წყარო:
მამობრივი დარიგებანი
სიტყვა მეორე ლოცვის შესახებ
სიტყვა მეორე ლოცვის შესახებ
მონაზვნისთვის ლოცვა განუყრელი მეგზურივით უნდა იყოს. ლოცვისთვის განსაზღვრულ დროს უფრო მეტი ყურადღებითა და გონების მოკრებით თავი უნდა ვაიძულოთ, ვეცადოთ, გონება გულის ადგილს მივაჯაჭვოთ, რა თქმა უნდა, ამის წარმოსახვის გარეშე.
ნელა ვისუნთქოთ და ლოცვა „უფალო იესო ქრისტე, შემიწყალე მე“ შინაგანი ხმით ვიმეოროთ.
გონება, როგორც მცველი, როგორც ზედამხედველი, თვალყურის სადევნებლად დავუყენოთ შინაგან ხმას, რომელიც ლოცვას ამბობს, ამასთანავე წარმოსახვასაც უნდა მიაქციოს ყურადღება, რაიმე სურათი რომ არ მიიღოს.
ამასთან ერთად ჩვენს სულში სიყვარული უნდა აღვძრათ, რომ ლოცვა გაძლიერდეს, გამთლიანდეს და ამ კარგი გრძნობით გამოიღოს კეთილი შედეგი – თავისუფლად ლოცვა, სულიერი სითბო, სიხარული, ცრემლი და ა. შ.
ვიდრე ლოცვას დავიწყებთ, რა თქმა უნდა, სასარგებლო იქნება და დაგვეხმარება, თუ ორი-სამი წუთით თვალს გადავავლებთ ჩვენს ცოდვებსა და ვნებებს. დავფიქრდეთ, თუ როგორი ცოდვილები და ვნებიანები ვართ, დავფიქრდეთ ჩვენი სულის უბადრუკ მდგომარეობაზე და იმაზე, რომ ღვთის გარეშე არაფრის გაკეთება არ შეგვიძლია.
ადამიანმა ასევე შეიძლება გაიხსენოს ღვთის სამსჯავრო ან ჯოჯოხეთის სატანჯველი საიქიოში. ამ შეგრძნებით, რომელიც წარმოიქმნება სულში, ადამიანი იწყებს სუნთქვით დარეგულირებულ ლოცვას.
ასე ხდება სულის წინასწარი მომზადება, რომ რამდენიმე წუთში, როცა ლოცვას დავიწყებთ, მას გარკვეული სულიერი იმპულსი და ელფერი ჰქონდეს.
ამგვარი მოქმედებით გონება უფრო კონცენტრირებული და უფრო ყურადღებიანი ხდება. ეს ხედვა, ეს ფიქრი მას შემოზღუდავს საკუთარ თავში. შემდეგ გონებას ლოცვაც ეძლევა და ამგვარად ის კარგად იწყებს ლოცვას.
როცა ადამიანი ამ გზით ლოცვას მიეჩვევა, გარკვეული პერიოდის შემდეგ – ეს მის გულმოდგინებაზეა დამოკიდებული – ლოცვაში წარმატებას აღწევს, რა თქმა უნდა, ღვთის მადლით, რადგან მწამს, რომ ლოცვა მთლიანად ღვთის მადლზეა დამოკიდებული.
ადამიანი ლოცვის ამ ხერხითა და მეთოდით ღვთის მადლის თანამონაწილე ხდება. მადლი კი ის არის, რითაც უფლის სახელის ხსოვნას მიაღწევს ადამიანი. ამის დასტურია ის, რომ ადამიანი ნებისმიერ სხვა რამეზე ადვილად ფიქრობს, ღვთის სახელის ხსენებისთვის კი უდიდესი ძალისხმევა სჭირდება.
მსგავსი რამ ხდება, მაგალითად, მცენარეებში. ველური, ეკლიანი მცენარეები თავისთავად ამოდის, ადამიანის შრომის გარეშე, შინაურს კი ძალიან ბევრი ზრუნვა სჭირდება და მიუხედავად ამისა, თუ მას ღმერთი არ შეეწია და მზე არ გამოაბრწყინა სასწაულთმოქმედი სხივებით, შეუძლებელია რაიმე აღმოცენდეს, გაიზარდოს და აყვავდეს.
სულიერი თვალსაზრისითაც ასეა. ადამიანი ცდილობს ლოცვის სხვადასხვა მეთოდით ღმერთთან ერთობას მიაღწიოს, მაგრამ თუ უფალმა არ აკურთხა და არ შეეწია, ლოცვის ყველა ხერხი და დიდი მონდომება სულიერად უნაყოფო დარჩება.
ამიტომაც ლოცვის დაწყებამდე საჭიროა სულიერი განსჯა – თავმდაბალი აზრები, თავისბრალობა, სიკვდილის ხსენება და ა. შ., რომ ადამიანმა ლოცვის დროს ღვთისგან შეწევნა მიიღოს.
თუ ადამიანი ლოცვის დროს მზვაობარ, თავმომწონე გულისსიტყვებს მიიღებს, ლოცვა წყდება, ანუ ღვთის მადლის მოქმედება მეყსეულად ფერხდება. მაშინ ადამიანი აღშფოთდება ამ გულისსიტყვების გამო და ფიქრობს: „როგორც კი ლოცვამ მოქმედება დაიწყო და ღვთის მადლი ვიგრძენი, გულისსიტყვები შემოიჭრა და მადლი განმეშორა“.
