წყარო:
მამობრივი დარიგებანი
ამპარტავნების, საკუთარი თავის განკითხვისა და სიმდაბლის შესახებ
ამპარტავნების, საკუთარი თავის განკითხვისა და სიმდაბლის შესახებ
ყურადღებით იყავით გულისსიტყვების მიმართ. ძირითადად თავმდაბალი გულისსიტყვების მოხვეჭას მიაპყარით ყურადღება, რადგან თავმდაბლობა აცხონებს ადამიანს; ის არის ყოველგვარი სულიერი სწრაფვის მთავარი მიზანი. თუ გსურთ გაიგოთ, სულიერად რამდენად წარემატეთ მონაზვნურ მოქალაქეობაში, გამოიკვლიეთ საკუთარი თავი და თუკი თქვენში თავმდაბლობას აღმოაჩენთ, სულიერი წინსვლა მისი შესაბამისი იქნება.
ხოლო თუ სიმდაბლის ნაცვლად ამპარტავნებას, ქედმაღლობას და მათგან მომდინარე შედეგს წავაწყდებით, მაშინ ჩვენი უბადრუკი მდგომარეობა გლოვითა და ცრემლით უნდა დავიტიროთ, რომ უფალმა შეგვიწყალოს.
გავექცეთ ქედმაღლობას. იგი საშინელ სიმყრალეს გამოსცემს. უბედურია ის, ვისთვისაც ქედმაღლობა სიმდიდრეა. ასეთი ადამიანი სიმშვიდეს ვერასოდეს იპოვის არა მარტო იმიტომ, რომ საკუთარ თავში დაბუდებული ვნებები აწუხებს, არამედ იმის გამოც, რომ შორს არის ჭეშმარიტი სიმდაბლისგან.
ადამიანს სულიერი განსვენება მხოლოდ თავმდაბლობისა და სიმშვიდისგან ეძლევა. უფალიც გვეუბნება: „ისწავეთ ჩემგან, რამეთუ მშვიდ ვარ და მდაბალ გულითა, და ჰპოვოთ განსუენებაი სულთა თქვენთაი" (მათ. 11, 29).
ამიტომ, მოდით, სანატრელო შვილებო, მთელი გულით შევიყვაროთ იესოს სიმდაბლე და სიმშვიდე; და როგორც უფალმა ბრძანა, ჭეშმარიტად ჩვენი სულების განსვენებას ვპოვებთ.
თავმდაბლობის შეძენა იოლი არ არის. ამას დიდი შრომა და დრო სჭირდება. ქედმაღლობის მოკვდინება საკუთარი თავის მსხვერპლად შეწირვას მოითხოვს. ჩვენი „მე“ ფეხქვეშ გავთელოთ, საკუთარი თავის სრული უარყოფა შევიყვაროთ, მორჩილებას ვეტრფოდეთ და ღვთის შეწევნით, სისხლისმღვრელ ბრძოლაში ქედმაღლობის მოკვდინებას შევძლებთ.
მაშ, წინ ვისწრაფოთ, ჩემო შვილებო, როგორც მძლეოსნებმა სახელოვანი ბრძოლის სარბიელზე. ვინც გაიმარჯვებს, ჩვენი უტკბესი ღმერთის უზენაესი საყდრის წინაშე წარდგება და საუკუნო დიდების უჭკნობი გვირგვინით შეიმკობა. გევედრებით, მტერთან შებმა ნუ შეგაშინებთ, რადგან ეგოიზმის ეშმაკის დასამარცხებლად უფალი თავის უხილავ ხელს შეგვაშველებს, განგვამტკიცებს და ღვთაებრივი სიმდაბლის ზეგარდამოქსოვილი კვართით შეგვმოსავს.
გწერთ და ვლოცულობ, რომ ჩემი მწირი სიტყვა თქვენი სულის კეთილ ნიადაგზე ისე დავარდეს, როგორც თესლი და საუკუნო ცხოვრების ნაყოფი ასწილად გამოიღოს! ამინ. იყავნ.
2. თუ სიმდაბლის მოსაპოვებლად ვიბრძოლებთ, ბრწყინვალე შესამოსლის მემკვიდრენი გავხდებით; თუკი სიყვარულიც გვექნება, სამოსელს მეტად გავამშვენებთ; მორჩილება ცნობისმოყვარეობის გარეშე მას ფერადოვნებას და ელვარებას შესძენს; განუწყვეტელი ლოცვით კი ის ძვირფასი მირონის კეთილსურნელებით გაიჟღინთება. როცა სრულვყოფთ სამოსელს, შევიმოსებით და ამ ზეციური მადლით მოსილნი კადნიერებით წარვდგებით ქრისტეს სამსჯავროზე. უფალი დიდებისა სულიერ კეთილსურნელებას შეიგრძნობს, მადლის ულევ საუნჯეს სიხარულით გაგვიხსნის და მაშინ მართლაც გავმდიდრდებით!
3. შენ, შვილო, მხოლოდ შენს თავს უყურე. სიმდაბლე არ გყოფნის. შენი ამპარტავნება და სიჯიუტეა იმ გულისსიტყვების მიზეზი, რომლებზეც მწერ. თუ დამდაბლდები, თუკი ყველა დაბრკოლებისას საკუთარ თავს დაარწმუნებ, რომ შენი ვნებები გტანჯავს, მოძღვარი და ძმები კი უდანაშაულონი არიან, უმალვე იგრძნობ გულისსიტყვების შემცირებას და შენი ჭრილობების განკურნება დაიწყება. სხვა საშუალებით (მოძღვრისა და ძმების შეცვლით) კურნებას ნუ ელი. ამაოდ გაირჯები. ბოროტება ფესვიანად უნდა აღმოიფხვრას. მისი ძირია ამპარტავნება, ეგოიზმი, სიჯიუტე, საკუთარი ნება, მრისხანება და სხვ. ამ ყველაფრის წამალი ერთია – ცოდვასა და განსაცდელში საკუთარი თავის დადანაშაულება. ყოველთვის თქვი: „მე ვარ დამნაშავე, ჩემშია მიზეზი; ჩემი ვნებებისგან მემართება ყველაფერი. ჩემი უბედურების მიზეზი მხოლოდ მე ვარ, სამგზის უბადრუკი, სხვა არავინ“.
დიახ, შვილო, ეს არის უზენაესი ჭეშმარიტება, უტყუარი სინამდვილე. იმ გზით იარე, რომელსაც გიჩვენებ და მაშინ შენი სული უთუოდ გაჯანსაღდება და განიკურნება.
4. ჩვენი ამპარტავნება ხან აშკარაა, ხანაც ჩვენგან დაფარული და გაუცნობიერებელი. ვინაიდან ღმერთს ჩვენი განწმენდა სურს ამ უწმინდურებისგან, ის ქარიშხალს გაამძვინვარებს, რომ ჩვენს სულში უდებებით დალექილი სიბინძურე გამორიყოს.
ნავსადგურების მთელ ნაგავსა და სიბინძურეს ზღვაში ყრიან და ღელვა რომ არა, იგი ინფექციის წყაროდ იქცეოდა, მაგრამ ზღვა დროდადრო ამოვარდნილი ქარიშხლის გამო სუფთა და ჯანსაღია.
სულიერი თვალსაზრისით, ჩვენს სულს, ჩვენი სულის ზღვასაც იგივე ემართება. სხვადასხვა ვნებისა და დაუდევრობის გამო მასში თანდათანობით სიბინძურე გროვდება, რასაც თავის უწმინდურობას ეშმაკიც ამატებს. ჩვენ ვერ ვხედავთ, ღმერთმა კი იცის, თუ რამდენი ჭუჭყი დაგვიგროვდა და ზღვას ჩვენს განსაწმენდად ძლიერად ააღელვებს, რომ სული სიბინძურისგან გასუფთავდეს. ზოგჯერ, როცა განსაცდელს მოთმინებით გადავიტანთ, ვხედავთ, რომ ჩვენი სული მსუბუქი, მშვიდი და მხიარულია.
ყურადღებით უნდა ვიყოთ, რომ სიბინძურე არ დაგროვდეს და შესაბამისად, ძლიერი ქარიშხლებიც არ გახდეს აუცილებელი.
ქარიშხალი წმინდანებსაც დაატყდებოდათ ხოლმე თავს, ოღონდ მას სხვა ბუნება, სხვა მიზანი ჰქონდა. ზოგჯერ განსაცდელით ისინი სიწმინდის უფრო მაღალ საფეხურზე ადიოდნენ, ზოგჯერ კიდევ უფრო მეტი დიდებით იმოსებოდნენ, ან ღმერთი მეტად განიდიდებოდა, ხან კი ეს ქარიშხალი მართლმადიდებლობის წინააღმდეგ იყო აღძრული და ა. შ.
შვილო, ყურადღებით იყავი, რომ დიდი სიმდაბლე გქონდეს და მოძღვრის რჩევას დაემორჩილო. ყველა გიყვარდეს და შენს გულისსიტყვას არასოდეს დაუჯერო, არამედ ერთგულად მისდიე შენი მოძღვრის შეგონებებს.
5. ნუ იქნებით თავდაჯერებულები. არასოდეს მიიღოთ გულისსიტყვა, რომ კარგები და სათნოებებით შემკულნი ხართ. დაიდანაშაულეთ, განიკითხეთ თავი, რომ მოაკვდინოთ თქვენი „მე“, რომელიც კედელივით ეღობება სიმართლის მზეს - ქრისტეს - და ხელს უშლის მის სხივებს, რომ გაგვინათოს გონება ღვთისა და საკუთარი თავის შესაცნობად.
შეიყვარეთ სიმდაბლე, ამის მაგალითი იესომ მოგვცა. როდის? როცა არდაგი მოირტყა, მოწაფეებს ფეხები დაჰბანა და უთხრა: „უწყითა, რაი-ესე გიყავ თქუენ?“ (იოან. 13, 12) ანუ, როგორც მე დავიმდაბლე თავი თქვენი ფეხის დაბანით, თქვენც ასევე გმართებთ დამდაბლება ერთმანეთის წინაშე.
6. სიმდაბლის მონაზვნური გზა ისწავლეთ: რამდენჯერაც გიბრძანებთ მოძღვარი, იმდენჯერ მიუგეთ: „როგორც მაკურთხებთ“ და ყოველ შენიშვნაზე უპასუხეთ: „შემინდეთ“. სიმდაბლე ღმერთთან მისასვლელი უმოკლესი გზაა. ქრისტე ამბობს: „ისწავეთ ჩემგან, რამეთუ მშვიდ ვარ და მდაბალ გულითა, და ჰპოვოთ განსუენებაი სულთა თქუენთაი“ (მათ. 11, 29). სულის განსვენება მისი ჯანმრთელობის უტყუარი ნიშანია.
დამდაბლდით, არაფრად ჩააგდოთ, შეურაცხყავით საკუთარი თავი, რომ თქვენს სულებში ღვთის მშვიდობამ დაისადგუროს. როცა მოძღვარი რაიმე შეცდომის გამო გამხელთ, თავს ნუ იმართლებთ, არამედ თქვით „შემინდეთ“.
7. შვილო, შევიყვაროთ თავმდაბალი აზროვნება. თუ უფალს ჩვენი სიშიშვლის გამო შევებრალებით, ცოტაოდენი ლოცვის უნარს მოგვცემს და ჩვენს სულს ღვთაებრივი სამოსით შემოსავს. მაშინ უნდა გავფრთხილდეთ, რომ არ დავსვაროთ იგი დაუდევრობით, ამპარტავნებით, განკითხვით, უდებებით, ურჩობით და ა. შ. ვეცადოთ, უფრო მეტად განვასპეტაკოთ ის კეთილი საქმეებით, განსაკუთრებით კი, თავმდაბალი აზროვნებით და თავის დადანაშაულებით. ეს უფრო სათნოა ღვთისთვის, ვიდრე ცუდადმზვაობრობით შესრულებული დიდი საქმეები.
