღვთისადმი ვედრებით, რომ შეგვიწყალოს.
ღამითაც ასევე ვიფიქროთ, რომ იგი ჩვენთვის უკანასკნელი იქნება, საწოლი საფლავად გვექცევა! როგორ გავივლი საზვერეებს? – დაფიქრდეს თითოეული. შევძლებ კი მათ გავლას? ვინ იცის, რა შემიშლის ხელს! როგორ შევხედავ მართალი მსაჯულის მკაცრ სახეს? როგორ მოვისმენ მის შემზარავ და მამხილებელ ხმას? რა ძრწოლა მომიცავს, სანამ საუკუნო განაჩენს შევიტყობ! და თუ წარვწყმდი! და სამართლიანადაც, ვაი, ჩემს უბადრუკ სულს. ეშმაკებთან ერთად წარწყმედილი წყვდიადსა და სიმყრალეში როგორ შევძლებ დავითმინო სატანჯველი? არც სინათლე, აღარც ნუგეში, მხოლოდ ეშმაკების ცქერა და სხვა არაფერი!
ამრიგად, ეს და ამაზე უფრო მეტი უნდა ვიფიქროთ ყოველდღე და ყოველღამ, თითქოს უკანასკნელი დღე ან ღამე იყოს! ვინაიდან არ ვიცით, როდის მოვა უწყება ღვთის დედაქალაქიდან, ზეციური იერუსალიმიდან.
8. ფრთხილად იყავი, შვილო, დრო უნაყოფოდ, სულისთვის უსარგებლოდ ნუ გაგყავს, რადგან სიკვდილი ქურდივით მოდის და თუ მცონარობასა და უმოქმედობაში გვიპოვის, მთებისა და ბორცვების დასატირი შევიქნებით. მაშინ კი, კეთილი საქმეები თუ არ აღმოგვაჩნდა, ჯოჯოხეთი საუკუნოდ დაგვმწყემსავს!
შვილო, რატომ უნდა გავხდეთ უბედური შემთხვევის მსხვერპლნი, როცა ღვთის შეწევნით მისი თავიდან აცილება და ღვთის სასუფევლის მაცხონებელ ნავსაყუდელში გადარჩენა შეგვიძლია! ვიცი, რომ საშინელ მტრებთან მოგველის ბრძოლა. შრომა დიდია, მაგრამ ღვთის ძალის წინაშე, როცა მას ადამიანის განზრახვა და თავის იძულება ახლავს თან, ყველაფერი უკან იხევს.
9. სენაკში ყოფნისას გახსოვდეს სიკვდილი. გონებას სახეტიალოდ ნუ მიუშვებ, არამედ მოიკრიბე იგი. იფიქრე გვამზე, როგორ იწყებს სხეული გაცივებას, შეცვლას და როგორ ამოდის მისგან სული. როგორ ბრძოლას გადის სული, რომელიც ხორცს ეყრება, როგორ ტირის, როგორ ოხრავს, როგორ ნანობს! „ანგელოსთა მიმართ მიჰხედავნ და ურგებად ევედრებინ; კაცთა მიმართ ხელთა განმარტებნ და არავინ არს შემწე მისსა".
ზეაღმავალი სული, რომელსაც ბოროტი სულების მჭიდრო რიგები ხვდება, თრთის თავისი სრულიად დავიწყებული ცოდვების ეშმაკთა მიერ გაცხადებისას და გაოგნებული ელის, რა მოხდება. ერთი საზვერიდან მეორეში გადადის და თითოეულში პასუხს აგებს და ასეა ბოლო საზვერემდე. როცა ყველას გაივლის და დამნაშავე არ აღმოჩნდება, მაშინ, მამათა თანახმად, იესო ქრისტეს მიეახლება თაყვანისსაცემად. მაგრამ თუ რომელიმე ვნებაში დამნაშავე და ბრალეული აღმოჩნდა, მაშინ იქიდან ჯოჯოხეთში დაინთქმება!
იყო ერთი სული, რომელმაც ყველა საზვერე გაიარა გარდა ერთისა, ეს იყო უკანასკნელი – ულმობელობის საზვერე. „ჰოი, ჰოი, – თქვა წმინდანმა, რომელიც ამ სულს ჭვრეტდა, – ყველა განვლო, მხოლოდ უკანასკნელში დაბრკოლდა და ეშმაკებმა ის ყიჟინით ჩააგდეს ჯოჯოხეთში!“
ღვთის ანგელოზებს ერთი ცხონებული სული ზეცად აჰყავდათ. იქიდან კი სხვა ანგელოზები ჩამოდიოდნენ, რომელთაც ცოტა ხნის წინ სხვა სული აეყვანათ. ისინი ამ სულს ეამბორებოდნენ, ის კი ღვთის საყდარს მიახლებულ ანგელოზთა გამოუთქმელ სურნელებას გრძნობდა და მათი ხმა ესმოდა: „დიდება მაღალთა შინა ღმერთსა, რომელიც ამ სულის ცხონებას შეეწია!"
