წყარო:
მამობრივი დარიგებანი
გონიერი და შინაგანი ლოცვის შესახებ
გონიერი და შინაგანი ლოცვის შესახებ
გევედრებით, ილოცეთ პავლე მოციქულის მოწოდების თანახმად: „მოუკლებელად ილოცევდით" (1 თეს. 5, 17). მღვიძარე მამები ამბობენ: „თუ ღვთისმეტყველი ხარ, კარგად ლოცულობ და თუ კარგად ლოცულობ – ღვთისმეტყველი ხარ“. მართლაც, მეუდაბნოე მღვიძარე მამები გვასწავლიან, რომ სხვადასხვა ღვაწლით, საქმით, ჭვრეტით, მღვიძარებისა და ლოცვის ზნეობრივი და სულიერი ფილოსოფიით ადამიანის გონება იწმინდება, ნათლდება და სრულყოფილი ხდება, ამის შედეგად კი ღვთისმეტყველების ნიჭს იძენს. საუბარია არა გნოსეოლოგიურ ღვთისმეტყველებაზე, რომელსაც უნივერსიტეტის ღვთისმეტყველები ფლობენ, არამედ იმ ღვთისმეტყველებაზე, რომელიც წარმოიქმნება და ამოხეთქავს ღვთაებრივი წყაროდან, საიდანაც ჭეშმარიტი ღვთაებრივი ღვთისმეტყველების მდინარეები უწყვეტად მოედინება.
წმინდა მღვიძარე მამები ამბობენ, რომ გონება, რომელიც განშორებულია ღვთის ჭვრეტას, პირუტყვს ან მხეცს ემსგავსება. ამის საპირისპიროდ, ლოცვის, სწორედ გონიერი ლოცვის მეშვეობით ადამიანის გონება განიღმრთობა და ღვთაებრივი ელვარებით ბრწყინავს.
ადამიანის ცხონება დამოკიდებულია ლოცვაზე, რომელიც მას აახლოებს და აერთიანებს ღმერთთან. ბუნებრივია, ღვთის სიახლოვეს მყოფი ზნეობრივ გზას არ გადაუხვევს, რადგან ყურადღებით დგამს ყოველ ნაბიჯს; თუმცა, ყურადღების მიუხედავად, ეშმაკი მუდმივად ჩასაფრებულია, რომ სისუსტის მომენტში დაგვიჭიროს და მოტყუებით გადაგვიყვანოს თავის გზაზე, რომელიც მუდამ ციცაბო დაღმართია.
ამიტომ, ჩემო საყვარელო შვილებო, ჩვენი მოვალეობა და აუცილებელი მოთხოვნაა, მუდამ ჩვენი ტკბილი იესოს უწყვეტი ლოცვით ვიყოთ აღჭურვილნი.
არ უნდა დაგვავიწყდეს, რომ ეშმაკებს იერიში მიაქვთ, თავს ესხმიან ლოცვას და ცდილობენ გონებაგაფანტულობის მეშვეობით ის უნაყოფო გახადონ. ლოცვის დროს საბრალო ადამიანის გონებას ათასგვარი ფიქრი მოიცავს, ლოცვის ნაყოფი რომ მოსტაცოს და მხოლოდ მისი ძვლები, ანუ შრომა და მცდელობა დაუტოვოს მლოცველს.
ამიტომ, წარმატებით ლოცვის მსურველი, სანამ ლოცვას დაიწყებდეს, მოვალეა განაგდოს გონებიდან ყველანაირი საზრუნავი და გულისსიტყვა. გონებამ კი, როგორც ზედამხედველმა, დიდი ყურადღებით უნდა ადევნოს თვალყური ბაგით წარმოთქმულ სიტყვებს, რომ ლოცვა ღვთის შეწევნისა და მადლის ნაყოფის მომცემ წყაროდ იქცეს.
მამები ამბობენ, რომ სატანა მუდამ ეკალი და ლოდი საცთურისა იქნება წმინდა ლოცვისთვის და ეს იმიტომ, რომ ლოცვა მას ძალიან აწუხებს და წვავს.
ასე რომ, შვილებო, თავი აიძულეთ ლოცვისთვის და მეც მომიხსენეთ, თქვენი საბრალო მოძღვარი, რომ უფალმა შემიწყალოს.
2. სათნოებათა გვირგვინი, სიყვარული რომ შევინარჩუნოთ, ამისთვის გადაუდებელი სულიერი აუცილებლობაა ლოცვაზე ზრუნვა. იღვაწეთ იესოს ლოცვით, თუ გსურთ, რომ ქრისტე თქვენს სულებში დაემკვიდროს. მაშინ ეს დიდად გამოცდილი მხედართმთავარი ჩვენი თანამებრძოლი გახდება, ჩვენთვის იბრძოლებს და გამარჯვებას მოგვანიჭებს.
მბრდღვინავ ლომებს ვემსგავსებით, როცა ლოცვა მტკიცედ გვიპყრია - უდებებით და გულგრილად კი არა, მთელი სულიერი ძალით! განმტკიცდით გულისსიტყვით, რომ ლოცვა ყველაფერია. ულოცველობა სრულიად დაგვაუძლურებს, დაცემას დაცემა მოჰყვება. თუ განსაცდელის დროს ვეცდებით ლოცვა მტკიცედ შევინარჩუნოთ, აუცილებლად გავიმარჯვებთ ეშმაკზე და ძლევას ქრისტეს ყოვლადწმიდა სახელს მივაკუთვნებთ.
3. შვილო, ღვთაებრივ ციხე-სიმაგრეთა დასაცავად იესოს ლოცვით შეიარაღებულმა იბრძოლე, რადგან მებრძოლს ზეციურ იერუსალიმში ზეთისხილის რტოსგან დაწნული გვირგვინით კი არ შეამკობენ, არამედ საუკუნო დიდების უჭკნობი გვირგვინით!
ღირს ამისთვის ბრძოლა, რადგან ის დიდება უჭკნობი და მარადიულია, ხოლო წარმავალი ჯილდოებისთვის მოასპარეზე მძლეოსანთა დიდება ხანმოკლე და ამაოა! ამიტომ ბრძოლის დროს მსხვერპლი უნდა გავიღოთ, ნაკლულევანება დავითმინოთ, რომ ჩვენ, უბადრუკთა მიერაც იდიდოს ღვთის წმინდა სახელი.
4. ჩემო შვილებო, ღვთის სიყვარულისთვის გთხოვთ, ჩვენი იესოს ლოცვას სულ მცირე ხნითაც ნუ შეწყვეტთ. თქვენმა ბაგეებმა მუდმივად იჩურჩულოს ეშმაკისა და მისი მანქანების განმაქარვებელი იესოს სახელი. განუწყვეტლივ ვუხმოთ საშველად ქრისტეს და ის მთელი გულით მსწრაფლ შეგვეწევა.
როგორც გავარვარებულ რკინას ვერავინ მიეკარება და მოიპარავს, ასევეა ის სული, რომელიც იესოს მხურვალე ლოცვით არის ანთებული. ეშმაკები მას ვერ უახლოვდებიან. რატომ? თუ შეეხებიან, დაიწვებიან იმ ღვთიური ცეცხლით, რომელსაც უფლის სახელი შეიცავს.
ის, ვინც ლოცულობს, ღვთივგანათლებული ხდება, ვინც არა – გონება უბნელდება. ლოცვა ღვთაებრივი ნათლის მომცემია. ამიტომ ყველა, ვინც სწორად ლოცულობს, ნათლით მოსილია და ღვთაებრივი სული მკვიდრობს მასში.
თუ მოწყინება, უდებება და გულგრილობა გვიახლოვდება, შიშით, ტკივილით და გონების დიდი სიფხიზლით ვილოცოთ და ღვთის მადლით ნუგეშისა და სიხარულის სასწაული სწრაფად აღსრულდება ჩვენზე.
თუ ადამიანი ლოცულობს, შეუძლებელია, მას ძვირისხსენება ჰქონდეს და ნებისმიერი შეცდომა არ აპატიოს მოყვასს – იესოს ლოცვის ცეცხლთან მიახლოებისას ყველაფერი ფერფლად იქცევა.
ამრიგად, შვილებო, იღვაწეთ იესო ქრისტეს მაცხონებელი და წმინდა ლოცვით, რომ ნათელს ასხივებდეთ და განიწმინდოთ. ჩემთვისაც ილოცეთ, უდებისა და ცოდვილისთვის, რომ შემიწყალოს ღმერთმა მეც, მრავალი ცოდვისა და უდიდესი პასუხისმგებლობის მქონე.