სრული მორჩილება აღასრულე. მორჩილება სიმდაბლის ნაშობია, ხოლო შეპასუხება, კამათი, ურჩობა ამპარტავნებისგან იშვება. მონაზონს უნდა სძულდეს ეს, როგორც საკუთარი სულის შეგინების მიზეზი.
8. ლოცვაში უპირველესად ითხოვე, რომ ღმერთმა სიმდაბლე მოგმადლოს. ამ თხოვნაში სიჯიუტე გამოიჩინე, რადგან ჭეშმარიტი სიმდაბლის გარეშე ვერაფერს მიაღწევ ისეთს, რაც სასყიდლის ღირსი იქნება.
შვილო, როგორც პავლე მოციქული ამბობს: „რაი გაქუს, რომელი არა მიგიღებიეს? ხოლო უკუეთუ მიგიღებიეს, რასა იქადი, ვითარცა არა მიღებულსა?“ (1 კორ. 4, 7) „არაწმიდა არს წინაშე უფლისა ყოველივე მაღალი გულითა“ (იგავ. 16, 5), ამიტომ, შვილო, ამ საშინელი ვნების წინააღმდეგ თავის დამდაბლებით იბრძოლე. გაიხსენე, როდესაც უფალი დიდებისა ადამიანად იშვა, როგორი თავმდაბლობა გვიჩვენა და ლანძღვა, ცილისწამება და ჯვარი სიმდაბლით დაითმინა. ასევე ყველა წმინდანმა სამაგალითო სიმდაბლე აჩვენა, ამ გზით განიწმინდნენ და დაგვიმოწმეს, რომ სხვა მაცხონებელი გზა არ არსებობს.
რაც დაგამდაბლებს, იმისკენ ისწრაფე, თუნდაც გტკიოდეს და სული ამოგდიოდეს. შენი ტკივილის დასასრული ღვთის ლოცვა-კურთხევა და უმაღლეს სათნოებაში – სიმდაბლეში – წინსვლა იქნება.
გისურვებ, უფალმა იესომ მოგმადლოს ეს და წარუშლელად აღბეჭდოს შენს სულში.
9. შვილო, ყველაფრის არსი ერთია: ეცემი ამპარტავნების სულისგან, მისი დების – ცუდადმზვაობრობისა და თავმოწონებისგან და მათი თანაშემწეების – ბილწი და გმობის გულისსიტყვებისგან.
იცოდე, შვილო, ძნელია ამპარტავნების სულთან გამკლავება, ცუდადმზვაობრობის სული კი ბევრთავიანი და ეკლიანია; როგორც არ უნდა შემოაბრუნო გულისსიტყვა ან ცხოვრების წესი, ყველგან ეკალივით წინ დაგხვდება. თუ ასეა, რა უნდა ვქნათ? დასამდაბლებლად ყველა საშუალება უნდა გამოვიყენოთ, გონებრივი თუ ნივთიერი. უპირველეს ყოვლისა, ჩვენი გულისსიტყვა ვაიძულოთ, სიმდაბლით იფიქროს და ვნების შესუსტება თუ მისგან გათავისუფლება ღვთის განგებულებას მივანდოთ. ჩვენ, ჩვენი მხრივ, მებრძოლი პოზიცია შევინარჩუნოთ, ხოლო ღმერთი ჩვენი ბრძოლის შესაბამისად შეგვეწევა.
ცუდადმზვაობრობის საშინელ ვნებაზე ღირსი იოანე კიბისაღმწერელი ამბობს: „უკეთური იგი [ცუდადმზვაობრობა] ვიდრე საფლავამდე“, ესე იგი, ცუდადმზვაობრობა სიკვდილამდე შეგვებრძოლება, თუმცა შეწინააღმდეგებისა და ხანგრძლივი გამოცდილების გამო, რომლითაც მის სიცრუეს ვცნობთ, ბოლოს შესუსტდება.
იტირე უფლის წინაშე, სიმდაბლის სული რომ მოგმადლოს, რადგან მხოლოდ მისი მეშვეობით შეიძლება შენი ზეაღსვლა ღვთის სიყვარულისკენ. სულიერი წინსვლა სხვა არაფერია, თუ არა სიმდაბლის მოპოვება. იესო ღმერთი იყო და ასე დაიმდაბლა თავი, ჩვენ კი, ბუნებით მდაბალნი, როგორღა ვმაღლდებით და ცუდადმზვაობრობის ფრთებს ფარშევანგის კუდივით ვშლით? მაგრამ როცა უფალი რაიმე განსაცდელს მოგვივლენს და საკუთარ სიმახინჯეს, ჩვენი სულის გახრწნილ მდგომარეობას დავინახავთ, მივხვდებით, როგორი ბუნება გვაქვს ჩვენ, ადამის მოდგმას; მედიდურობა კი მხოლოდ ყვრიმლისცემით და დაცემით მდაბლდება.
ცრემლებს და გლოვას სიმდაბლე მოაქვს, ამიტომ მოითმინე, სთხოვე სიკეთისმომნიჭებელს: „ნუ უგულებელმყოფ მე, უძღებს, ქალწულისგან შობილო, ნუ უგულებელყოფ ჩემს ცრემლებს, ანგელოზთა სიხარულო, არამედ მიმიღე მონანული და მაცხონე ອົງ".
ვლოცულობ, გულით მდაბალმა იესომ თავისი გული მოგმადლოს, რომ ასე იგემო მისი სიმდაბლე.
10. სიმდაბლე საოცარი სათნოებაა, მისი მქონე კეთილსურნელებას აფრქვევს. მდაბალს მორჩილებაც აქვს, სიყვარულიც, მოთმინებაც და ყველა სხვა სათნოება. როცა ვმრისხანებთ, ან გულისწყრომა დაგვეუფლება, როცა განვიკითხავთ ან ვურჩობთ, ცხადია, რომ შესაბამისი ამპარტავნება და ეგოიზმი გვაქვს. თუ სიმდაბლის გზაზე წარმატებით ვივლით, მაშინ ეგოიზმის ბოროტი ნაშიერები უკან დაიხევენ.
მოდით, შვილებო, თავი დავიმდაბლოთ ჩვენთვის დამდაბლებული უფლისთვის. რა დიდი სიმდაბლე გვიჩვენა უფალმა, როცა ჯვარს ეცვა! ჩვენ კი, ბუნებით მდაბლებს, არ გვსურს თავი მოვუდრიკოთ ძმას და მხოლოდ საკუთარი ნების აღსრულება გვინდა?
თუკი გვსურს, რომ იესომ ჩვენს გულებში დაიმკვიდროს, გვიყვარდეს და დავმდაბლდეთ ისე, როგორც ქრისტე; მას ჩვენი ქედმაღლობით ნუღარ დავამწუხრებთ. ნუღარ გავაკრავთ ჯვარზე ძმური სიყვარულისგან დაცლილი ნათქვამითა და ქცევით; ნუღარ გავამწარებთ უტკბესი იესოს წმინდა გულს!
11. ანგელოზები ზეცაში დიდებისმეტყველებდნენ და გალობდნენ, ადამიანები თავიანთ სასახლეებში ილხენდნენ, შემოქმედი ღმერთი კი, როგორც უკანასკნელი ღატაკი, ერთ გამოქვაბულში, პირუტყვის ბაგაში იწვა!
როგორი სიმდაბლე გვიჩვენა იესომ! თქვენც ასეთი სიმდაბლე შეიძინეთ, შვილებო! თავმდაბლობა ყველაზე მშვენიერი სათნოებაა, ოქროქსოვილი სამოსელია. ნეტარია, ვინც მას შეიმოსავს, რადგან ამით ის ენით გამოუთქმელ სულიერ მშვენიერებას შეიძენს. და პირიქით, ყველაზე ბინძური ვნება ამპარტავნება და ეგოიზმია.
12. მხურვალედ ვევედრები ღვთისმშობელს, ყველაფერში სიმდაბლე მომმადლოს, რადგან ეს უმთავრესი სათნოებაა და მის გარეშე არც ერთი საქმე არ აღიბეჭდება სულიწმიდის მადლით!
ალექსანდრიის მთავარეპისკოპოსი თეოფილე ნიტრიის მთის მამებს ეწვია და მათ შორის უპირატესს ჰკითხა: „მაინც რა იპოვე აღმატებული, მამაო, მოღვაწეობის ამ გზაზე?“ – ღირსმა მამამ უპასუხა: „ყველაფერში თავის დადანაშაულება“. – „მართლაც, – უპასუხა თეოფილემ, – არ არსებობს ღმერთთან მიმავალი უფრო მოკლე გზა“.
განა ამპარტავნებისა და ჯანყის გამო არ განიდევნენ ღვთისგან ლუციფერი და ადამი? ხოლო ღვთისმშობლის სიმდაბლემ: „აჰა მხევალი უფლისა; მეყავნ მე სიტყვისაებრ შენისა!“ (ლუკ. 1, 38) და ქალწულისგან შეურევნელად შობილმა ღვთის ძემ, რომელმაც აღასრულა და გვასწავლა უკიდურესი მორჩილება, არ აცხონა ადამი? უფალმა თქვა: „ისწავეთ ჩემგან, რამეთუ მშვიდ ვარ და მდაბალ გულითა, და ჰპოვოთ განსუენებაი სულთა თქუენთაი" (მათ. 11, 29).
რამდენჯერაც ადამიანი სიმდაბლით დაიდანაშაულებს თავს, იმდენჯერ იგრძნობს საკუთარ სულში ტკბილ შვებას, მშვიდობას, ნუგეშს, სიმსუბუქეს და იმედს! შფოთი, მღელვარება, მრისხანება, ტრაბახი და მედიდურობა კი სულის ამპარტავნებაზე მეტყველებს.
ოჰ, რა იოლია სიმდაბლის გზა! ასკეტური შრომის გარეშეც, სნეულებისას თავის დამდაბლებით, თავის განკითხვით და ღვთისადმი მადლიერებით ადამიანს შეუძლია მაღალ სულიერ საზომს მიაღწიოს და ძეობის სიხარული შეიგრძნოს! და პირიქით, როცა ადამიანი ასკეტურად იღვწის და ვერ აცნობიერებს საკუთარ სნეულებას, უძლურებასა და უბადრუკებას, მაშინ მისი ღვაწლი ჯილდოს გარეშე ბრძოლა, უსასყიდლოდ დაღვრილი ოფლი და უიმედო გზაა.
რა უბედურებაა, კაცი იღვწოდეს და სასყიდელს არ იღებდეს?! ხნავდეს და არ იმკიდეს?! მაინც რატომ? – იმიტომ, რომ სჯულიერად არ იღვაწა. „და უკუეთუ ვინმე იღუწიდესცა, არა გვირგვინოსან იქმნების, არა თუ სჯულიერად იღუაწოს" (2 ტიმ. 2, 5), ისე როგორც შეჯიბრებისას, თუ მძლეოსანმა კანონიერად არ იასპარეზა, გვირგვინს ვერ მოიპოვებს.
13. ღმერთი, ბრძოლა რომ ასწავლოს, განსაცდელებს უშვებს მათზე, ვისაც ის უყვარს. როცა ღვთის მადლი განგვეშორება, მაშინ განსაცდელთა ღრუბელი წამოიშლება და ადამიანი იქამდე მიდის, რომ ამბობს: „ღმერთმა მიმატოვა!“ ათასობით გულისსიტყვა, სულის ხუთვა, ყველგან წყვდიადი და დაცემაა!