სიკვდილზე ამგვარ განსჯას და სხვა ამის მსგავსზე ფიქრს ნუ შევწყვეტთ. ამას სულის მღვიძარება მოაქვს და გონებას ფილტრავს, განწმენდს, რომ უკეთესად ხედავდეს. ამგვარი ჭვრეტა ბოროტი გულისსიტყვებისთვის ზღუდეა. როცა ის ჩვენში არსებობს, გზას ვუღობავთ ცუდ გულისსიტყვებს და მათ აღარ აქვთ ჩვენში ადგილი, რადგან გონება ჭვრეტას მოუცავს.
როცა არ გვაქვს ღვთიური ჭვრეტა, მაშინ ჩვენზე ნამდვილად ვნებები ბატონობენ.
როცა სული ჰაერის საზვერეებს გაივლის, უნდა იფიქროს, რომ ღვთის თაყვანისცემის დრო დადგა. „როგორ მივეახლები? როგორ ვნახავ მას? ნეტავ რას მეტყვის? იქნებ ახალი წიგნი გადამიშალოს? იქნებ ეშმაკებს, როგორც არასრულყოფილებს, არ ეწერათ ან არ იცოდნენ ყველაფერი ჩემ შესახებ და ახლა ქრისტეს წინაშე სრულად უნდა ვაგო პასუხი? რას გადაწყვეტს ქრისტე ჩემი ცხონების შესახებ? საუკუნოდ მაცხონებს თუ საუკუნოდ დამსჯის?"
ოჰ, რა შიშის და ძრწოლის მომგვრელი იქნებოდა ეს წუთი, აქ ყოფნის ნაცვლად ქრისტეს წინაშე რომ ვიდგეთ; ნეტავ შეგვეძლოს განვჭვრიტოთ და რამდენადაც შესაძლებელია გავიაზროთ, რა წუთი მოგველის მაშინ! „ვაიმე, ვაიმე, - ამბობენ მამები, – რამდენი ტანჯვა დაგვატყდება თავს? რა მოგველის?" ჩვენ კი ბრძოლას გავურბივართ, გულგრილობით შეპყრობილები ვთვლემთ, ბარუქის ძილით გვძინავს!
ეს ქვეყანა ჭეშმარიტებისგან შორსაა: ადამიანები მუშაობენ, სძინავთ, ზღვებს სერავენ, მაგრამ არ იციან, რა ხდება სამარის მიღმა! უკუნეთი სიბნელე ისე ეფარება ჭეშმარიტებას, როგორც შავი ღრუბელი – მზის სინათლეს.
როცა ადამიანი სულიერ ჭვრეტაში იმყოფება და გონებაში გაივლებს აზრს, რომ ხალხი თეატრით, ღრეობით და ცეკვა-თამაშით ერთობა, მაშინ ხვდება კაცთა საშინელ სიგიჟეს, უგუნურებას და ხედავს დემონთა დიდ წარმატებას.
აზროვნების ორი სხვადასხვა სახე არსებობს: ერისაგანი ფიქრობს იმაზე, რაც საფლავამდეა, ჩვენ კი იმაზე, რაც საფლავის შემდეგაა! ერისაგანნი ფიქრობენ ყველაფერ ამჟამინდელზე – ამას ხედავენ, ეს სწამთ. მაგრამ ქრისტეს სახარებამ, გამოცხადებამ თვალისმომჭრელი ნათელი მოჰფინა მარადიული ცხოვრების მსურველ სულებს და მათ ჭეშმარიტი ღვთის შემეცნების ახალი სივრცეები გადაუშალა.
„ვერ ღირს არიან ვნებანი იგი ამის ჟამისანი მერმისა მის თანა დიდებისა, რომელ გამოჩინებად არს ჩუენდა მომართ“ (რომ. 8, 18). უსაზღვრო და მიუწვდომელია მათი დიდება, ვინც ქრისტეს ნათელში ივლის.