ხშირად ლოცვა სხვადასხვა ბოროტი გულისსიტყვის მოახლოებისთანავე წყდება და ადამიანი საკუთარ თავს ეკითხება: „კი, მაგრამ მე ხომ ეს ბოროტი გულისსიტყვები არ მიმიღია, ახლა რატომ დავკარგე ლოცვა და მისი მადლი?“
ეს, რა თქმა უნდა, ღვთის განგებით ხდება. უფალი აუწყებს ადამიანს და თითქოს ეუბნება: „ნუ გგონია, რომ ლოცვის მადლი მხოლოდ მაშინ მოგაკლდება, როცა ამპარტავნების გულისსიტყვებს მიიღებ. ეს შეიძლება მოხდეს ქედმაღლური აზრების გარეშეც, როცა მე მოვისურვებ, რომ გაგათავისუფლო შთაბეჭდილებისგან და შეხედულებისგან, თითქოს შენი წინასწარი მომზადებითა და საკუთარი მცდელობით შეგიძლია ქმედითი ლოცვის პოვნა“.
ეს ისე აშკარად ვიგრძენი საკუთარი გამოცდილებით, რომ ვერავინ შემიცვლის აზრს, რომელიც მეუწყა – ლოცვა მადლის ქმნილებაა. ცხადია, ქმედით ლოცვას ვგულისხმობთ, როცა ადამიანი მადლის მოქმედებას გრძნობს, რადგან ლოცვა ეწოდება ნებისმიერ სხვა ლოცვასაც, რომელსაც მადლის განცდა არ ახლავს თან.
ამგვარად, ადამიანისთვის დროდადრო ლოცვის დაკარგვა სასარგებლოა, სიმდაბლის ეს გაკვეთილი კარგად რომ ისწავლოს.
როცა ადამიანი გულისსიტყვების გამო ლოცვას მრავალჯერ დაკარგავს, წლების შემდეგ მას ბუნებრივად მიეცემა შინაგანი პასუხი, რომ მხოლოდ ღვთის შეწევნით შეიძლება ლოცვის მოპოვება.
აბბა ისააკ ასური ამბობს: „ღმერთი მადლს მაშინ კი არ გიბოძებს, როცა შენ ლოცვის ყველა საშუალებისა და ხერხის გამოყენებით მის მისაღებად ემზადები, არამედ როდესაც თავად ისურვებს. ისე ხდება, რომ როცა მოუმზადებელი ხარ, მაშინ გაძლევს მადლს და როცა მომზადებული ხარ, არ გაქვს ლოცვა, ვერ პოულობ მას“.
ეს უდიდესი ჭეშმარიტებაა. ხშირად მე მდაბალიც ყველა ღონეს ვხმარობდი, რომ ღამე ლოცვა მქონოდა, მაგრამ უმეტეს შემთხვევაში ამას ვერ ვახერხებდი. თავის დროზე ვდგებოდი, ღამის სიმყუდროვეში, როგორი წესიც გვქონდა, ყურადღებით ვიყავი, სიჩუმეს ვიცავდი. ლოცვის ძიებაში საათობით ვიბრძოდი, მაგრამ ლოცვას ვერ ვპოულობდი.
ამ ხანგრძლივი ყურადღებიანი ლოცვის შემდეგ სხვა რამის კეთებას ვიწყებდი, სხვა სამუშაოს ვასრულებდი და ღვთის უდიდეს მადლს ვპოულობდი. ვფიქრობდი: „ამდენი შრომა, მცდელობა, ყურადღება უშედეგო აღმოჩნდა და უცებ ასეთი მადლი?“ ღმერთს სურდა გამეგო, რომ ჩემი მცდელობა კი არ მიმეტოვებინა, არამედ არ მერწმუნა, რომ მისი მეშვეობით ვიპოვიდი ლოცვას.
ღვთის მეუფება და განგებულება განსაზღვრავს, მიანიჭოს თუ არა ადამიანს ლოცვის განცდა, თუნდაც ის მის მოპოვებას არც კი ცდილობდეს.
ყოველ შემთხვევაში მლოცველი ყოველმხრივ უნდა მოემზადოს იმისთვის, რომ ლოცვა იპოვოს, მაგრამ დარწმუნებული არ უნდა იყოს, რომ ამგვარი ძალისხმევა უსათუოდ აპოვნინებს მას. უნდა სწამდეს, რომ თუ ღმერთი ინებებს, მიჰმადლებს ლოცვას, სხვაგვარად კი ადამიანი ვერაფერს შეძლებს.
მიწათმოქმედი სანამ დათესავს, მიწას კარგად ამუშავებს. ყურადღებით ადევნებს თვალს, რომ გუთანი ღრმად ჩავიდეს ნიადაგში, მიწა ამოაბრუნოს, ქვედა ფენა ზემოთ მოაქციოს და შემდეგ თესავს. მერე წვიმასა და კარგ ამინდს ელის. თუ წვიმა, შესაფერისი კლიმატი და მზიანი ამინდი ერთმანეთს ენაცვლება, მაშინ თესლი გაღვივდება, გაიზრდება და ნაყოფს გამოიღებს. სხვაგვარად კი არაფერი გამოვა. თესლი რომც ამოვიდეს, მოსავალი იმდენად მცირე იქნება, რომ გლეხმა რაც დათესა, იმასაც ვერ აინაზღაურებს. გლეხსაც ღვთის იმედი აქვს და ამბობს: „თუ უფალი ინებებს, მოსავალს ავიღებ“. გვალვაში საწყალი მიწათმოქმედი ლოცულობს და ყანას აკურთხებინებს, რადგან სწამს, თუ ღმერთი ინებებს და წვიმასა და მზეს გამოუგზავნის, მისი შრომა ნაყოფს გამოიღებს. სხვა შემთხვევაში, მისი ძალისხმევის მიუხედავად, მოსავალს ვერ აიღებს.