5. შვილო, მუდამ გახსოვდეს იესო, რომ ყოველი უძლურების შესაბამისი წამალი იპოვო. გტკივა? იესოს მოხმობით შვებას იგრძნობ და განათლდები. დამწუხრებული ხარ? იესოს უხმე და დაინახავ, რომ შენი გულის კამარაზე ნუგეში ამობრწყინდება.
იმედგაცრუება დაგეუფლა? ნუ დაიზარებ, შენი ყველა იმედი იესოზე დაამყარო და სული სიმხნევით აგევსება და გაძლიერდება. ხორციელი გულისსიტყვები გაწუხებს და გრძნობადი ტკბობისკენ გიზიდავს? იესოს სახელით მწველი ცეცხლი წაუკიდე ღვარძლს. რაიმე ცხოვრებისეული საკითხი გაწუხებს? თქვი: „ჩემო იესო, განმანათლე, როგორ მოვიქცე. წარმართე ეს საქმე შენი წმინდა ნების თანახმად“ და დაინახავ, როგორ დამშვიდდები და იმედით სავსე განაგრძობ სვლას.
ყველაფერში და ყველაფრისთვის იესოს სახელი იყოს შენი საძირკველი, საყრდენი, სამკაული, საფარველი და მტრების ნუღარ შეგეშინდება. მაშინ გეშინოდეს, თუკი ყველაფერს იესოს გარეშე აკეთებ. უწამლოდ განკურნებას ნუ ელი, შედეგი ხრწნა იქნება.
ეცადე ილოცო, შვილო, და დიდ სარგებელს ნახავ, სულიერ შვებასა და განსვენებას იგრძნობ.
6. იღაღადეთ ღვთის სახელი. ღმერთი მზადაა შეეწიოს ყველას, ვინც ითხოვს. ნუ გავიწყდებათ იესოს ლოცვა. ლოცვით ადამიანის მთელი არსება განიწმინდება. ეს ერთადერთია, რასაც ვერ მიაღწევს ის, ვინც სისხლის დათხევამდე არ იბრძოლებს.
რა არის ლოცვაზე მშვენიერი! ვინც ლოცულობს, მისი გონება ნათლდება და შეიცნობს, თუ რა არის ღვთის ნება. როდის შეიცნობს მას? რა თქმა უნდა, როცა სწორად ლოცულობს. და როდის ლოცულობს სწორად? როცა ღვთისადმი ლოცვას ყველა მართებული შემადგენელი ნაწილით აღავლენს. რა არის ის, რაც ლოცვას დაატკბობს? სიმდაბლე, ცრემლები, თავისბრალობა, უბრალოება, განსაკუთრებით კი სიყვარულთან შეზავებული მორჩილება. ლოცვა ნათელს ჰფენს, ეს ნათელი კი ღვთისთვის სასურველი სწორი გზის მაჩვენებელია.
ლოცვა არ უნდა შევასუსტოთ. ამგვარი ლოცვით ყოველმხრივ უვნებლად იქნებით დაცულნი. როცა ვნებიანი გულისსიტყვებით ხართ მოცულნი, გულმოდგინედ, გულდასმით დაიწყეთ ლოცვა და მაშინვე იგრძნობთ სარგებელს – შვებას. მტკიცედ გეპყრათ იესოს ლოცვა.
7. სულიერი ტკივილითა და გლოვით ილოცე და სხვანაირად შეიგრძნობ საკუთარ თავს. ოღონდ ყურადღებით იყავი შენს თავთან! მაშინ დაინახავ მას და ამის გამო ტკივილს იგრძნობ, ტკივილი კი ღვთის წყალობას მოგიტანს.
ლოცვის დროს ყურადღებას ნუ მიაქცევ გულისცემას. გონებადაფანტულობის გარეშე, მხოლოდ ლოცვის სიტყვებზე გაამახვილე ყურადღება. ეს არის ლოცვის ცენტრი და მიზანი.
მუდმივად იმეორე იესოს ლოცვა; ის ყველაფერს გამოასწორებს, რადგან ვინც ლოცულობს, ნათლდება, ხოლო მას, ვინც ჩემსავით ზარმაცობს ლოცვაში, გონება უბნელდება. ლოცვა ზეციური ნათელია და ვისაც შინაგანი ლოცვა აქვს ან ბაგეებით ლოცულობს, მის გულში ლოცვისგან მომდინარე ნათელი იფრქვევა. იგი ანათლებს ადამიანს, თუ როგორ იფიქროს და ეშმაკის მახეებისგან როგორ დაიცვას თავი.
8. თავი აიძულეთ იესოს ლოცვისთვის. ის გახდება თქვენთვის საჭმელიც, სასმელიც, სამოსელიც, ნათელიც, ნუგეშიც და სულიერი ცხოვრებაც. ის მლოცველისთვის ყველაფერია. ლოცვის გარეშე სულიერი სიცარიელე ვერ შეივსება. გსურთ, ქრისტე შეიყვაროთ? ლოცვა გენატრებოდეთ, სიმდაბლე ჩაიკარით გულში და მაშინ გაიგებთ, რომ სასუფეველი ღვთისა ჩვენ შორისაა.
ბოროტ აზრებს უფლებას ნუ მისცემთ, რომ გაბატონდნენ თქვენზე. მაშინვე ლოცვით განაგდეთ ისინი. ოჰ, რა სასწაულებს ახდენს ეს ლოცვა! ხმამაღლა იმეორეთ ლოც ვა და თქვენი მფარველი ანგელოზი სულიერ კეთილსურნელებას მოგგვრით! ანგელოზები ხარობენ, როცა მონაზონი ტკბილი იესოს ლოცვას ამბობს. დაე, იესო ყოფილიყოს სიხარული თქვენი სულებისთვის.
9. განუწყვეტლივ იმეორეთ ლოცვა. „ეს არის კურთხეული დასაწყისი!“ ნუ მიგატოვებთ ლოცვა, უფრო სწორად, თქვენ ნუ მიატოვებთ მას, სულის სიცოცხლეს, გულის სუნთქვას, კეთილსურნელოვან გაზაფხულს, რომელსაც მოღვაწე სულისთვის სულიერი გაზაფხული მოაქვს.
შვილებო, ლოცვა და სიმდაბლე უძლეველი იარაღია, რომელიც მოუდუნებელი ყურადღებით სულ ხელთ უნდა გვეპყრას, რადგან, ღვთის შეწევნით, ის ეშმაკებზე გამარჯვებას მოგვიტანს.
10. მოითმინეთ, შვილებო, სიმხნევეს ნუ დაკარგავთ. მტკიცედ იმეორეთ ლოცვა. გონებას მიწიერზე ფიქრით ნუ გაფანტავთ, თუნდაც მრავალი საზრუნავი გქონდეთ. მათ, როგორც წარმავალს, ისე შეხედეთ. მხოლოდ ლოცვა და სიკვდილის ხსენება გქონდეთ მუდამ თვალწინ. „წინაისწარ ვხედევდ უფალსა, წინაშე ჩემსა მარადის... რაითა არა შევიძრა“ (ფსალმ. 15, 8).
თუ მტკიცედ და განუწყვეტლივ ილოცებთ, არ დაეცემით; ხოლო თუ ლოცვაში უდებებას გამოიჩენთ, მაშინ იცოდეთ, რომ სრულ დაცემამდე მიხვალთ.
11. გისურვებ, შვილო, სულიერ ცხოვრებაში წარმატებით სვლას. სირთულეები გვექნება, ისევე როგორც განსაცდელები და ბევრი სხვა რამ, მაგრამ ამ ყველაფერს ლოცვითა და ღვთის შიშით გავუმკლავდებით. გაცოფებული ეშმაკი ლომივით დაძრწის, რომ ვინმეს გადააწყდეს და დაგლიჯოს. ამიტომ დიდი სიფრთხილე გვმართებს, განუწყვეტლივ უნდა ვილოცოთ იესო ქრისტესა და ღვთისმშობლის მიმართ, სანამ ღვთის ძალა სატანას განაქარვებს და მის ბოროტებას ალაგმავს.
შვილო, სიმხნევეს ნუ დაკარგავ. მთელი შენი სულიერი ძალით ებრძოლე მტერს და ღვთის მადლი არ დაუშვებს, რომ რაიმე გევნოს.
12. შემართებით, გულმოდგინედ ილოცეთ. ნუ იფიქრებთ, რომ ასე ადვილია დიდი სათნოებების მიღწევა. თუ დაშვრებით, ოფლში გაიწურებით, ღმერთი დაინახავს თქვენს შრომასა და სიმდაბლეს და მოგმადლებთ ადვილად ლოცვის უნარს.
