ავტორი:
წმ. ეგნატე ბრიანჩანინოვი
თემა: ცხონება
ცხონებისათვის.
"მოძღვარო სახიერო", - ჰკითხა უფალ იესო ქრისტეს ერთმა ჭაბუკმა, - "რაი კეთილი ვქმნე, რაითა მაქუნდეს ცხოვრებაი საუკუნო?" (მთ. 19, 16), ანუ რა ვიღონო იმისთის, რომ ვცხონდეო?
ერთობ მნიშვნელოვანი კითხვაა! ეს ის საკითხია, ყოველი ადამიანის განსაკუთრებული ყურადღების საგანი რომ უნდა იყოს მთელი ამქვეყნიური ცხოვრების ჟამს! მოგზაურს, რომელსაც ვრცელი ზღვის გადალახვა მოელის, თვალწინ მუდამ იქითა ნაპირას მომლოდინე მყუდრო ნავსაყუდელი უდგას - ასევე ჩვენც, ცხოვრების ზღვას მიცემულნი, გონების თვალით ყოველთვის მარადისობას უნდა ვჭვრეტდეთ და წარმავალი ცხოვრების სარბიელზე საუკუნო ხვედრის მომზადებას ვცდილობდეთ. მაგრამ რომელი ამქვეყნიური მონაპოვარი შეიძლება გახდეს ჩვენი სამუდამო საკუთრება? მხოლოდ ცხონება. ვინც მიწიერ ცხოვრებას სიმდიდრის მოხვეჭაში ატარებს, ამსოფლით განსვლის ჟამს მიატოვებს ეს სიმდიდრე. ვინც სახელისა და დიდების მოხვეჭას ესწრაფვის, დაუნდობელი სიკვდილი უეჭველად მოსტაცებს ერთსაც და მეორესაც. ხოლო ვინც წარმავალ ცხოვრებას ცხონების მოპოვებას დაუთმობს, ის იმსოფლად გაიყოლებს მას და აქ მოპოვებული საგანძური ზეცაში დაუმკვიდრებს სამუდამო ნუგეშინისცემას.
საყვარელო ძმებო! რა უნდა ვქნათ იმისათვის, რომ ვცხონდეთ? ამ კითხვის პასუხს სახარებაში ვპოულობთ. უფალმა გამოგვიცხადა, რომ იმათი ცხონებისათის, ვისაც არა სწამს ქრისტე, აუცილებელია იწამონ იგი, ხოლო ვისაც სწამს, მათთვის ქრისტეს მცნებებით ცხოვრებაა საჭირო. ურწმუნო საუკუნო წარწყმედის კერძია, ხოლო თუ კაცს ქრისტე მხოლოდ სიტყვით სწამს, მაგრამ არ ასრულებს მის წმიდა მცნებებს, ანუ საქმით უარყოფს ქრისტეს, იმას საუკუნო წარწყმედა ელის. სხვაგვარად რომ ვთქვათ, ცხონებისათვის საჭიროა ქრისტეს ცოცხალი რწმენა.
როდესაც იუდეველებმა ჰკითხეს უფალს: "რაი ვყოთ, რაითა ვიქმოდით საქმესა ღვთისასა?" უფალმა მიუგო: „ესე არს საქმე ღვთისაი, რაითა გრწმენეს, რომელი-იგი მან მოავლინა" (ინ. 28-29). ცოცხალი რწმენა არის საქმე და ეს "საქმე ღმრთისა" იმდენად დიდია, რომ მისი მეშვეობით სრულიად შესაძლებელია ცხონება. ასეთი რწმენა ადამიანის მთელი ცხოვრებით, მთელი არსებით გამოიხატება: იგი მოიცავს მის აზრებს, გრძნობებს, მთელ მის საქმიანობას. "რომელსა ჰრწმენეს ჩემი (ასეთი რწმენით), აქუნდეს ცხოვრებაი საუკუნო" (იქვე, 47). "და ესე არს ცხოვრებაი საუკუნოი, რაითა გიცოდიან შენ მხოლოი ჭეშმარიტი ღმერთი და რომელი მოავლინე იესო ქრისტე" (მთ. 17, 3). ცოცხალი რწმენა არის ღმრთის ხედვა და ცნობა. ცოცხალი რწმენა არის ღმერთისთვის ცხოვრება და სოფლისთვის სიკვდილი. ცოცხალი რწმენა ღმრთის ნიჭია. სწორედ ამ უდიდესი ნიჭის მოცემას შესთხოვდნენ უფალს მოციქულები, როდესაც ეუბნებოდნენ: "შემძინე ჩვენ სარწმუნოებაი" (ლკ. 17, 5). მხოლოდ ცოცხალი რწმენის მეშვეობით ძალუძს ადამიანს უარყოს თავისი დაცემული ბუნების მოჩვენებითი ღირსებები, გახდეს უფლის მოწაფე და მიმდევარი თავისი გონებითაც და საქმეებითაც, რომლებიც განახლებული ბუნების შესაფერისნი იქნებიან.