ღვთის წინაშე გამართლება არ გვაქვს მისი დიდი წყალობის გამო. მან ხომ წმინდა მოწოდებით მოგვიხმო და ნათლისა და ჭეშმარიტების გზა გვიჩვენა! დიდია ღვთის მოწყალება, დაე, ნუ უგულებელვყოფთ მას და ბოლომდე ვიაროთ ამ გზით. დაე, დღედაღამ ვიფიქროთ სულზე და იმაზე, თუ როგორი ბრძოლა გვმართებს. ღვთაებრივზე ფიქრი და სათნოების საქმე ადამიანს სწრაფად აახლოებს ღმერთთან.
მუდამ გვახსოვდეს სიკვდილი. წმინდა მამები ამბობენ, რომ უდებებამ ვერ დაისადგურა მათ სენაკებში, რადგან დღე და ღამე სიკვდილის ხსენება ჰქონდათ. უდებებისგან ისინი შორს იყვნენ. მამები ფიქრობდნენ: „თუკი დღეს ან ხვალ ჩემი უკანასკნელი დღეა, რა უნდა ვქნა?“ ამგვარად, სიკვდილის ხსენება გონებას ღვთის შიშში ამყოფებდა, ღვთის შიში კი ნათელს ჰფენდა მათ სინდისს და თავის იძულების გზას უჩვენებდა.
თავდაპირველად ეს ფიქრები, რა თქმა უნდა, რაიმე გრძნობას არ იწვევს. სული, ასე ვთქვათ, მკვდარი და უმოქმედოა, მაგრამ ნელ-ნელა მასში რაღაც ამოძრავდება, ცოცხლდება და დროთა განმავლობაში სწორად მუშაობას იწყებს.
10. შვილო, იზრუნე შენი სულისთვის, წმინდა მამათა მსგავსად იფიქრე, იმეორე იესოს ლოცვა, რომელიც საფუძვლიანად განამტკიცებს შენს სულს.
იფიქრე სიკვდილზე, რომლის მოსვლაც უეჭველი და სარწმუნოა. ოჰ, სიკვდილი! სიკვდილის ფიალა მწარეა სულისთვის, რომელიც მისი ძალით ხორცს ეყრება. როგორი სინანული გველის დაუდევრად და დათმობით ჩადენილი საქმეების გამო! სინდისი ჯოჯოხეთივით დაგვტანჯავს.
მაშ, ახლა რატომ უნდა გვძლიოს ცოდვით ტკბობამ, რომლის გამოც მრავალი უკურნებელი ტკივილი მოგვეზღვება.
ადამიანი ღვთის რჩეული, უნიკალური, ორბუნებოვანი ქმნილებაა, რომელიც ამ პლანეტაზე, დედამიწაზე იბადება და თანდათან, ერთ დღეს ხორციელად კვდება. ის სავსებით უძლურია, რომ სიცოცხლე შეინარჩუნოს. წარმოდგენებისგან ბუშტივით გაბერილი, ერთი რომელიმე ავადმყოფობით კვდება და უჩინარდება.
ადამიანი საკუთარ თავს ვერ განაგებს. მისგან გაუცნობიერებლად მას სხვა ნება და მბრძანებლობა მართავს. იგი სრულიად უნებისყოფო და უძლურია, წინააღმდეგობა გაუწიოს ამას.
ვინ ხარ, ადამიანო, რომ ტრაბახობ და საკუთარ თავზე დიდი წარმოდგენა გაქვს?
აჰა, ერთი უხილავი მიკრობი შეგეყრება და მაშინვე სნეულდები, უძლურდები და საფლავში ჩადიხარ. ამპარტავანო მოკვდავო, ხომ ხედავ, უცნობ ქვეყანაში შენს წასაყვანად სიკვდილი მოდის და მას ყოველგვარი შეპასუხების გარეშე ემორჩილები. განა შეგწევს ძალა უარყო, წინ აღუდგე, გაექცე იმას, რაც ამ საშინელ ჟამს ხდება? არა! უკიდურესი უძლურება! მაშინ რას იქადი, თიხის ადამიანო, უუნარო, საწყალობელო და უვარგისო? რა გაბადია, რაც ღმერთს არ მოუცია შენთვის? განა, როცა მოისურვებს, არ წაგართმევს? თუ ხვდები, რომ ასეა, ქედი მოიდრიკე, დამდაბლდი და ცხონდები.
11. გახრწნილთა და გარყვნილთა შორის მყოფი მართალი ლოთი დღე და ღამე იტანჯებოდა, გული დამძიმებოდა მათი სამარცხვინო ცოდვების შემყურეს, მაგრამ არავის განიკითხავდა. ამისთვის ღვთის გამოცხადების ღირსი გახდა და როცა ღმერთმა უსჯულო ქალაქი გადაწვა და გარყვნილნი დაიღუპნენ, ის გადარჩა.