რაც უფრო მეტს ილოცებთ, მით მეტ სიხარულს მომგვრით მე, უპირველესად კი, ღმერთს და თქვენი სულიც სიმსუბუქეს იგრძნობს. ერთიმეორეს უნდა დაეხმაროთ, აი, რას ვგულისხმობ: როცა ხმამაღლა ამბობთ ლოცვას, ამ დროს კი რომელიმე ძმა არ ლოცულობს და მისი გონება სხვაგან დახეტიალობს, ლოცვის მოსმენით ის გონე-ბადაფანტულობისგან გამოფხიზლდება და სინდისი ამხელს – რატომ ოცნებობს იმის მაგივრად, რომ თვითონაც ლოცულობდეს. ისიც მაშინვე იწყებს ლოცვას და ამგვარად აღესრულება ნათქვამი: „ძმაი ძმისაი შემწე, ვითარცა ქალაქი ძლიერი“ (იგავ. 18, 19) და „ურთიერთას სიმძიმე იტვირთეთ“ (გალ. 6, 2).
13. მონაზვნური ცხოვრების მთავარი მიზანი მონაზვნების ღმერთთან – მათთვის უაღრესად საწადელთან – მტკიცედ შეერთებაა. ხოლო, როცა ადამიანს ღმერთთან ერთობა აქვს და გულში უფალი მკვიდრობს, მას არაფერი აკლია. მის სულში არავითარი სიცარიელე აღარ არსებობს. არც ამ ცხოვრებისთვის აუცილებელი მატერიალური ნივთების დანაკლისს განიცდის. ეს არის კიდევ ერთი მტკიცება იმისა, თუ როგორ უყვარს ღმერთს ის, ვინც მას ემორჩილება.
გზა, რომელსაც ღმერთთან მჭიდრო ერთობისკენ მივყავართ, არის ლოცვა. ლოც ვაში არ ვგულისხმობთ მხოლოდ ხატების წინ ლოცვას. კიდევ სხვა, რასაც ამასთან ერთად უნდა ვაკეთებდეთ, არის შემდეგი: მონაზონი ლოცვის ხუთ სიტყვას უნდა იმეორებდეს განუწყვეტლივ, როცა შრომობს, ჭამს, ზის და სხვა ნებისმიერი საქმიანობითაა დაკავებული. ამ სიტყვებს ან ბაგეებით ვამბობთ, ან გონებით, ან გულით: „უფალო იესო ქრისტე, შემიწყალე მე“.
განუწყვეტლივ ამ სიტყვების წარმოთქმა არ გვღლის. თავიდან ადამიანს ცოტა ძალის დატანება სჭირდება, მაგრამ შემდეგ ეჩვევა, ძალიან ადვილად ამბობს ლოცვას და აღარ უნდა მისი შეწყვეტა. ლოცვისას ის ისეთ სულიერ მხიარულებას გრძნობს, რომ ყველაზე მძიმე წუთებშიც კი (თუკი ასეთი იარსებებს) არ აღელდება, არც შეწუხდება, არამედ მოთმინებით აღვსილი მიმართავს უფალს, შეწყალებას სთხოვს და ქრისტეც ანუგეშებს და სიხარულს მიანიჭებს. განა რა არის ამაზე მშვენიერი – ყოველ წუთს ქრისტეს ევედრებოდე და თიხის ბაგეებით მის წმინდა სახელს წარმოთქვამდე? არსებობს ამაზე დიდი პატივი?
ეს სიტყვები მთელ ჩვენს სარწმუნოებას მოიცავს. როცა ვამბობთ: „უფალო“, გვწამს, რომ ღვთის მონები ვართ და იგი ჩვენი უფალია. ქრისტეს პატივს მივაგებთ, როცა მას უფალს ვუწოდებთ, მაგრამ ჩვენთვისაც პატივია ის, რომ იმ ბატონის მსახურნი ვართ, რომელიც თავად ღმერთია.
როდესაც ვამბობთ „იესო“, რაც უფლის კაცობრივი სახელია, გვახსენდება ქრისტეს მთელი მიწიერი ცხოვრება შობიდან ამაღლებამდე.
ვამბობთ „ქრისტე“, რაც ნიშნავს ღვთის ცხებულს, ცისა და ქვეყნის მეუფეს, სხვა სიტყვებით კი – ღმერთს, ვაღიარებთ და გვწამს, რომ ქრისტე ჩვენი ღმერთია, რომელმაც ყველაფერი შექმნა, ზეცაში სუფევს და ისევ მოვა ქვეყნიერების განსასჯელად.
როცა ვამბობთ „შემიწყალე მე“, ღმერთს ვევედრებით, მოგვივლინოს თავისი შეწევნა და წყალობა, რადგან ვაცნობიერებთ, რომ ღვთის შეწევნის გარეშე არ შეგვიძლია რაიმეს კეთება. ესაა ამ წმინდა სიტყვების მცირე განმარტება. ვინც ლოცვის ამ სიტყვებს იმეორებს, ბევრ რამეს გამოცდის.
მთელი გულით გისურვებ, ჩვენმა ტკბილმა იესომ შენს სულს ეს ლოცვა მიჰმადლოს, რომ მისი სულიერი ამბროზია იგემო და ამით აღივსო.
14. რაც შეგიძლია ხშირად ილოცე. ეცადე, ლმობიერი გახდე, იტირო და დაინახავ, გულისსიტყვებისა და მწუხარებისგან როგორ შვებას იგრძნობ.
ლოცვა ადამიანის ღმერთთან საუბარია. შემუსვრილი და დამდაბლებული სულით მლოცველი ივსება ღვთაებრივი ნიჭითა და კურთხევით – სიხარულით, მშვიდობით, შვებით, განათლებით, ნუგეშით და ნეტარებას აღწევს. ლოცვა ორპირი მახვილია, რომელიც მოაკვდინებს სასოწარკვეთილებას, საფრთხესა და მწუხარებას. ლოცვა ყველა სულიერი და ფიზიკური სნეულების საწინააღმდეგო წამალია.
ასევე ევედრე „დედასა ნათლისასა“, უხრწნელ ღვთისმშობელს, რომ შეგეწიოს, რადგან ღვთის შემდეგ ის ყველაზე დიდი ნუგეშისმცემელია. როცა ვინმე მის წმინდა სახელს მოუხმობს, მაშინვე იგრძნობს მის შეწევნას. ის დედაა. დედამიწაზე ყოფნისას, როგორც ადამიანი, ისიც მწუხარებდა. ამიტომ ღვთისმშობელი ძალიან თანაუგრძნობს მწუხარე სულებს და ისწრაფვის მათ დასახმარებლად.
15. დაე, ხმა ჩაგვეხლიჩოს მთელი დღე უტკბესი იესოს სახელის ძახილით, რომელიც დატკბება სულიერ სასაში – გულში, „უფროის თაფლისა და გოლეულისა“ (ფსალმ. 18, 10).
იესოს სახელის გარდა არც ერთ სახელს არ ძალუძს ჩვენში არსებული ვნებების დაძლევა. იესოს სახელის გარდა სხვა სახელით ვერ შევძლებთ ჩვენი გულიდან წყვდიადის გაფანტვას და გონებაში მოელვარე ნათელი შემეცნების გამობრწყინებას. ამ სახელით უნდა აღვიჭურვოთ და ყველა ომსა და ბრძოლაში შეწევნისთვის იესოს ვუხმოთ, როგორც მხედართმთავარს. ის კი პირველივე ხმობაზე ჩვენ გვერდით გაჩნდება. მაშინ სული სიმამაცით აგვევსება და იესოს წინამძღოლობით უშიშრად გავემართებით უხილავ ომში.
გულისსიტყვების წინააღმდეგ მუდამ ღვთის იმედით ვიბრძოლოთ. ჩვენი იარაღი ყოველთვის ლოცვა და სიფხიზლე იყოს. ყურადღებას ნუ მოვადუნებთ ქურდების მარცხენა გულისსიტყვების – მიმართ, ამავე დროს უკონტროლოდ არ დაგვრჩეს მარჯვენა გულისსიტყვები, რომ უწყინარი სახით მოსული ბოროტება არ შევიწყნაროთ.
16. გონიერი ლოცვისთვის დიდი გულმოდგინებით, მოთმინებით, შემართებითა და სიმდაბლით იშრომეთ. უნდა იცოდეთ, რომ ლოცვის ამ მეთოდის დაუფლებას ალალბედზე ვერ შევძლებთ. მას საკმაოდ ხანგრძლივი ბრძოლა სჭირდება. არ დაგვავიწყდეს, რომ ეშმაკს გონიერი ლოცვა წარმოუდგენლად სძულს და შესაბამისად, წავაწყდებით მის ძლიერ წინააღმდეგობას, რომელიც სხვადასხვა სახით ვლინდება. ასე რომ, თავის იძულება, სიმხნევე, მოთმინება, შემართება, სიმდაბლე და ჩვენი იესოსადმი სიყვარული იქონიეთ.