სულიერი საცავი, სადაც ინახება და საიდანაც უსასრულოდ გვეძლევა სულიერი განძი, ანუ ჭეშმარიტი სარწმუნოება, არის ერთი, ჭეშმარიტი, მართლმადიდებელი ეკლესია. ამიტომ ჩვენი ცხონებისათვის აუცილებელია, რომ მართლმადიდებელს ეკლესიას ვეკუთვნოდეთ. ის, ვინც ეკლესიას არ ეკუთვნის, "იყავნ იგი შენდა, ვითარცა მეზვერე და წარმართი" (მთ. 18, 17), თქვა უფალმა. ამაოდ ჰგონია ვინმეს გონებით ცოდვა მსუბუქ, უმნიშვნელო ცოდვად! რამდენადაც სულია ხორცზე მეტი, იმდენადვე მეტია სულიერი სათნოება ხორციელზე; იმდენადვე უფრო მძიმეა და დამღუპველია სულის მიერ მიღებული და ჩადენილი ცოდვა ხორციელ ცოდვაზე. ხორციელი ცოდვა აშკარაა, სულიერი კი ხშირად ნაკლებად შესამჩნევი, ზოგჯერ სულაც შეუმჩნეველი ხდება ყოფით საზრუნავში ჩაფლულ კაცთათვის. მით უფრო საშინელია იგი! მით უფრო ზუსტად ხვდება მიზანში მისი დარტყმები! მით უფრო უკურნებელია მისგან მიყენებული ჭრილობები! თვით ნათლით შემოსილი ანგელოზი, რაკი ცოდვილმა გულისსიტყვამ სძლია, შავბლენ დემონად იქცა და, ზეციდან განდევნილი, ჯოჯოხეთის უფსკრულში შთახდა. მან თან ჩაიყოლა უამრავი ანგელოზი და ადამიანი, ვინც თავის აზრებს არასწორი მიმართულება მისცა. უფალმა, რომელმაც დაცემულ ანგელოზს ტყუილის მამა უწოდა, მას კაცის მკვლელიც დაარქვა, რადგანაც იგი "ჭეშმარიტებას არ დაადგრა" (ინ. 8, 44).
ტყუილი არის წყარო და მიზეზი საუკუნო სიკვდილისა, და პირიქით, ჭეშმარიტება არის ცხონების წყარო და მიზეზი, როგორც თვით უფალმა თქვა (იქვე, 32). წმ. ეკლესია თავის წიაღში, წმ. შეშმარიტებას ინახავს. თუკი ეკლესიას ვეკუთვნით და ვემორჩილებით, შეგვიძლია გვქონდეს სწორი წარმოდგენა ღმერთზე, ადამიანზე, სიკეთესა და ბოროტებაზე - შესაბამისად, ცხონებაზეც. აშკარაა, რომ ცხონების შესახებ სწორი წარმოდგენის გარეშე შეუძლებელია მისი მოპოვება. ჭეშმარიტებაა ცხონების დასაბამი! სწორი აზროვნებაა ცხონების დასაბამი! წარწყმედის საწინდარი კი არის ჭეშმარიტებისგან განდგომა არასწორი აზროვნების შეთვისების გზით. ყოველგვარი გადახრა წმ. ჭეშმარიტებისგან და ცრუ, ამ სწავლების საპირისპირო აზრის მიღება, ღმრთის გმობისა და მისგან განდგომის საშინელ ცოდვასთან არის შეერთებული. ამას გამოცდილებით მოწმობს წინაპართა დაცემა, რომელიც არასწორი აზრის მიღებით დაიწყო; ამასვე მოწმობს ყველა მწვალებლობაც: ამათგან ზოგმა ღმერთი იმით გმო, რომ უარყო უფალ იესო ქრისტეს ღმრთეებრიობა და დაამახინჯა მისი განკაცების ყოვლად წმინდა დოგმატი, ზოგმა - იმით, რომ კაცს ღმერთის თვისებები მიაწერა (პაპისტები); ზოგმა