განა აქ სოდომსა და გომორზე უარესი არაა? განა ცეცხლი და ღვთის რისხვა არ გველის? ამიტომ ლოთის მაგალითი ყურადღების ღირსია, რომ არ დავიღუპოთ არა დროებით, როგორც ძველად ხდებოდა, არამედ საუკუნოდ!
ვიფხიზლოთ, რადგან არ ვიცით, როდის მოვა ქურდი – სიკვდილი. ვიფხიზლოთ, რომ დავიცვათ მართლმადიდებელი სარწმუნოებისა და იმ მადლის სიმდიდრე, რომლის ღირსნი წმინდა ემბაზში ნათლობისას გავხდით.
სიკვდილზე უეჭველს რას მოველით? ყოველი ადამიანი უსათუოდ შეხვდება მას. მოვალენი ვართ, მუდმივად სიკვდილის შინაგანი განცდით ვიცხოვროთ, რათა მისი მაცხონებელი ხსოვნით თავი დავაღწიოთ სულის სიკვდილს, რაც სხვა არაფერია, თუ არა იმქვეყნიურ ცხოვრებაში ღვთისგან სრული განშორება.
„თავი აიძულეთ, – გვეუბნება უფალი სახარებით, – რადგან არ იცით, როდის გესტუმრებათ სულის სიძე და ვაი მას, ვისაც ცხონების საქმეში უდებს და მცონარეს მოუსწრებს“ (მათ. 11, 12).
ჩემთვისაც ილოცეთ, რადგან ვამბობ და არ ვასრულებ. ვაიმე, სამგზის საწყალობელს, ღვთის სახეს როგორ ვიხილავ!
12. იხილე, შვილო, როგორ ცელავს სიკვდილი ყველას. ყოველივე ადამიანური სანთელივით ქრება და დნება. მხოლოდ უფლის სიყვარულისთვის შესრულებული საქმეები ენთება მუდამ და მათ აღმასრულებელს გზას გაუნათებს, ღვთის საყდარს რომ მიაღწიოს.
მაცხონებელი საქმეები დიდ შრომადაც რომ დაგიჯდეს, უნდა აღასრულო. ეს ბრძოლად, ღვაწლად, ეშმაკისთვის წინააღმდეგობის გაწევად ჩაითვლება და უეჭველად მოგეგება სასყიდელი.
აიძულე თავი, გახსოვდეს შენი სულის გასვლა, სიკვდილი, საზვერეები და ღვთის საშინელი სამსჯავრო.
იფიქრე, შვილო, ჯოჯოხეთზე, წარწყმედილებზე და შენი თავიც ერთ მათგანად მიიჩნიე. მაშინ მთელი შენი მწუხარება არაფრად მოგეჩვენება და ტკბილი ნუგეში ერთიანად მოიცავს შენს სულს.
13. შვილო, გახსოვდეს, რომ სიკვდილის მოსვლის დრო დაფარულია. საშინელ ეშმაკებსა და საზვერეებს შორის გაივლის ჩვენი მდაბალი სული! რა საშინელი სამსჯავრო ელის! ის შიშისა და ძრწოლისგან აცახცახდება! დემონებსა და მტანჯველ ჯოჯოხეთზე იფიქრე. ის მარადიული და უსასრულოა!
საუბედუროდ, შვილო, ბოროტი ეშმაკი ყოველ მაცხონებელ ფიქრს გვტაცებს, რომ სარგებელი არ მივიღოთ და ჩვენი სულის შესაგინებლად ბოროტი მოგონებები მოაქვს, რაკი მისი მახეები ვიცით, იესოს ლოცვაში და სასარგებლო სულიერ განსჯაში ვაიძულოთ თავი, რომ სული განუწყვეტლივ სარგებელს პოულობდეს და განიწმინდებოდეს.
14. ნუ შეწყვეტ ფიქრს ჯოჯოხეთზე, რადგან მისი ხსოვნა მრავალ ნაყოფს მოგცემს. ვის შეუძლია საუკუნო ცეცხლზე ცრემლის გარეშე იფიქროს? იტირე, შვილო, რომ შენი გული და სხეული ყოველგვარი ვნებისგან განიწმინდოს, უბიწოების დღეები იხილო და სიწმინდის სიმდიდრით გაოცდე.