ყოველივე ამას წმინდა სიბრძნე, ღმერთი განაგებს და ვსწავლობთ, რომ მხოლოდ მას ძალუძს ჩვენი ხსნა, ღვთის გარეშე კი ყველა ჩვენი საქმე თივა და ნაგევია; როგორც კი განსაცდელის სუსტი ნიავი დაუბერავს, ყველაფერი მაშინვე იფანტება და ცხადი ხდება, რომ დაჟანგული საგნები ვართ და არც ძალა და უნარი გაგვაჩნია, რომ ღვთის მადლის შეწევნის გარეშე რაიმე განსაცდელს აღვუდგეთ წინ.
ამგვარად, ღვთის განგებულების მადლით საკუთარი თავის შემეცნების გაკვეთილს ვიღებთ – ჭეშმარიტ სიმდაბლეს – გააზრებულს, მყარს, საფუძვლიანს, რომლის გარეშეც შეუძლებელია სულიერი სახლის აშენება. უფალი ჯერ უიმედობამდე მიგვიშვებს, რომ იძულებულნი გავხდეთ მას მოვუხმოთ საბრალო გოდებით, რადგან ამ ძახილით განიწმინდება ჩვენი ბაგე და გული.
ყველაფერ ამას განსაცდელები იწვევს. მართალია, უნდა ვილოცოთ, რომ ღმერთმა განსაცდელისგან დაგვიფაროს, მაგრამ როცა ის თავს დაგვატყდება, საჭიროა მოთმინებითა და სიბრძნით ავიტანოთ, სარგებელი რომ ვნახოთ. მაშ, ყველაფერი მოითმინე და ასე გადარჩები.
14. შვილო, მუდამ წესად გქონდეს თავის დადანაშაულება. ყოველი განსაცდელის დროს შენდობა მეტანიით პირველმა შენ ითხოვე. ასეთი პირველობით გვირგვინს მიიღებ და ძმის სინანულის მიზეზიც გახდები.
დამდაბლებულ უფალზე იფიქრე და სული ყოველთვის მზად იქნება, რომ მისი სიყვარულისთვის ნებისმიერი შეურაცხყოფა მოითმინოს.
სულიერ ღვაწლში მთავარი სიმდაბლის სწავლა, თავის დადანაშაულება და მოყვასის გამართლებაა. ვინც ამ ფილოსოფიას დაეუფლება, ის, რა თქმა უნდა, ვნებათაგან გათავისუფლების უტკბეს ნაყოფს მიიღებს. სხვა შემთხვევაში კი ადამიანს, თავისდა სამწუხაროდ, მუდამ ვნებების ტვირთვა მოუწევს.
შვილო, ყველაფერში საკუთარი თავი დაიდანაშაულე, თავს ნუ იმართლებ. როცა გესმის, რომ შენზე ლაპარაკობენ, თქვი: „მართალს ამბობენ ჩემი ძმები, ასეთი ვარ. ჩემი ცოდვების გამო უარესის ღირსიც ვარ“.
ყოველთვის ყველაზე უარესად ჩათვალე თავი და ძალაუფლების მპყრობელივით ბრძანების გაცემას მოერიდე. მოკლედ რომ ვთქვათ, ყველაფერში სიმდაბლე გქონდეს.
15. თავი უკიდურეს ცოდვილად და ბიწიერად მიიჩნიე, რომ იესო ქრისტემ თანაგრძნობით მოგხედოს, შეგიწყალოს და აურაცხელი ცოდვა შეგინდოს.
ყველა ძმას დაემორჩილე. ყველაზე უკანასკნელად, უვარგისად მიიჩნიე თავი, თუ გსურს ვნებებისა და უძლურებებისგან გათავისუფლება. არასოდეს იმართლო თავი არც სიტყვით, არც გულისსიტყვით, არამედ ყოველთვის განაჩენი გამოუტანე საკუთარ თავს, როგორც დამნაშავეს და პასუხისმგებელს.
გწამდეს შენი მოძღვრის, მის სიტყვას დაემორჩილე, სიყვარული გქონდეს და გულწრფელად აღიარე ყოველი გულისსიტყვა, რადგან თავმდაბალ სულს სუფთა აღსარება ახასიათებს.
16. შვილებო, თავი აიძულეთ სულიერ ღვაწლში. ნუ დაივიწყებთ ეშმაკის დიდ გამოცდილებას და ჩვენს უძლურებას. როგორც შემოდგომის ფოთლები ცვივა სიოს დაბერვისთანავე, ისე ვეცემით ჩვენც უმნიშვნელო განსაცდელისა და გაჭირვების დროს, როცა ღვთის მადლი ჩვენთან ერთად არ იბრძვის, ჩვენი მოკავშირე არ არის. და როდის არის ღვთის მადლი ჩვენი მოკავშირე? მხოლოდ მაშინ, როცა ჩვენს ყოველ ფიქრსა და საქმეს სიმდაბლე მართავს.
მუდმივად დაიდანაშაულეთ საკუთარი თავი, რადგან ეს თვისება მდაბალი გულის ნაშობი და ნაყოფია. ასეთ გულში ღვთაებრივი ისე გაცხადდება, როგორც მან უწყის: „ნეტარ იყვნენ წმიდანი გულითა, რამეთუ მათ ღმერთი იხილონ“ (მათ. 5, 8). თქვენი ყოველი დაცემა კარგად გამოიკვლიეთ და მიხვდებით, რომ მეტად თუ ნაკლებად ამის ძირითადი მიზეზი ამპარტავნების თესლია.
17. თქვენი ყურადღება ეგოიზმზე გაამახვილეთ. ის არის ყველაფრის მიზეზი. დამდაბლდით. მოაშთვეთ ეგოიზმი, რომელიც შხამიანი გველივით მოდის თქვენი სულის დასაგესლად. ნურაფერს დაიტოვებთ შიგნით. მხოლოდ ასე განაქარვებთ ყოველგვარ სატანურ მოქმედებას.
წმინდა ტრიოდიონი იწყება მეზვერისა და ფარისევლის მშვენიერი მაგალითით, რომელიც ნათელყოფს, რომ ადამიანი მხოლოდ თავმდაბალი აზროვნებით გამართლდება და ღმერთი ცოდვებს მიუტევებს. ეს იგავი ააშკარავებს დიდ ბოროტებას ამპარტავნებასაც, რომელიც ძლიერ აბრკოლებს ცოდვების მიტევებას, თუნდაც ადამიანი სხვა სათნოებებით იყოს შემკული და მოწყალებას გასცემდეს.
ამპარტავნებამ გრგვინვით დასცა ზეციერ ანგელოზთა ძალების მთავარი – ლუციფერი – ბნელ ეშმაკად აქცია და საუკუნოდ წარწყმიდა. მაშინ, როცა იესოს სიმდაბლემ – „ისწავეთ ჩემგან, რამეთუ მშვიდ ვარ და მდაბალ გულითა, და ჰპოვოთ განსუენებაი სულთა თქუენთაი“ (მათ. 11, 29), შეცდენილი და ამპარტავნებით მოტყუებული ადამიანი ეშმაკის ტყვეობისგან იხსნა.
ეს და სხვა მრავალი სახარებისეული ჭეშმარიტება გვასწავლის, რომ სიმდაბლისა და ნამდვილი სინანულის გარეშე ადამიანი ვერ ცხონდება, თუნდაც სხვა ბევრი სათნოება ჰქონდეს.
18. ნუ ხარ ჯიუტი, იყავი თავმდაბალი. ნუ გგონია, რომ რაღაცას წარმოადგენ, რადგან ეს ამპარტავნებაა, ღმერთს კი სძაგს ამპარტავნები.
შვილო, მუდამ იფიქრე, რომ ამქვეყნად უცოდვილესი ხარ და თუ ღვთის მადლი მიგატოვებს, სამყაროში არსებულ ყველანაირ ბოროტებას ჩაიდენ! ყოველთვის დაიდანაშაულე თავი.
როცა საზიარებლად მიდიხარ, განიკითხე თავი, როგორც ცოდვილმა, რომელიც მეუფე ქრისტეს მიღების ღირსი არ არის. ზიარებისას უნდა ტიროდე, რომ იესომ შეგიბრალოს შენი ცოდვების გამო.
„ისწავეთ ჩემგან, რამეთუ მშვიდ ვარ და მდაბალ გულითა, და ჰპოვოთ განსუენებაი სულთა თქუენთაი“ (მათ. 11, 29). ხედავ, შვილო? სიმშვიდე თავმდაბლობის ნაყოფია და ორივე ნეტარ და ღვთიურ განსვენებას მოგვმადლებს.
გათელილ გზაზე სარეველა არ ამოდის; არც თავმდაბალ სულში აღმოცენდება ვნება და ბოროტება. სანამ სიმდაბლე არ გვყოფნის, ღმერთი არ შეწყვეტს განსაცდელებით ჩვენს დამდაბლებას, ვიდრე ამ მნიშვნელოვან და მაცხონებელ გაკვეთილს ვისწავლიდეთ.
19. წინ გასწით, ჩემო შვილებო! იესო ქრისტეს სიმდაბლის არდაგი მოირტყით წელზე და ყველაფერში დაემორჩილეთ, რომ თქვენს გულებში ყოველთა ღმერთი მიიღოთ. ქრისტე იმ სულში ვერ განისვენებს, რომელიც სიმდაბლის სურნელებას არ აფრქვევს და ამპარტავნების სიმყრალის გამო განეშორება მას.
მთელი გულით გთხოვთ, მოიძულეთ შეპასუხება, ურჩობა, კამათი, საკუთარი ნება, კადნიერება და ყველა სხვა ვნებიანი მდგომარეობა, რადგან ეს ყველაფერი სულისგან ღვთის სიყვარულს განაშორებს და მის ნაცვლად სიმწარე მოაქვს.
იყავით გულწრფელნი თქვენს ყველა მოქმედებასა და სიტყვაში. ნუ იცრუებთ, სიმართლე ილაპარაკეთ. თქვენი თანამოღვაწე ძმების სულიერ უძლურებებს ნუ გამოიძიებთ, რადგან ეს საკმაოდ დაგაზიანებთ. ღვთის გულისთვის თანაგრძნობით დახუჭეთ თვალი მათზე, რომ ღმერთმა თქვენს უძლურებას თანაგრძნობით მოხედოს.
ნურასოდეს გექნებათ დიდი წარმოდგენა საკუთარ თავზე, თქვენმა მფარველმა ღვთის მადლმა რომ არ მიგატოვოთ და დიდ განსაცდელში არ აღმოჩნდეთ.
ყველა სათნოებაზე მეტად, მთელი გულით შეიყვარეთ სიმდაბლე, რადგან მას ხორციელი შრომის გარეშეც ძალუძს ღვთის ძეობის მადლი მოგვანიჭოს; და პირიქით, ხორციელი შრომა ამაო და უსარგებლო იქნება, თუ არ გავაცნობიერებთ საკუთარ არარაობას.
20. ქედმაღლობაზე დიდი ბოროტება არ არსებობს. ის ყველა განსაცდელისა და შფოთის მშობელია და ვაი მას, ვისაც ბადეში გააბამს, რადგან ძლიერ დაამახინჯებს.
მხოლოდ კარგ მორჩილს შეუძლია თავისი სული ანგელოზებრივი გახადოს სულიერი სიმშვენიერით. დრო უნაყოფოდ ნუ გაგყავთ, რადგან ის მცირდება, ილევა და მოულოდნელად გავიგონებთ: „ანდერძი დაუტოვე შენს სახლს, რადგან მოკვდები, ვერ გადარჩები“ (ეს. 38, 1).