სული წმიდას ქმნილი უწოდა, სხვებმა კი უარყვეს სული წმიდის მოქმედება საეკლესიო საიდუმლოებებში და მათ კაცთა გამონაგონი უწოდეს (პროტესტანტები). დაბოლოს, ზოგიერთმა ღმერთი გმო იმით, რომ ქრისტეს მცნებებით ცხოვრების უარყოფა მოითხოვა: ისინი მზაკვრულად უვლიდნენ გვერდს სარწმუნოების დოგმატებს, მაგრამ მცნებების უარყოფით კლავდნენ სარწმუნოებას, რომელსაც იმისათვის, რომ ცოცხალი იყოს, აუცილებლად სჭირდება საქმეები: "სარწმუნოებაი თვინიერ საქმეთა მკუდარ არს" (იაკ. 2, 20). ყველაზე დიდი უბედურება სოფლის აღსასრულის წინ, მოციქულის სიტყვის თანახმად, იმ ადამიანებს დაატყდებათ, რომლებმაც „სიყვარული იგი ჭეშმარიტებისაი არა შეიწყნარეს, რაითამცა ცხოვნდეს იგინი. ამისთვის მოუვლინოს მათ ღმერთმან შემწე საცთურებისაი, რაითა ჰრწმენეს მათ ტყუილისა, რაითა ისაჯნენ ყოველნი, რომელთა არა ჰრწმენა ჭეშმარიტებისა მის, არამედ სათნო-ეყვნეს სიცრუესა შინა“ (2თეს. 2, 10-12). აღიარებენ რა ღმერთად უბოროტეს მტერს, ადამიანები საკუთარი გონების, საკუთარი გულის განწყობის უპირატესობას აღიარებენ. ჩვენი აზროვნების წესი, ანუ ჩვენი გონება სულიერი იქნება მხოლოდ მაშინ, როდესაც იგი მთლიანად ჭეშმარიტების წიაღში დაადგრება, ქრისტეს ცოცხალი რწმენის მიერ მისდამი აღყვანებული. ჭეშმარიტებისგან განდგომა სულიერი ზეციდან ამსოფლიური სიბრძნის, მტყუვარი გონების, წარწყმედის სფეროში განდგომა.
საყვარელო ძმებო! ისევე, როგორც მოციქულებმა, შევწიროთ უფალს მხურვალე ლოცვა, რათა მან მოგვანიჭოს ერთადერთი საშუალება ცხონებისა - ცოცხალი რწმენა. და როდესაც ამ უდიდესი ნიჭის მომადლებას შევთხოვთ, სურვილის გულწრფელობა იმით დავამტკიცოთ, რომ ყოველი ღონე ვიხმაროთ მის მოსაპოვებლად. "მოიქეც ბოროტისაგან და ჰქმენ კეთილი" (ფსალმ. 33, 15). იძულებით ამოვძირკვოთ გულიდან ცოდვა და ამით შევუთვისოთ მას სათნოება. დღეს წმ. ტაძარში ვდგავართ, უხილავი ღმერთის წინაშე, და ჯერ კიდევ ძალგვიძს შევთხოვოთ მას ყველაფერი, რაც ჩვენი ცხონებისთვის არის საჭირო: ის დროც მოვა, როდესაც მთელ კაცობრიობასთან ერთად მის წინაშე წარვდგებით, რათა პასუხი ვაგოთ ჩვენი ამქვეყნიური ცხოვრებისათვის. გავფრთხილდეთ, რომ მაშინ ქრისტიანის ლიტონი სახელი არ წარვუდგინოთ - იმ საქმეების გარეშე, რომლებსაც ღმერთი ქრისტიანებისგან მოითხოვს. უფალმა აღგვითქვა, რომ საშინელ პასუხს გასცემს ორგულ ქრისტიანებს: "მას ჟამსა ვჰრქუა მათ: არა გიცნი თქუენ, განმეშორენით ჩემგან ყოველნი მოქმედნი უსჯულოებისანი" (მთ. 7, 23). და ამ პირობას შეასრულებს. ამინ.