15. რა საშინელი საკითხია, სად მოხვდება თითოეულის სული! ოჰ, როგორ გვაცდუნებს გულმავიწყობა და მცონარობა, უპირველესად მე! შემაძრწუნებელია ფიქრი, მივაღწევთ თუ არა მიზანს. ადამიანი მთელი არსებით ძრწის იმაზე ფიქრისას, თუ რა მოხდება ბოლოს! როგორ ბრძოლას გაივლის სული ხორცთან გაყრისას, ან როცა წიგნები გადაიშლება და ყოველივე დაფარული გამოაშკარავდება! „ვითარი სასჯელი იყოს ჩემ შორის მიდგომილისა ცოდვასა შინა?" მოწყალე, მოწყალე მექმენ, ტკბილო იესო. შენს მოწყალებას მივანდობ ჩემი სულის განწირულობას.
16. ჩვენი ცხოვრება ფასდაუდებელია, რადგან ამ ცხოვრებით ღმერთს ან მოვიპოვებთ, ან – არა. თუ ბრძენი ვაჭრებივით ჩვენთვის მოცემულ დროს სულიერი საქმეებისთვის გამოვიყენებთ, უეჭველია, სამსჯავროზე მადლსა და წყალობას მივიღებთ.
ვაი მას, პირველად კი მე, ვინც ძვირფას დროს უაზროდ ფლანგავს. მისთვის უიმედო, უწყალო, საუკუნო გლოვის ჟამი დადგება! და იმ უიმედო ცხოვრებაში მოიმკის იმას, რაც აწმყოში დათესა.
ვერ ვხვდებით, რომ მაცდური ეშმაკი თავისი მრავალგვარი ხრიკებით ფარულად გვძარცვავს და დრო უდებებასა და უმოქმედობაში გადის.
17. დაე, შენმა ლოცვამ ჩემი საწყალობელი სულის სახლი განამტკიცოს. არავითარი სიკეთე არ არსებობს ჩემში. ამიტომ, როცა ამ სოფლის დატოვებას და ზეცისკენ გამგზავრებას ვიხსენებ – ვტირი, რადგან აუცილებელი საგზლის გარეშე ვარ. ვაიმე, რომ ახლა შემიძლია მისი მოპოვება, მაგრამ მუდამ ვზარმაცობ, რის გამოც საუკუნოდ ვინანებ.
განა ჭეშმარიტება არ არის?! ოჰ, რა ძვირფასია ახლანდელი დრო, ძვირად ღირებულია თითოეული წამი, მაგრამ გვისხლტება ეს ჯანსაღი ფიქრი. ასე მიფრინავს ძვირფასი დრო და მის უკან დაბრუნებას ვეღარ შევძლებთ.
18. ოჰ, მაშინ აღდგება ჩვენში შინაგანი მსაჯული – თითოეულის სინდისი, რომ გაბედული და ძლიერი ხმით ან განგვიკითხოს, ან – არა. თუ სინდისი არ გვადანაშაულებს, მაშინ კადნიერება გვაქვს ღვთის წინაშე. სანამ ამ ცხოვრების გზას ვადგავართ, წინამოსაჯულთან – სინდისთან – შერიგება გვმართებს, ვიდრე მსაჯულთან მიგვიყვანდეს, თორემ მერე შეუძლებელი იქნება თავის დაღწევა, სანამ უკანასკნელ კოდრატს არ მივცემთ – პასუხს ვაგებთ უქმად ნათქვამ ყოველ სიტყვაზე (მათ. 5, 25-26).
რა გველის უკანასკნელ ჟამს, როგორი მძიმე შრომა და ძრწოლა! ნეტარ არიან, რომელთაც სულის თვალი ახელილი აქვთ და დიდი მოგზაურობისთვის საგზალს იმზადებენ. მე კი, საწყალობელს, კაცობრიობის ორმა ბოროტებამ – გულმავიწყობამ და უმეცრებამ თვალები დამიბრმავა!
19. ოჰ, როგორი სიფრთხილე გვმართებს ყველაფერში, რადგან ჩვენი მტერი მყვირალი ლომივით დაძრწის, რომ მთელი მსოფლიო შთანთქას! ღმერთო, ღმერთო ჩემო! აღდეგ, რატომ გძინავს, ჩემო სულო? წუთი წუთზე ველოდებით საყვირის ხმას, რომ სამსჯავროზე წარვდგეთ! ვაიმე! საშინელია ის წამი, რადგან მასზეა დამოკიდებული საუკუნო ცხოვრების მარადიულობა – ან ღმერთთან, ან ჯოჯოხეთში. მცირედი ამოოხვრა და ღმერთი მოწყალე გვექმნება. მან იცის, რომ ჩვენში ღვთისმიერი, ჯანსაღი არაფერია: მხოლოდ უძლურება, ვნებები და თავის მართლება. როგორ შევხვდებით ღმერთს? ნეტავ რას გვეტყვის? როგორ სიზუსტეს მოგვთხოვს ჩვენ, რომლებსაც არ გვსურს ამგვარი სიზუსტით გამოვიძიოთ საკუთარი თავი, რადგან ეს არ ეთანხმება ჩვენს სურვილებს?