მთელი ძალით ურტყით ქედმაღლობას. სიმდაბლე ისწავლეთ. შემუსვრილებით, გლოვით, სიმდაბლის სურნელებით აკეთეთ საქმეები. მხოლოდ სიმდაბლით შესრულებული საქმე დაჯილდოვდება; ქედმაღლობითა და საკუთარი ნებით მოწამლულ საქმეს კი ოთხი მხრიდან მობერილი ქარი ისე გაფანტავს, როგორც ნაგავს და ხელცარიელნი დავრჩებით.
გონს მოვეგოთ და გავმხიარულდეთ იესო ქრისტეს წმინდა სიყვარულით, რადგან ვნებიანი სულები ზეციურ იერუსალიმში ვერ მოხვდებიან. იქ მხოლოდ უბიწო სულები შევლენ სიხარულითა და ზეიმით.
21. დიახ, ჩემო სანატრელო შვილებო, თქვენ ნამდვილად არ გყოფნით ეს უწმინდესი სათნოება – სიმდაბლე. ქედმაღლობას, ამ საშინელ ბოროტებას, ადამიანებისთვის ყოველგვარი უბედურება მოაქვს. ჭეშმარიტად – სიმდაბლე სიწმინდეა!
რატომ ვჩხუბობთ უმნიშვნელო რამეზე? იმიტომ, რომ არ გვაქვს სიმდაბლე. თავმდაბალი აირიდებს შფოთს. ჭეშმარიტი სიმდაბლის გარეშე კი შფოთი მკვიდრობს, მრავლდება და, შესაბამისად, გამოსწორების იმედიც ქრება.
ჩვენს მდაბალ იესოს ევედრეთ ლოცვაში, მოგმადლოთ სიმდაბლისა და სიმშვიდის სული, როგორც თავადვე ამბობს წმინდა სახარებაში: „ისწავეთ ჩემგან, რამეთუ მშვიდ ვარ და მდაბალ გულითა, და ჰპოვოთ განსუენებაი სულთა თქუენთაი“ (მათ. 11, 29).
მდაბალი ადამიანი მოყვასისგან წყენას არ იმახსოვრებს, არამედ ღვთის სიყვარულისთვის ყველაფერს გულით მიუტევებს მას და ივიწყებს.
22. დამდაბლდი და თავი დაიდანაშაულე. თუნდაც ბოლომდე მართალი იყო, ნუ გაიმართლებ თავს, რადგან თავის მართლება ჩვენი სნეული სულის განკურნებას დააბრკოლებს.
ჩემო გოგონა, სათნოეყავი დედა იღუმენიას და ღვთის საფარველის ქვეშ მოექცევი. ქრისტეს თავმდაბალი სასძლო გახდი. უმშვენიერეს სიძეს – იესო ქრისტეს – სძულს ეგოისტი. სიძე – მდაბალი და მშვიდი, ხოლო სასძლო – ამპარტავანი და მრისხანე სული? თუ გსურს, კეთილსურნელებას გამოსცემდე, თავმდაბალი, წრფელი, მორჩილი და მშვიდი სული შეიტკბე, ხოლო ეგოიზმი ისე მოიძულე, როგორც სიმყრალე და სიბრიყვე.
კარგად იქცევი, ყველაფერს საკუთარ თავს რომ აბრალებ. ეს მამათა გზაა. ასეა, შვილო, ღრმად დაიმარხე იგი და უდიდესი სარგებელი გექნება.
23. რა არის თავის იძულებაზე უფრო მშვენიერი! მას ნამდვილად დაფარული, მაგრამ სრულყოფილი სიხარული მოაქვს წმინდა, იმედისმომცემ მომავალთან ერთად.
ამიტომ, შვილო, იბრძოლე, რომ ეს წმინდა სათნოება, თავის განკითხვა მოიპოვო. მუდმივად დაიდანაშაულე თავი. იმეორე: „ჩემო იესო, ამაშიც მე ვარ დამნაშავე; არც ეშმაკია დამნაშავე, არც ადამიანი, ეს მხოლოდ ჩემი ბოროტების ბრალია, რადგან უყურადღებოდ დავდივარ ცხოვრების გზაზე. მოჰფინე ნათელი ჩემი ცხოვრების ბილიკს, სიმდაბლის ცვრით დამინამე გული, რომ შეგიგრძნო მშვიდი და მდაბალი იესო. ანგელოზთა სიხარულო, ჩემს ცრემლებს ნუ უგულებელყოფ, არამედ კეთილსურნელებად მიითვალე და რასაც გულით ვითხოვ, მომმადლე, რომ ტკივილი დამიამდეს და დიდების ჰიმნები ყმაწვილური თავდავიწყებით გიგალობო“.
ჩაუღრმავდი საკუთარ თავს და ყველაფერს მარტივი თვალით შეხედე, როგორც რაიმე ისეთს, რაც შენთვის საინტერესო არ არის.
იშრომე ძალისამებრ და სუფთა სინდისით. ილოცე საკუთარი თავისთვის და ყველა ძმისთვის. დაე, შენმა სიყვარულმა დაფაროს ყველაფერი, რომ მახეებს მონავარდე არწივივით გადაევლო თავზე.
24. შვილო, ყურადღება მიაქციე შენს ქცევას. იყავი უფრო მშვიდი, შემწყნარებელი, თავმდაბალი, დამთმობი. ყველა ეს თვისება თვითშემეცნების დამახასიათებელია.
თავი დაიდანაშაულე და თქვი: „თუ ფიქრობ, რომ დები უგულებელგყოფენ, ყურადღებას არ გაქცევენ და ა. შ. სწორად იქცევიან; იმას იღებ, რასაც იმსახურებ. ყურადღების ღირსი რომ ყოფილიყავი, ანგარიშს გაგიწევდნენ, მაგრამ რადგან უღირსი, ეგოისტი და უმადური ხარ, ამიტომ უშვებს ღმერთი, რომ დამდაბლდე. მაშ, როდის უნდა შეიგნო, რომ სწორედ ასეთი და ამაზე უარესი ხარ?“
ეს და სხვა სიტყვები ნაჯახივით ურტყი საკუთარ თავს, რომ თავი გაუპო საზარელ მხეცს, რომელსაც ეგოიზმი ჰქვია! ის არის ყველაფრის მიზეზი. ამიტომ მთელი ჩვენი ძალისხმევა მის წინააღმდეგ უნდა მივმართოთ და თუ, ღვთის შეწევნით, მას დავამდაბლებთ, მასთან ერთად მრჩობლი ადამიანის სამარცხვინო ვნებებიც დაძაბუნდება.
იფიქრე, რომ ღმერთმა ყველაფერი მოგვცა: სხეული, სული, გონება, გული, მიწა, ჰაერი, საკვები, სუნთქვა, ქრისტესმიერი თავისუფლება, რწმენა, ცათა სასუფეველი, ჯოჯოხეთისგან ხსნა, წმინდა საიდუმლოებები, სულის მფარველი ანგელოზი და უფრო მეტიც, თავისი უძლეველი ძალით აღგვჭურვა ბრძოლაში; და რაც მთავარია, თავისი თავი მოგვმადლა.
ასე რომ, ურყევი ჭეშმარიტებაა: „საჭურველად გარემოგადგეს შენ ჭეშმარიტებაი მისი“ (ფსალმ. 90, 4). ის არის საუკეთესო შემწე სატანის წინააღმდეგ ბრძოლაში.
როგორ ან რით მოვიწონო თავი, როცა ეს ყველაფერი ღმერთმა მომმადლა და საკუთარი არაფერი გამაჩნია? თუ რაიმე კეთილს გავიფიქრებ, სიკეთის წყარო ღმერთია და გონებაც, რომელმაც ეს გაიფიქრა, ღვთისაა.
ვთქვათ, რაიმე სულიერი მოვიმოქმედე, იმის მიუხედავად, გულმა მოიმოქმედა თუ სხეულმა, ორივე ღვთისაა. ჩემი მხოლოდ ნებაა და ამ ნებასაც ღმერთი შეეწევა. ამრიგად, ყველაფერი უკავშირდება ჭეშმარიტ მიზეზს – ღმერთს.
რა გვაბადია, შვილო, რაც ღვთისგან არ მიგვიღია? სწორედ აქედან შევდივართ თვითშემეცნებისა და სიმდაბლის სანახებში.
განა რა არის ეს სამყარო ღვთის უსასრულობასთან შედარებით? და განა რა ადგილი უკავია მასში ადამიანს, ამ არარაობას, ასე რომ იქადის და ამპარტავნებს თავისი არარაობით?
25. კეთილი ღვაწლით იღვაწე (2 ტიმ. 4, 7), შვილო. ნუ გეშინია, უიმედობის ყველა ალყა გაარღვიე. ღმერთმა სნეულები და ურგებნი გამოირჩია, რომ ამით არცხვინოს ის, ვინც ჯანსაღ და ვარგის ადამიანად თვლის თავს. ღვთის ძალა აშკარად უძლურ არსებებში ვლინდება და ღვთის ჩვენთან მიმართებაში გაკეთებული ეს არჩევანი გვიბიძგებს, რომ ჩვენდა უნებურად დავმდაბლდეთ და ღმერთს ჩვენი უსაზღვრო მადლიერება ისე შევწიროთ, როგორც სურნელოვანი საკმეველი!
შვილო, შენ ღმერთმა ძალიან შეგიყვარა; ამიტომ სიმდაბლით იყავი უფლის წიაღში, რომ ამაღლდე ღვთაებრივ განცხრომამდე.
თავმოწონების სულს უფრთხილდი; ნუ იფიქრებ, რომ რაიმე ისეთი გაგაჩნია, რაც სხვას არ აქვს, რადგან სულიწმიდა თითოეულში ისე ნაწილდება, როგორც თავად სურს: ერთთან ის სიყვარულში ვლინდება, მეორესთან – სიბრძნეში, სხვასთან – კეთილგონიერებაში, ზოგიერთთან კი – ღვთის დიდ შიშში. ეს ერთი და იგივე სულია. მაშასადამე, სულიწმიდა თითოეულში დაივანებს არა საქმეების, არამედ სიმდაბლის შესაბამისად.
კეთილი საქმეების გარეშე, მხოლოდ საკუთარი უძლურებისა და ღვთის დიდებულების შეცნობით არის შესაძლებელი გავხდეთ ღვთის შვილები. სიმდაბლის გარეშე შესრულებულ საქმეს მტკიცების ბეჭედი არ აქვს, ხოლო როგორც კი სიმდაბლესთან თანაზიარი ხდება, მაშინვე ძალაში შედის.
ღმერთი უხმარ ქმნილებებს ეძებს: „ქალაქის უბნები და ქუჩები მოიარეთ და ყველა, ვისაც იპოვით გლახაკს, დავრდომილს, უძლურს თუ ხეიბარს – აიძულეთ, ჩემს სახლში შემოვიდნენ, რომ გაივსოს იგი. ხოლო წვეულნი, რომელთაც თავი უდანაშაულო ჰგონიათ, სერობის გემოს ვერ იხილავენ“ (ლუკ. 14, 21-24).
რა სასიხარულოა, რომ ჩვენ, რომლებიც უძლურების გამო უხმართა შორის ვიმყოფებით, ღმერთმა თავის სახლში მიგვიწვია, რათა მის ვეზირებად და მეგობრებად გვაქციოს, ჩვენი გულის პალატში ზეციურ უხორცო ძალთა ღვთაებრივი ჰანგები რომ მოვისმინოთ!
ხედავ, შვილო, ბოროტი ეშმაკი როგორ ცრუობს, როცა გეუბნება, რომ ფიზიკური უძლურების გამო მონაზვნად არ გამოდგები! მთავარია, სული იყოს ჯანმრთელი – თავმდაბალი და თვითშემეცნების მქონე!