ბრძოლის თავდაპირველი სიძნელეების გამო გულს ნუ გაიტეხთ, სიკეთე შრომითა და ტკივილით მიიღწევა, მაგრამ, როცა ნაყოფს იხილავთ – თან როგორ ნაყოფს! – მაშინ თქვენ თვითონ იტყვით: „ასეთი სულიერი ნაყოფისთვის ღირდა შრომა“.
17. ილოცე, ილოცე, ახლა მხოლოდ გამუდმებით ლოცვაა საჭირო. გამოუთქმელი და აუხსნელია მხურვალე ლოცვის სასწაულები. ადამიანს უკვირს, როგორ დამშვიდდა ზღვა და როგორ ჩადგა გამძვინვარებული ქარი! განსაცდელები ბევრჯერ საშინლად აზვირთებულ ზღვასავით და სასტიკი ქარივით გვატყდება თავს და სრული დაღუპვით გვემუქრება. მაგრამ ხმამაღალი ლოცვით: „მოძღვარო, გვიშველე, ვიღუპებით“, დაინახავ, რომ ყველაფერი სასწაულებრივად დამშვიდდება და გადავრჩებით. ამინ.
18. შვილო, შენი ორივე წერილი მივიღე. ეძიებ მოიპოვო ღვთაებრივი სიყვარული და განუწყვეტელი ლოცვა. ორივე ზესრულყოფილი ნიჭია და გულისხმობს მწუხარებას, განსაცდელებს, დროს და ა. შ. მაშასადამე, შენი განსაცდელები, შვილო, ზუსტად შესაბამისია და არ უნდა გვიკვირდეს, თუ რატომ განვიცდებით.
ასე რომ, იბრძოლე მოიპოვო ღვთაებრივი სიყვარული უწყვეტი იესოს ლოცვით. ყოველი დაცემისას სასოწარკვეთილებას კი ნუ ეძლევი, არამედ ისევ ძალა მოიკრიბე და საპასუხო შეტევაზე გადადი!
19. ამ ამაო სოფელში ვცხოვრობთ, მაგრამ მან არ უნდა მიიზიდოს და მოიცვას ჩვენი გული, რომ არ მოაკვდინოს სულიერი სიცოცხლისუნარიანობა და არ განაშოროს მის შემოქმედსა და ღმერთს. ამიტომ, ჩემო შვილო, მუდმივი ლოცვა გვმართებს, რომ უწყვეტი კავშირი გვქონდეს ქრისტესთან და მისგან მივიღოთ სულიერი ძალა, რათა ყოველ დემონურ თავდასხმას ძლევაშემოსილი აღვუდგეთ წინ. ვიმეოროთ იესოს ლოცვა და სასწაულთმოქმედი უფალი ჯერ ჩვენს აურაცხელ ცოდვებს მოგვიტევებს, შემდეგ კი თავისი მადლით შეგვეწევა სამი დიდი მტრის – ხორცის, სოფლისა და ეშმაკის – დამარცხებაში. გარდა ამისა, ლოცვა ღვთისმიერი სიხარულისა და მშვიდობის მომნიჭებელია.
დაფიქრდი, როგორ გვჭირდება სულიერი, განსაკუთრებით კი ღვთაებრივი სიხარული. ამიტომ, რადაც არ უნდა დაგვიჯდეს, ვეცადოთ, ჩვენს განკარგულებაში არსებული დრო ლოცვისთვის გამოვიყენოთ.
20. დღედაღამ გამუდმებით შენთვის ვევედრები ღმერთს და ღვთისმშობელს – ყველა ქრისტიანის და განსაკუთრებით მონაზონთა მოსიყვარულე დედას, „ქალწულთათვის უძლეველ ზღუდეს“. ამიტომ თამამად ენდე „ბრძოლვილთა შემწეს“, ზესთამბრძოლს, ჩვენი უტკბესი იესოს ლოცვა გონებით იმეორე და მხნედ ებრძოლე ეშმაკის მიერ მოტანილ გულისსიტყვებსა და წარმოდგენებს.
გახსოვდეს ეს უწმინდესი სახელი, რომლისგანაც ძრწიან ბნელეთის ძალები. გულის სიღრმიდან მოუხმე ჩვენი ღვთისმშობლის წმინდა სახელს, რომ ეშმაკის ყოველი თავდასხმის მოსაგერიებლად სულიერი ძალა შეიძინო.
21. ილოცე, შვილო, რადგან ლოცვაზეა დამოკიდებული ყველაფერი და, რაც მთავარია, ჩვენი სულების ცხონება. როცა ტკივილითა და სიმდაბლით ვლოცულობთ, ღმერთი ისმენს ჩვენს ლოცვას და ჩვენთვის უმჯობეს პასუხს გვაძლევს. ხშირად ხდება, რომ ასეთი ლოცვის შემდეგ ღვთის ნება საქმით სულ სხვაგვარად ვლინდება, ვიდრე ჩვენ ვითხოვეთ ლოცვაში. ხშირად გვამწუხრებს ის, რომ არ აღსრულდა ჩვენი ნება, არ გვესმის ღვთის განგებულების სიღრმე და მიუხედავად იმისა, რომ ღვთის ნების გამოვლინება ჩვენი ნებისგან განსხვავდება, ყოვლისმცოდნე ღმერთი სხვადასხვა საშუალებით ყველაფერს ჩვენთვის სასარგებლოდ მოაწყობს.
ამიტომ, შვილო, მთელი სულიერი ძალები მოვიკრიბოთ, რომ მტკიცედ ვიდგეთ იმ დიდი სათნოების აღსრულებისთვის, რომელსაც მოთმინება ჰქვია.
22. დიდება უფლის წმინდა სახელს, რადგან ის შევიცანით, ძალისამებრ ვმსახურებთ და თავი დავაღწიეთ ამ საუკუნის შფოთსა და ამაოებას. დიდება ღმერთს, „რომელმან შემიყუარნა ჩუენ და განგუბანნა ცოდვათა ჩუენთაგან სისხლითა თვისითა“ (გამოცხ. 1, 5).
იცოდე, შვილო, როცა გული ამსოფლიურ საქმეთაგან გათავისუფლდება და საღვთო წერილის შესწავლას დაიწყებს, ამაო გულისსიტყვები გვშორდება და გონება ღვთაებრივზე ფიქრით შემოიფარგლება. მას აღარ აინტერესებს ახლანდელი ცხოვრება, არამედ ღვთაებრივზე მუდმივი სულიერი განსჯით წარმოქმნილი დიდი ტკბობისგან ღმერთამდე ამაღლდება. მარად ღვთის სახელის მოხმობით კი, რაც უწყვეტი ლოცვის „უფალო იესო ქრისტე, შემიწყალე მე" – საშუალებით ხდება, ადამიანს იმქვეყნიური ცხოვრების, მომავალი მარადიულობის და იმ სასოების განცდა ეუფლება, რომელიც მართალთა ხვედრია. წინასწარ იგემებს რა იმ ცხოვრების დიდებულებას, განცვიფრებული ამბობს: „ჰოი, ღვთის გამოუკვლეველი სიმდიდრის, სიბრძნისა და მეცნიერების სიღრმე!“ (რომ. 11, 33) ვინაიდან განამზადა ასეთი საოცარი ქვეყანა, სადაც შეიყვანს და საუკუნო ცხოვრებაში დაამკვიდრებს ყველა კეთილგონიერ ადამიანს.
23. ჩემო შვილებო, გულმოდგინედ იზრუნეთ სულიერ კეთილსურნელებაზე ლოცვის შესახებ ვამბობ, იესოსთან იმ წმინდა საუბარზე, რომელიც უხვად გვანიჭებს უფლის კურთხევას. დიახ, სულიწმიდის შვილებო, მთელი გულით შეიყვარეთ ლოცვა, რომ მადლის სურნელებად იქცეთ, თქვენ გვერდით მყოფმა ადამიანებმა კი იგრძნონ კეთილსურნელება და თქვან: „ჭეშმარიტად, მონაზვნები ანგელოზებრივ კეთილსურნელებას აფრქვევენ მონაზვნობის სულიერი მადლით“. ასე რომ, შორს თქვენგან ბინძური ვნებები, რადგან ისინი სიმყრალეს გამოსცემს და მონაზვნობაზე ცუდი წარმოდგენის მიზეზი ხდება.