20. მუდამ გახსოვდეს სიკვდილი. ამაზე ფიქრი ცხოვრების წესად გექცეს. „ვითარი ღუაწლი აქუს სულსა, გან-რაი-ვიდოდეს ხორცთაგან!“ მაშინ ძლიერ ოხრავს და ტირის, მაგრამ თავისი კეთილი საქმეების გარდა სხვა შეწევნა არ აქვს! ამიტომ კეთილი და სასარგებლო საქმეები აღასრულე ახლავე, სანამ სული გიდგას, თორემ მოვა დრო, როცა სხეული ცხონების საქმისთვის ვეღარ გაირჯება!
მწარედ იტირე. მოიგონე საშინელი სამსჯავრო, თუ გსურს სიკვდილის მწუხარე ჟამს ნუგეში იპოვო. რა საშინელი ჟამი ელის საბრალო სულს – თავისი მარადიული სამყოფელის შესახებ განაჩენის მოსმენა!
სიკვდილს მიახლოებული ანტონი დიდი ტიროდა, დამწუხრებული მოწაფეები კი ეუბნებოდნენ: „შენც გეშინია, მამაო, სიკვდილის?“ – „ოჰ, შვილებო, მას შემდეგ, რაც მონაზონი გავხდი, სიკვდილის ხსენება არ მომშორებია!“
წმინდანებსაც ეშინოდათ ამ ჟამის, მით უფრო – ჩვენ! მე, საწყალობელმა, რა ვთქვა? სიკვდილზე ფიქრისას მწარედ ვოხრავ. შენც ასე მოიქეცი და დიდ სარგებელს იპოვი.
21. ღვთაებრივი ჭეშმარიტება ძლიერი საყვირივით ჭექს და ყვირის: „ამაოება ამაოებათა, ყოველივე ამაო“ (ეკლ. 1, 2). „რად სარგებელ არს კაცისა, უკუეთუ შეიძინოს სოფელი ესე ყოველი და სული თვისი იზღვიოს? ანუ რა მისცეს კაცმან ნაცულად სულისა თვისისა?“ „მოიხსენებდი უკანასკნელსა შენსა და უკუნისამდე არა სცოდო“. „არა დაადგრების სიმდიდრე, არცა თანა-წარყუების დიდება, რამეთუ მოიწია სიკუდილი, და ესე ყოველი მყის იავარ-ყო“.
აი, ჭეშმარიტება, სიცრუის მედგარი შემმუსვრელი და მძლეველი! ეშმაკის თითოეულ მახესა და გულისსიტყვაში სიცრუეა შენიღბული და ადამიანის ცდუნებას ცდილობს. ამიტომ ვილოცოთ, ღმერთმა ჭეშმარიტების ნათლით განგვანათლოს, რომ წყვდიადი განვდევნოთ. ჩვენს ყველა გულისსიტყვაში, სიტყვასა და საქმეში გამარჯვების, დიდებული ჭეშმარიტების ბრწყინვალე დღე გათენდეს და ჩვენც, როგორც მადლის კეთილი მნეები, ანგელოზთა წინაშე ქების ღირსნი გავხდეთ. როდის? როცა ამპარტავნების საფრთხე აღარ დაგვემუქრება, რადგან ბრძოლის უფლება უკანასკნელ ამოსუნთქვამდე გვაქვს. ამის შემდეგ ჯილდოების, გვირგვინების, ღმერთის შეძენის საუკუნეა, შიშისა და ცრემლის დასასრულია. „და აღხოცოს ღმერთმან ყოველივე ცრემლი თუალთაგან მათთა” (გამოცხ. 7, 17).
ჰოი, დიდება! მაშინ ვერავინ შეძლებს ცხონებულთა გულებს სიხარული წაართვას. ოჰ, მაცხოვარო ჩვენო, დიდება შენს ძალას; დიდება შენს გამოუთქმელ განგებულებას, მეუფეო! ამინ, ამინ, ამინ, უტკბესო მეუფეო. ვეამბორები შენს უხრწნელ ფეხებს, რომლებიც დაკარგული ცხვრის – ჩემს ძებნაში დაშვრნენ. განკურნე ჩემი წყლულებანი, მეუფეო.