მადლი რომ მოგვცეს, ღმერთი ამის წილ ჯანმრთელობას არ გვთხოვს, რადგან ის არ არის ადამიანი თავისი მოთხოვნილებებით, არამედ ღმერთია მოთხოვნილებების გარეშე. სნეულებებსაც ღმერთი უშვებს ჩვენზე და თუ სული მათი საშუალებით განიკურნება, მიზანიც მიღწეულია. ღმერთს ჩვენი სხეულის სიჯანსაღე კი არ სჭირდება, არამედ სიყვარული და სიმდაბლე, ისიც ჩვენი სარგებლისთვის.
ხოლო თუ სიმდაბლის ნაცვლად ამპარტავნებას, ქედმაღლობას და მათგან მომდინარე შედეგს წავაწყდებით, მაშინ ჩვენი უბადრუკი მდგომარეობა გლოვითა და ცრემლით უნდა დავიტიროთ, რომ უფალმა შეგვიწყალოს.
გავექცეთ ქედმაღლობას. იგი საშინელ სიმყრალეს გამოსცემს. უბედურია ის, ვისთვისაც ქედმაღლობა სიმდიდრეა. ასეთი ადამიანი სიმშვიდეს ვერასოდეს იპოვის არა მარტო იმიტომ, რომ საკუთარ თავში დაბუდებული ვნებები აწუხებს, არამედ იმის გამოც, რომ შორს არის ჭეშმარიტი სიმდაბლისგან.
ადამიანს სულიერი განსვენება მხოლოდ თავმდაბლობისა და სიმშვიდისგან ეძლევა. უფალიც გვეუბნება: „ისწავეთ ჩემგან, რამეთუ მშვიდ ვარ და მდაბალ გულითა, და ჰპოვოთ განსუენებაი სულთა თქვენთაი" (მათ. 11, 29).
ამიტომ, მოდით, სანატრელო შვილებო, მთელი გულით შევიყვაროთ იესოს სიმდაბლე და სიმშვიდე; და როგორც უფალმა ბრძანა, ჭეშმარიტად ჩვენი სულების განსვენებას ვპოვებთ.
თავმდაბლობის შეძენა იოლი არ არის. ამას დიდი შრომა და დრო სჭირდება. ქედმაღლობის მოკვდინება საკუთარი თავის მსხვერპლად შეწირვას მოითხოვს. ჩვენი „მე“ ფეხქვეშ გავთელოთ, საკუთარი თავის სრული უარყოფა შევიყვაროთ, მორჩილებას ვეტრფოდეთ და ღვთის შეწევნით, სისხლისმღვრელ ბრძოლაში ქედმაღლობის მოკვდინებას შევძლებთ.
მაშ, წინ ვისწრაფოთ, ჩემო შვილებო, როგორც მძლეოსნებმა სახელოვანი ბრძოლის სარბიელზე. ვინც გაიმარჯვებს, ჩვენი უტკბესი ღმერთის უზენაესი საყდრის წინაშე წარდგება და საუკუნო დიდების უჭკნობი გვირგვინით შეიმკობა. გევედრებით, მტერთან შებმა ნუ შეგაშინებთ, რადგან ეგოიზმის ეშმაკის დასამარცხებლად უფალი თავის უხილავ ხელს შეგვაშველებს, განგვამტკიცებს და ღვთაებრივი სიმდაბლის ზეგარდამოქსოვილი კვართით შეგვმოსავს.
გწერთ და ვლოცულობ, რომ ჩემი მწირი სიტყვა თქვენი სულის კეთილ ნიადაგზე ისე დავარდეს, როგორც თესლი და საუკუნო ცხოვრების ნაყოფი ასწილად გამოიღოს! ამინ. იყავნ.
2. თუ სიმდაბლის მოსაპოვებლად ვიბრძოლებთ, ბრწყინვალე შესამოსლის მემკვიდრენი გავხდებით; თუკი სიყვარულიც გვექნება, სამოსელს მეტად გავამშვენებთ; მორჩილება ცნობისმოყვარეობის გარეშე მას ფერადოვნებას და ელვარებას შესძენს; განუწყვეტელი ლოცვით კი ის ძვირფასი მირონის კეთილსურნელებით გაიჟღინთება. როცა სრულვყოფთ სამოსელს, შევიმოსებით და ამ ზეციური მადლით მოსილნი კადნიერებით წარვდგებით ქრისტეს სამსჯავროზე. უფალი დიდებისა სულიერ კეთილსურნელებას შეიგრძნობს, მადლის ულევ საუნჯეს სიხარულით გაგვიხსნის და მაშინ მართლაც გავმდიდრდებით!
3. შენ, შვილო, მხოლოდ შენს თავს უყურე. სიმდაბლე არ გყოფნის. შენი ამპარტავნება და სიჯიუტეა იმ გულისსიტყვების მიზეზი, რომლებზეც მწერ. თუ დამდაბლდები, თუკი ყველა დაბრკოლებისას საკუთარ თავს დაარწმუნებ, რომ შენი ვნებები გტანჯავს, მოძღვარი და ძმები კი უდანაშაულონი არიან, უმალვე იგრძნობ გულისსიტყვების შემცირებას და შენი ჭრილობების განკურნება დაიწყება. სხვა საშუალებით (მოძღვრისა და ძმების შეცვლით) კურნებას ნუ ელი. ამაოდ გაირჯები. ბოროტება ფესვიანად უნდა აღმოიფხვრას. მისი ძირია ამპარტავნება, ეგოიზმი, სიჯიუტე, საკუთარი ნება, მრისხანება და სხვ. ამ ყველაფრის წამალი ერთია – ცოდვასა და განსაცდელში საკუთარი თავის დადანაშაულება. ყოველთვის თქვი: „მე ვარ დამნაშავე, ჩემშია მიზეზი; ჩემი ვნებებისგან მემართება ყველაფერი. ჩემი უბედურების მიზეზი მხოლოდ მე ვარ, სამგზის უბადრუკი, სხვა არავინ“.
დიახ, შვილო, ეს არის უზენაესი ჭეშმარიტება, უტყუარი სინამდვილე. იმ გზით იარე, რომელსაც გიჩვენებ და მაშინ შენი სული უთუოდ გაჯანსაღდება და განიკურნება.
4. ჩვენი ამპარტავნება ხან აშკარაა, ხანაც ჩვენგან დაფარული და გაუცნობიერებელი. ვინაიდან ღმერთს ჩვენი განწმენდა სურს ამ უწმინდურებისგან, ის ქარიშხალს გაამძვინვარებს, რომ ჩვენს სულში უდებებით დალექილი სიბინძურე გამორიყოს.
ნავსადგურების მთელ ნაგავსა და სიბინძურეს ზღვაში ყრიან და ღელვა რომ არა, იგი ინფექციის წყაროდ იქცეოდა, მაგრამ ზღვა დროდადრო ამოვარდნილი ქარიშხლის გამო სუფთა და ჯანსაღია.
სულიერი თვალსაზრისით, ჩვენს სულს, ჩვენი სულის ზღვასაც იგივე ემართება. სხვადასხვა ვნებისა და დაუდევრობის გამო მასში თანდათანობით სიბინძურე გროვდება, რასაც თავის უწმინდურობას ეშმაკიც ამატებს. ჩვენ ვერ ვხედავთ, ღმერთმა კი იცის, თუ რამდენი ჭუჭყი დაგვიგროვდა და ზღვას ჩვენს განსაწმენდად ძლიერად ააღელვებს, რომ სული სიბინძურისგან გასუფთავდეს. ზოგჯერ, როცა განსაცდელს მოთმინებით გადავიტანთ, ვხედავთ, რომ ჩვენი სული მსუბუქი, მშვიდი და მხიარულია.
ყურადღებით უნდა ვიყოთ, რომ სიბინძურე არ დაგროვდეს და შესაბამისად, ძლიერი ქარიშხლებიც არ გახდეს აუცილებელი.
ქარიშხალი წმინდანებსაც დაატყდებოდათ ხოლმე თავს, ოღონდ მას სხვა ბუნება, სხვა მიზანი ჰქონდა. ზოგჯერ განსაცდელით ისინი სიწმინდის უფრო მაღალ საფეხურზე ადიოდნენ, ზოგჯერ კიდევ უფრო მეტი დიდებით იმოსებოდნენ, ან ღმერთი მეტად განიდიდებოდა, ხან კი ეს ქარიშხალი მართლმადიდებლობის წინააღმდეგ იყო აღძრული და ა. შ.
შვილო, ყურადღებით იყავი, რომ დიდი სიმდაბლე გქონდეს და მოძღვრის რჩევას დაემორჩილო. ყველა გიყვარდეს და შენს გულისსიტყვას არასოდეს დაუჯერო, არამედ ერთგულად მისდიე შენი მოძღვრის შეგონებებს.
5. ნუ იქნებით თავდაჯერებულები. არასოდეს მიიღოთ გულისსიტყვა, რომ კარგები და სათნოებებით შემკულნი ხართ. დაიდანაშაულეთ, განიკითხეთ თავი, რომ მოაკვდინოთ თქვენი „მე“, რომელიც კედელივით ეღობება სიმართლის მზეს - ქრისტეს - და ხელს უშლის მის სხივებს, რომ გაგვინათოს გონება ღვთისა და საკუთარი თავის შესაცნობად.
შეიყვარეთ სიმდაბლე, ამის მაგალითი იესომ მოგვცა. როდის? როცა არდაგი მოირტყა, მოწაფეებს ფეხები დაჰბანა და უთხრა: „უწყითა, რაი-ესე გიყავ თქუენ?“ (იოან. 13, 12) ანუ, როგორც მე დავიმდაბლე თავი თქვენი ფეხის დაბანით, თქვენც ასევე გმართებთ დამდაბლება ერთმანეთის წინაშე.
6. სიმდაბლის მონაზვნური გზა ისწავლეთ: რამდენჯერაც გიბრძანებთ მოძღვარი, იმდენჯერ მიუგეთ: „როგორც მაკურთხებთ“ და ყოველ შენიშვნაზე უპასუხეთ: „შემინდეთ“. სიმდაბლე ღმერთთან მისასვლელი უმოკლესი გზაა. ქრისტე ამბობს: „ისწავეთ ჩემგან, რამეთუ მშვიდ ვარ და მდაბალ გულითა, და ჰპოვოთ განსუენებაი სულთა თქუენთაი“ (მათ. 11, 29). სულის განსვენება მისი ჯანმრთელობის უტყუარი ნიშანია.
დამდაბლდით, არაფრად ჩააგდოთ, შეურაცხყავით საკუთარი თავი, რომ თქვენს სულებში ღვთის მშვიდობამ დაისადგუროს. როცა მოძღვარი რაიმე შეცდომის გამო გამხელთ, თავს ნუ იმართლებთ, არამედ თქვით „შემინდეთ“.
7. შვილო, შევიყვაროთ თავმდაბალი აზროვნება. თუ უფალს ჩვენი სიშიშვლის გამო შევებრალებით, ცოტაოდენი ლოცვის უნარს მოგვცემს და ჩვენს სულს ღვთაებრივი სამოსით შემოსავს. მაშინ უნდა გავფრთხილდეთ, რომ არ დავსვაროთ იგი დაუდევრობით, ამპარტავნებით, განკითხვით, უდებებით, ურჩობით და ა. შ. ვეცადოთ, უფრო მეტად განვასპეტაკოთ ის კეთილი საქმეებით, განსაკუთრებით კი, თავმდაბალი აზროვნებით და თავის დადანაშაულებით. ეს უფრო სათნოა ღვთისთვის, ვიდრე ცუდადმზვაობრობით შესრულებული დიდი საქმეები.
სრული მორჩილება აღასრულე. მორჩილება სიმდაბლის ნაშობია, ხოლო შეპასუხება, კამათი, ურჩობა ამპარტავნებისგან იშვება. მონაზონს უნდა სძულდეს ეს, როგორც საკუთარი სულის შეგინების მიზეზი.