ერთობ მნიშვნელოვანი კითხვაა! ეს ის საკითხია, ყოველი ადამიანის განსაკუთრებული ყურადღების საგანი რომ უნდა იყოს მთელი ამქვეყნიური ცხოვრების ჟამს! მოგზაურს, რომელსაც ვრცელი ზღვის გადალახვა მოელის, თვალწინ მუდამ იქითა ნაპირას მომლოდინე მყუდრო ნავსაყუდელი უდგას - ასევე ჩვენც, ცხოვრების ზღვას მიცემულნი, გონების თვალით ყოველთვის მარადისობას უნდა ვჭვრეტდეთ და წარმავალი ცხოვრების სარბიელზე საუკუნო ხვედრის მომზადებას ვცდილობდეთ. მაგრამ რომელი ამქვეყნიური მონაპოვარი შეიძლება გახდეს ჩვენი სამუდამო საკუთრება? მხოლოდ ცხონება. ვინც მიწიერ ცხოვრებას სიმდიდრის მოხვეჭაში ატარებს, ამსოფლით განსვლის ჟამს მიატოვებს ეს სიმდიდრე. ვინც სახელისა და დიდების მოხვეჭას ესწრაფვის, დაუნდობელი სიკვდილი უეჭველად მოსტაცებს ერთსაც და მეორესაც. ხოლო ვინც წარმავალ ცხოვრებას ცხონების მოპოვებას დაუთმობს, ის იმსოფლად გაიყოლებს მას და აქ მოპოვებული საგანძური ზეცაში დაუმკვიდრებს სამუდამო ნუგეშინისცემას.
საყვარელო ძმებო! რა უნდა ვქნათ იმისათვის, რომ ვცხონდეთ? ამ კითხვის პასუხს სახარებაში ვპოულობთ. უფალმა გამოგვიცხადა, რომ იმათი ცხონებისათის, ვისაც არა სწამს ქრისტე, აუცილებელია იწამონ იგი, ხოლო ვისაც სწამს, მათთვის ქრისტეს მცნებებით ცხოვრებაა საჭირო. ურწმუნო საუკუნო წარწყმედის კერძია, ხოლო თუ კაცს ქრისტე მხოლოდ სიტყვით სწამს, მაგრამ არ ასრულებს მის წმიდა მცნებებს, ანუ საქმით უარყოფს ქრისტეს, იმას საუკუნო წარწყმედა ელის. სხვაგვარად რომ ვთქვათ, ცხონებისათვის საჭიროა ქრისტეს ცოცხალი რწმენა.
როდესაც იუდეველებმა ჰკითხეს უფალს: "რაი ვყოთ, რაითა ვიქმოდით საქმესა ღვთისასა?" უფალმა მიუგო: „ესე არს საქმე ღვთისაი, რაითა გრწმენეს, რომელი-იგი მან მოავლინა" (ინ. 28-29). ცოცხალი რწმენა არის საქმე და ეს "საქმე ღმრთისა" იმდენად დიდია, რომ მისი მეშვეობით სრულიად შესაძლებელია ცხონება. ასეთი რწმენა ადამიანის მთელი ცხოვრებით, მთელი არსებით გამოიხატება: იგი მოიცავს მის აზრებს, გრძნობებს, მთელ მის საქმიანობას. "რომელსა ჰრწმენეს ჩემი (ასეთი რწმენით), აქუნდეს ცხოვრებაი საუკუნო" (იქვე, 47). "და ესე არს ცხოვრებაი საუკუნოი, რაითა გიცოდიან შენ მხოლოი ჭეშმარიტი ღმერთი და რომელი მოავლინე იესო ქრისტე" (მთ. 17, 3). ცოცხალი რწმენა არის ღმრთის ხედვა და ცნობა. ცოცხალი რწმენა არის ღმერთისთვის ცხოვრება და სოფლისთვის სიკვდილი. ცოცხალი რწმენა ღმრთის ნიჭია. სწორედ ამ უდიდესი ნიჭის მოცემას შესთხოვდნენ უფალს მოციქულები, როდესაც ეუბნებოდნენ: "შემძინე ჩვენ სარწმუნოებაი" (ლკ. 17, 5). მხოლოდ ცოცხალი რწმენის მეშვეობით ძალუძს ადამიანს უარყოს თავისი დაცემული ბუნების მოჩვენებითი ღირსებები, გახდეს უფლის მოწაფე და მიმდევარი თავისი გონებითაც და საქმეებითაც, რომლებიც განახლებული ბუნების შესაფერისნი იქნებიან.