24. შვილებო, თავი ვაიძულოთ ჩვენი უტკბესი იესოს ლოცვისთვის, რომ უფალმა წყალობა მოგვანიჭოს, მის მადლს ვეზიაროთ, საღვთო მცნებები აღვასრულოთ და ღვთის სიყვარული მოვიპოვოთ. ის კი მადლითა და თანაზიარობით ღმერთებად გვაქცევს. მაშინ ქრისტეს გზა ჩვენთვის ძნელი აღმართის ნაცვლად ტკბილი და მხიარული გახდება და ძალიან ადვილად აღვასრულებთ უფლის მცნებებს.
წმინდა მღვიძარე მამები ამბობენ, რომ გონება, რომელიც განშორებულია ღვთის ჭვრეტას, პირუტყვს ან მხეცს ემსგავსება. ამის საპირისპიროდ, ლოცვის, სწორედ გონიერი ლოცვის მეშვეობით ადამიანის გონება განიღმრთობა და ღვთაებრივი ელვარებით ბრწყინავს.
ადამიანის ცხონება დამოკიდებულია ლოცვაზე, რომელიც მას აახლოებს და აერთიანებს ღმერთთან. ბუნებრივია, ღვთის სიახლოვეს მყოფი ზნეობრივ გზას არ გადაუხვევს, რადგან ყურადღებით დგამს ყოველ ნაბიჯს; თუმცა, ყურადღების მიუხედავად, ეშმაკი მუდმივად ჩასაფრებულია, რომ სისუსტის მომენტში დაგვიჭიროს და მოტყუებით გადაგვიყვანოს თავის გზაზე, რომელიც მუდამ ციცაბო დაღმართია.
ამიტომ, ჩემო საყვარელო შვილებო, ჩვენი მოვალეობა და აუცილებელი მოთხოვნაა, მუდამ ჩვენი ტკბილი იესოს უწყვეტი ლოცვით ვიყოთ აღჭურვილნი.
არ უნდა დაგვავიწყდეს, რომ ეშმაკებს იერიში მიაქვთ, თავს ესხმიან ლოცვას და ცდილობენ გონებაგაფანტულობის მეშვეობით ის უნაყოფო გახადონ. ლოცვის დროს საბრალო ადამიანის გონებას ათასგვარი ფიქრი მოიცავს, ლოცვის ნაყოფი რომ მოსტაცოს და მხოლოდ მისი ძვლები, ანუ შრომა და მცდელობა დაუტოვოს მლოცველს.
ამიტომ, წარმატებით ლოცვის მსურველი, სანამ ლოცვას დაიწყებდეს, მოვალეა განაგდოს გონებიდან ყველანაირი საზრუნავი და გულისსიტყვა. გონებამ კი, როგორც ზედამხედველმა, დიდი ყურადღებით უნდა ადევნოს თვალყური ბაგით წარმოთქმულ სიტყვებს, რომ ლოცვა ღვთის შეწევნისა და მადლის ნაყოფის მომცემ წყაროდ იქცეს.
მამები ამბობენ, რომ სატანა მუდამ ეკალი და ლოდი საცთურისა იქნება წმინდა ლოცვისთვის და ეს იმიტომ, რომ ლოცვა მას ძალიან აწუხებს და წვავს.
ასე რომ, შვილებო, თავი აიძულეთ ლოცვისთვის და მეც მომიხსენეთ, თქვენი საბრალო მოძღვარი, რომ უფალმა შემიწყალოს.
2. სათნოებათა გვირგვინი, სიყვარული რომ შევინარჩუნოთ, ამისთვის გადაუდებელი სულიერი აუცილებლობაა ლოცვაზე ზრუნვა. იღვაწეთ იესოს ლოცვით, თუ გსურთ, რომ ქრისტე თქვენს სულებში დაემკვიდროს. მაშინ ეს დიდად გამოცდილი მხედართმთავარი ჩვენი თანამებრძოლი გახდება, ჩვენთვის იბრძოლებს და გამარჯვებას მოგვანიჭებს.
მბრდღვინავ ლომებს ვემსგავსებით, როცა ლოცვა მტკიცედ გვიპყრია - უდებებით და გულგრილად კი არა, მთელი სულიერი ძალით! განმტკიცდით გულისსიტყვით, რომ ლოცვა ყველაფერია. ულოცველობა სრულიად დაგვაუძლურებს, დაცემას დაცემა მოჰყვება. თუ განსაცდელის დროს ვეცდებით ლოცვა მტკიცედ შევინარჩუნოთ, აუცილებლად გავიმარჯვებთ ეშმაკზე და ძლევას ქრისტეს ყოვლადწმიდა სახელს მივაკუთვნებთ.
3. შვილო, ღვთაებრივ ციხე-სიმაგრეთა დასაცავად იესოს ლოცვით შეიარაღებულმა იბრძოლე, რადგან მებრძოლს ზეციურ იერუსალიმში ზეთისხილის რტოსგან დაწნული გვირგვინით კი არ შეამკობენ, არამედ საუკუნო დიდების უჭკნობი გვირგვინით!
ღირს ამისთვის ბრძოლა, რადგან ის დიდება უჭკნობი და მარადიულია, ხოლო წარმავალი ჯილდოებისთვის მოასპარეზე მძლეოსანთა დიდება ხანმოკლე და ამაოა! ამიტომ ბრძოლის დროს მსხვერპლი უნდა გავიღოთ, ნაკლულევანება დავითმინოთ, რომ ჩვენ, უბადრუკთა მიერაც იდიდოს ღვთის წმინდა სახელი.
4. ჩემო შვილებო, ღვთის სიყვარულისთვის გთხოვთ, ჩვენი იესოს ლოცვას სულ მცირე ხნითაც ნუ შეწყვეტთ. თქვენმა ბაგეებმა მუდმივად იჩურჩულოს ეშმაკისა და მისი მანქანების განმაქარვებელი იესოს სახელი. განუწყვეტლივ ვუხმოთ საშველად ქრისტეს და ის მთელი გულით მსწრაფლ შეგვეწევა.
როგორც გავარვარებულ რკინას ვერავინ მიეკარება და მოიპარავს, ასევეა ის სული, რომელიც იესოს მხურვალე ლოცვით არის ანთებული. ეშმაკები მას ვერ უახლოვდებიან. რატომ? თუ შეეხებიან, დაიწვებიან იმ ღვთიური ცეცხლით, რომელსაც უფლის სახელი შეიცავს.
ის, ვინც ლოცულობს, ღვთივგანათლებული ხდება, ვინც არა – გონება უბნელდება. ლოცვა ღვთაებრივი ნათლის მომცემია. ამიტომ ყველა, ვინც სწორად ლოცულობს, ნათლით მოსილია და ღვთაებრივი სული მკვიდრობს მასში.
თუ მოწყინება, უდებება და გულგრილობა გვიახლოვდება, შიშით, ტკივილით და გონების დიდი სიფხიზლით ვილოცოთ და ღვთის მადლით ნუგეშისა და სიხარულის სასწაული სწრაფად აღსრულდება ჩვენზე.
თუ ადამიანი ლოცულობს, შეუძლებელია, მას ძვირისხსენება ჰქონდეს და ნებისმიერი შეცდომა არ აპატიოს მოყვასს – იესოს ლოცვის ცეცხლთან მიახლოებისას ყველაფერი ფერფლად იქცევა.
ამრიგად, შვილებო, იღვაწეთ იესო ქრისტეს მაცხონებელი და წმინდა ლოცვით, რომ ნათელს ასხივებდეთ და განიწმინდოთ. ჩემთვისაც ილოცეთ, უდებისა და ცოდვილისთვის, რომ შემიწყალოს ღმერთმა მეც, მრავალი ცოდვისა და უდიდესი პასუხისმგებლობის მქონე.
5. შვილო, მუდამ გახსოვდეს იესო, რომ ყოველი უძლურების შესაბამისი წამალი იპოვო. გტკივა? იესოს მოხმობით შვებას იგრძნობ და განათლდები. დამწუხრებული ხარ? იესოს უხმე და დაინახავ, რომ შენი გულის კამარაზე ნუგეში ამობრწყინდება.
იმედგაცრუება დაგეუფლა? ნუ დაიზარებ, შენი ყველა იმედი იესოზე დაამყარო და სული სიმხნევით აგევსება და გაძლიერდება. ხორციელი გულისსიტყვები გაწუხებს და გრძნობადი ტკბობისკენ გიზიდავს? იესოს სახელით მწველი ცეცხლი წაუკიდე ღვარძლს. რაიმე ცხოვრებისეული საკითხი გაწუხებს? თქვი: „ჩემო იესო, განმანათლე, როგორ მოვიქცე. წარმართე ეს საქმე შენი წმინდა ნების თანახმად“ და დაინახავ, როგორ დამშვიდდები და იმედით სავსე განაგრძობ სვლას.
