ერესი - ციტატები, გამონათქვამები
611. ჭეშმარიტად, ჩემო მამაო, თქვენ ხართ ბრმების წინამძღოლნი და ბნელში მყოფთათვის ქრისტესმიერი სინათლე, და თქვენი მეშვეობითაა ჩვენთვის ჭეშმარიტება გაცხადებული. მამათა ცხოვრებიდან ვიცით, რომ იყო ერთი ბერი, რომელიც თავისი უბრალოების გამო ამბობდა, პური, რომელსაც ვეზიარებით, არ არის ქრისტეს ჭეშმარიტი ხორცი, არამედ მხოლოდ მისი სახეაო. ამის თაობაზე მას ღვთისადმი რომ არ ელოცა, ჭეშმარიტებას ვერ შეიცნობდა. ასევე სხვა დიდი ბერი ფიქრობდა, მელქისედეკი ქრისტეაო; და როდესაც მან ამის შესახებ ღვთისადმი ილოცა, ღმერთმა ჭეშმარიტება გაუცხადა მას. ღვთის გულისათვის, შემინდე ჩემო მამაო, რამეთუ შეკითხვას ისეთ საკითხზე გიბედავ, რომელიც ჩემს შესაძლებლობებს აღემატება. ვინაიდან ღმერთმა შენი სიწმინდით ჭეშმარიტების უცდომელ გზაზე სვლისათვის დაგვმოძღვრა, ამიტომ გთხოვ სრულიად აგვიხსნა ჩვენ ეს, რომ ჩვენი გონება და უძლური გული ასეთი გამოკვლევებისაგან წმინდა დარჩეს. რატომ დაუშვა ღმერთმა, რომ ასეთ მამებს არასწორი აზრები ჰქონდათ, თუმცა კი მათ არ უთხოვიათ ამის გაცნობიერება; მაგრამ უსასყიდლოდ რატომ არ მიეცათ მათ ის, იმ ზიანის თავიდან ასაცილებლად, რომელსაც შემდგომში წამკითხველები იწვნევდნენ? მიუხედავად ამისა, ისინი არც მართალ რწმენაში და არც სათნოებებში არ შებრკოლებულან, მაგრამ ჩემნაირი სუსტები და ზარმაცები, რომელთაც დაუეჭვებლად სწამთ მათი, ადვილად დაზიანდებიან, რამეთუ არ იციან თქვენი ნათქვამი, რომ წმინდანებიც ვერ წვდებოდნენ ყველა საიდუმლოს და რომ მათ იმ შეხედულებების სამართლიანობაზე რწმუნების მისაღებად, ღვთისადმი არ ულოციათ. თანაუგრძნე ჩემს უძლურებას და ესეც ამიხსენი, ჩემო გულმოწყალეო მამაო! იხილეთ სრულად
610. ჩემო მამაო! ისინი, ვინც სულების წინასწარი არსებობის შესახებ ბრძნობენ, წმ. გრიგოლ ღვთისმეტყველზე უსირცხვილოდ ამბობენ, რომ ქრისტეშობის და პასექის დღესთან დაკავშირებით, თავის სიტყვაში ისიც იგივეს ამტკიცებს, განმარტავენ რა პირადი შეხედულებით მის ზოგიერთ გამონათქვამს და ყურადღების მიღმა ტოვებენ იმას, რაც იქ ეკლესიის გადმოცემის შესაბამისად ნათლადაა ნათქვამი, პირველი ადამიანის შექმნისა და ასევე მისი სულის და სხეულის შესახებ. რამეთუ, აი, რას ამბობს ის: „ეს რომ ეჩვენებინა, შემოქმედებითმა სიტყვამ ორი ბუნებისაგან, უხილავისა და ხილულისაგან, ერთი ცოცხალი არსება - ადამიანი შექმნა. აიღო სხეული წინასწარ შექმნილი ნივთიერებისაგან და ჩაჰბერა მასში თავის სიცოცხლე, რასაც ჩვენ გონიერ სულს და ღვთის ხატებას ვუწოდებთ“ (წმ. გრიგოლ ღვთისმეტყვ. წ. III, გვ. 242, წ. IV გვ. 157). და სხვა მუხლებშიც ვაწყდებით მრავალ ნათელ და უეჭველ გამონათქვამს ადამიანის შესახებ, რომელიც წინასწარქმნილი მასალის და ღვთისაგან მინიჭებული სულითაა შექმნილი. ის იქვე ყოველმხრივ აქებს ადამიანის ბუნებას და სხეულისა და სულის ხსნას ღვთის ღირსეულ საჩუქარს უწოდებს და საერთოდ არ ამბობს იმას, რასაც ისინი მას მიაწერენ, რომ თითქოს სულმა დასჯის შედეგად შეიმოსა სხეული, რათა თავის ძველი შეცოდებების გამო სასჯელი იწვნიოს. და სხვა განსხვავებულ თხზულებებშიც ცხადდება, რომ მისი მიზანი ასეთი სწავლებისაგან სრულიად წმინდაა. ისინი სიხარულით ლაპარაკობენ წმ. გრიგოლიზე, ბასილი დიდის ძმაზე, რომ თითქოს მასაც იგივე აქვს ნათქვამი და ისიც უშვებს სულთა წინაარსებობას, თავისებურად განმარტავენ რა მის ზოგიერთ სიტყვას. მაგრამ ის თავის თხზულების 30-ე თავში „ადამიანის შექმნის შესახებ“, ძლიერ ეწინააღმდეგება აზრს სულის წინასწარი არსებობის შესახებ და ისევე უარყოფს მას, როგორც ნეტარი დავითი, და წმ. იოანე, და ათანასე, და ყველა სხვა მოძღვარი და მნათობი ეკლესიისა. აღდგენის შესახებ კი იგივე წმ. გრიგოლ ნოსელი ნათლად საუბრობს, ოღონდ ისე კი არა, როგორც ისინი ბრძნობენ, რომ თითქოს, ტანჯვის დასასრულს, ადამიანი თავის პირვანდელ მდგომარეობაში იქნება აღდგენილი, ანუ წმინდა გონება იქნება; არამედ ამბობს, რომ ტანჯვა შემსუბუქდება და დამთავრდება (შენიშვნა: კონსტანტინეპოლელი პატრიარქი გენადი (მე-8 ს) ამტკიცებს, რომ გრიგოლ ნოსელის წმინდა თხზულებებში ცრუ სწავლება ერეტიკოსებმა შეიტანეს). ამრიგად, მითხარი, ჩემო მამაო, რატომ არ ლაპარაკობს ასეთი ადამიანი სამართლიანად, როგორც ეს წმინდა მამას შეეფერება, რომელმაც სულიწმინდის შთაგონებით უნდა ილაპარაკოს. ასევე, ზოგიერთ მამასა და მოძღვარს შორის სამოთხის შესახებაც არაა თანხმიერება, ამბობენ რა, რომ ის არა გრძნობადი, არამედ საცნაურია, და ერთგვარი უთანხმოების პოვნა წერილების სხვა თავებშიც შეიძლება. გთხოვთ, მეუფეო, აგვიხსენი ჩვენ ეს, რომ თქვენგან განათლებულებმა, ღმერთი განვადიდოთ და ეჭვი არ შეგვეპაროს ჩვენს წმინდა მამებში იხილეთ სრულად
606. ერთმა ძმამ წმინდა ბერს, აბბა ბარსანუფის, ჰკითხა: ჩემო მამაო, არ ვიცი, როგორ გამიტაცა ორიგენეს, დიდიმეს, ევაგრეს და მისი მოწაფეების გნოსტიკურმა თხზულებებმა. ისინი ამბობენ, რომ ადამიანთა სულები სხეულთან ერთად არ შექმნილა, არამედ მანამდე (მარტივი) გონებები ანუ უსხეულონი იყვნენ; მსგავსად ამისა, ანგელოზები და დემონებიც მარტივი გონებები იყვნენო. მაგრამ დაეცნენ რა დანაშაულით, ადამიანებს ამ სხეულში ცხოვრება მიუსაჯეს, ხოლო ანგელოზები, დაიცვეს რა საკუთარი თავი, ანგელოზები გახდნენ. ისინი ბევრ სხვა რამესაც წერენ ამის მსგავსს, რომ მაგალითად, მომავალი სატანჯველები დასრულდება და ადამიანები, ანგელოზები და დემონები კვლავ თავის პირვანდელ მდგომარეობას დაუბრუნდებიან, ანუ მარტივი გონებები გახდებიან და ამას ისინი (ერეტიკოსები) აღდგენას ეძახიან. მე არ ვიცი ჭეშმარიტია ეს თუ არა, ჩემი სული გაორებულია და ეჭვებითაა