წყარო:
მამობრივი დარიგებანი
გამონათქვამები გონიერი ლოცვის შესახებ
გამონათქვამები გონიერი ლოცვის შესახებ
1. ლოცვა ერთ-ერთი უმთავრესი და უძლიერესი ძალაა, რომელიც ხელახლა შობს მლოცველს და ხორციელ და სულიერ სიჯანსაღეს მიჰმადლებს მას.
2. ლოცვა ჩვენი სულის თვალები და ფრთებია. ის სიმხნევესა და ძალას გვაძლევს, რომ პირისპირ ვიხილოთ ღმერთი.
3. მაშ ასე, ბაგეებით ილოცე, ძმაო, სანამ ღვთის მადლი არ განგანათლებს, რომ გულით ილოცო. მაშინ სასწაულებრივი გზით შინაგანად იდღესასწაულებ და იზეიმებ. ამიერიდან მხოლოდ ბაგეებით კი არა, უკვე გულში მოქმედი ყურადღებით აღასრულებ ლოცვას.
4. თუ ნამდვილად გსურს განაგდო ყოველი არაქრისტიანული აზრი და განიწმინდო გონება, ამას მხოლოდ ლოცვით მიაღწევ, რადგან ისე ვერაფერი აწესრიგებს ფიქრებს, როგორც ლოცვა.
5. გაფრთხილდი: თუ ლოცვაში ზარმაცი და უყურადღებო ხარ, წარმატებას ვერ მიაღწევ უფლის ერთგულებაში, ვერც გულისსიტყვების დამშვიდებას იხილავ და ვერც ცხონებას მოიპოვებ.
6. იესო ქრისტეს სახელი, რომელსაც ლოცვაში მოვუხმობთ, თავის თავში მოიცავს თვითმყოფად და თვითმამოძრავებელ აღმადგინებელ ძალას. ასე რომ, ნუ შფოთავ შენი ლოცვის არასრულყოფილებისა და გულგრილობის გამო, არამედ მოთმინებით დაელოდე ნაყოფს, რომელსაც ღვთაებრივი სახელის ხშირი ხსენება გამოიღებს.
7. როცა ლოცვა წინამძღვრობს ჩვენში არსებულ ზნეობრივ ძალებს, მათი სიძლიერე ყველა განსაცდელს აღემატება და ამარცხებს მათ.
8. ლოცვის სიხშირე ლოცვის ერთგვარ ჩვეულებაში გადადის, რაც მალე მეორე ბუნებად იქცევა და ხშირად გული და გონება უმაღლეს სულიერ მდგომარეობაში აჰყავს.
ხშირი ლოცვა ერთადერთი გზაა იმისთვის, რომ ჭეშმარიტი და წმინდა ლოცვა ვისწავლოთ. სიხშირე ლოცვისთვის წინასწარ მომზადების საუკეთესო საშუალება და უსაფრთხო გზაა, რომ ადამიანმა საბოლოო მიზანს – ლოცვასა და ცხონებას მიაღწიოს.
9. თითოეულ ჩვენგანს შეუძლია მოიპოვოს შინაგანი ლოცვა – უფალთან ურთიერთობის საშუალება. ის უსასყიდლოა, საჭიროა მხოლოდ მცდელობა, რომ მდუმარების უფსკრულსა და ჩვენი გულის სიღრმეში ჩავიძიროთ და რაც შეიძლება ხშირად მოვუხმოთ უტკბესი იესო ქრისტეს სახელს, რომელიც ადამიანს მხიარულებით აღავსებს.
საკუთარ თავში ჩაღრმავება და ჩვენი სულიერი სამყაროს გამოკვლევა შესაძლებლობას გვაძლევს გავაცნობიეროთ, თუ როგორი საიდუმლოა ადამიანი, ვიგრძნოთ თვითშემეცნების სიხარული და დავღვაროთ სინანულის მწარე ცრემლები დაცემებისა და საკუთარი ნების უძლურების გამო.
10. დაე, მთელი შენი სული სიყვარულით მიეჯაჭვოს ლოცვაში ჩადებულ აზრს, რომ შენი გონება, შინაგანი მეტყველება და ნება – შენი სულის ეს სამი შემადგენელი ნაწილი გახდეს ერთი მთელი და ერთი გახდეს სამი; რადგან ამ გზით ადამიანი, რომელიც წმინდა სამების ხატებას წარმოადგენს, თავის პირველსახესთან ამყარებს კონტაქტს და უერთდება მას. როგორც გონიერი ლოცვის მასწავლებელმა, თესალონიკის მთავარეპისკოპოსმა, ღვთაებრივმა გრიგოლ პალამამ თქვა: „როცა ერთი გონება გახდება სამობითი და დარჩება მაინც ერთი მთლიანი, მაშინ ის უერთდება ღვთაებრივ საწყის ერთარსება სამებას, ის უკეტავს კარს ყოველგვარ წარმოდგენას და გახდება ხორცზე, ამ სოფელზე და სოფლისმპყრობელზე აღმატებული“.
11. ლოცვის მიზანი ადამიანის ღმერთთან შეერთება, ადამიანის გულში ქრისტეს შემოყვანაა.
12. სადაც ლოცვა მოქმედებს, იქ ქრისტეა მამასთან და სულიწმიდასთან ერთად, ერთარსი და განუყოფელი სამება.
13. სადაც ქრისტეა – ნათელი სოფლისა – იქ იმქვეყნიური მარადიული ნათელია, იქ მშვიდობა და სიხარულია, იქ ანგელოზები და წმინდანები არიან, იქ სასუფევლის მხიარულებაა.
14. ნეტარ არიან ისინი, ვინც ნათელი სოფლისა – ქრისტე – ამ ცხოვრებაშივე შეიმოსეს, რადგან უკვე უხრწნელების სამოსელს ატარებენ.
15. ამრიგად, გონიერი ლოცვის მიზანი ის არის, რომ ადამიანის გულში ქრისტე შემოიყვანოს, იქიდან ეშმაკი გააძევოს და მის მიერ ცოდვით აღსრულებული საქმეები შემუსროს. რადგან, როგორც ქრისტეს საყვარელი მოწაფე ამბობს: „ამისთვის გამოცხადნა ძე ღმრთისაი, რათა დაარღვინეს საქმენი ეშმაკისანი“ (1 იოან. 3, 8). მხოლოდ ეშმაკმა იცის ამ ხუთი სიტყვის ენით გამოუთქმელი ძალა. ამიტომ გააფთრებით ებრძვის და უმხედრდება ლოცვას.
მათ. 16. დემონებმა ეშმაკეულების პირით უთვალავჯერ აღიარეს, რომ ლოცვა წვავდა
17. რადგან ქრისტეა ნათელი სოფლისა, ყველა ადამიანი, ვინც მას ვერ ხედავს, ვისაც იგი არ სწამს, რასაკვირველია, ბრმაა. და პირიქით, ნათლისკენ მიემართებიან ისინი, ვინც ქრისტეს მცნებების აღსრულებისთვის იღვწიან. ეს ადამიანები აღიარებენ ქრისტეს, როგორც ღმერთს – თაყვანს სცემენ და მსახურებენ. ვინც ქრისტეს თავის ღვთად და უფლად აღიარებს, მას ქრისტეს სახელის მოხმობა განამტკიცებს, რომ ღვთის ნება აღასრულოს. ხოლო თუ არ განმტკიცდება და გაძლიერდება, აშკარაა, რომ ის ქრისტეს მხოლოდ ბაგით აღიარებს, გულით კი მისგან განშორებულია.
18. ლოცვა რამდენადაც გვაერთიანებს ქრისტესთან, იმდენად განგვაშორებს ეშმაკს და არა მარტო ეშმაკს, არამედ ამსოფლიურ ბრძნობასაც, რომელიც ვნებების მშობელი და ხელის შემწყობია.
19. ლოცვის ეშმაკი მოწყინებაა, ეშმაკის ეშმაკი კი – ლოცვის წყურვილი, გულმხურვალება. „სულითა მდუღარე იყვენით, – ამბობს მოციქული, – უფალსა ჰმონებდით" (რომ. 12, 11). ეს მხურვალება იზიდავს და მლოცველში აჩერებს მადლს, რომელიც მასში სინათლედ, სიხარულად და გამოუთქმელ ნუგეშად იქცევა, ეშმაკებისთვის კი – ცეცხლად, სიმწარედ და მდევნელად. როცა მადლი მოვა, ის გაფანტულ გონებას მოკრებს, მზაკვარი და უწმინდური გულისსიტყვებისგან განკურნავს და უფლის ხსენებით დაატკბობს მას.
20. ბაგეებზე ლოცვა გაქვს? მადლიც იქვეა. მაგრამ ბაგეებიდან ლოცვამ გონება უნდა გაიაროს და გულში ჩავიდეს. ამას კი დიდი შრომა და დრო სჭირდება.
21. ენა უნდა გაისარჯოს, რომ იზღვიოს თავისი უქმადმეტყველება და დაცემა. მან ლოცვის ჩვევა უნდა შეიძინოს, შრომისა და ღვაწლის გარეშე კი ჩვევა ვერ ყალიბდება. იმისთვის, რომ მადლი გვეწვიოს, თავი უნდა დავიმდაბლოთ. ამის შემდეგ გზა იხსნება. ლოცვა სუნთქვას უერთდება, გონება კი იღვიძებს, მას თვალყურს ადევნებს და დროთა განმავლობაში ვნებების შემსუბუქებას ვიგრძნობთ, ხოლო გულისსიტყვები დაცხრება და გული დამშვიდდება.
22. ნუ დაგღლის გაფანტული გონების მრავალგზის უკან დაბრუნება. ღმერთი შენს გულმოდგინებასა და შრომას დაინახავს და გამოგიგზავნის თავის მადლს, რომელიც გაფანტულ გონებას შემოკრებს. სადაც მადლია, იქ ყველაფერი სიხარულით, ძალისხმევის გარეშე ხდება.
23. ლოცვით ერთი სიხარულიდან მეორისკენ მივდივართ, ულოცველად კი – დაცემას დაცემა, მწუხარებას მწუხარება მოსდევს და რა ძნელია, როცა სინდისი გვამხელს. რამდენიმე სიტყვით რომ ვთქვათ, ლოცვისთვის მცირე გარჯისა და ტკივილის წილ დიდ, სიხარულის მომგვრელ გლოვას, ლმობიერებას, ცრემლებს, ღმერთთან სიახლოვით ტკბობას, მის უწმინდეს შიშს შევიძენთ, რომელიც განწმენდს და განასპეტაკებს გონებასა და გულს.
24. აუცილებელია განიწმინდოს გული, რომ მისგან გონებაც განათლდეს სუფთა გულისსიტყვებით, რომლებიც მასში ზეციდან აირეკლება.
25. ისევე, როგორც შეუძლებელია არ წაიბორძიკოს ღამით მოსიარულემ, შეუძლებელია არ სცოდოს მან, ვისაც ღვთაებრივი ნათელი ჯერ არ უხილავს.
26. ღვთის სასუფეველში ისინი კი არ შედიან, ვისაც სინანული არ აქვთ, არამედ ცოდვილები, რომლებიც სინანულმა და ცრემლებმა გარდაქმნა. ადამიანს ისე არაფერი შეეწევა ვნებებთან ბრძოლასა და მათ დამარცხებაში, როგორც განუწყვეტელი გონიერი ლოცვა.