ყველაფერში და ყველაფრისთვის იესოს სახელი იყოს შენი საძირკველი, საყრდენი, სამკაული, საფარველი და მტრების ნუღარ შეგეშინდება. მაშინ გეშინოდეს, თუკი ყველაფერს იესოს გარეშე აკეთებ. უწამლოდ განკურნებას ნუ ელი, შედეგი ხრწნა იქნება.
ეცადე ილოცო, შვილო, და დიდ სარგებელს ნახავ, სულიერ შვებასა და განსვენებას იგრძნობ.
6. იღაღადეთ ღვთის სახელი. ღმერთი მზადაა შეეწიოს ყველას, ვინც ითხოვს. ნუ გავიწყდებათ იესოს ლოცვა. ლოცვით ადამიანის მთელი არსება განიწმინდება. ეს ერთადერთია, რასაც ვერ მიაღწევს ის, ვინც სისხლის დათხევამდე არ იბრძოლებს.
რა არის ლოცვაზე მშვენიერი! ვინც ლოცულობს, მისი გონება ნათლდება და შეიცნობს, თუ რა არის ღვთის ნება. როდის შეიცნობს მას? რა თქმა უნდა, როცა სწორად ლოცულობს. და როდის ლოცულობს სწორად? როცა ღვთისადმი ლოცვას ყველა მართებული შემადგენელი ნაწილით აღავლენს. რა არის ის, რაც ლოცვას დაატკბობს? სიმდაბლე, ცრემლები, თავისბრალობა, უბრალოება, განსაკუთრებით კი სიყვარულთან შეზავებული მორჩილება. ლოცვა ნათელს ჰფენს, ეს ნათელი კი ღვთისთვის სასურველი სწორი გზის მაჩვენებელია.
ლოცვა არ უნდა შევასუსტოთ. ამგვარი ლოცვით ყოველმხრივ უვნებლად იქნებით დაცულნი. როცა ვნებიანი გულისსიტყვებით ხართ მოცულნი, გულმოდგინედ, გულდასმით დაიწყეთ ლოცვა და მაშინვე იგრძნობთ სარგებელს – შვებას. მტკიცედ გეპყრათ იესოს ლოცვა.
7. სულიერი ტკივილითა და გლოვით ილოცე და სხვანაირად შეიგრძნობ საკუთარ თავს. ოღონდ ყურადღებით იყავი შენს თავთან! მაშინ დაინახავ მას და ამის გამო ტკივილს იგრძნობ, ტკივილი კი ღვთის წყალობას მოგიტანს.
ლოცვის დროს ყურადღებას ნუ მიაქცევ გულისცემას. გონებადაფანტულობის გარეშე, მხოლოდ ლოცვის სიტყვებზე გაამახვილე ყურადღება. ეს არის ლოცვის ცენტრი და მიზანი.
მუდმივად იმეორე იესოს ლოცვა; ის ყველაფერს გამოასწორებს, რადგან ვინც ლოცულობს, ნათლდება, ხოლო მას, ვინც ჩემსავით ზარმაცობს ლოცვაში, გონება უბნელდება. ლოცვა ზეციური ნათელია და ვისაც შინაგანი ლოცვა აქვს ან ბაგეებით ლოცულობს, მის გულში ლოცვისგან მომდინარე ნათელი იფრქვევა. იგი ანათლებს ადამიანს, თუ როგორ იფიქროს და ეშმაკის მახეებისგან როგორ დაიცვას თავი.
8. თავი აიძულეთ იესოს ლოცვისთვის. ის გახდება თქვენთვის საჭმელიც, სასმელიც, სამოსელიც, ნათელიც, ნუგეშიც და სულიერი ცხოვრებაც. ის მლოცველისთვის ყველაფერია. ლოცვის გარეშე სულიერი სიცარიელე ვერ შეივსება. გსურთ, ქრისტე შეიყვაროთ? ლოცვა გენატრებოდეთ, სიმდაბლე ჩაიკარით გულში და მაშინ გაიგებთ, რომ სასუფეველი ღვთისა ჩვენ შორისაა.
ბოროტ აზრებს უფლებას ნუ მისცემთ, რომ გაბატონდნენ თქვენზე. მაშინვე ლოცვით განაგდეთ ისინი. ოჰ, რა სასწაულებს ახდენს ეს ლოცვა! ხმამაღლა იმეორეთ ლოც ვა და თქვენი მფარველი ანგელოზი სულიერ კეთილსურნელებას მოგგვრით! ანგელოზები ხარობენ, როცა მონაზონი ტკბილი იესოს ლოცვას ამბობს. დაე, იესო ყოფილიყოს სიხარული თქვენი სულებისთვის.
9. განუწყვეტლივ იმეორეთ ლოცვა. „ეს არის კურთხეული დასაწყისი!“ ნუ მიგატოვებთ ლოცვა, უფრო სწორად, თქვენ ნუ მიატოვებთ მას, სულის სიცოცხლეს, გულის სუნთქვას, კეთილსურნელოვან გაზაფხულს, რომელსაც მოღვაწე სულისთვის სულიერი გაზაფხული მოაქვს.
შვილებო, ლოცვა და სიმდაბლე უძლეველი იარაღია, რომელიც მოუდუნებელი ყურადღებით სულ ხელთ უნდა გვეპყრას, რადგან, ღვთის შეწევნით, ის ეშმაკებზე გამარჯვებას მოგვიტანს.
10. მოითმინეთ, შვილებო, სიმხნევეს ნუ დაკარგავთ. მტკიცედ იმეორეთ ლოცვა. გონებას მიწიერზე ფიქრით ნუ გაფანტავთ, თუნდაც მრავალი საზრუნავი გქონდეთ. მათ, როგორც წარმავალს, ისე შეხედეთ. მხოლოდ ლოცვა და სიკვდილის ხსენება გქონდეთ მუდამ თვალწინ. „წინაისწარ ვხედევდ უფალსა, წინაშე ჩემსა მარადის... რაითა არა შევიძრა“ (ფსალმ. 15, 8).
თუ მტკიცედ და განუწყვეტლივ ილოცებთ, არ დაეცემით; ხოლო თუ ლოცვაში უდებებას გამოიჩენთ, მაშინ იცოდეთ, რომ სრულ დაცემამდე მიხვალთ.
11. გისურვებ, შვილო, სულიერ ცხოვრებაში წარმატებით სვლას. სირთულეები გვექნება, ისევე როგორც განსაცდელები და ბევრი სხვა რამ, მაგრამ ამ ყველაფერს ლოცვითა და ღვთის შიშით გავუმკლავდებით. გაცოფებული ეშმაკი ლომივით დაძრწის, რომ ვინმეს გადააწყდეს და დაგლიჯოს. ამიტომ დიდი სიფრთხილე გვმართებს, განუწყვეტლივ უნდა ვილოცოთ იესო ქრისტესა და ღვთისმშობლის მიმართ, სანამ ღვთის ძალა სატანას განაქარვებს და მის ბოროტებას ალაგმავს.
შვილო, სიმხნევეს ნუ დაკარგავ. მთელი შენი სულიერი ძალით ებრძოლე მტერს და ღვთის მადლი არ დაუშვებს, რომ რაიმე გევნოს.
12. შემართებით, გულმოდგინედ ილოცეთ. ნუ იფიქრებთ, რომ ასე ადვილია დიდი სათნოებების მიღწევა. თუ დაშვრებით, ოფლში გაიწურებით, ღმერთი დაინახავს თქვენს შრომასა და სიმდაბლეს და მოგმადლებთ ადვილად ლოცვის უნარს.
რაც უფრო მეტს ილოცებთ, მით მეტ სიხარულს მომგვრით მე, უპირველესად კი, ღმერთს და თქვენი სულიც სიმსუბუქეს იგრძნობს. ერთიმეორეს უნდა დაეხმაროთ, აი, რას ვგულისხმობ: როცა ხმამაღლა ამბობთ ლოცვას, ამ დროს კი რომელიმე ძმა არ ლოცულობს და მისი გონება სხვაგან დახეტიალობს, ლოცვის მოსმენით ის გონე-ბადაფანტულობისგან გამოფხიზლდება და სინდისი ამხელს – რატომ ოცნებობს იმის მაგივრად, რომ თვითონაც ლოცულობდეს. ისიც მაშინვე იწყებს ლოცვას და ამგვარად აღესრულება ნათქვამი: „ძმაი ძმისაი შემწე, ვითარცა ქალაქი ძლიერი“ (იგავ. 18, 19) და „ურთიერთას სიმძიმე იტვირთეთ“ (გალ. 6, 2).