სულიერი თვალსაზრისითაც ასე ხდება. ადამიანი, როგორც არ უნდა მოემზადოს, შრომის ნაყოფს მხოლოდ მაშინ მიიღებს, როცა უფალი ინებებს.
ამიტომ ყველა სულიერ მისწრაფებას წინ სიმდაბლე უნდა უძღოდეს.
ადამიანი იქამდე მიდის, რომ რწმუნდება – ღვთის გარეშე არაფერი გამოვა. ეს სწამს და ამბობს: „საკუთარი სისხლით მოვაწერ ხელს, რომ არარაობა ვარ და სიკეთის კეთება არ შემიძლია“. ჯერ ხელის მოწერაც კი არ აქვს დამთავრებული, რომ არარაობაა და მაშინვე თავმოწონების გულისსიტყვებს ხედავს! და ფიქრობს: „ახლა, აი, ახლახან საკუთარი სისხლით ვამოწმებდი, რომ არარაობა ვარ და თავმოწონების გულისსიტყვამ როგორ შემომიტია?"
ამგვარად, ცხადია, რომ სიმდაბლეც კი ღმერთმა უნდა მიჰმადლოს ადამიანს. მიუხედავად საკუთარი არარაობის შემეცნებისთვის გაწეული შრომისა, ისევ უფალმა უნდა მოგვცეს ამ არარაობის განცდა.
რადგან ასეა საქმე, როგორ უნდა მოიქცეს ადამიანი? აღარც სიკეთე აკეთოს, აღარაფერს ეცადოს, არამედ ღვთისგან მოელოდეს სიმდაბლესა და მადლს? არა. ადამიანმა ყველაფერი უნდა აკეთოს, რაც მას ნებისმიერი სათნოების მოსაპოვებლად მოეთხოვება და დაელოდოს დიდი სიმდაბლით და იმის შეგნებით, რომ თუ ღმერთი ინებებს ამ სათნოებამ ხორცი შეისხას, მხოლოდ მაშინ შეძლებს ნაყოფის გამოღებას. სხვაგვარად მხოლოდ შრომა დარჩება.
ლოცვის საკითხს ვუბრუნდები და ისევ ვიმეორებ, რომ ყოველმხრივ უნდა მოვემზადოთ ამისთვის. თავის დროზე უნდა განვმარტოვდეთ სენაკში და ვეცადოთ ჩვენი ფიქრები ლოცვას უკავშირდებოდეს. მაგალითად, ვიფიქროთ ჩვენს ცოდვებზე, რომ დრო გადის და არაფერს ვაკეთებთ; ვიფიქროთ მოსალოდნელ სიკვდილზე, სამსჯავროზე და ა. შ.
ასეთი უბრალო და ხანმოკლე ფიქრი მაშინვე ლოცვისთვის განგვაწყობს. გონება გულში ჩაგვყავს, ზომიერად, იშვიათად ვსუნთქავთ და თან ლოცვას ვამბობთ: „უფალო იესო ქრისტე, შემიწყალე მე“. თუ ხანდახან დაღლას ვგრძნობთ ან ძილი გვერევა, ეს, რა თქმა უნდა, არაფერს გვარგებს, არ უნდა დავუთმოთ; შეუმჩნევლად ჩვენში რაღაც კარგი ხდება. მომდევნო ჯერზე, როცა ლოცვას დავიწყებთ, თავს უკეთესად ვიგრძნობთ, შემდეგში – უფრო უკეთესად. ასე ნელ-ნელა ლოცვაში რაღაცას ვიპოვით, დროთა განმავლობაში კი სულ უფრო მეტს აღმოვაჩენთ. ცხადია, ეშმაკი ამ მცდელობის გამო უსათუოდ თავს დაგვესხმება, გონებას გაგვიფანტავს და სხვადასხვა წარმოდგენას მოგვიტანს. ჩვენ უნდა ვეცადოთ ყველაფერს წინ აღვუდგეთ და ლოცვაზე გავამახვილოთ ყურადღება.
ეს მცირე შრომა არ არის. თუმცა ერთი შეხედვით ადვილი ჩანს: თავი დახარო, გონება მოიკრიბო და ლოცვას ადევნო თვალყური. მაგრამ თავისი არსით ძნელია, რადგან ბოროტს არ სურს, რომ ვლოცულობდეთ.
გონიერი ლოცვა სატანის შეურიგებელი მტერია! ამის გამო არც ისე ადვილია ეშმაკმა მისგან დაწვა და დამდუღვრა აიტანოს და ლოცვას ადამიანის გულში ქრისტეს აღსაყდრებისა და გულის არედან თავისი გამოძევების უფლება მისცეს.