27. როცა განსაცდელი მოწყინების სახით მოვა, როცა გონება და ენა უძლურდება, თითები კი სკვნილზე აღარ მოძრაობს, გევედრები, უკან ნუ დაიხევ. ცოტა კიდევ ეცადე, ღმერთმა შენი განზრახვა რომ დაინახოს და განგამტკიცოს. უფალს რაღაც სურს შენგან, ამიტომ ახანგრძლივებს ამ განსაცდელს, შენი წვლილი რომ შეიტანო. რადგან იცის ისევე, როგორც შენ, რომ შეგწევს ამის ძალა.
28. დროდადრო ისე ხდება, რომ შენ საბაბს არ აძლევ, მაგრამ მადლი მაინც კლებულობს. თითქოს ღმერთი გეუბნება: „შენი მხრიდან ყველაფერი სწორია, მაგრამ ნუ გგონია, რომ ყოველივე შენზეა დამოკიდებული. როცა საჭიროდ ჩავთვლი, მაშინ მოვალ და ისევ დაგტოვებ. ნების სრულ მოკვეთასა და მოთმინებას გასწავლი, კარგად რომ დაეუფლო სიმდაბლის გაკვეთილს“.
29. ამიტომ, ლოცვისთვის განსაზღვრულ დროს, როგორც შეგიძლია, ისე აიძულე თავი. შენი მოვალეობა შეასრულე, რომ ღმერთი შენი მოვალე გახდეს და თუ მადლს ვერ მიიღებ, საკუთარ თავს შემდეგი ან იმის შემდეგი ჯერისთვის მაინც მოამზადებ. ყოველ შემთხვევაში, ადრე თუ გვიან, მას მიიღებ. შეუძლებელია, არ მიიღო. ჩვეულებრივ, როცა ღმერთი მადლის მოცემას აყოვნებს, მოგვიანებით გაცილებით მეტს გვაძლევს.
30. გულის ნიადაგი იმის შესაბამისად გამოიღებს ნაყოფს, როგორც დავამუშავებთ მას ლოცვით, მოვრწყავთ ცრემლით და ამოვძირკვავთ გულისსიტყვებს.
31. მათ, ვინც ლოცვაში წარმატებას მიაღწიეს, ნამდვილად იციან, რომ ადამიანის ძალისხმევის მიუხედავად, ლოცვა მადლის მოქმედებაა.
32. წმინდა სვიმეონი ნათლად ამბობს, რომ არავის შეუძლია თვითონ ადიდოს ღმერთი, არამედ მასში დამკვიდრებული ქრისტეს მადლი ლოცულობს, ადიდებს და უგალობს ღმერთს.
33. ნიშანი, რომ ღვთის მადლმა სული მოიხილა, არის ის, რომ ადამიანი შიშითა და კრძალვით ლოცულობს, მოწესრიგებული დგას ლოცვის დროს და დიდი ყურადღებით წარმოთქვამს სიტყვებს.
34. ყურადღება ისე განუშორებლად უნდა იყოს ლოცვასთან შეერთებული, როგორც სული ხორცთან.
35. ლოცვის დროს გონებამ უნდა დაიცვას გული, შინაგანად გარეშემოერტყას მას და გულის სიღრმიდან აღავლინოს ღვთისადმი ლოცვა. მუდმივად იმეოროს: „უფალო იესო ქრისტე, შემიწყალე მე“ და როცა იქ, გულში გონება იგრძნობს, შეიცნობს, რომ „ტკბილ არს უფალი" (ფსალმ. 144, 9) და დატკბება, აღარ მოისურვებს გულის არედან განშორებას, მაშინ ის პეტრე მოციქულთან ერთად იტყვის: „კეთილ არს ჩუენდა აქა ყოფაი" (მათ. 17, 4). გონება გარშემოერტყმება გულს, ხელს კრავს და გამოაძევებს ეშმაკის მიერ იქ დათესილ ყველა აზრს და არ იტოვებს რაიმე ამსოფლიურ ფიქრს, ხოლო სულით გლახაკს ამქვეყნიური გულისსიტყვები აღარ გააჩნია.
36. ეს საქმე ძალიან ძნელი და მოსაწყენი ჩანს მათთვის, ვინც ის არ იცის. ისინი კი, ვინც შეიგრძნეს მისი სიტკბოება და გულის სიღრმეში განიცადეს მის მიერ მონიჭებული სიამოვნება, ღვთაებრივ პავლესთან ერთად ხმამაღლა ამბობენ: „ვინ განმაშორნეს ჩუენ სიყუარულსა მას ქრისტესსა?“ (რომ. 8, 35)
37. ჩვენმა წმინდა მამებმა ისმინეს უფლის სიტყვები, რომ გულიდან გამოდის ადამიანის შემაგინებელი გულისსიტყვები (მათ. 15, 19) და კიდევ: სასმისი შიგნიდან უნდა გაიწმინდოს, რომ გარედანაც გასუფთავდეს (მათ. 23, 26), ამიტომ მიატოვეს ყველა სხვა სულიერი შრომა და მთლიანად ამ საქმეს – გულის დაცვას მიუძღვნეს თავი, რადგან დარწმუნებულნი იყვნენ, რომ ამ ღვაწლით ნებისმიერ სხვა სათნოებასაც იოლად შეიძენდნენ.
38. წმინდა ღმერთშემოსილი სვიმეონ ახალი ღვთისმეტყველი ამბობს: „განვიწმინდოთ გული, რომ ჩვენში ყველგან მყოფი უფალი ვიპოვოთ. განვიწმინდოთ გული ღვთაებრივი ცეცხლით, რომ ჩვენში მისი ღვთაების ნათელი და დიდება ვიხილოთ“.
