645. თუკი ვინმე საკუთარ თავს სიკვდილის ხსოვნას აიძულებს და ამიტომ ცდილობს სიკეთე აკეთოს, ნუთუ ის ამის გამო ისეთ საზღარუს არ მიიღებს, როგორც თავისუფალი ნებით მოქმედი?
იხილეთ სრულად
კარგია თუ ადამიანი სიკვდილს იხსენებს, რათა მიეჩვიოს და გააცნობიეროს თავის მოკვდავობა, ხოლო მოკვდავი - წარმავალია, წარმავალი კი, უნდა მას ეს თუ არა, დატოვებს ამ საუკუნეს. ადამიანი, სიკვდილის უწყვეტი ხსოვნის საშუალებით, თავისუფალი ნებით სიკეთის ქმნას ეჩვევა. ხოლო თუ ის სიკეთის კეთებას მაშინ იწყებს, როცა სიკვდილს თვალებში უყურებს, ეს სხვა საქმეა. პირველი, სიკვდილის ხსოვნაში ხშირი ვარჯიშიდან გამომდინარე, თავისუფალი ნებით იღწვის, ხოლო მეორე - მოახლოებ...
644. კი მაგრამ როგორ? თუ ადამიანი კეთილ საქმეს სიკვდილის შიშით აკეთებს, ნუთუ ის არ ემსახურება მის ცხონებას?
იხილეთ სრულად
იძულებითი ცხონება არ შეიძლება შევადაროთი მას, რომელსაც ადამიანი თავისუფალი ნებით იხვეჭს; თუმცა კი, ეგ ადამიანი მაინც სჯობია იმას, რომელიც არაფერს აკეთებს. რამეთუ არაფრის კეთება სულს ღუპავს. ანუ, თუ სიკეთეს მაშინაც არ ვაკეთებთ, როცა საკუთარ თავზე დაყრდნობის იმედი აღარა გვაქვს, სული კვდება. ამრიგად, იცი რა ერთიც და მეორეც, გამოიყენე შენი საკუთრება, რომ სულელი ქალწულებივით კარს მიღმა არ დარჩე, რომელთაც წყალობის და ქველის საქმის ნაყოფი არ აღმოაჩნდათ.
643. სხვა ქრისტესმოყვარე კაცმა, რომელიც ავადმყოფობდა, იმავე ბერს, იოანეს ჰკითხა: „ვიცოცხლებ, თუ მოვკვდები?“ ბერმა ასე უპასუხა მას:
იხილეთ სრულად
მე რომ გითხრა იცოცხლებ თუ მოკვდები, ეს შენ სარგებელს არ მოგიტანს. რამეთუ, თუ გეტყვი მოკვდები მეთქი, მაშინ შენი ცხონება თითქოსდა ნაძალადევი იქნება; იმიტომ რომ, როდესაც საკუთარ თავს სიკვდილის მარწუხებში დაინახავ, როგორღაც საჭიროების გამო, უარს იტყვი შენს საკუთრებაზე. ხოლო, თუ დიდი ხნის სიცოცხლის იმედი გაქვს და ცხონებას მოისურვებ, მაშინ აზრებს სიკეთის ქმნაში განიმტკიცებ და უეცრადაც რომ მოკვდე, შენი ცხონება თავისუფალი ნებიდან გამომდინარე იქნება.
642. ზოგჯერ ისეც ხდება, რომ ორი ნივთი მაქვს: ერთი უკეთესი, ხოლო მეორე უდარესი, მაგალითად, ღვინო ან პური; აზრი მეუბნება, უკეთესი გლახაკებს მივცე, მაგრამ საგონებელში ვვარდები, მოვიქცე ასე თუ არა? ანუ მივცე თუ არა მათ უმჯობესი, ხოლო უდარესი ჩემთვის დავიტოვო? ასევე, როდესაც ჩემთან მამები მოდიან, ვფიქრობ, რომ ისინი გლახაკებზე უპირატესებად მივიჩნიო და, რამდენადაც ძალმიძს, შევიწყნარო ისინი. სწორად ვფიქრობ თუ არა?
იხილეთ სრულად
რაც შეეხება გლახაკებს, გეტყვი: ჩვენ თუ იმ საზომისათვის არ მიგვიღწევია, რომ ყველანი თანასწორად მივიჩნიოთ და მოყვასი საკუთარი თავივით შევიყვაროთ, მაშინ იცნობ რა საკუთარ უძლურებას, იმდენი გააკეთე, რამდენსაც შესძლებ და მიეცი მათ ის, რაც ნაკლებად ღირებულია. რაც შეეხება მომსვლელ მამებს, ისინი, რადგან ღვთის მონები არიან, უპირატესებად უნდა ჩათვალო, როგორც ეს წერილშია ნათქვამი: „მისცემდით უკუე ყოველთა, თანანადებსა პატივსა პატივი“ (რომ. 13, 7); რამეთუ ღმერ...