როგორც ვთქვით, ლოცვის მიზანი ადამიანის გულში ქრისტეს დამკვიდრებაა, რაც მოწინააღმდეგისთვის – სატანისთვის – სრულიად მიუღებელია.
ეს უბრალო, ერთფრაზიანი ლოცვა იმდენად ძლიერია, რომ ადამიანის გონებას მისი დატევა არ შეუძლია. ამიტომ სატანა მას ეომება, სასტიკად ებრძვის – ჩვენთვის გონებადაფანტულობა, შფოთი, მწუხარება მოაქვს, სულს გვიხუთავს. მას ერთადერთი მიზანი აქვს – არ ილოცოს ადამიანმა.
„ლოცვასა განკრძალულ იყვენით“ (რომ. 12, 12). ლოცვას მოთმინება, შეუპოვრობა და სულგრძელობა სჭირდება.
ნუ ვიტყვით: „არაფერი გამოგვივა“, თორემ მაშინ ვერ შევიძენთ ამ ლოცვას, რომელიც თავისი ტევადობით იმდენად დიდია, რომ ზეციურ საგნებს მოიცავს! მოდით, განვმარტოთ ეს:
როცა ლოცვა ამოქმედდება, გონება ისეთი სუფთა, ნათელი, მოქნილი, ფრთაშესხმული ხდება, რომ ძალიან მაღლა ადის და ხვდება ღმერთს მთელი მისი მადლით! მაშინ გონებას სულიერ სახილველთა ჭვრეტის უნარი ეძლევა და ამბობს: „რომელი მათგანი ავირჩიო?!“
და პირიქით, როცა გონება ლოცვით განათლებული არ არის, ძალზე მოუქნელია და მისი ჭვრეტისკენ წარმართვის მცდელობა უნაყოფო იქნება.
როცა ადამიანი ცდილობს, მაგრამ ლოცვას ვერ მოიპოვებს, ეშმაკი მოდის და ეუბნება: „აჰა, ამდენი ეცადე და ვერაფერს მიაღწიე, მაშ, თავი დაანებე ამ ლოცვას“. მაგრამ გამოცდილება თავისებური ენით გვეუბნება, რომ საჭიროა მოთმინება და შეუპოვრობა, რადგან გული ლოცვას კარს ადვილად არ უხსნის. საჭიროა ბევრჯერ დაკაკუნება და დიდი ძალისხმევა.
თესლს რა ემართება? გამოაქვს ღივი, რომელიც ნელ-ნელა ზევით მიიწევს, მიწის ზედაპირს აპობს და ამქვეყნიურ სინათლეზე ამოდის. შემდეგ აღმოცენდება, იზრდება, ყვავის და ნაყოფს გამოიღებს.
ლოცვის დროსაც ასე ხდება. ის თანდათან გააპობს გაქვავებულ გულს, მის ზედაპირზე ამოვა და როცა სულიერი სამყაროს ნათელს იხილავს, მაშინ აღმოცენდება, გაიზრდება, აყვავდება და ნაყოფს გამოიღებს.
როცა ლოცვაში მრავალწლიანი შრომის შემდეგ სახიერი ღმერთი ადამიანს ღირსს გახდის, ის დაინახავს, რომ მასში სიმდაბლე მტკიცდება და ბუნებრივ სულიერ მდგომარეობად იქცევა, შესაბამისად, ლოცვაც ძლიერდება და მყარდება; მანამდე კი გრძნობდა, რომ სიმდაბლე არ ჰყოფნიდა და ლოცვასაც ადვილად კარგავდა.
პატარა ბავშვს, როდესაც ფეხს იდგამს, არ აქვს ძალა და ღონიერი მუხლები, იოლად ეცემა და ზიანდება. ცხადია, როცა ასაკი ემატება, მუხლი უმაგრდება, დადის და ადვილად აღარ ეცემა. ასე ხდება ლოცვაშიც.
ამრიგად, ღვთისთვის სათნო შრომა უნდა გავწიოთ, ეს განაწყობს ღმერთს, მადლი რომ მოგვანიჭოს. ის, რაც სულიერ ღვაწლში დიდ ზიანს გვაყენებს, უიმედობა და სასოწარკვეთილებაა. არ უნდა გვქონდეს უსასოობა, რაც ნებისმიერ სულიერ სიბრტყეში ეშმაკისგან მოდის. უიმედობა არასოდეს არ არის ღვთისგან, ყოველთვის ბოროტისგანაა და როცა სასოწარკვეთილება გვიახლოვდება, უნდა ვთქვათ: „ეს ეშმაკისგანაა“.
ეშმაკი ყველანაირ ლოცვას ებრძვის, განსაკუთრებით კი ასეთ ლოცვას ესხმის თავს. ადამიანი ნებისმიერ ლოცვას თავისუფლად ამბობს შინაგანი მეტყველებით, მაგრამ როცა იესოს ლოცვას იწყებს, ყველა ეშმაკი იქ იყრის თავს.
სატანის დაპირისპირება და ლოცვის წინააღმდეგ ბრძოლა თვალსაჩინოს ხდის, თუ რაოდენ კარგი, სულიერი და ნაყოფიერია იესოს ლოცვა. ვერ ვაცნობიერებთ, თუ რა დიდ მოგებასა და სარგებელს მივიღებთ ამ ლოცვისგან, ამიტომაც არ გვაქვს ლოცვის სურვილი და მოთმინება.