8. ლოცვაში უპირველესად ითხოვე, რომ ღმერთმა სიმდაბლე მოგმადლოს. ამ თხოვნაში სიჯიუტე გამოიჩინე, რადგან ჭეშმარიტი სიმდაბლის გარეშე ვერაფერს მიაღწევ ისეთს, რაც სასყიდლის ღირსი იქნება.
შვილო, როგორც პავლე მოციქული ამბობს: „რაი გაქუს, რომელი არა მიგიღებიეს? ხოლო უკუეთუ მიგიღებიეს, რასა იქადი, ვითარცა არა მიღებულსა?“ (1 კორ. 4, 7) „არაწმიდა არს წინაშე უფლისა ყოველივე მაღალი გულითა“ (იგავ. 16, 5), ამიტომ, შვილო, ამ საშინელი ვნების წინააღმდეგ თავის დამდაბლებით იბრძოლე. გაიხსენე, როდესაც უფალი დიდებისა ადამიანად იშვა, როგორი თავმდაბლობა გვიჩვენა და ლანძღვა, ცილისწამება და ჯვარი სიმდაბლით დაითმინა. ასევე ყველა წმინდანმა სამაგალითო სიმდაბლე აჩვენა, ამ გზით განიწმინდნენ და დაგვიმოწმეს, რომ სხვა მაცხონებელი გზა არ არსებობს.
რაც დაგამდაბლებს, იმისკენ ისწრაფე, თუნდაც გტკიოდეს და სული ამოგდიოდეს. შენი ტკივილის დასასრული ღვთის ლოცვა-კურთხევა და უმაღლეს სათნოებაში – სიმდაბლეში – წინსვლა იქნება.
გისურვებ, უფალმა იესომ მოგმადლოს ეს და წარუშლელად აღბეჭდოს შენს სულში.
9. შვილო, ყველაფრის არსი ერთია: ეცემი ამპარტავნების სულისგან, მისი დების – ცუდადმზვაობრობისა და თავმოწონებისგან და მათი თანაშემწეების – ბილწი და გმობის გულისსიტყვებისგან.
იცოდე, შვილო, ძნელია ამპარტავნების სულთან გამკლავება, ცუდადმზვაობრობის სული კი ბევრთავიანი და ეკლიანია; როგორც არ უნდა შემოაბრუნო გულისსიტყვა ან ცხოვრების წესი, ყველგან ეკალივით წინ დაგხვდება. თუ ასეა, რა უნდა ვქნათ? დასამდაბლებლად ყველა საშუალება უნდა გამოვიყენოთ, გონებრივი თუ ნივთიერი. უპირველეს ყოვლისა, ჩვენი გულისსიტყვა ვაიძულოთ, სიმდაბლით იფიქროს და ვნების შესუსტება თუ მისგან გათავისუფლება ღვთის განგებულებას მივანდოთ. ჩვენ, ჩვენი მხრივ, მებრძოლი პოზიცია შევინარჩუნოთ, ხოლო ღმერთი ჩვენი ბრძოლის შესაბამისად შეგვეწევა.
ცუდადმზვაობრობის საშინელ ვნებაზე ღირსი იოანე კიბისაღმწერელი ამბობს: „უკეთური იგი [ცუდადმზვაობრობა] ვიდრე საფლავამდე“, ესე იგი, ცუდადმზვაობრობა სიკვდილამდე შეგვებრძოლება, თუმცა შეწინააღმდეგებისა და ხანგრძლივი გამოცდილების გამო, რომლითაც მის სიცრუეს ვცნობთ, ბოლოს შესუსტდება.
იტირე უფლის წინაშე, სიმდაბლის სული რომ მოგმადლოს, რადგან მხოლოდ მისი მეშვეობით შეიძლება შენი ზეაღსვლა ღვთის სიყვარულისკენ. სულიერი წინსვლა სხვა არაფერია, თუ არა სიმდაბლის მოპოვება. იესო ღმერთი იყო და ასე დაიმდაბლა თავი, ჩვენ კი, ბუნებით მდაბალნი, როგორღა ვმაღლდებით და ცუდადმზვაობრობის ფრთებს ფარშევანგის კუდივით ვშლით? მაგრამ როცა უფალი რაიმე განსაცდელს მოგვივლენს და საკუთარ სიმახინჯეს, ჩვენი სულის გახრწნილ მდგომარეობას დავინახავთ, მივხვდებით, როგორი ბუნება გვაქვს ჩვენ, ადამის მოდგმას; მედიდურობა კი მხოლოდ ყვრიმლისცემით და დაცემით მდაბლდება.
ცრემლებს და გლოვას სიმდაბლე მოაქვს, ამიტომ მოითმინე, სთხოვე სიკეთისმომნიჭებელს: „ნუ უგულებელმყოფ მე, უძღებს, ქალწულისგან შობილო, ნუ უგულებელყოფ ჩემს ცრემლებს, ანგელოზთა სიხარულო, არამედ მიმიღე მონანული და მაცხონე ອົງ".
ვლოცულობ, გულით მდაბალმა იესომ თავისი გული მოგმადლოს, რომ ასე იგემო მისი სიმდაბლე.
10. სიმდაბლე საოცარი სათნოებაა, მისი მქონე კეთილსურნელებას აფრქვევს. მდაბალს მორჩილებაც აქვს, სიყვარულიც, მოთმინებაც და ყველა სხვა სათნოება. როცა ვმრისხანებთ, ან გულისწყრომა დაგვეუფლება, როცა განვიკითხავთ ან ვურჩობთ, ცხადია, რომ შესაბამისი ამპარტავნება და ეგოიზმი გვაქვს. თუ სიმდაბლის გზაზე წარმატებით ვივლით, მაშინ ეგოიზმის ბოროტი ნაშიერები უკან დაიხევენ.
მოდით, შვილებო, თავი დავიმდაბლოთ ჩვენთვის დამდაბლებული უფლისთვის. რა დიდი სიმდაბლე გვიჩვენა უფალმა, როცა ჯვარს ეცვა! ჩვენ კი, ბუნებით მდაბლებს, არ გვსურს თავი მოვუდრიკოთ ძმას და მხოლოდ საკუთარი ნების აღსრულება გვინდა?
თუკი გვსურს, რომ იესომ ჩვენს გულებში დაიმკვიდროს, გვიყვარდეს და დავმდაბლდეთ ისე, როგორც ქრისტე; მას ჩვენი ქედმაღლობით ნუღარ დავამწუხრებთ. ნუღარ გავაკრავთ ჯვარზე ძმური სიყვარულისგან დაცლილი ნათქვამითა და ქცევით; ნუღარ გავამწარებთ უტკბესი იესოს წმინდა გულს!
11. ანგელოზები ზეცაში დიდებისმეტყველებდნენ და გალობდნენ, ადამიანები თავიანთ სასახლეებში ილხენდნენ, შემოქმედი ღმერთი კი, როგორც უკანასკნელი ღატაკი, ერთ გამოქვაბულში, პირუტყვის ბაგაში იწვა!
როგორი სიმდაბლე გვიჩვენა იესომ! თქვენც ასეთი სიმდაბლე შეიძინეთ, შვილებო! თავმდაბლობა ყველაზე მშვენიერი სათნოებაა, ოქროქსოვილი სამოსელია. ნეტარია, ვინც მას შეიმოსავს, რადგან ამით ის ენით გამოუთქმელ სულიერ მშვენიერებას შეიძენს. და პირიქით, ყველაზე ბინძური ვნება ამპარტავნება და ეგოიზმია.
12. მხურვალედ ვევედრები ღვთისმშობელს, ყველაფერში სიმდაბლე მომმადლოს, რადგან ეს უმთავრესი სათნოებაა და მის გარეშე არც ერთი საქმე არ აღიბეჭდება სულიწმიდის მადლით!
ალექსანდრიის მთავარეპისკოპოსი თეოფილე ნიტრიის მთის მამებს ეწვია და მათ შორის უპირატესს ჰკითხა: „მაინც რა იპოვე აღმატებული, მამაო, მოღვაწეობის ამ გზაზე?“ – ღირსმა მამამ უპასუხა: „ყველაფერში თავის დადანაშაულება“. – „მართლაც, – უპასუხა თეოფილემ, – არ არსებობს ღმერთთან მიმავალი უფრო მოკლე გზა“.
განა ამპარტავნებისა და ჯანყის გამო არ განიდევნენ ღვთისგან ლუციფერი და ადამი? ხოლო ღვთისმშობლის სიმდაბლემ: „აჰა მხევალი უფლისა; მეყავნ მე სიტყვისაებრ შენისა!“ (ლუკ. 1, 38) და ქალწულისგან შეურევნელად შობილმა ღვთის ძემ, რომელმაც აღასრულა და გვასწავლა უკიდურესი მორჩილება, არ აცხონა ადამი? უფალმა თქვა: „ისწავეთ ჩემგან, რამეთუ მშვიდ ვარ და მდაბალ გულითა, და ჰპოვოთ განსუენებაი სულთა თქუენთაი" (მათ. 11, 29).
რამდენჯერაც ადამიანი სიმდაბლით დაიდანაშაულებს თავს, იმდენჯერ იგრძნობს საკუთარ სულში ტკბილ შვებას, მშვიდობას, ნუგეშს, სიმსუბუქეს და იმედს! შფოთი, მღელვარება, მრისხანება, ტრაბახი და მედიდურობა კი სულის ამპარტავნებაზე მეტყველებს.
ოჰ, რა იოლია სიმდაბლის გზა! ასკეტური შრომის გარეშეც, სნეულებისას თავის დამდაბლებით, თავის განკითხვით და ღვთისადმი მადლიერებით ადამიანს შეუძლია მაღალ სულიერ საზომს მიაღწიოს და ძეობის სიხარული შეიგრძნოს! და პირიქით, როცა ადამიანი ასკეტურად იღვწის და ვერ აცნობიერებს საკუთარ სნეულებას, უძლურებასა და უბადრუკებას, მაშინ მისი ღვაწლი ჯილდოს გარეშე ბრძოლა, უსასყიდლოდ დაღვრილი ოფლი და უიმედო გზაა.
რა უბედურებაა, კაცი იღვწოდეს და სასყიდელს არ იღებდეს?! ხნავდეს და არ იმკიდეს?! მაინც რატომ? – იმიტომ, რომ სჯულიერად არ იღვაწა. „და უკუეთუ ვინმე იღუწიდესცა, არა გვირგვინოსან იქმნების, არა თუ სჯულიერად იღუაწოს" (2 ტიმ. 2, 5), ისე როგორც შეჯიბრებისას, თუ მძლეოსანმა კანონიერად არ იასპარეზა, გვირგვინს ვერ მოიპოვებს.
13. ღმერთი, ბრძოლა რომ ასწავლოს, განსაცდელებს უშვებს მათზე, ვისაც ის უყვარს. როცა ღვთის მადლი განგვეშორება, მაშინ განსაცდელთა ღრუბელი წამოიშლება და ადამიანი იქამდე მიდის, რომ ამბობს: „ღმერთმა მიმატოვა!“ ათასობით გულისსიტყვა, სულის ხუთვა, ყველგან წყვდიადი და დაცემაა!
ყოველივე ამას წმინდა სიბრძნე, ღმერთი განაგებს და ვსწავლობთ, რომ მხოლოდ მას ძალუძს ჩვენი ხსნა, ღვთის გარეშე კი ყველა ჩვენი საქმე თივა და ნაგევია; როგორც კი განსაცდელის სუსტი ნიავი დაუბერავს, ყველაფერი მაშინვე იფანტება და ცხადი ხდება, რომ დაჟანგული საგნები ვართ და არც ძალა და უნარი გაგვაჩნია, რომ ღვთის მადლის შეწევნის გარეშე რაიმე განსაცდელს აღვუდგეთ წინ.