სულიერი საცავი, სადაც ინახება და საიდანაც უსასრულოდ გვეძლევა სულიერი განძი, ანუ ჭეშმარიტი სარწმუნოება, არის ერთი, ჭეშმარიტი, მართლმადიდებელი ეკლესია. ამიტომ ჩვენი ცხონებისათვის აუცილებელია, რომ მართლმადიდებელს ეკლესიას ვეკუთვნოდეთ. ის, ვინც ეკლესიას არ ეკუთვნის, "იყავნ იგი შენდა, ვითარცა მეზვერე და წარმართი" (მთ. 18, 17), თქვა უფალმა. ამაოდ ჰგონია ვინმეს გონებით ცოდვა მსუბუქ, უმნიშვნელო ცოდვად! რამდენადაც სულია ხორცზე მეტი, იმდენადვე მეტია სულიერი სათნოება ხორციელზე; იმდენადვე უფრო მძიმეა და დამღუპველია სულის მიერ მიღებული და ჩადენილი ცოდვა ხორციელ ცოდვაზე. ხორციელი ცოდვა აშკარაა, სულიერი კი ხშირად ნაკლებად შესამჩნევი, ზოგჯერ სულაც შეუმჩნეველი ხდება ყოფით საზრუნავში ჩაფლულ კაცთათვის. მით უფრო საშინელია იგი! მით უფრო ზუსტად ხვდება მიზანში მისი დარტყმები! მით უფრო უკურნებელია მისგან მიყენებული ჭრილობები! თვით ნათლით შემოსილი ანგელოზი, რაკი ცოდვილმა გულისსიტყვამ სძლია, შავბლენ დემონად იქცა და, ზეციდან განდევნილი, ჯოჯოხეთის უფსკრულში შთახდა. მან თან ჩაიყოლა უამრავი ანგელოზი და ადამიანი, ვინც თავის აზრებს არასწორი მიმართულება მისცა. უფალმა, რომელმაც დაცემულ ანგელოზს ტყუილის მამა უწოდა, მას კაცის მკვლელიც დაარქვა, რადგანაც იგი "ჭეშმარიტებას არ დაადგრა" (ინ. 8, 44).
ტყუილი არის წყარო და მიზეზი საუკუნო სიკვდილისა, და პირიქით, ჭეშმარიტება არის ცხონების წყარო და მიზეზი, როგორც თვით უფალმა თქვა (იქვე, 32). წმ. ეკლესია თავის წიაღში, წმ. შეშმარიტებას ინახავს. თუკი ეკლესიას ვეკუთვნით და ვემორჩილებით, შეგვიძლია გვქონდეს სწორი წარმოდგენა ღმერთზე, ადამიანზე, სიკეთესა და ბოროტებაზე - შესაბამისად, ცხონებაზეც. აშკარაა, რომ ცხონების შესახებ სწორი წარმოდგენის გარეშე შეუძლებელია მისი მოპოვება. ჭეშმარიტებაა ცხონების დასაბამი! სწორი აზროვნებაა ცხონების დასაბამი! წარწყმედის საწინდარი კი არის ჭეშმარიტებისგან განდგომა არასწორი აზროვნების შეთვისების გზით. ყოველგვარი გადახრა წმ. ჭეშმარიტებისგან და ცრუ, ამ სწავლების საპირისპირო აზრის მიღება, ღმრთის გმობისა და მისგან განდგომის საშინელ ცოდვასთან არის შეერთებული. ამას გამოცდილებით მოწმობს წინაპართა დაცემა, რომელიც არასწორი აზრის მიღებით დაიწყო; ამასვე მოწმობს ყველა მწვალებლობაც: ამათგან ზოგმა ღმერთი იმით გმო, რომ უარყო უფალ იესო ქრისტეს ღმრთეებრიობა და დაამახინჯა მისი განკაცების ყოვლად წმინდა დოგმატი, ზოგმა - იმით, რომ კაცს ღმერთის თვისებები მიაწერა (პაპისტები); ზოგმა