მაშ, ვიბრძოლოთ, ვიშრომოთ ლოცვისთვის, ვიდრე ღმერთი მადლს არ გამოგვიგზავნის. და როცა მადლი მოვა, ყველაფერს ის გვაუწყებს.
ნელა ვისუნთქოთ და ლოცვა „უფალო იესო ქრისტე, შემიწყალე მე“ შინაგანი ხმით ვიმეოროთ.
გონება, როგორც მცველი, როგორც ზედამხედველი, თვალყურის სადევნებლად დავუყენოთ შინაგან ხმას, რომელიც ლოცვას ამბობს, ამასთანავე წარმოსახვასაც უნდა მიაქციოს ყურადღება, რაიმე სურათი რომ არ მიიღოს.
ამასთან ერთად ჩვენს სულში სიყვარული უნდა აღვძრათ, რომ ლოცვა გაძლიერდეს, გამთლიანდეს და ამ კარგი გრძნობით გამოიღოს კეთილი შედეგი – თავისუფლად ლოცვა, სულიერი სითბო, სიხარული, ცრემლი და ა. შ.
ვიდრე ლოცვას დავიწყებთ, რა თქმა უნდა, სასარგებლო იქნება და დაგვეხმარება, თუ ორი-სამი წუთით თვალს გადავავლებთ ჩვენს ცოდვებსა და ვნებებს. დავფიქრდეთ, თუ როგორი ცოდვილები და ვნებიანები ვართ, დავფიქრდეთ ჩვენი სულის უბადრუკ მდგომარეობაზე და იმაზე, რომ ღვთის გარეშე არაფრის გაკეთება არ შეგვიძლია.
ადამიანმა ასევე შეიძლება გაიხსენოს ღვთის სამსჯავრო ან ჯოჯოხეთის სატანჯველი საიქიოში. ამ შეგრძნებით, რომელიც წარმოიქმნება სულში, ადამიანი იწყებს სუნთქვით დარეგულირებულ ლოცვას.
ასე ხდება სულის წინასწარი მომზადება, რომ რამდენიმე წუთში, როცა ლოცვას დავიწყებთ, მას გარკვეული სულიერი იმპულსი და ელფერი ჰქონდეს.
ამგვარი მოქმედებით გონება უფრო კონცენტრირებული და უფრო ყურადღებიანი ხდება. ეს ხედვა, ეს ფიქრი მას შემოზღუდავს საკუთარ თავში. შემდეგ გონებას ლოცვაც ეძლევა და ამგვარად ის კარგად იწყებს ლოცვას.
როცა ადამიანი ამ გზით ლოცვას მიეჩვევა, გარკვეული პერიოდის შემდეგ – ეს მის გულმოდგინებაზეა დამოკიდებული – ლოცვაში წარმატებას აღწევს, რა თქმა უნდა, ღვთის მადლით, რადგან მწამს, რომ ლოცვა მთლიანად ღვთის მადლზეა დამოკიდებული.
ადამიანი ლოცვის ამ ხერხითა და მეთოდით ღვთის მადლის თანამონაწილე ხდება. მადლი კი ის არის, რითაც უფლის სახელის ხსოვნას მიაღწევს ადამიანი. ამის დასტურია ის, რომ ადამიანი ნებისმიერ სხვა რამეზე ადვილად ფიქრობს, ღვთის სახელის ხსენებისთვის კი უდიდესი ძალისხმევა სჭირდება.
მსგავსი რამ ხდება, მაგალითად, მცენარეებში. ველური, ეკლიანი მცენარეები თავისთავად ამოდის, ადამიანის შრომის გარეშე, შინაურს კი ძალიან ბევრი ზრუნვა სჭირდება და მიუხედავად ამისა, თუ მას ღმერთი არ შეეწია და მზე არ გამოაბრწყინა სასწაულთმოქმედი სხივებით, შეუძლებელია რაიმე აღმოცენდეს, გაიზარდოს და აყვავდეს.
სულიერი თვალსაზრისითაც ასეა. ადამიანი ცდილობს ლოცვის სხვადასხვა მეთოდით ღმერთთან ერთობას მიაღწიოს, მაგრამ თუ უფალმა არ აკურთხა და არ შეეწია, ლოცვის ყველა ხერხი და დიდი მონდომება სულიერად უნაყოფო დარჩება.
ამიტომაც ლოცვის დაწყებამდე საჭიროა სულიერი განსჯა – თავმდაბალი აზრები, თავისბრალობა, სიკვდილის ხსენება და ა. შ., რომ ადამიანმა ლოცვის დროს ღვთისგან შეწევნა მიიღოს.
თუ ადამიანი ლოცვის დროს მზვაობარ, თავმომწონე გულისსიტყვებს მიიღებს, ლოცვა წყდება, ანუ ღვთის მადლის მოქმედება მეყსეულად ფერხდება. მაშინ ადამიანი აღშფოთდება ამ გულისსიტყვების გამო და ფიქრობს: „როგორც კი ლოცვამ მოქმედება დაიწყო და ღვთის მადლი ვიგრძენი, გულისსიტყვები შემოიჭრა და მადლი განმეშორა“.