39. ბედნიერია ის, ვინც ღვთაებრივ ნათელს მიეახლა, შევიდა მასში, შეუერთდა ნათელს და მთლიანად ნათლად იქცა. მან სრულიად განიძარცვა ცოდვით შებილწული სამოსელი და ამიერიდან მწარე ცრემლებით აღარ იტირებს.
40. ბედნიერია ის, ვინც ამ ცხოვრებაშივე შეიცნო უფლის ნათელი ისე, როგორც ღმერთი, რადგან ის იმქვეყნიურ ცხოვრებაში კადნიერებით წარდგება ღვთის წინაშე.
41. ბედნიერია ის, ვინც მიიღო მასთან ნათლის სახით მისული ქრისტე. ის ბნელში იმყოფებოდა, ახლა კი გახდა ძე ნათლისა და დაუღამებელი დღისა.
42. ჭეშმარიტად ვერაფერი შეედრება ლოცვის, უწყვეტი, გონიერი ლოცვის სუნთქვას.
43. წმინდა გრიგოლ პალამა ამბობს, რომ როცა ადამიანი ჩასუნთქვითა და ამოსუნთქვით ლოცულობს, დროთა განმავლობაში მლოცველის ნესტოებიდან სულიერი კეთილსურნელება იფრქვევა, როგორც მადლის ტკბილი ქროლა, „სული ცხოვრებითი ცხოვრებად“ (2 კორ. 2, 15-16) [„რამეთუ ქრისტეს სუნნელებანი ვართ ღმრთისა მიერ ცხოვრებულთა მათ შორის და წარწყმედულთა: რომელთამე სულად სიკუდილითი სიკუდილად, და რომელთამე სულად ცხოვრებითი ცხოვრებად“ - 2 კორ 2, 15-16.], – როგორც დიდი პავლე ბრძანებს.
44. ესე იგი, ლოცვა მადლს არა მარტო მლოცველს ანიჭებს, არამედ მისგან გადმოდის, იღვრება და მისი მეშვეობით მთელ ქმნილებას გადაეცემა. ჩასუნთქვისას თვითონ ის განიწმინდება, სიცოცხლითა და სიწმინდით აღივსება, ხოლო ამოსუნთქვისას არა ის, არამედ ღვთაებრივი მადლი განწმენდს, სიცოცხლეს ანიჭებს და წმინდაჰყოფს ღვთის მთელ ქმნილებას – სამყაროს.
45. ამ უკანასკნელ ჟამს, როცა ანტიქრისტეს სუნთქვა ბილწავს ხმელეთს, ზღვას და ყველა სულიერ არსებას, ღმერთი ეკლესიის წიაღსა და გულში გონიერი ლოცვის მოქმედებას აღვივებს, როგორც მადლის გამაგრილებელ ცვარს, ილია წინასწარმეტყველის მიერ გაგონილ სიოს მობერვას (3 მეფ. 19, 12-13), როგორც სულისა და ხორცის სიჯანსაღისა და ცხონების წინააღმდეგ მოქმედი შხამის განმაქარვებელს იმ დროისთვის, რომელიც მოდის და უსათუოდ მოვა.
46. ვიცნობ ათასობით ადამიანს მთელ მსოფლიოში, რომლებიც ლოცვისთვის აიძულებენ თავს და გასაოცარ შედეგებს აღწევენ. ლოცვა მათ სულიერ ღვაწლში განამტკიცებს, შინაგანად განანათლებს და ისინი სიღრმისეულ, გულწრფელ აღსარებას ამბობენ. იესოს ლოცვის წინააღმდეგ აღძრული გულისსიტყვებითა და განსაცდელებით შეჭირვებული ეს ადამიანები მონდომებით მიისწრაფვიან უხრწნელი საიდუმლოებებისკენ, ისევ განაახლებენ გულისსიტყვებთან და ვნებებთან ბრძოლას და კვლავ წმინდა საიდუმლოს ეზიარებიან. მათ უკვე აღარ შეუძლიათ ლოცვის გარეშე ცხოვრება.
47. ლოცვა სუნთქვაა. როცა ადამიანი სუნთქავს, ის ცოცხლობს, ზრუნავს თავის სიცოცხლეზე. ვინც ლოცვას იწყებს, ის მთელი თავისი ცხოვრების გამოსწორებას უდებს სათავეს სულიერი მამის ხელმძღვანელობით. როგორც ამომავალი მზე აღვიძებს, ანათებს, სიცოცხლეს ანიჭებს ქმნილებას, ასევე ადამიანის გონებასა და გულში ლოცვით აღმობრწყინებული სიმართლის მზე, ქრისტე, აღვიძებს მას, რომ დაუღამებელი დღის ნათელი საქმეები აღასრულოს.
48. ასე რომ, ძმებო, „გამუდმებით ქრისტეთი ისუნთქეთ“ – ამბობდა მოღვაწეთა მამამთავარი ანტონი დიდი. წარმართთა მოციქულიც მთელი მსოფლიოს ყველა დროის ყველა ქრისტიანს ურჩევს, სთხოვს და უბრძანებს: „მოუკლებელად ილოცევდით“ (1 თეს. 5, 17), „ხოლო სიტყვას „მოუკლებელად“ არც საზღვარი, არც საზომი არ აქვს“ – განმარტავენ წმინდა მამები.
ამგვარად, როცა სულში მშვიდობა გაქვს, უდებებას ნუ მიეცემი, არამედ ილოცე, საბრძოლველად მოემზადე. თავი გაიმხნევე. განსაცდელების ნუ გეშინია. ცვლილებებს ყველა განიცდის, მაგრამ ბრძოლაში მოთმინება და გულმოდგინებაა საჭირო. მართალი დღეში ათასჯერაც რომ დაეცეს, ისევ წამოდგება და ეს გამარჯვებად ჩაეთვლება. მუდმივი სინანული, განუწყვეტლივ ღვთის მოწყალების მოხმობა – ამას ნიშნავს იესოს ლოცვა.