22. გისურვებ, ნუგეშინისმცემელი სულის მადლმა დაამშვიდოს შენი სული.
შვილო, უკვე მოვიპოვე სრული სიმშვიდე, მხოლოდ ღვთის მადლით. სიმსუბუქეს ვგრძნობ. მზის ჩასვლის შემდეგ მარტო ვრჩები ჩემს სენაკში. ვცდილობ, გონება მოვიკრიბო საკუთარ თავში და ქრისტესკენ მივმართო. ჩვეულებრივ, ვტირი ჩემი მრავალი ცოდვის გამო. ვფიქრობ, რა მელოდება მე – ტვირთმძიმეს, მოუსყიდველ სამსჯავროზე, სადაც პირი დამეხშობა და ვერ შევძლებ პასუხის გაცემას, რადგან ვიცი, ნამდვილი სიკეთე არ მიკეთებია, ვერც გავაკეთებ მთელი ცხოვრების მანძილზე.
რა მომივა, ოჰ, ჩემო ქრისტესმიერ საყვარელო შვილო! როგორ გავუძლო სატანჯველს, რომელიც მელის! ვაიმე, საუკუნო ცეცხლის მსხვერპლს! ვძრწი, როცა საუკუნო სასჯელსა და ღვთაებრივი ნათლის დაკარგვაზე ვფიქრობ. როგორ ვიცოცხლებ მე, უბადრუკი, ქრისტესა და ნათლის გარეშე?!
23. ღვთის სასოებით გამხნევდი, შვილო, ნუ გეშინია. ეს საქმე ღვთისგანაა, ამიტომ მას ღმერთი თვითონვე აღასრულებს და ჩვენ დავდუმდებით. ილოცე, რომ უფალმა გონება გაგვინათოს და მივხვდეთ, თუ როგორ დავიწყოთ.
გახსოვდეს, რომ ჩვენი ბუნება მოკვდავია და სული ხორცს მოულოდნელად ეყრება. რა ამაო, ხანმოკლე და გაურკვეველია ცხოვრება! და მას სხვა, სრულიად განსხვავებული, დაუსრულებელი ცხოვრება ენაცვლება!
„რა სარგებელ არს კაცისა, უკუეთუ შეიძინოს სოფელი ესე ყოველი და სული თვისი იზღვიოს?” (მარკ. 8, 36) ვინ გამოესარჩლება მას საშინელ სამსჯავროზე? მშობლები, და-ძმა? ამაო იმედია. მხოლოდ ღმერთი და ღვთივსათნო ცხოვრება.
უმაღლესზე იფიქრე, ზეციური შეიყვარე და მიწიერი აღარ მიიქცევს შენს ყურადღებას.
გამხნევდი, ჩემო შვილო... ბრძოლა ღვთის სადიდებლად და ეშმაკის დასამარცხებლად წარმოებს.
24. ყოველთვის იფიქრე სიკვდილზე, თითქოს ყოველი დღე, რომელიც თენდება, შენთვის უკანასკნელი იყოს და თქვი: „აბა, სულო ჩემო, შენი ბოლო დღეა. მოდი, ვეცადოთ, რომ ეს დღე მაინც გავატაროთ ბრძოლასა და სინანულში. საღამოს კი, როცა ჩვენი საშინელი მსაჯულისა და ღვთის წინაშე მუხლმოყრილნი შემზარავ სამსჯავროზე აღმოვჩნდებით, იმედი მაქვს, ვპოვებთ წყალობას.
სულო ჩემო, დადუმდი, ილოცე, შეურიგდი, შეიყვარე, ტკივილით იტირე შენს მრავალ ცოდვაზე, რადგან მოვიდა აღსასრული და ჩვენგან დამწუხრებულ ღმერთს მზის ჩასვლისას მაინც გამოვთხოვოთ წყალობა“.
სანამ დრო გვაქვს, თავი ვაიძულოთ, რადგან ეს დაგვრჩება, სხვა ყველაფერ ამსოფლიურს კი ქარი გაფანტავს ოთხივე მხარეს.
25. ჭეშმარიტების ძიებისას სიკვდილის ხსენება საუკეთესო მეგზურად გვექცევა. „რას იუნჯებ, რას ამპარტავნებ, რას იქადი ახალგაზრდობას, ჯანმრთელობას, ცოდნას! როცა მოვალ, – ამბობს სიკვდილი, – რისი ღირსნიც ხართ, იმას მოგაგებთ! როცა ბნელ სამარეში აღმოჩნდებით, მაშინ მიხვდებით მიწიერ სიკეთეთა სარგებელს!"