ხშირად ლოცვა სხვადასხვა ბოროტი გულისსიტყვის მოახლოებისთანავე წყდება და ადამიანი საკუთარ თავს ეკითხება: „კი, მაგრამ მე ხომ ეს ბოროტი გულისსიტყვები არ მიმიღია, ახლა რატომ დავკარგე ლოცვა და მისი მადლი?“
ეს, რა თქმა უნდა, ღვთის განგებით ხდება. უფალი აუწყებს ადამიანს და თითქოს ეუბნება: „ნუ გგონია, რომ ლოცვის მადლი მხოლოდ მაშინ მოგაკლდება, როცა ამპარტავნების გულისსიტყვებს მიიღებ. ეს შეიძლება მოხდეს ქედმაღლური აზრების გარეშეც, როცა მე მოვისურვებ, რომ გაგათავისუფლო შთაბეჭდილებისგან და შეხედულებისგან, თითქოს შენი წინასწარი მომზადებითა და საკუთარი მცდელობით შეგიძლია ქმედითი ლოცვის პოვნა“.
ეს ისე აშკარად ვიგრძენი საკუთარი გამოცდილებით, რომ ვერავინ შემიცვლის აზრს, რომელიც მეუწყა – ლოცვა მადლის ქმნილებაა. ცხადია, ქმედით ლოცვას ვგულისხმობთ, როცა ადამიანი მადლის მოქმედებას გრძნობს, რადგან ლოცვა ეწოდება ნებისმიერ სხვა ლოცვასაც, რომელსაც მადლის განცდა არ ახლავს თან.
ამგვარად, ადამიანისთვის დროდადრო ლოცვის დაკარგვა სასარგებლოა, სიმდაბლის ეს გაკვეთილი კარგად რომ ისწავლოს.
როცა ადამიანი გულისსიტყვების გამო ლოცვას მრავალჯერ დაკარგავს, წლების შემდეგ მას ბუნებრივად მიეცემა შინაგანი პასუხი, რომ მხოლოდ ღვთის შეწევნით შეიძლება ლოცვის მოპოვება.
აბბა ისააკ ასური ამბობს: „ღმერთი მადლს მაშინ კი არ გიბოძებს, როცა შენ ლოცვის ყველა საშუალებისა და ხერხის გამოყენებით მის მისაღებად ემზადები, არამედ როდესაც თავად ისურვებს. ისე ხდება, რომ როცა მოუმზადებელი ხარ, მაშინ გაძლევს მადლს და როცა მომზადებული ხარ, არ გაქვს ლოცვა, ვერ პოულობ მას“.
ეს უდიდესი ჭეშმარიტებაა. ხშირად მე მდაბალიც ყველა ღონეს ვხმარობდი, რომ ღამე ლოცვა მქონოდა, მაგრამ უმეტეს შემთხვევაში ამას ვერ ვახერხებდი. თავის დროზე ვდგებოდი, ღამის სიმყუდროვეში, როგორი წესიც გვქონდა, ყურადღებით ვიყავი, სიჩუმეს ვიცავდი. ლოცვის ძიებაში საათობით ვიბრძოდი, მაგრამ ლოცვას ვერ ვპოულობდი.
ამ ხანგრძლივი ყურადღებიანი ლოცვის შემდეგ სხვა რამის კეთებას ვიწყებდი, სხვა სამუშაოს ვასრულებდი და ღვთის უდიდეს მადლს ვპოულობდი. ვფიქრობდი: „ამდენი შრომა, მცდელობა, ყურადღება უშედეგო აღმოჩნდა და უცებ ასეთი მადლი?“ ღმერთს სურდა გამეგო, რომ ჩემი მცდელობა კი არ მიმეტოვებინა, არამედ არ მერწმუნა, რომ მისი მეშვეობით ვიპოვიდი ლოცვას.
ღვთის მეუფება და განგებულება განსაზღვრავს, მიანიჭოს თუ არა ადამიანს ლოცვის განცდა, თუნდაც ის მის მოპოვებას არც კი ცდილობდეს.
ყოველ შემთხვევაში მლოცველი ყოველმხრივ უნდა მოემზადოს იმისთვის, რომ ლოცვა იპოვოს, მაგრამ დარწმუნებული არ უნდა იყოს, რომ ამგვარი ძალისხმევა უსათუოდ აპოვნინებს მას. უნდა სწამდეს, რომ თუ ღმერთი ინებებს, მიჰმადლებს ლოცვას, სხვაგვარად კი ადამიანი ვერაფერს შეძლებს.
მიწათმოქმედი სანამ დათესავს, მიწას კარგად ამუშავებს. ყურადღებით ადევნებს თვალს, რომ გუთანი ღრმად ჩავიდეს ნიადაგში, მიწა ამოაბრუნოს, ქვედა ფენა ზემოთ მოაქციოს და შემდეგ თესავს. მერე წვიმასა და კარგ ამინდს ელის. თუ წვიმა, შესაფერისი კლიმატი და მზიანი ამინდი ერთმანეთს ენაცვლება, მაშინ თესლი გაღვივდება, გაიზრდება და ნაყოფს გამოიღებს. სხვაგვარად კი არაფერი გამოვა. თესლი რომც ამოვიდეს, მოსავალი იმდენად მცირე იქნება, რომ გლეხმა რაც დათესა, იმასაც ვერ აინაზღაურებს. გლეხსაც ღვთის იმედი აქვს და ამბობს: „თუ უფალი ინებებს, მოსავალს ავიღებ“. გვალვაში საწყალი მიწათმოქმედი ლოცულობს და ყანას აკურთხებინებს, რადგან სწამს, თუ ღმერთი ინებებს და წვიმასა და მზეს გამოუგზავნის, მისი შრომა ნაყოფს გამოიღებს. სხვა შემთხვევაში, მისი ძალისხმევის მიუხედავად, მოსავალს ვერ აიღებს.