ხოლო მლოცველისთვის ლოცვის მიმნიჭებელ ქრისტესა ღმერთსა ჩვენსა დიდება და მადლობა უკუნისამდე. ამინ.
2. ლოცვა ჩვენი სულის თვალები და ფრთებია. ის სიმხნევესა და ძალას გვაძლევს, რომ პირისპირ ვიხილოთ ღმერთი.
3. მაშ ასე, ბაგეებით ილოცე, ძმაო, სანამ ღვთის მადლი არ განგანათლებს, რომ გულით ილოცო. მაშინ სასწაულებრივი გზით შინაგანად იდღესასწაულებ და იზეიმებ. ამიერიდან მხოლოდ ბაგეებით კი არა, უკვე გულში მოქმედი ყურადღებით აღასრულებ ლოცვას.
4. თუ ნამდვილად გსურს განაგდო ყოველი არაქრისტიანული აზრი და განიწმინდო გონება, ამას მხოლოდ ლოცვით მიაღწევ, რადგან ისე ვერაფერი აწესრიგებს ფიქრებს, როგორც ლოცვა.
5. გაფრთხილდი: თუ ლოცვაში ზარმაცი და უყურადღებო ხარ, წარმატებას ვერ მიაღწევ უფლის ერთგულებაში, ვერც გულისსიტყვების დამშვიდებას იხილავ და ვერც ცხონებას მოიპოვებ.
6. იესო ქრისტეს სახელი, რომელსაც ლოცვაში მოვუხმობთ, თავის თავში მოიცავს თვითმყოფად და თვითმამოძრავებელ აღმადგინებელ ძალას. ასე რომ, ნუ შფოთავ შენი ლოცვის არასრულყოფილებისა და გულგრილობის გამო, არამედ მოთმინებით დაელოდე ნაყოფს, რომელსაც ღვთაებრივი სახელის ხშირი ხსენება გამოიღებს.
7. როცა ლოცვა წინამძღვრობს ჩვენში არსებულ ზნეობრივ ძალებს, მათი სიძლიერე ყველა განსაცდელს აღემატება და ამარცხებს მათ.
8. ლოცვის სიხშირე ლოცვის ერთგვარ ჩვეულებაში გადადის, რაც მალე მეორე ბუნებად იქცევა და ხშირად გული და გონება უმაღლეს სულიერ მდგომარეობაში აჰყავს.
ხშირი ლოცვა ერთადერთი გზაა იმისთვის, რომ ჭეშმარიტი და წმინდა ლოცვა ვისწავლოთ. სიხშირე ლოცვისთვის წინასწარ მომზადების საუკეთესო საშუალება და უსაფრთხო გზაა, რომ ადამიანმა საბოლოო მიზანს – ლოცვასა და ცხონებას მიაღწიოს.
9. თითოეულ ჩვენგანს შეუძლია მოიპოვოს შინაგანი ლოცვა – უფალთან ურთიერთობის საშუალება. ის უსასყიდლოა, საჭიროა მხოლოდ მცდელობა, რომ მდუმარების უფსკრულსა და ჩვენი გულის სიღრმეში ჩავიძიროთ და რაც შეიძლება ხშირად მოვუხმოთ უტკბესი იესო ქრისტეს სახელს, რომელიც ადამიანს მხიარულებით აღავსებს.
საკუთარ თავში ჩაღრმავება და ჩვენი სულიერი სამყაროს გამოკვლევა შესაძლებლობას გვაძლევს გავაცნობიეროთ, თუ როგორი საიდუმლოა ადამიანი, ვიგრძნოთ თვითშემეცნების სიხარული და დავღვაროთ სინანულის მწარე ცრემლები დაცემებისა და საკუთარი ნების უძლურების გამო.
10. დაე, მთელი შენი სული სიყვარულით მიეჯაჭვოს ლოცვაში ჩადებულ აზრს, რომ შენი გონება, შინაგანი მეტყველება და ნება – შენი სულის ეს სამი შემადგენელი ნაწილი გახდეს ერთი მთელი და ერთი გახდეს სამი; რადგან ამ გზით ადამიანი, რომელიც წმინდა სამების ხატებას წარმოადგენს, თავის პირველსახესთან ამყარებს კონტაქტს და უერთდება მას. როგორც გონიერი ლოცვის მასწავლებელმა, თესალონიკის მთავარეპისკოპოსმა, ღვთაებრივმა გრიგოლ პალამამ თქვა: „როცა ერთი გონება გახდება სამობითი და დარჩება მაინც ერთი მთლიანი, მაშინ ის უერთდება ღვთაებრივ საწყის ერთარსება სამებას, ის უკეტავს კარს ყოველგვარ წარმოდგენას და გახდება ხორცზე, ამ სოფელზე და სოფლისმპყრობელზე აღმატებული“.
11. ლოცვის მიზანი ადამიანის ღმერთთან შეერთება, ადამიანის გულში ქრისტეს შემოყვანაა.
12. სადაც ლოცვა მოქმედებს, იქ ქრისტეა მამასთან და სულიწმიდასთან ერთად, ერთარსი და განუყოფელი სამება.
13. სადაც ქრისტეა – ნათელი სოფლისა – იქ იმქვეყნიური მარადიული ნათელია, იქ მშვიდობა და სიხარულია, იქ ანგელოზები და წმინდანები არიან, იქ სასუფევლის მხიარულებაა.
14. ნეტარ არიან ისინი, ვინც ნათელი სოფლისა – ქრისტე – ამ ცხოვრებაშივე შეიმოსეს, რადგან უკვე უხრწნელების სამოსელს ატარებენ.