სული წმიდას ქმნილი უწოდა, სხვებმა კი უარყვეს სული წმიდის მოქმედება საეკლესიო საიდუმლოებებში და მათ კაცთა გამონაგონი უწოდეს (პროტესტანტები). დაბოლოს, ზოგიერთმა ღმერთი გმო იმით, რომ ქრისტეს მცნებებით ცხოვრების უარყოფა მოითხოვა: ისინი მზაკვრულად უვლიდნენ გვერდს სარწმუნოების დოგმატებს, მაგრამ მცნებების უარყოფით კლავდნენ სარწმუნოებას, რომელსაც იმისათვის, რომ ცოცხალი იყოს, აუცილებლად სჭირდება საქმეები: "სარწმუნოებაი თვინიერ საქმეთა მკუდარ არს" (იაკ. 2, 20). ყველაზე დიდი უბედურება სოფლის აღსასრულის წინ, მოციქულის სიტყვის თანახმად, იმ ადამიანებს დაატყდებათ, რომლებმაც „სიყვარული იგი ჭეშმარიტებისაი არა შეიწყნარეს, რაითამცა ცხოვნდეს იგინი. ამისთვის მოუვლინოს მათ ღმერთმან შემწე საცთურებისაი, რაითა ჰრწმენეს მათ ტყუილისა, რაითა ისაჯნენ ყოველნი, რომელთა არა ჰრწმენა ჭეშმარიტებისა მის, არამედ სათნო-ეყვნეს სიცრუესა შინა“ (2თეს. 2, 10-12). აღიარებენ რა ღმერთად უბოროტეს მტერს, ადამიანები საკუთარი გონების, საკუთარი გულის განწყობის უპირატესობას აღიარებენ. ჩვენი აზროვნების წესი, ანუ ჩვენი გონება სულიერი იქნება მხოლოდ მაშინ, როდესაც იგი მთლიანად ჭეშმარიტების წიაღში დაადგრება, ქრისტეს ცოცხალი რწმენის მიერ მისდამი აღყვანებული. ჭეშმარიტებისგან განდგომა სულიერი ზეციდან ამსოფლიური სიბრძნის, მტყუვარი გონების, წარწყმედის სფეროში განდგომა.
საყვარელო ძმებო! ისევე, როგორც მოციქულებმა, შევწიროთ უფალს მხურვალე ლოცვა, რათა მან მოგვანიჭოს ერთადერთი საშუალება ცხონებისა - ცოცხალი რწმენა. და როდესაც ამ უდიდესი ნიჭის მომადლებას შევთხოვთ, სურვილის გულწრფელობა იმით დავამტკიცოთ, რომ ყოველი ღონე ვიხმაროთ მის მოსაპოვებლად. "მოიქეც ბოროტისაგან და ჰქმენ კეთილი" (ფსალმ. 33, 15). იძულებით ამოვძირკვოთ გულიდან ცოდვა და ამით შევუთვისოთ მას სათნოება. დღეს წმ. ტაძარში ვდგავართ, უხილავი ღმერთის წინაშე, და ჯერ კიდევ ძალგვიძს შევთხოვოთ მას ყველაფერი, რაც ჩვენი ცხონებისთვის არის საჭირო: ის დროც მოვა, როდესაც მთელ კაცობრიობასთან ერთად მის წინაშე წარვდგებით, რათა პასუხი ვაგოთ ჩვენი ამქვეყნიური ცხოვრებისათვის. გავფრთხილდეთ, რომ მაშინ ქრისტიანის ლიტონი სახელი არ წარვუდგინოთ - იმ საქმეების გარეშე, რომლებსაც ღმერთი ქრისტიანებისგან მოითხოვს. უფალმა აღგვითქვა, რომ საშინელ პასუხს გასცემს ორგულ ქრისტიანებს: "მას ჟამსა ვჰრქუა მათ: არა გიცნი თქუენ, განმეშორენით ჩემგან ყოველნი მოქმედნი უსჯულოებისანი" (მთ. 7, 23). და ამ პირობას შეასრულებს. ამინ.
|
|
|