სულიერი თვალსაზრისითაც ასე ხდება. ადამიანი, როგორც არ უნდა მოემზადოს, შრომის ნაყოფს მხოლოდ მაშინ მიიღებს, როცა უფალი ინებებს.
ამიტომ ყველა სულიერ მისწრაფებას წინ სიმდაბლე უნდა უძღოდეს.
ადამიანი იქამდე მიდის, რომ რწმუნდება – ღვთის გარეშე არაფერი გამოვა. ეს სწამს და ამბობს: „საკუთარი სისხლით მოვაწერ ხელს, რომ არარაობა ვარ და სიკეთის კეთება არ შემიძლია“. ჯერ ხელის მოწერაც კი არ აქვს დამთავრებული, რომ არარაობაა და მაშინვე თავმოწონების გულისსიტყვებს ხედავს! და ფიქრობს: „ახლა, აი, ახლახან საკუთარი სისხლით ვამოწმებდი, რომ არარაობა ვარ და თავმოწონების გულისსიტყვამ როგორ შემომიტია?"
ამგვარად, ცხადია, რომ სიმდაბლეც კი ღმერთმა უნდა მიჰმადლოს ადამიანს. მიუხედავად საკუთარი არარაობის შემეცნებისთვის გაწეული შრომისა, ისევ უფალმა უნდა მოგვცეს ამ არარაობის განცდა.
რადგან ასეა საქმე, როგორ უნდა მოიქცეს ადამიანი? აღარც სიკეთე აკეთოს, აღარაფერს ეცადოს, არამედ ღვთისგან მოელოდეს სიმდაბლესა და მადლს? არა. ადამიანმა ყველაფერი უნდა აკეთოს, რაც მას ნებისმიერი სათნოების მოსაპოვებლად მოეთხოვება და დაელოდოს დიდი სიმდაბლით და იმის შეგნებით, რომ თუ ღმერთი ინებებს ამ სათნოებამ ხორცი შეისხას, მხოლოდ მაშინ შეძლებს ნაყოფის გამოღებას. სხვაგვარად მხოლოდ შრომა დარჩება.
ლოცვის საკითხს ვუბრუნდები და ისევ ვიმეორებ, რომ ყოველმხრივ უნდა მოვემზადოთ ამისთვის. თავის დროზე უნდა განვმარტოვდეთ სენაკში და ვეცადოთ ჩვენი ფიქრები ლოცვას უკავშირდებოდეს. მაგალითად, ვიფიქროთ ჩვენს ცოდვებზე, რომ დრო გადის და არაფერს ვაკეთებთ; ვიფიქროთ მოსალოდნელ სიკვდილზე, სამსჯავროზე და ა. შ.
ასეთი უბრალო და ხანმოკლე ფიქრი მაშინვე ლოცვისთვის განგვაწყობს. გონება გულში ჩაგვყავს, ზომიერად, იშვიათად ვსუნთქავთ და თან ლოცვას ვამბობთ: „უფალო იესო ქრისტე, შემიწყალე მე“. თუ ხანდახან დაღლას ვგრძნობთ ან ძილი გვერევა, ეს, რა თქმა უნდა, არაფერს გვარგებს, არ უნდა დავუთმოთ; შეუმჩნევლად ჩვენში რაღაც კარგი ხდება. მომდევნო ჯერზე, როცა ლოცვას დავიწყებთ, თავს უკეთესად ვიგრძნობთ, შემდეგში – უფრო უკეთესად. ასე ნელ-ნელა ლოცვაში რაღაცას ვიპოვით, დროთა განმავლობაში კი სულ უფრო მეტს აღმოვაჩენთ. ცხადია, ეშმაკი ამ მცდელობის გამო უსათუოდ თავს დაგვესხმება, გონებას გაგვიფანტავს და სხვადასხვა წარმოდგენას მოგვიტანს. ჩვენ უნდა ვეცადოთ ყველაფერს წინ აღვუდგეთ და ლოცვაზე გავამახვილოთ ყურადღება.
ეს მცირე შრომა არ არის. თუმცა ერთი შეხედვით ადვილი ჩანს: თავი დახარო, გონება მოიკრიბო და ლოცვას ადევნო თვალყური. მაგრამ თავისი არსით ძნელია, რადგან ბოროტს არ სურს, რომ ვლოცულობდეთ.
გონიერი ლოცვა სატანის შეურიგებელი მტერია! ამის გამო არც ისე ადვილია ეშმაკმა მისგან დაწვა და დამდუღვრა აიტანოს და ლოცვას ადამიანის გულში ქრისტეს აღსაყდრებისა და გულის არედან თავისი გამოძევების უფლება მისცეს.
როგორც ვთქვით, ლოცვის მიზანი ადამიანის გულში ქრისტეს დამკვიდრებაა, რაც მოწინააღმდეგისთვის – სატანისთვის – სრულიად მიუღებელია.