15. ამრიგად, გონიერი ლოცვის მიზანი ის არის, რომ ადამიანის გულში ქრისტე შემოიყვანოს, იქიდან ეშმაკი გააძევოს და მის მიერ ცოდვით აღსრულებული საქმეები შემუსროს. რადგან, როგორც ქრისტეს საყვარელი მოწაფე ამბობს: „ამისთვის გამოცხადნა ძე ღმრთისაი, რათა დაარღვინეს საქმენი ეშმაკისანი“ (1 იოან. 3, 8). მხოლოდ ეშმაკმა იცის ამ ხუთი სიტყვის ენით გამოუთქმელი ძალა. ამიტომ გააფთრებით ებრძვის და უმხედრდება ლოცვას.
მათ. 16. დემონებმა ეშმაკეულების პირით უთვალავჯერ აღიარეს, რომ ლოცვა წვავდა
17. რადგან ქრისტეა ნათელი სოფლისა, ყველა ადამიანი, ვინც მას ვერ ხედავს, ვისაც იგი არ სწამს, რასაკვირველია, ბრმაა. და პირიქით, ნათლისკენ მიემართებიან ისინი, ვინც ქრისტეს მცნებების აღსრულებისთვის იღვწიან. ეს ადამიანები აღიარებენ ქრისტეს, როგორც ღმერთს – თაყვანს სცემენ და მსახურებენ. ვინც ქრისტეს თავის ღვთად და უფლად აღიარებს, მას ქრისტეს სახელის მოხმობა განამტკიცებს, რომ ღვთის ნება აღასრულოს. ხოლო თუ არ განმტკიცდება და გაძლიერდება, აშკარაა, რომ ის ქრისტეს მხოლოდ ბაგით აღიარებს, გულით კი მისგან განშორებულია.
18. ლოცვა რამდენადაც გვაერთიანებს ქრისტესთან, იმდენად განგვაშორებს ეშმაკს და არა მარტო ეშმაკს, არამედ ამსოფლიურ ბრძნობასაც, რომელიც ვნებების მშობელი და ხელის შემწყობია.
19. ლოცვის ეშმაკი მოწყინებაა, ეშმაკის ეშმაკი კი – ლოცვის წყურვილი, გულმხურვალება. „სულითა მდუღარე იყვენით, – ამბობს მოციქული, – უფალსა ჰმონებდით" (რომ. 12, 11). ეს მხურვალება იზიდავს და მლოცველში აჩერებს მადლს, რომელიც მასში სინათლედ, სიხარულად და გამოუთქმელ ნუგეშად იქცევა, ეშმაკებისთვის კი – ცეცხლად, სიმწარედ და მდევნელად. როცა მადლი მოვა, ის გაფანტულ გონებას მოკრებს, მზაკვარი და უწმინდური გულისსიტყვებისგან განკურნავს და უფლის ხსენებით დაატკბობს მას.
20. ბაგეებზე ლოცვა გაქვს? მადლიც იქვეა. მაგრამ ბაგეებიდან ლოცვამ გონება უნდა გაიაროს და გულში ჩავიდეს. ამას კი დიდი შრომა და დრო სჭირდება.
21. ენა უნდა გაისარჯოს, რომ იზღვიოს თავისი უქმადმეტყველება და დაცემა. მან ლოცვის ჩვევა უნდა შეიძინოს, შრომისა და ღვაწლის გარეშე კი ჩვევა ვერ ყალიბდება. იმისთვის, რომ მადლი გვეწვიოს, თავი უნდა დავიმდაბლოთ. ამის შემდეგ გზა იხსნება. ლოცვა სუნთქვას უერთდება, გონება კი იღვიძებს, მას თვალყურს ადევნებს და დროთა განმავლობაში ვნებების შემსუბუქებას ვიგრძნობთ, ხოლო გულისსიტყვები დაცხრება და გული დამშვიდდება.
22. ნუ დაგღლის გაფანტული გონების მრავალგზის უკან დაბრუნება. ღმერთი შენს გულმოდგინებასა და შრომას დაინახავს და გამოგიგზავნის თავის მადლს, რომელიც გაფანტულ გონებას შემოკრებს. სადაც მადლია, იქ ყველაფერი სიხარულით, ძალისხმევის გარეშე ხდება.
23. ლოცვით ერთი სიხარულიდან მეორისკენ მივდივართ, ულოცველად კი – დაცემას დაცემა, მწუხარებას მწუხარება მოსდევს და რა ძნელია, როცა სინდისი გვამხელს. რამდენიმე სიტყვით რომ ვთქვათ, ლოცვისთვის მცირე გარჯისა და ტკივილის წილ დიდ, სიხარულის მომგვრელ გლოვას, ლმობიერებას, ცრემლებს, ღმერთთან სიახლოვით ტკბობას, მის უწმინდეს შიშს შევიძენთ, რომელიც განწმენდს და განასპეტაკებს გონებასა და გულს.
24. აუცილებელია განიწმინდოს გული, რომ მისგან გონებაც განათლდეს სუფთა გულისსიტყვებით, რომლებიც მასში ზეციდან აირეკლება.
25. ისევე, როგორც შეუძლებელია არ წაიბორძიკოს ღამით მოსიარულემ, შეუძლებელია არ სცოდოს მან, ვისაც ღვთაებრივი ნათელი ჯერ არ უხილავს.
26. ღვთის სასუფეველში ისინი კი არ შედიან, ვისაც სინანული არ აქვთ, არამედ ცოდვილები, რომლებიც სინანულმა და ცრემლებმა გარდაქმნა. ადამიანს ისე არაფერი შეეწევა ვნებებთან ბრძოლასა და მათ დამარცხებაში, როგორც განუწყვეტელი გონიერი ლოცვა.