ამგვარად, ღვთის განგებულების მადლით საკუთარი თავის შემეცნების გაკვეთილს ვიღებთ – ჭეშმარიტ სიმდაბლეს – გააზრებულს, მყარს, საფუძვლიანს, რომლის გარეშეც შეუძლებელია სულიერი სახლის აშენება. უფალი ჯერ უიმედობამდე მიგვიშვებს, რომ იძულებულნი გავხდეთ მას მოვუხმოთ საბრალო გოდებით, რადგან ამ ძახილით განიწმინდება ჩვენი ბაგე და გული.
ყველაფერ ამას განსაცდელები იწვევს. მართალია, უნდა ვილოცოთ, რომ ღმერთმა განსაცდელისგან დაგვიფაროს, მაგრამ როცა ის თავს დაგვატყდება, საჭიროა მოთმინებითა და სიბრძნით ავიტანოთ, სარგებელი რომ ვნახოთ. მაშ, ყველაფერი მოითმინე და ასე გადარჩები.
14. შვილო, მუდამ წესად გქონდეს თავის დადანაშაულება. ყოველი განსაცდელის დროს შენდობა მეტანიით პირველმა შენ ითხოვე. ასეთი პირველობით გვირგვინს მიიღებ და ძმის სინანულის მიზეზიც გახდები.
დამდაბლებულ უფალზე იფიქრე და სული ყოველთვის მზად იქნება, რომ მისი სიყვარულისთვის ნებისმიერი შეურაცხყოფა მოითმინოს.
სულიერ ღვაწლში მთავარი სიმდაბლის სწავლა, თავის დადანაშაულება და მოყვასის გამართლებაა. ვინც ამ ფილოსოფიას დაეუფლება, ის, რა თქმა უნდა, ვნებათაგან გათავისუფლების უტკბეს ნაყოფს მიიღებს. სხვა შემთხვევაში კი ადამიანს, თავისდა სამწუხაროდ, მუდამ ვნებების ტვირთვა მოუწევს.
შვილო, ყველაფერში საკუთარი თავი დაიდანაშაულე, თავს ნუ იმართლებ. როცა გესმის, რომ შენზე ლაპარაკობენ, თქვი: „მართალს ამბობენ ჩემი ძმები, ასეთი ვარ. ჩემი ცოდვების გამო უარესის ღირსიც ვარ“.
ყოველთვის ყველაზე უარესად ჩათვალე თავი და ძალაუფლების მპყრობელივით ბრძანების გაცემას მოერიდე. მოკლედ რომ ვთქვათ, ყველაფერში სიმდაბლე გქონდეს.
15. თავი უკიდურეს ცოდვილად და ბიწიერად მიიჩნიე, რომ იესო ქრისტემ თანაგრძნობით მოგხედოს, შეგიწყალოს და აურაცხელი ცოდვა შეგინდოს.
ყველა ძმას დაემორჩილე. ყველაზე უკანასკნელად, უვარგისად მიიჩნიე თავი, თუ გსურს ვნებებისა და უძლურებებისგან გათავისუფლება. არასოდეს იმართლო თავი არც სიტყვით, არც გულისსიტყვით, არამედ ყოველთვის განაჩენი გამოუტანე საკუთარ თავს, როგორც დამნაშავეს და პასუხისმგებელს.
გწამდეს შენი მოძღვრის, მის სიტყვას დაემორჩილე, სიყვარული გქონდეს და გულწრფელად აღიარე ყოველი გულისსიტყვა, რადგან თავმდაბალ სულს სუფთა აღსარება ახასიათებს.
16. შვილებო, თავი აიძულეთ სულიერ ღვაწლში. ნუ დაივიწყებთ ეშმაკის დიდ გამოცდილებას და ჩვენს უძლურებას. როგორც შემოდგომის ფოთლები ცვივა სიოს დაბერვისთანავე, ისე ვეცემით ჩვენც უმნიშვნელო განსაცდელისა და გაჭირვების დროს, როცა ღვთის მადლი ჩვენთან ერთად არ იბრძვის, ჩვენი მოკავშირე არ არის. და როდის არის ღვთის მადლი ჩვენი მოკავშირე? მხოლოდ მაშინ, როცა ჩვენს ყოველ ფიქრსა და საქმეს სიმდაბლე მართავს.
მუდმივად დაიდანაშაულეთ საკუთარი თავი, რადგან ეს თვისება მდაბალი გულის ნაშობი და ნაყოფია. ასეთ გულში ღვთაებრივი ისე გაცხადდება, როგორც მან უწყის: „ნეტარ იყვნენ წმიდანი გულითა, რამეთუ მათ ღმერთი იხილონ“ (მათ. 5, 8). თქვენი ყოველი დაცემა კარგად გამოიკვლიეთ და მიხვდებით, რომ მეტად თუ ნაკლებად ამის ძირითადი მიზეზი ამპარტავნების თესლია.
17. თქვენი ყურადღება ეგოიზმზე გაამახვილეთ. ის არის ყველაფრის მიზეზი. დამდაბლდით. მოაშთვეთ ეგოიზმი, რომელიც შხამიანი გველივით მოდის თქვენი სულის დასაგესლად. ნურაფერს დაიტოვებთ შიგნით. მხოლოდ ასე განაქარვებთ ყოველგვარ სატანურ მოქმედებას.
წმინდა ტრიოდიონი იწყება მეზვერისა და ფარისევლის მშვენიერი მაგალითით, რომელიც ნათელყოფს, რომ ადამიანი მხოლოდ თავმდაბალი აზროვნებით გამართლდება და ღმერთი ცოდვებს მიუტევებს. ეს იგავი ააშკარავებს დიდ ბოროტებას ამპარტავნებასაც, რომელიც ძლიერ აბრკოლებს ცოდვების მიტევებას, თუნდაც ადამიანი სხვა სათნოებებით იყოს შემკული და მოწყალებას გასცემდეს.
ამპარტავნებამ გრგვინვით დასცა ზეციერ ანგელოზთა ძალების მთავარი – ლუციფერი – ბნელ ეშმაკად აქცია და საუკუნოდ წარწყმიდა. მაშინ, როცა იესოს სიმდაბლემ – „ისწავეთ ჩემგან, რამეთუ მშვიდ ვარ და მდაბალ გულითა, და ჰპოვოთ განსუენებაი სულთა თქუენთაი“ (მათ. 11, 29), შეცდენილი და ამპარტავნებით მოტყუებული ადამიანი ეშმაკის ტყვეობისგან იხსნა.
ეს და სხვა მრავალი სახარებისეული ჭეშმარიტება გვასწავლის, რომ სიმდაბლისა და ნამდვილი სინანულის გარეშე ადამიანი ვერ ცხონდება, თუნდაც სხვა ბევრი სათნოება ჰქონდეს.
18. ნუ ხარ ჯიუტი, იყავი თავმდაბალი. ნუ გგონია, რომ რაღაცას წარმოადგენ, რადგან ეს ამპარტავნებაა, ღმერთს კი სძაგს ამპარტავნები.
შვილო, მუდამ იფიქრე, რომ ამქვეყნად უცოდვილესი ხარ და თუ ღვთის მადლი მიგატოვებს, სამყაროში არსებულ ყველანაირ ბოროტებას ჩაიდენ! ყოველთვის დაიდანაშაულე თავი.
როცა საზიარებლად მიდიხარ, განიკითხე თავი, როგორც ცოდვილმა, რომელიც მეუფე ქრისტეს მიღების ღირსი არ არის. ზიარებისას უნდა ტიროდე, რომ იესომ შეგიბრალოს შენი ცოდვების გამო.
„ისწავეთ ჩემგან, რამეთუ მშვიდ ვარ და მდაბალ გულითა, და ჰპოვოთ განსუენებაი სულთა თქუენთაი“ (მათ. 11, 29). ხედავ, შვილო? სიმშვიდე თავმდაბლობის ნაყოფია და ორივე ნეტარ და ღვთიურ განსვენებას მოგვმადლებს.
გათელილ გზაზე სარეველა არ ამოდის; არც თავმდაბალ სულში აღმოცენდება ვნება და ბოროტება. სანამ სიმდაბლე არ გვყოფნის, ღმერთი არ შეწყვეტს განსაცდელებით ჩვენს დამდაბლებას, ვიდრე ამ მნიშვნელოვან და მაცხონებელ გაკვეთილს ვისწავლიდეთ.
19. წინ გასწით, ჩემო შვილებო! იესო ქრისტეს სიმდაბლის არდაგი მოირტყით წელზე და ყველაფერში დაემორჩილეთ, რომ თქვენს გულებში ყოველთა ღმერთი მიიღოთ. ქრისტე იმ სულში ვერ განისვენებს, რომელიც სიმდაბლის სურნელებას არ აფრქვევს და ამპარტავნების სიმყრალის გამო განეშორება მას.
მთელი გულით გთხოვთ, მოიძულეთ შეპასუხება, ურჩობა, კამათი, საკუთარი ნება, კადნიერება და ყველა სხვა ვნებიანი მდგომარეობა, რადგან ეს ყველაფერი სულისგან ღვთის სიყვარულს განაშორებს და მის ნაცვლად სიმწარე მოაქვს.
იყავით გულწრფელნი თქვენს ყველა მოქმედებასა და სიტყვაში. ნუ იცრუებთ, სიმართლე ილაპარაკეთ. თქვენი თანამოღვაწე ძმების სულიერ უძლურებებს ნუ გამოიძიებთ, რადგან ეს საკმაოდ დაგაზიანებთ. ღვთის გულისთვის თანაგრძნობით დახუჭეთ თვალი მათზე, რომ ღმერთმა თქვენს უძლურებას თანაგრძნობით მოხედოს.
ნურასოდეს გექნებათ დიდი წარმოდგენა საკუთარ თავზე, თქვენმა მფარველმა ღვთის მადლმა რომ არ მიგატოვოთ და დიდ განსაცდელში არ აღმოჩნდეთ.
ყველა სათნოებაზე მეტად, მთელი გულით შეიყვარეთ სიმდაბლე, რადგან მას ხორციელი შრომის გარეშეც ძალუძს ღვთის ძეობის მადლი მოგვანიჭოს; და პირიქით, ხორციელი შრომა ამაო და უსარგებლო იქნება, თუ არ გავაცნობიერებთ საკუთარ არარაობას.
20. ქედმაღლობაზე დიდი ბოროტება არ არსებობს. ის ყველა განსაცდელისა და შფოთის მშობელია და ვაი მას, ვისაც ბადეში გააბამს, რადგან ძლიერ დაამახინჯებს.
მხოლოდ კარგ მორჩილს შეუძლია თავისი სული ანგელოზებრივი გახადოს სულიერი სიმშვენიერით. დრო უნაყოფოდ ნუ გაგყავთ, რადგან ის მცირდება, ილევა და მოულოდნელად გავიგონებთ: „ანდერძი დაუტოვე შენს სახლს, რადგან მოკვდები, ვერ გადარჩები“ (ეს. 38, 1).
მთელი ძალით ურტყით ქედმაღლობას. სიმდაბლე ისწავლეთ. შემუსვრილებით, გლოვით, სიმდაბლის სურნელებით აკეთეთ საქმეები. მხოლოდ სიმდაბლით შესრულებული საქმე დაჯილდოვდება; ქედმაღლობითა და საკუთარი ნებით მოწამლულ საქმეს კი ოთხი მხრიდან მობერილი ქარი ისე გაფანტავს, როგორც ნაგავს და ხელცარიელნი დავრჩებით.