ეს უბრალო, ერთფრაზიანი ლოცვა იმდენად ძლიერია, რომ ადამიანის გონებას მისი დატევა არ შეუძლია. ამიტომ სატანა მას ეომება, სასტიკად ებრძვის – ჩვენთვის გონებადაფანტულობა, შფოთი, მწუხარება მოაქვს, სულს გვიხუთავს. მას ერთადერთი მიზანი აქვს – არ ილოცოს ადამიანმა.
„ლოცვასა განკრძალულ იყვენით“ (რომ. 12, 12). ლოცვას მოთმინება, შეუპოვრობა და სულგრძელობა სჭირდება.
ნუ ვიტყვით: „არაფერი გამოგვივა“, თორემ მაშინ ვერ შევიძენთ ამ ლოცვას, რომელიც თავისი ტევადობით იმდენად დიდია, რომ ზეციურ საგნებს მოიცავს! მოდით, განვმარტოთ ეს:
როცა ლოცვა ამოქმედდება, გონება ისეთი სუფთა, ნათელი, მოქნილი, ფრთაშესხმული ხდება, რომ ძალიან მაღლა ადის და ხვდება ღმერთს მთელი მისი მადლით! მაშინ გონებას სულიერ სახილველთა ჭვრეტის უნარი ეძლევა და ამბობს: „რომელი მათგანი ავირჩიო?!“
და პირიქით, როცა გონება ლოცვით განათლებული არ არის, ძალზე მოუქნელია და მისი ჭვრეტისკენ წარმართვის მცდელობა უნაყოფო იქნება.
როცა ადამიანი ცდილობს, მაგრამ ლოცვას ვერ მოიპოვებს, ეშმაკი მოდის და ეუბნება: „აჰა, ამდენი ეცადე და ვერაფერს მიაღწიე, მაშ, თავი დაანებე ამ ლოცვას“. მაგრამ გამოცდილება თავისებური ენით გვეუბნება, რომ საჭიროა მოთმინება და შეუპოვრობა, რადგან გული ლოცვას კარს ადვილად არ უხსნის. საჭიროა ბევრჯერ დაკაკუნება და დიდი ძალისხმევა.
თესლს რა ემართება? გამოაქვს ღივი, რომელიც ნელ-ნელა ზევით მიიწევს, მიწის ზედაპირს აპობს და ამქვეყნიურ სინათლეზე ამოდის. შემდეგ აღმოცენდება, იზრდება, ყვავის და ნაყოფს გამოიღებს.
ლოცვის დროსაც ასე ხდება. ის თანდათან გააპობს გაქვავებულ გულს, მის ზედაპირზე ამოვა და როცა სულიერი სამყაროს ნათელს იხილავს, მაშინ აღმოცენდება, გაიზრდება, აყვავდება და ნაყოფს გამოიღებს.
როცა ლოცვაში მრავალწლიანი შრომის შემდეგ სახიერი ღმერთი ადამიანს ღირსს გახდის, ის დაინახავს, რომ მასში სიმდაბლე მტკიცდება და ბუნებრივ სულიერ მდგომარეობად იქცევა, შესაბამისად, ლოცვაც ძლიერდება და მყარდება; მანამდე კი გრძნობდა, რომ სიმდაბლე არ ჰყოფნიდა და ლოცვასაც ადვილად კარგავდა.
პატარა ბავშვს, როდესაც ფეხს იდგამს, არ აქვს ძალა და ღონიერი მუხლები, იოლად ეცემა და ზიანდება. ცხადია, როცა ასაკი ემატება, მუხლი უმაგრდება, დადის და ადვილად აღარ ეცემა. ასე ხდება ლოცვაშიც.
ამრიგად, ღვთისთვის სათნო შრომა უნდა გავწიოთ, ეს განაწყობს ღმერთს, მადლი რომ მოგვანიჭოს. ის, რაც სულიერ ღვაწლში დიდ ზიანს გვაყენებს, უიმედობა და სასოწარკვეთილებაა. არ უნდა გვქონდეს უსასოობა, რაც ნებისმიერ სულიერ სიბრტყეში ეშმაკისგან მოდის. უიმედობა არასოდეს არ არის ღვთისგან, ყოველთვის ბოროტისგანაა და როცა სასოწარკვეთილება გვიახლოვდება, უნდა ვთქვათ: „ეს ეშმაკისგანაა“.
ეშმაკი ყველანაირ ლოცვას ებრძვის, განსაკუთრებით კი ასეთ ლოცვას ესხმის თავს. ადამიანი ნებისმიერ ლოცვას თავისუფლად ამბობს შინაგანი მეტყველებით, მაგრამ როცა იესოს ლოცვას იწყებს, ყველა ეშმაკი იქ იყრის თავს.
სატანის დაპირისპირება და ლოცვის წინააღმდეგ ბრძოლა თვალსაჩინოს ხდის, თუ რაოდენ კარგი, სულიერი და ნაყოფიერია იესოს ლოცვა. ვერ ვაცნობიერებთ, თუ რა დიდ მოგებასა და სარგებელს მივიღებთ ამ ლოცვისგან, ამიტომაც არ გვაქვს ლოცვის სურვილი და მოთმინება.
მაშ, ვიბრძოლოთ, ვიშრომოთ ლოცვისთვის, ვიდრე ღმერთი მადლს არ გამოგვიგზავნის. და როცა მადლი მოვა, ყველაფერს ის გვაუწყებს.
|
|