27. როცა განსაცდელი მოწყინების სახით მოვა, როცა გონება და ენა უძლურდება, თითები კი სკვნილზე აღარ მოძრაობს, გევედრები, უკან ნუ დაიხევ. ცოტა კიდევ ეცადე, ღმერთმა შენი განზრახვა რომ დაინახოს და განგამტკიცოს. უფალს რაღაც სურს შენგან, ამიტომ ახანგრძლივებს ამ განსაცდელს, შენი წვლილი რომ შეიტანო. რადგან იცის ისევე, როგორც შენ, რომ შეგწევს ამის ძალა.
28. დროდადრო ისე ხდება, რომ შენ საბაბს არ აძლევ, მაგრამ მადლი მაინც კლებულობს. თითქოს ღმერთი გეუბნება: „შენი მხრიდან ყველაფერი სწორია, მაგრამ ნუ გგონია, რომ ყოველივე შენზეა დამოკიდებული. როცა საჭიროდ ჩავთვლი, მაშინ მოვალ და ისევ დაგტოვებ. ნების სრულ მოკვეთასა და მოთმინებას გასწავლი, კარგად რომ დაეუფლო სიმდაბლის გაკვეთილს“.
29. ამიტომ, ლოცვისთვის განსაზღვრულ დროს, როგორც შეგიძლია, ისე აიძულე თავი. შენი მოვალეობა შეასრულე, რომ ღმერთი შენი მოვალე გახდეს და თუ მადლს ვერ მიიღებ, საკუთარ თავს შემდეგი ან იმის შემდეგი ჯერისთვის მაინც მოამზადებ. ყოველ შემთხვევაში, ადრე თუ გვიან, მას მიიღებ. შეუძლებელია, არ მიიღო. ჩვეულებრივ, როცა ღმერთი მადლის მოცემას აყოვნებს, მოგვიანებით გაცილებით მეტს გვაძლევს.
30. გულის ნიადაგი იმის შესაბამისად გამოიღებს ნაყოფს, როგორც დავამუშავებთ მას ლოცვით, მოვრწყავთ ცრემლით და ამოვძირკვავთ გულისსიტყვებს.
31. მათ, ვინც ლოცვაში წარმატებას მიაღწიეს, ნამდვილად იციან, რომ ადამიანის ძალისხმევის მიუხედავად, ლოცვა მადლის მოქმედებაა.
32. წმინდა სვიმეონი ნათლად ამბობს, რომ არავის შეუძლია თვითონ ადიდოს ღმერთი, არამედ მასში დამკვიდრებული ქრისტეს მადლი ლოცულობს, ადიდებს და უგალობს ღმერთს.
33. ნიშანი, რომ ღვთის მადლმა სული მოიხილა, არის ის, რომ ადამიანი შიშითა და კრძალვით ლოცულობს, მოწესრიგებული დგას ლოცვის დროს და დიდი ყურადღებით წარმოთქვამს სიტყვებს.
34. ყურადღება ისე განუშორებლად უნდა იყოს ლოცვასთან შეერთებული, როგორც სული ხორცთან.
35. ლოცვის დროს გონებამ უნდა დაიცვას გული, შინაგანად გარეშემოერტყას მას და გულის სიღრმიდან აღავლინოს ღვთისადმი ლოცვა. მუდმივად იმეოროს: „უფალო იესო ქრისტე, შემიწყალე მე“ და როცა იქ, გულში გონება იგრძნობს, შეიცნობს, რომ „ტკბილ არს უფალი" (ფსალმ. 144, 9) და დატკბება, აღარ მოისურვებს გულის არედან განშორებას, მაშინ ის პეტრე მოციქულთან ერთად იტყვის: „კეთილ არს ჩუენდა აქა ყოფაი" (მათ. 17, 4). გონება გარშემოერტყმება გულს, ხელს კრავს და გამოაძევებს ეშმაკის მიერ იქ დათესილ ყველა აზრს და არ იტოვებს რაიმე ამსოფლიურ ფიქრს, ხოლო სულით გლახაკს ამქვეყნიური გულისსიტყვები აღარ გააჩნია.
36. ეს საქმე ძალიან ძნელი და მოსაწყენი ჩანს მათთვის, ვინც ის არ იცის. ისინი კი, ვინც შეიგრძნეს მისი სიტკბოება და გულის სიღრმეში განიცადეს მის მიერ მონიჭებული სიამოვნება, ღვთაებრივ პავლესთან ერთად ხმამაღლა ამბობენ: „ვინ განმაშორნეს ჩუენ სიყუარულსა მას ქრისტესსა?“ (რომ. 8, 35)
37. ჩვენმა წმინდა მამებმა ისმინეს უფლის სიტყვები, რომ გულიდან გამოდის ადამიანის შემაგინებელი გულისსიტყვები (მათ. 15, 19) და კიდევ: სასმისი შიგნიდან უნდა გაიწმინდოს, რომ გარედანაც გასუფთავდეს (მათ. 23, 26), ამიტომ მიატოვეს ყველა სხვა სულიერი შრომა და მთლიანად ამ საქმეს – გულის დაცვას მიუძღვნეს თავი, რადგან დარწმუნებულნი იყვნენ, რომ ამ ღვაწლით ნებისმიერ სხვა სათნოებასაც იოლად შეიძენდნენ.
38. წმინდა ღმერთშემოსილი სვიმეონ ახალი ღვთისმეტყველი ამბობს: „განვიწმინდოთ გული, რომ ჩვენში ყველგან მყოფი უფალი ვიპოვოთ. განვიწმინდოთ გული ღვთაებრივი ცეცხლით, რომ ჩვენში მისი ღვთაების ნათელი და დიდება ვიხილოთ“.
39. ბედნიერია ის, ვინც ღვთაებრივ ნათელს მიეახლა, შევიდა მასში, შეუერთდა ნათელს და მთლიანად ნათლად იქცა. მან სრულიად განიძარცვა ცოდვით შებილწული სამოსელი და ამიერიდან მწარე ცრემლებით აღარ იტირებს.