შვილებო, გრძნობადზე აღმატებულ სამყაროში მივდივართ; ამ სოფელში, რომელიც სიმწრით, ჭირით, ცოდვითა და ტანჯვითაა სავსე, არ დავრჩებით. იქ, უჭკნობ ცხოვრებაში უფალი ღმერთი ცხონებულებს თვალზე ცრემლს შეუშრობს, იქ აღარ იქნება ჭირი, ურვა და სულთქმა, არამედ ერთი დაუღამებელი დღე, სიცოცხლე დასასრულისა და სიკვდილის გარეშე! შვილებო, მთელი სულით მხურვალედ ვისურვოთ, რომ ღვთის შეწევნით მოვიპოვოთ ის ცხოვრება და საშინელ სატანჯველს გადავურჩეთ.
26. ამ ამაო სოფელში ყველაფერი დასრულდება. ეს სოფელი და ცხოვრება სავაჭროა, სადაც ყოველი ადამიანი საუკუნო ცხოვრებას თავისი სიცოცხლის „ფულით“ ყიდულობს. რამდენად ბრძენი აღმოჩნდება ის, ვინც ფულს – სიცოცხლეს – გონივრულად გამოიყენებს და იმას შეიძენს, რაც სიკვდილისა და ღვთის სამსჯავროზე წარდგომის დროს გამოადგება! (მათ. 13, 45-46)
შევიძინოთ ძვირფასეულობა – აღსარება, სიმდაბლე, სულისა და ხორცის უბიწოება, ღვთისმიერი სიყვარული – ის, რაც მოსწონს დიდებულ მეუფეს. განვეშოროთ განკითხვას, უქმადმეტყველებას, სიცრუესა და სხვ. როცა ყოველივე ამას დავეუფლებით, მაშინ ღვთის ნეტარ სამყოფელში მდიდრები აღმოვჩნდებით.
27. შვილო, ამ სოფელში „ამაოება ამაოებათა, ყოველივე ამაოა" (ეკლ. 1, 2). ეს ბრძენმა სოლომონმა მაშინ თქვა, როცა სრულად იგემა ყველა გრძნობადი სიამოვნება. საკუთარ გულს არ მოაკლო არც ერთი ტკბობა, რისი ბოლოც ხრწნა და წარწყმედაა. საპირისპიროდ, ვინც ღმერთს ემსახურება, ცხოვრების საჭიროებათა ნაკლებობას არც აქ განიცდის და ამ ცხოვრებაშივე გრძნობს ნამდვილ სიხარულს და ღვთისმიერ ჭეშმარიტ მშვიდობას.
„არა დაადგრების სიმდიდრე, არცა თანა-წარყუების დიდება“, სილამაზე სახეს იცვლის, ახალგაზრდობა გადის და მოდის სიბერე; ჯანმრთელობა წახდება, ამას მოჰყვება ავადმყოფობა და საფლავი ყველაფერს არარაობად აქცევს.
როცა ჩვენს საბოლოო სამყოფელს – ჩვენს საფლავებს ვესტუმრებით, მაშინ საკუთარი თვალით დავინახავთ მთელ კაცობრივ ამაოებას. აბბა სისოიმაც, როცა ალექსანდრე დიდის საფლავი იხილა, შესძახა: „ჰოი, ჰოი, სიკვდილო! ალექსანდრე, შენ მთელი ქვეყანა ვერ გიტევდა და ორმა მტკაველმა მიწამ როგორ დაგიტია?“
იქ, საფლავში ილუქება ამაო სიამოვნებათა ოცნებები. იქ ითელება ყველაფერი, რასაც მრავალი ადამიანი ეტრფოდა და მსხვერპლს სწირავდა. იქ, საფლავებში, სულები, რომლებმაც გაიაზრეს ამ სოფლის სიცრუე, ზეიმით დასცინიან მას.
შვილო, უფრთხილდი თეატრს, რომელსაც სოფელი ჰქვია. რადგან ღარიბი და უბრალო ადამიანები თეატრალური წარმოდგენის დროს მეფეთა და დიდებულთა სამოსლით იმოსებიან და სხვაგვარად ჩანან, ვიდრე სინამდვილეში არიან. მაყურებლის წარმოსახვას ატყუებენ, ხოლო როცა წარმოდგენა დამთავრდება, ნიღბებს მოიხსნიან და მათი ნამდვილი სახე გამოჩნდება.
|
|