13. მონაზვნური ცხოვრების მთავარი მიზანი მონაზვნების ღმერთთან – მათთვის უაღრესად საწადელთან – მტკიცედ შეერთებაა. ხოლო, როცა ადამიანს ღმერთთან ერთობა აქვს და გულში უფალი მკვიდრობს, მას არაფერი აკლია. მის სულში არავითარი სიცარიელე აღარ არსებობს. არც ამ ცხოვრებისთვის აუცილებელი მატერიალური ნივთების დანაკლისს განიცდის. ეს არის კიდევ ერთი მტკიცება იმისა, თუ როგორ უყვარს ღმერთს ის, ვინც მას ემორჩილება.
გზა, რომელსაც ღმერთთან მჭიდრო ერთობისკენ მივყავართ, არის ლოცვა. ლოც ვაში არ ვგულისხმობთ მხოლოდ ხატების წინ ლოცვას. კიდევ სხვა, რასაც ამასთან ერთად უნდა ვაკეთებდეთ, არის შემდეგი: მონაზონი ლოცვის ხუთ სიტყვას უნდა იმეორებდეს განუწყვეტლივ, როცა შრომობს, ჭამს, ზის და სხვა ნებისმიერი საქმიანობითაა დაკავებული. ამ სიტყვებს ან ბაგეებით ვამბობთ, ან გონებით, ან გულით: „უფალო იესო ქრისტე, შემიწყალე მე“.
განუწყვეტლივ ამ სიტყვების წარმოთქმა არ გვღლის. თავიდან ადამიანს ცოტა ძალის დატანება სჭირდება, მაგრამ შემდეგ ეჩვევა, ძალიან ადვილად ამბობს ლოცვას და აღარ უნდა მისი შეწყვეტა. ლოცვისას ის ისეთ სულიერ მხიარულებას გრძნობს, რომ ყველაზე მძიმე წუთებშიც კი (თუკი ასეთი იარსებებს) არ აღელდება, არც შეწუხდება, არამედ მოთმინებით აღვსილი მიმართავს უფალს, შეწყალებას სთხოვს და ქრისტეც ანუგეშებს და სიხარულს მიანიჭებს. განა რა არის ამაზე მშვენიერი – ყოველ წუთს ქრისტეს ევედრებოდე და თიხის ბაგეებით მის წმინდა სახელს წარმოთქვამდე? არსებობს ამაზე დიდი პატივი?
ეს სიტყვები მთელ ჩვენს სარწმუნოებას მოიცავს. როცა ვამბობთ: „უფალო“, გვწამს, რომ ღვთის მონები ვართ და იგი ჩვენი უფალია. ქრისტეს პატივს მივაგებთ, როცა მას უფალს ვუწოდებთ, მაგრამ ჩვენთვისაც პატივია ის, რომ იმ ბატონის მსახურნი ვართ, რომელიც თავად ღმერთია.
როდესაც ვამბობთ „იესო“, რაც უფლის კაცობრივი სახელია, გვახსენდება ქრისტეს მთელი მიწიერი ცხოვრება შობიდან ამაღლებამდე.
ვამბობთ „ქრისტე“, რაც ნიშნავს ღვთის ცხებულს, ცისა და ქვეყნის მეუფეს, სხვა სიტყვებით კი – ღმერთს, ვაღიარებთ და გვწამს, რომ ქრისტე ჩვენი ღმერთია, რომელმაც ყველაფერი შექმნა, ზეცაში სუფევს და ისევ მოვა ქვეყნიერების განსასჯელად.
როცა ვამბობთ „შემიწყალე მე“, ღმერთს ვევედრებით, მოგვივლინოს თავისი შეწევნა და წყალობა, რადგან ვაცნობიერებთ, რომ ღვთის შეწევნის გარეშე არ შეგვიძლია რაიმეს კეთება. ესაა ამ წმინდა სიტყვების მცირე განმარტება. ვინც ლოცვის ამ სიტყვებს იმეორებს, ბევრ რამეს გამოცდის.
მთელი გულით გისურვებ, ჩვენმა ტკბილმა იესომ შენს სულს ეს ლოცვა მიჰმადლოს, რომ მისი სულიერი ამბროზია იგემო და ამით აღივსო.
14. რაც შეგიძლია ხშირად ილოცე. ეცადე, ლმობიერი გახდე, იტირო და დაინახავ, გულისსიტყვებისა და მწუხარებისგან როგორ შვებას იგრძნობ.
ლოცვა ადამიანის ღმერთთან საუბარია. შემუსვრილი და დამდაბლებული სულით მლოცველი ივსება ღვთაებრივი ნიჭითა და კურთხევით – სიხარულით, მშვიდობით, შვებით, განათლებით, ნუგეშით და ნეტარებას აღწევს. ლოცვა ორპირი მახვილია, რომელიც მოაკვდინებს სასოწარკვეთილებას, საფრთხესა და მწუხარებას. ლოცვა ყველა სულიერი და ფიზიკური სნეულების საწინააღმდეგო წამალია.
ასევე ევედრე „დედასა ნათლისასა“, უხრწნელ ღვთისმშობელს, რომ შეგეწიოს, რადგან ღვთის შემდეგ ის ყველაზე დიდი ნუგეშისმცემელია. როცა ვინმე მის წმინდა სახელს მოუხმობს, მაშინვე იგრძნობს მის შეწევნას. ის დედაა. დედამიწაზე ყოფნისას, როგორც ადამიანი, ისიც მწუხარებდა. ამიტომ ღვთისმშობელი ძალიან თანაუგრძნობს მწუხარე სულებს და ისწრაფვის მათ დასახმარებლად.
15. დაე, ხმა ჩაგვეხლიჩოს მთელი დღე უტკბესი იესოს სახელის ძახილით, რომელიც დატკბება სულიერ სასაში – გულში, „უფროის თაფლისა და გოლეულისა“ (ფსალმ. 18, 10).
იესოს სახელის გარდა არც ერთ სახელს არ ძალუძს ჩვენში არსებული ვნებების დაძლევა. იესოს სახელის გარდა სხვა სახელით ვერ შევძლებთ ჩვენი გულიდან წყვდიადის გაფანტვას და გონებაში მოელვარე ნათელი შემეცნების გამობრწყინებას. ამ სახელით უნდა აღვიჭურვოთ და ყველა ომსა და ბრძოლაში შეწევნისთვის იესოს ვუხმოთ, როგორც მხედართმთავარს. ის კი პირველივე ხმობაზე ჩვენ გვერდით გაჩნდება. მაშინ სული სიმამაცით აგვევსება და იესოს წინამძღოლობით უშიშრად გავემართებით უხილავ ომში.
გულისსიტყვების წინააღმდეგ მუდამ ღვთის იმედით ვიბრძოლოთ. ჩვენი იარაღი ყოველთვის ლოცვა და სიფხიზლე იყოს. ყურადღებას ნუ მოვადუნებთ ქურდების მარცხენა გულისსიტყვების – მიმართ, ამავე დროს უკონტროლოდ არ დაგვრჩეს მარჯვენა გულისსიტყვები, რომ უწყინარი სახით მოსული ბოროტება არ შევიწყნაროთ.
16. გონიერი ლოცვისთვის დიდი გულმოდგინებით, მოთმინებით, შემართებითა და სიმდაბლით იშრომეთ. უნდა იცოდეთ, რომ ლოცვის ამ მეთოდის დაუფლებას ალალბედზე ვერ შევძლებთ. მას საკმაოდ ხანგრძლივი ბრძოლა სჭირდება. არ დაგვავიწყდეს, რომ ეშმაკს გონიერი ლოცვა წარმოუდგენლად სძულს და შესაბამისად, წავაწყდებით მის ძლიერ წინააღმდეგობას, რომელიც სხვადასხვა სახით ვლინდება. ასე რომ, თავის იძულება, სიმხნევე, მოთმინება, შემართება, სიმდაბლე და ჩვენი იესოსადმი სიყვარული იქონიეთ.
ბრძოლის თავდაპირველი სიძნელეების გამო გულს ნუ გაიტეხთ, სიკეთე შრომითა და ტკივილით მიიღწევა, მაგრამ, როცა ნაყოფს იხილავთ – თან როგორ ნაყოფს! – მაშინ თქვენ თვითონ იტყვით: „ასეთი სულიერი ნაყოფისთვის ღირდა შრომა“.