გონს მოვეგოთ და გავმხიარულდეთ იესო ქრისტეს წმინდა სიყვარულით, რადგან ვნებიანი სულები ზეციურ იერუსალიმში ვერ მოხვდებიან. იქ მხოლოდ უბიწო სულები შევლენ სიხარულითა და ზეიმით.
21. დიახ, ჩემო სანატრელო შვილებო, თქვენ ნამდვილად არ გყოფნით ეს უწმინდესი სათნოება – სიმდაბლე. ქედმაღლობას, ამ საშინელ ბოროტებას, ადამიანებისთვის ყოველგვარი უბედურება მოაქვს. ჭეშმარიტად – სიმდაბლე სიწმინდეა!
რატომ ვჩხუბობთ უმნიშვნელო რამეზე? იმიტომ, რომ არ გვაქვს სიმდაბლე. თავმდაბალი აირიდებს შფოთს. ჭეშმარიტი სიმდაბლის გარეშე კი შფოთი მკვიდრობს, მრავლდება და, შესაბამისად, გამოსწორების იმედიც ქრება.
ჩვენს მდაბალ იესოს ევედრეთ ლოცვაში, მოგმადლოთ სიმდაბლისა და სიმშვიდის სული, როგორც თავადვე ამბობს წმინდა სახარებაში: „ისწავეთ ჩემგან, რამეთუ მშვიდ ვარ და მდაბალ გულითა, და ჰპოვოთ განსუენებაი სულთა თქუენთაი“ (მათ. 11, 29).
მდაბალი ადამიანი მოყვასისგან წყენას არ იმახსოვრებს, არამედ ღვთის სიყვარულისთვის ყველაფერს გულით მიუტევებს მას და ივიწყებს.
22. დამდაბლდი და თავი დაიდანაშაულე. თუნდაც ბოლომდე მართალი იყო, ნუ გაიმართლებ თავს, რადგან თავის მართლება ჩვენი სნეული სულის განკურნებას დააბრკოლებს.
ჩემო გოგონა, სათნოეყავი დედა იღუმენიას და ღვთის საფარველის ქვეშ მოექცევი. ქრისტეს თავმდაბალი სასძლო გახდი. უმშვენიერეს სიძეს – იესო ქრისტეს – სძულს ეგოისტი. სიძე – მდაბალი და მშვიდი, ხოლო სასძლო – ამპარტავანი და მრისხანე სული? თუ გსურს, კეთილსურნელებას გამოსცემდე, თავმდაბალი, წრფელი, მორჩილი და მშვიდი სული შეიტკბე, ხოლო ეგოიზმი ისე მოიძულე, როგორც სიმყრალე და სიბრიყვე.
კარგად იქცევი, ყველაფერს საკუთარ თავს რომ აბრალებ. ეს მამათა გზაა. ასეა, შვილო, ღრმად დაიმარხე იგი და უდიდესი სარგებელი გექნება.
23. რა არის თავის იძულებაზე უფრო მშვენიერი! მას ნამდვილად დაფარული, მაგრამ სრულყოფილი სიხარული მოაქვს წმინდა, იმედისმომცემ მომავალთან ერთად.
ამიტომ, შვილო, იბრძოლე, რომ ეს წმინდა სათნოება, თავის განკითხვა მოიპოვო. მუდმივად დაიდანაშაულე თავი. იმეორე: „ჩემო იესო, ამაშიც მე ვარ დამნაშავე; არც ეშმაკია დამნაშავე, არც ადამიანი, ეს მხოლოდ ჩემი ბოროტების ბრალია, რადგან უყურადღებოდ დავდივარ ცხოვრების გზაზე. მოჰფინე ნათელი ჩემი ცხოვრების ბილიკს, სიმდაბლის ცვრით დამინამე გული, რომ შეგიგრძნო მშვიდი და მდაბალი იესო. ანგელოზთა სიხარულო, ჩემს ცრემლებს ნუ უგულებელყოფ, არამედ კეთილსურნელებად მიითვალე და რასაც გულით ვითხოვ, მომმადლე, რომ ტკივილი დამიამდეს და დიდების ჰიმნები ყმაწვილური თავდავიწყებით გიგალობო“.
ჩაუღრმავდი საკუთარ თავს და ყველაფერს მარტივი თვალით შეხედე, როგორც რაიმე ისეთს, რაც შენთვის საინტერესო არ არის.
იშრომე ძალისამებრ და სუფთა სინდისით. ილოცე საკუთარი თავისთვის და ყველა ძმისთვის. დაე, შენმა სიყვარულმა დაფაროს ყველაფერი, რომ მახეებს მონავარდე არწივივით გადაევლო თავზე.
24. შვილო, ყურადღება მიაქციე შენს ქცევას. იყავი უფრო მშვიდი, შემწყნარებელი, თავმდაბალი, დამთმობი. ყველა ეს თვისება თვითშემეცნების დამახასიათებელია.
თავი დაიდანაშაულე და თქვი: „თუ ფიქრობ, რომ დები უგულებელგყოფენ, ყურადღებას არ გაქცევენ და ა. შ. სწორად იქცევიან; იმას იღებ, რასაც იმსახურებ. ყურადღების ღირსი რომ ყოფილიყავი, ანგარიშს გაგიწევდნენ, მაგრამ რადგან უღირსი, ეგოისტი და უმადური ხარ, ამიტომ უშვებს ღმერთი, რომ დამდაბლდე. მაშ, როდის უნდა შეიგნო, რომ სწორედ ასეთი და ამაზე უარესი ხარ?“
ეს და სხვა სიტყვები ნაჯახივით ურტყი საკუთარ თავს, რომ თავი გაუპო საზარელ მხეცს, რომელსაც ეგოიზმი ჰქვია! ის არის ყველაფრის მიზეზი. ამიტომ მთელი ჩვენი ძალისხმევა მის წინააღმდეგ უნდა მივმართოთ და თუ, ღვთის შეწევნით, მას დავამდაბლებთ, მასთან ერთად მრჩობლი ადამიანის სამარცხვინო ვნებებიც დაძაბუნდება.
იფიქრე, რომ ღმერთმა ყველაფერი მოგვცა: სხეული, სული, გონება, გული, მიწა, ჰაერი, საკვები, სუნთქვა, ქრისტესმიერი თავისუფლება, რწმენა, ცათა სასუფეველი, ჯოჯოხეთისგან ხსნა, წმინდა საიდუმლოებები, სულის მფარველი ანგელოზი და უფრო მეტიც, თავისი უძლეველი ძალით აღგვჭურვა ბრძოლაში; და რაც მთავარია, თავისი თავი მოგვმადლა.
ასე რომ, ურყევი ჭეშმარიტებაა: „საჭურველად გარემოგადგეს შენ ჭეშმარიტებაი მისი“ (ფსალმ. 90, 4). ის არის საუკეთესო შემწე სატანის წინააღმდეგ ბრძოლაში.
როგორ ან რით მოვიწონო თავი, როცა ეს ყველაფერი ღმერთმა მომმადლა და საკუთარი არაფერი გამაჩნია? თუ რაიმე კეთილს გავიფიქრებ, სიკეთის წყარო ღმერთია და გონებაც, რომელმაც ეს გაიფიქრა, ღვთისაა.
ვთქვათ, რაიმე სულიერი მოვიმოქმედე, იმის მიუხედავად, გულმა მოიმოქმედა თუ სხეულმა, ორივე ღვთისაა. ჩემი მხოლოდ ნებაა და ამ ნებასაც ღმერთი შეეწევა. ამრიგად, ყველაფერი უკავშირდება ჭეშმარიტ მიზეზს – ღმერთს.
რა გვაბადია, შვილო, რაც ღვთისგან არ მიგვიღია? სწორედ აქედან შევდივართ თვითშემეცნებისა და სიმდაბლის სანახებში.
განა რა არის ეს სამყარო ღვთის უსასრულობასთან შედარებით? და განა რა ადგილი უკავია მასში ადამიანს, ამ არარაობას, ასე რომ იქადის და ამპარტავნებს თავისი არარაობით?
25. კეთილი ღვაწლით იღვაწე (2 ტიმ. 4, 7), შვილო. ნუ გეშინია, უიმედობის ყველა ალყა გაარღვიე. ღმერთმა სნეულები და ურგებნი გამოირჩია, რომ ამით არცხვინოს ის, ვინც ჯანსაღ და ვარგის ადამიანად თვლის თავს. ღვთის ძალა აშკარად უძლურ არსებებში ვლინდება და ღვთის ჩვენთან მიმართებაში გაკეთებული ეს არჩევანი გვიბიძგებს, რომ ჩვენდა უნებურად დავმდაბლდეთ და ღმერთს ჩვენი უსაზღვრო მადლიერება ისე შევწიროთ, როგორც სურნელოვანი საკმეველი!
შვილო, შენ ღმერთმა ძალიან შეგიყვარა; ამიტომ სიმდაბლით იყავი უფლის წიაღში, რომ ამაღლდე ღვთაებრივ განცხრომამდე.
თავმოწონების სულს უფრთხილდი; ნუ იფიქრებ, რომ რაიმე ისეთი გაგაჩნია, რაც სხვას არ აქვს, რადგან სულიწმიდა თითოეულში ისე ნაწილდება, როგორც თავად სურს: ერთთან ის სიყვარულში ვლინდება, მეორესთან – სიბრძნეში, სხვასთან – კეთილგონიერებაში, ზოგიერთთან კი – ღვთის დიდ შიშში. ეს ერთი და იგივე სულია. მაშასადამე, სულიწმიდა თითოეულში დაივანებს არა საქმეების, არამედ სიმდაბლის შესაბამისად.
კეთილი საქმეების გარეშე, მხოლოდ საკუთარი უძლურებისა და ღვთის დიდებულების შეცნობით არის შესაძლებელი გავხდეთ ღვთის შვილები. სიმდაბლის გარეშე შესრულებულ საქმეს მტკიცების ბეჭედი არ აქვს, ხოლო როგორც კი სიმდაბლესთან თანაზიარი ხდება, მაშინვე ძალაში შედის.
ღმერთი უხმარ ქმნილებებს ეძებს: „ქალაქის უბნები და ქუჩები მოიარეთ და ყველა, ვისაც იპოვით გლახაკს, დავრდომილს, უძლურს თუ ხეიბარს – აიძულეთ, ჩემს სახლში შემოვიდნენ, რომ გაივსოს იგი. ხოლო წვეულნი, რომელთაც თავი უდანაშაულო ჰგონიათ, სერობის გემოს ვერ იხილავენ“ (ლუკ. 14, 21-24).
რა სასიხარულოა, რომ ჩვენ, რომლებიც უძლურების გამო უხმართა შორის ვიმყოფებით, ღმერთმა თავის სახლში მიგვიწვია, რათა მის ვეზირებად და მეგობრებად გვაქციოს, ჩვენი გულის პალატში ზეციურ უხორცო ძალთა ღვთაებრივი ჰანგები რომ მოვისმინოთ!
ხედავ, შვილო, ბოროტი ეშმაკი როგორ ცრუობს, როცა გეუბნება, რომ ფიზიკური უძლურების გამო მონაზვნად არ გამოდგები! მთავარია, სული იყოს ჯანმრთელი – თავმდაბალი და თვითშემეცნების მქონე!
მადლი რომ მოგვცეს, ღმერთი ამის წილ ჯანმრთელობას არ გვთხოვს, რადგან ის არ არის ადამიანი თავისი მოთხოვნილებებით, არამედ ღმერთია მოთხოვნილებების გარეშე. სნეულებებსაც ღმერთი უშვებს ჩვენზე და თუ სული მათი საშუალებით განიკურნება, მიზანიც მიღწეულია. ღმერთს ჩვენი სხეულის სიჯანსაღე კი არ სჭირდება, არამედ სიყვარული და სიმდაბლე, ისიც ჩვენი სარგებლისთვის.
|
|