დამწუხრებული; ამიტომ გთხოვ მეუფეო, დამანახე ჭეშმარიტება, რომ მას მოვეჭიდო და არ დავიღუპო. რამეთუ ღვთაებრივ წერილში ამის შესახებ არაფერია ნათქვამი. თვით ორიგენე, განმარტავს რა ტიტესადმი ეპისტოლეს, ამტკიცებს, რომ არც სამოციქულო და არც საეკლესიო გადმოცემა სხეულის შექმნამდე სულის არსებობის შესახებ არაფერს ამბობს და ამიტომ ორიგენე ერეტიკოსად მიიჩნევს მას, ვინც ამას აღიარებს. მაგრამ ევაგრეც თავის იმ ნაწერებში, რომელთაც გნოსტიკურს ვუწოდებთ, ამოწმებს, ეს ჩვენთვის არავის უცნობებია და თვით სულიწმიდასაც არ განუცხადებიაო. ე.წ. გნოსტიკური თავების მეორე ასეულში, 64-ე მუხლში, ის წერს: „პირველის შესახებ არავინ ლაპარაკობს, ხოლო მეორის თაობაზე იმან გვითხრა, ვინც ქორების მთასთან მეტყველებდაო“. და კვლავ იმავე ასეულის 69-ე მუხლში ამბობს: „სულიწმიდას ჩვენთვის არც გონიერი არსებების პირვანდელი დაყოფის და არც სხეულების პირველყოფილი არსებობის შესახებ არაფერი განუცხადებიაო“. ხოლო ის, რომ არც აღდგინება იქნება და არც ტანჯვა დასრულდება, თავად უფალმა გაგვიცხადა სახარებაში, როდესაც თქვა: „წარვიდენ ესენი სატანჯველსა საუკუნესა“ (მათე 25, 46), და კიდევ: „მატლი მათი არა მოაკლდების, და ცეცხლი არა დაშრტების“ (მარკ. 9, 43). მაშ, საიდან აიღეს მათ ეს მეუფეო, როდესაც არც მოციქულებს გადმოუციათ ის ჩვენთვის, არც სულიწმიდას გაუცხადებია (როგოც თავადვე ამოწმებენ) და სახარებაშიც პირიქითაა ნათქვამი. შენი გულკეთილობით, ჩემო მამაო, წყალობით მოხედე ჩემს უძლურებას და მითხარი: როგორია ეს სწავლება? იხილეთ სრულად
534. თუ აღმოჩნდა, რომ ვიღაცის აბბა ერესითაა დასნეულებული, უნდა მიატოვოს თუ არა ძმამ ის?
533. თუ ვინმეს ეჭვით ერესში ადანაშაულებენ, ხოლო ის მართალ რწმენას აღიარებს, უნდა წარმოაჩინოს მან თავისი რწმენა თუ არა?
ხოლო სული ცხადად მეტყველბს, რომ უკანასკნელ ჟამს რწმენისაგან განდგებიან ზოგიერთნი, და შეუდგებიან მაცდურ სულთა და დემონთ მოძღვრებას. ცრუმეტყველთა თვალთმაცქცობისამებრ, რომელთაც დაჰფერფლეს თავიანთი სინდისი, და რომელნიც კრ... იხილეთ სრულად
ძლევის გარეშე არ არის და არც შეიძლება იყოს ჭეშმარიტი ქრისტიანობა! ამიტომ ჩვენ არ გვაქვს ერთი გზა ათასნაირ მოდერნისტულ სექტასთან, არც ეკუმენისტებთან, არც ნეო-ჰილიასტებთან. ჩვენი სარწმუნოება - წმინდა მოღვაწეთა სარწმუნოება - „... იხილეთ სრულად
ცრუწინასწარმეტყველნი ნაყოფით შეიცნობიან - ცხოვრებით, საქმეებით, მათი საქმიანობიდან გამომდინარე შედეგებით. ნუ გაგიტაცებს ფარისეველთა ტკბილსიტყვაობა, მათი წყნარი ხმა, თითქოს სიმშვიდის, სიმდაბლისა და სიყვარულის გამომხატველი; ნუ გაგიტ... იხილეთ სრულად
ჩვენი ცხოვნების მტერმა - ეშმაკმა დაბადა მრავალი ცრუ მოძღვრება, ერესი, სექტა და განხეთქილება, რომელთა მეშვეობითაც სამუდამოდ აშორებს ადამიანებს უფლისაგან.