40. ბედნიერია ის, ვინც ამ ცხოვრებაშივე შეიცნო უფლის ნათელი ისე, როგორც ღმერთი, რადგან ის იმქვეყნიურ ცხოვრებაში კადნიერებით წარდგება ღვთის წინაშე.
41. ბედნიერია ის, ვინც მიიღო მასთან ნათლის სახით მისული ქრისტე. ის ბნელში იმყოფებოდა, ახლა კი გახდა ძე ნათლისა და დაუღამებელი დღისა.
42. ჭეშმარიტად ვერაფერი შეედრება ლოცვის, უწყვეტი, გონიერი ლოცვის სუნთქვას.
43. წმინდა გრიგოლ პალამა ამბობს, რომ როცა ადამიანი ჩასუნთქვითა და ამოსუნთქვით ლოცულობს, დროთა განმავლობაში მლოცველის ნესტოებიდან სულიერი კეთილსურნელება იფრქვევა, როგორც მადლის ტკბილი ქროლა, „სული ცხოვრებითი ცხოვრებად“ (2 კორ. 2, 15-16) [„რამეთუ ქრისტეს სუნნელებანი ვართ ღმრთისა მიერ ცხოვრებულთა მათ შორის და წარწყმედულთა: რომელთამე სულად სიკუდილითი სიკუდილად, და რომელთამე სულად ცხოვრებითი ცხოვრებად“ - 2 კორ 2, 15-16.], – როგორც დიდი პავლე ბრძანებს.
44. ესე იგი, ლოცვა მადლს არა მარტო მლოცველს ანიჭებს, არამედ მისგან გადმოდის, იღვრება და მისი მეშვეობით მთელ ქმნილებას გადაეცემა. ჩასუნთქვისას თვითონ ის განიწმინდება, სიცოცხლითა და სიწმინდით აღივსება, ხოლო ამოსუნთქვისას არა ის, არამედ ღვთაებრივი მადლი განწმენდს, სიცოცხლეს ანიჭებს და წმინდაჰყოფს ღვთის მთელ ქმნილებას – სამყაროს.
45. ამ უკანასკნელ ჟამს, როცა ანტიქრისტეს სუნთქვა ბილწავს ხმელეთს, ზღვას და ყველა სულიერ არსებას, ღმერთი ეკლესიის წიაღსა და გულში გონიერი ლოცვის მოქმედებას აღვივებს, როგორც მადლის გამაგრილებელ ცვარს, ილია წინასწარმეტყველის მიერ გაგონილ სიოს მობერვას (3 მეფ. 19, 12-13), როგორც სულისა და ხორცის სიჯანსაღისა და ცხონების წინააღმდეგ მოქმედი შხამის განმაქარვებელს იმ დროისთვის, რომელიც მოდის და უსათუოდ მოვა.
46. ვიცნობ ათასობით ადამიანს მთელ მსოფლიოში, რომლებიც ლოცვისთვის აიძულებენ თავს და გასაოცარ შედეგებს აღწევენ. ლოცვა მათ სულიერ ღვაწლში განამტკიცებს, შინაგანად განანათლებს და ისინი სიღრმისეულ, გულწრფელ აღსარებას ამბობენ. იესოს ლოცვის წინააღმდეგ აღძრული გულისსიტყვებითა და განსაცდელებით შეჭირვებული ეს ადამიანები მონდომებით მიისწრაფვიან უხრწნელი საიდუმლოებებისკენ, ისევ განაახლებენ გულისსიტყვებთან და ვნებებთან ბრძოლას და კვლავ წმინდა საიდუმლოს ეზიარებიან. მათ უკვე აღარ შეუძლიათ ლოცვის გარეშე ცხოვრება.
47. ლოცვა სუნთქვაა. როცა ადამიანი სუნთქავს, ის ცოცხლობს, ზრუნავს თავის სიცოცხლეზე. ვინც ლოცვას იწყებს, ის მთელი თავისი ცხოვრების გამოსწორებას უდებს სათავეს სულიერი მამის ხელმძღვანელობით. როგორც ამომავალი მზე აღვიძებს, ანათებს, სიცოცხლეს ანიჭებს ქმნილებას, ასევე ადამიანის გონებასა და გულში ლოცვით აღმობრწყინებული სიმართლის მზე, ქრისტე, აღვიძებს მას, რომ დაუღამებელი დღის ნათელი საქმეები აღასრულოს.
48. ასე რომ, ძმებო, „გამუდმებით ქრისტეთი ისუნთქეთ“ – ამბობდა მოღვაწეთა მამამთავარი ანტონი დიდი. წარმართთა მოციქულიც მთელი მსოფლიოს ყველა დროის ყველა ქრისტიანს ურჩევს, სთხოვს და უბრძანებს: „მოუკლებელად ილოცევდით“ (1 თეს. 5, 17), „ხოლო სიტყვას „მოუკლებელად“ არც საზღვარი, არც საზომი არ აქვს“ – განმარტავენ წმინდა მამები.
ამგვარად, როცა სულში მშვიდობა გაქვს, უდებებას ნუ მიეცემი, არამედ ილოცე, საბრძოლველად მოემზადე. თავი გაიმხნევე. განსაცდელების ნუ გეშინია. ცვლილებებს ყველა განიცდის, მაგრამ ბრძოლაში მოთმინება და გულმოდგინებაა საჭირო. მართალი დღეში ათასჯერაც რომ დაეცეს, ისევ წამოდგება და ეს გამარჯვებად ჩაეთვლება. მუდმივი სინანული, განუწყვეტლივ ღვთის მოწყალების მოხმობა – ამას ნიშნავს იესოს ლოცვა.
ხოლო მლოცველისთვის ლოცვის მიმნიჭებელ ქრისტესა ღმერთსა ჩვენსა დიდება და მადლობა უკუნისამდე. ამინ.
|
|