637. თუკი ვინმე, თავის საკუთრებას სხვას მიანდობს და ეტყვის, რომ მან ის ნაცნობ ადგილზე მამებს ან გლახაკებს დაურიგოს, მაგრამ ახლოს სხვა ფრიად შეჭირვებული ადამიანები იმყოფებიან, მაშინ ურიგო ხომ არ იქნება, თუკი ის მათაც გამოუყოფს წილს?
იხილეთ სრულად
თუკი ისინი ფრიად საჭიროებენ დახმარებას, მაშინ ეს შეუსაბამო არ იქნება; რამეთუ ზოგჯერ ისეც ხდება, რომ საკუთრების გამღებმა სხვათა საჭიროების შესახებ არ იცის და ამიტომ არ მიუთითებს სხვებზე. ხოლო, თუ ის ხაზგასმით ამბობს, რომ იმ ერთი ადგილის გარდა, გამნაწილებელმა საკუთრება არსად არ გაანაწილოსო, მაშინ, დაე, ნუ დაარღვევს მის მცნებას, თუმცა ჯერ ჰკითხოს შემომწირველს და, როგორც ის ეტყვის, ისე მოიქცეს და გამნაწილებელი მშვიდად იქნება.
636. ზოგიერთები აშკარად და ყველას წინაშე იღებენ გაცემულ მოწყალებას; ზოგს, კეთილშობილების გამო, აშკარა აღებისა რცხვენია, ხოლო ზოგიერთები ავადმყოფობენ და სახლებში წვანან. აქედან გამომდინარე, საჭირო ხომ არაა ზოგიერთის გამორჩევა, თუ ყველას ერთნაირად უნდა მიეცეს მოწყალება?
იხილეთ სრულად
ყველა, ვინც მოწყალებას აშკარად იღებს, ერთ თანრიგში ჩათვალე, ოღონდ მათ, ვინც უძლურია და რაღაცით იტანჯება, ცოტა მეტად უნდა დავეხმაროთ. ისინი კი, რომელთაც აშკარად, ხალხის წინაშე მოწყალების აღებისა რცხვენიათ და ისინიც, რომლებიც ავადმყოფობის გამო სახლებში წვანან, სხვა თანრიგში იგულისხმე და იმისდა მიხედვით მიეცი, როგორც საჭიროებენ, რისი კეთების ძალა შესწევს შენს ხელებს (ეკლეს. 9, 10) და როგორც მათ შეეფერება.
635. ერთმა ქრისტესმოყვარე კაცმა ერთ ადამიანს, რომელსაც ის სანდო ადამიანად თვლიდა, გლახაკთათვის დასარიგებლად შესაწირი მისცა და უთხრა: „მიიღე ეს და ღმერთს გასცემ ამისთვის პასუხს“. მაგრამ მან ვერ გაიგო, რომ ქველმოქმედმა ამით მას მძიმე პასუხისმგებლობა დააკისრა. მან იფიქრა, რომ რადგანაც საკუთარ თავზე აიღო მოწყალების დარიგება, ის უკვე ისედაც პასუხისმგებელი იყო ღვთის წინაშე, მიუხედავად იმისა, ეტყოდა თუ არა ამას ძმა. ხოლო როდესაც ამის თაობაზე იმავე ბერს (იოანეს) ჰკითხა, მან უპასუხა:
იხილეთ სრულად
მოტყუვდა ის, ვინც ეს საკუთარ თავზე აიღო, იმიტომ, რომ მან კადნიერად წარმოიდგინა თავი იმ მდგომარეობაში, თითქოს ყოველი საქმისთვის შეუძლია ღვთისათვის პასუხის გაცემა, დაავიწყდა რა ნათქვამი: „ვინ იტყვის: სუფთა გული მაქვს და ცოდვისაგან განვიწმინდეო?“ (იგავ. 20, 9). ეს სრულყოფილ მამათა საქმეა. მას უნდა ეთქვა ქველმოქმედისთვის: „იმ პირობით, რომ ღმერთს პასუხს გავცემ, მე ამას ვერ ავიღებ, რადგანაც ცოდვილი ადამიანი ვარ; მაგრამ შევეცდები ყველაფერი გავაკეთო ჩემი...
634. რადგანაც თითოეული ნეტარება ერთ სულიერ სათნოებას მოიცავს, საკმარისია თუ არა ერთი სათნოება ცხონებისათვის, ჩემო მამაო?
იხილეთ სრულად
სხეული ერთია, ხოლო ასოები მრავალი. თუ სხეულს ერთი ასო აკლია, მაშინ ის სრულყოფილი არაა, ასევე იმსჯელე შინაგან ადამიანზე, რომლის ასოებიც შინაარსით მრავალი სათნოებებია. თუ მას ერთი ასო აკლია, მაშინ ის არაა სრულყოფილი. ხელოსანმა, რომელმაც კარგად იცის თავის ხელობა, მოქნილი გონების გამო სხვა საქმეებსაც ასრულებს; მაგრამ, მიუხედავად ამისა, ის მხოლოდ თავის საქმის ოსტატად იწოდება და არა სხვა საქმეების. ასევეა აქაც; ვისაც ყველა სათნოება აქვს, ის იმ სათნოები...