17. ილოცე, ილოცე, ახლა მხოლოდ გამუდმებით ლოცვაა საჭირო. გამოუთქმელი და აუხსნელია მხურვალე ლოცვის სასწაულები. ადამიანს უკვირს, როგორ დამშვიდდა ზღვა და როგორ ჩადგა გამძვინვარებული ქარი! განსაცდელები ბევრჯერ საშინლად აზვირთებულ ზღვასავით და სასტიკი ქარივით გვატყდება თავს და სრული დაღუპვით გვემუქრება. მაგრამ ხმამაღალი ლოცვით: „მოძღვარო, გვიშველე, ვიღუპებით“, დაინახავ, რომ ყველაფერი სასწაულებრივად დამშვიდდება და გადავრჩებით. ამინ.
18. შვილო, შენი ორივე წერილი მივიღე. ეძიებ მოიპოვო ღვთაებრივი სიყვარული და განუწყვეტელი ლოცვა. ორივე ზესრულყოფილი ნიჭია და გულისხმობს მწუხარებას, განსაცდელებს, დროს და ა. შ. მაშასადამე, შენი განსაცდელები, შვილო, ზუსტად შესაბამისია და არ უნდა გვიკვირდეს, თუ რატომ განვიცდებით.
ასე რომ, იბრძოლე მოიპოვო ღვთაებრივი სიყვარული უწყვეტი იესოს ლოცვით. ყოველი დაცემისას სასოწარკვეთილებას კი ნუ ეძლევი, არამედ ისევ ძალა მოიკრიბე და საპასუხო შეტევაზე გადადი!
19. ამ ამაო სოფელში ვცხოვრობთ, მაგრამ მან არ უნდა მიიზიდოს და მოიცვას ჩვენი გული, რომ არ მოაკვდინოს სულიერი სიცოცხლისუნარიანობა და არ განაშოროს მის შემოქმედსა და ღმერთს. ამიტომ, ჩემო შვილო, მუდმივი ლოცვა გვმართებს, რომ უწყვეტი კავშირი გვქონდეს ქრისტესთან და მისგან მივიღოთ სულიერი ძალა, რათა ყოველ დემონურ თავდასხმას ძლევაშემოსილი აღვუდგეთ წინ. ვიმეოროთ იესოს ლოცვა და სასწაულთმოქმედი უფალი ჯერ ჩვენს აურაცხელ ცოდვებს მოგვიტევებს, შემდეგ კი თავისი მადლით შეგვეწევა სამი დიდი მტრის – ხორცის, სოფლისა და ეშმაკის – დამარცხებაში. გარდა ამისა, ლოცვა ღვთისმიერი სიხარულისა და მშვიდობის მომნიჭებელია.
დაფიქრდი, როგორ გვჭირდება სულიერი, განსაკუთრებით კი ღვთაებრივი სიხარული. ამიტომ, რადაც არ უნდა დაგვიჯდეს, ვეცადოთ, ჩვენს განკარგულებაში არსებული დრო ლოცვისთვის გამოვიყენოთ.
20. დღედაღამ გამუდმებით შენთვის ვევედრები ღმერთს და ღვთისმშობელს – ყველა ქრისტიანის და განსაკუთრებით მონაზონთა მოსიყვარულე დედას, „ქალწულთათვის უძლეველ ზღუდეს“. ამიტომ თამამად ენდე „ბრძოლვილთა შემწეს“, ზესთამბრძოლს, ჩვენი უტკბესი იესოს ლოცვა გონებით იმეორე და მხნედ ებრძოლე ეშმაკის მიერ მოტანილ გულისსიტყვებსა და წარმოდგენებს.
გახსოვდეს ეს უწმინდესი სახელი, რომლისგანაც ძრწიან ბნელეთის ძალები. გულის სიღრმიდან მოუხმე ჩვენი ღვთისმშობლის წმინდა სახელს, რომ ეშმაკის ყოველი თავდასხმის მოსაგერიებლად სულიერი ძალა შეიძინო.
21. ილოცე, შვილო, რადგან ლოცვაზეა დამოკიდებული ყველაფერი და, რაც მთავარია, ჩვენი სულების ცხონება. როცა ტკივილითა და სიმდაბლით ვლოცულობთ, ღმერთი ისმენს ჩვენს ლოცვას და ჩვენთვის უმჯობეს პასუხს გვაძლევს. ხშირად ხდება, რომ ასეთი ლოცვის შემდეგ ღვთის ნება საქმით სულ სხვაგვარად ვლინდება, ვიდრე ჩვენ ვითხოვეთ ლოცვაში. ხშირად გვამწუხრებს ის, რომ არ აღსრულდა ჩვენი ნება, არ გვესმის ღვთის განგებულების სიღრმე და მიუხედავად იმისა, რომ ღვთის ნების გამოვლინება ჩვენი ნებისგან განსხვავდება, ყოვლისმცოდნე ღმერთი სხვადასხვა საშუალებით ყველაფერს ჩვენთვის სასარგებლოდ მოაწყობს.
ამიტომ, შვილო, მთელი სულიერი ძალები მოვიკრიბოთ, რომ მტკიცედ ვიდგეთ იმ დიდი სათნოების აღსრულებისთვის, რომელსაც მოთმინება ჰქვია.
22. დიდება უფლის წმინდა სახელს, რადგან ის შევიცანით, ძალისამებრ ვმსახურებთ და თავი დავაღწიეთ ამ საუკუნის შფოთსა და ამაოებას. დიდება ღმერთს, „რომელმან შემიყუარნა ჩუენ და განგუბანნა ცოდვათა ჩუენთაგან სისხლითა თვისითა“ (გამოცხ. 1, 5).
იცოდე, შვილო, როცა გული ამსოფლიურ საქმეთაგან გათავისუფლდება და საღვთო წერილის შესწავლას დაიწყებს, ამაო გულისსიტყვები გვშორდება და გონება ღვთაებრივზე ფიქრით შემოიფარგლება. მას აღარ აინტერესებს ახლანდელი ცხოვრება, არამედ ღვთაებრივზე მუდმივი სულიერი განსჯით წარმოქმნილი დიდი ტკბობისგან ღმერთამდე ამაღლდება. მარად ღვთის სახელის მოხმობით კი, რაც უწყვეტი ლოცვის „უფალო იესო ქრისტე, შემიწყალე მე" – საშუალებით ხდება, ადამიანს იმქვეყნიური ცხოვრების, მომავალი მარადიულობის და იმ სასოების განცდა ეუფლება, რომელიც მართალთა ხვედრია. წინასწარ იგემებს რა იმ ცხოვრების დიდებულებას, განცვიფრებული ამბობს: „ჰოი, ღვთის გამოუკვლეველი სიმდიდრის, სიბრძნისა და მეცნიერების სიღრმე!“ (რომ. 11, 33) ვინაიდან განამზადა ასეთი საოცარი ქვეყანა, სადაც შეიყვანს და საუკუნო ცხოვრებაში დაამკვიდრებს ყველა კეთილგონიერ ადამიანს.
23. ჩემო შვილებო, გულმოდგინედ იზრუნეთ სულიერ კეთილსურნელებაზე ლოცვის შესახებ ვამბობ, იესოსთან იმ წმინდა საუბარზე, რომელიც უხვად გვანიჭებს უფლის კურთხევას. დიახ, სულიწმიდის შვილებო, მთელი გულით შეიყვარეთ ლოცვა, რომ მადლის სურნელებად იქცეთ, თქვენ გვერდით მყოფმა ადამიანებმა კი იგრძნონ კეთილსურნელება და თქვან: „ჭეშმარიტად, მონაზვნები ანგელოზებრივ კეთილსურნელებას აფრქვევენ მონაზვნობის სულიერი მადლით“. ასე რომ, შორს თქვენგან ბინძური ვნებები, რადგან ისინი სიმყრალეს გამოსცემს და მონაზვნობაზე ცუდი წარმოდგენის მიზეზი ხდება.
24. შვილებო, თავი ვაიძულოთ ჩვენი უტკბესი იესოს ლოცვისთვის, რომ უფალმა წყალობა მოგვანიჭოს, მის მადლს ვეზიაროთ, საღვთო მცნებები აღვასრულოთ და ღვთის სიყვარული მოვიპოვოთ. ის კი მადლითა და თანაზიარობით ღმერთებად გვაქცევს. მაშინ ქრისტეს გზა ჩვენთვის ძნელი აღმართის ნაცვლად ტკბილი და მხიარული გახდება და ძალიან ადვილად აღვასრულებთ უფლის მცნებებს.
|
|
