ავტორი:
ეგნატე და კალისტე კსანთოპულები
თემა: ლოცვა
ღბთივსათნო ცხოვრების გამოცდილება, იესოს ლოცვაში გაჩვევის თაობაზე, ამ დაიგების მართებულობას გვიდასტურებს. ის სიტყვამცირეა, მაგრამ ყველაფერს იტევს. ძველ დროშივე მიაჩნდათ, რომ ამ ლოცვაში გაწაფვის შედგომ სხვა ლოცვები შეგიზლიათ ამოიღო ხმარებიდან. არის კი ვინმე ცხოვნების გზაზე მაძიებელთაგან, ვინც არ იცის ამ ლოცვის მადლის შესახებ? დიდია ძალა ამ ლოცვისა, მაგრამ, ამავე დროს საქმით დასტურდება, რომ ვინც ამ ლოცვას ეჩვევა, ყველა როდი ეზიარება მის ძალას და შეიტკბობს მის ნაყოფს. რატომ ხდება ასე? იმიტომ, რომ თავად სურს მიისაკუთროს ის, რაც მიეკუთვნება საღმრთო ნიჭს და ღვთის მადლს.
ჩვენ ხელგვეწიფება ამ ლოცვის დაწყება და გამეორება დილით, საღამოს, სიარულისას, ჯდომისა და წოლისას, საქმის კეთებისა და დასვენებისას, ამისთვის ღვთისაგან რაიმე გასაკუთრებულიშეწევნა არ გვესაჭიროება, მუდმივად ასე თუ ვიშრომებთ, შესაძლოა ისეთ მდგომარეობამდე მივიდეთ, რომ ენამ თავისთავად, ჩვენდა გაუცნობიერებლად იწყოს ლოცვის სიტყვების გამეორება. ამას შესაძლოა აზრების დამშვიდება მოჰყვეს და გულსიმიერი სითბოც აღგვეძრას. მაგრამ ყველაფერი ეს, როგორც აღნიშნავს ბერი ნიკიფორე, ჩვენი ძალისხმევის ნაყოფი იქნება. ამ მდგომარეობაში გაჩერება ნიშნავს, რომ ვკმაყოფილდებით თუთუყუშის შესააძლებლობით, რომელსაც ძალუძს ნაცნობი სიტყვები წარმოთქვას, თუნდაც ისეთი, როგორიცაა: "უფალო შეგვიწყალენ" და გვგონია, თითქოს გვაქვს ის, რაც საერთოდ არ გაგვაჩნია, სწორედ, ასე ემართებათ მათ, ვისაც ამ ლოცვაში გაწაფვის მიუხედავად, არ ეძლევა იმის შეცნობის უნარი, თუ რა არის ამ ლოცვის არსი. ვერ აცნობიერებენ რა ამას, ისინი კმაყოფილდებიან ლოცვის ზემოქმედების ბუნებრივი გამოვლინებებით და თავს ანებებენ ძიებას, რწმუნდება, რომ რაც უფრო აძლიერებს გარჯას მამათა მითითებების მიხედვით, მით უფრო ვერ იღებს მისგან მაყოფს, ამიომ მთელ სასოებას ღმერთზე ამყარებს. აი, მაშინ იხსნება კარი მადლის ზემოქმედებისათვის. მადლმა თავად უწყის, როდის მოვიდეს, მოვა და თავად აღასრულებს ლოცვის შერწყმას გულთან. მაშინ, როდესაც ბერები ამბობენ, გარეგნულად ყველაფერი ისევვე რჩება, როგორც იყო, ხოლო შინაგანი ძალით ხდება სხვა.
ის, რაც ითქვა ამ ლოცვის შესახებ, სავსებით მიესადაგება სულიერი ცხოვრების ყველანაირ გამოვლინებას. დაუკვირდით, მაგალითად, ვინმე გულმწყრალს და წარმოიდგინეთ, რომ მან გადაწყვიტა სძლიოს მრისხანებას და სიმშვიდე მოიპოვოს, ამას ვერასოდეს მოახერხებს. ეს ხდება მაშინ, როცა მოდის მადლი და გულში სიმშვიდეს ამკვიდრებს.
ასეა ყველაფერთან მიმართებაში. სულიერი ცხოვრების ნაყოფის ძიებაში მთლიანად უნდა დაიხარჯო. ნუ იკვლევ შენი ძიებისა და ძალისხმევის ნაყოფს, საკუთარ თავს მცირედიც არ მიაკუთვნო, არამედ განაცხადე შენი საწუხარი ღვთის წინაშე და მან ჰყოს. (ფალ. 36, 5).
ილოცე: "მსურის, ვეძიებ, ხოლო შენ ცხოველ მყავ სიმართლითა შენითა, უფალო". უფალმა განგვიწესა: "თვინიერ ჩემსა არარაი ძალ გიც ყოფად არცა ერთი" (იოანე 15, 5) და ეს განწესება, ზედმიწევნით აღესრულება სულიერ ცხოვრებაში, მისხალიც კი არ ალდება ნათქვამს. როცა იკითხავენ: რა უნდა ვქნათ, რომ ესა თუ ის სათნოება შევიძინოთ? პასუხი ერთია: შეევედრე ღმერთს და ის მოგანიჭებს; რასაც ეძიებ, სხვა გზით ვერ მოიპოვებ.
ჩვენ ხელგვეწიფება ამ ლოცვის დაწყება და გამეორება დილით, საღამოს, სიარულისას, ჯდომისა და წოლისას, საქმის კეთებისა და დასვენებისას, ამისთვის ღვთისაგან რაიმე გასაკუთრებულიშეწევნა არ გვესაჭიროება, მუდმივად ასე თუ ვიშრომებთ, შესაძლოა ისეთ მდგომარეობამდე მივიდეთ, რომ ენამ თავისთავად, ჩვენდა გაუცნობიერებლად იწყოს ლოცვის სიტყვების გამეორება. ამას შესაძლოა აზრების დამშვიდება მოჰყვეს და გულსიმიერი სითბოც აღგვეძრას. მაგრამ ყველაფერი ეს, როგორც აღნიშნავს ბერი ნიკიფორე, ჩვენი ძალისხმევის ნაყოფი იქნება. ამ მდგომარეობაში გაჩერება ნიშნავს, რომ ვკმაყოფილდებით თუთუყუშის შესააძლებლობით, რომელსაც ძალუძს ნაცნობი სიტყვები წარმოთქვას, თუნდაც ისეთი, როგორიცაა: "უფალო შეგვიწყალენ" და გვგონია, თითქოს გვაქვს ის, რაც საერთოდ არ გაგვაჩნია, სწორედ, ასე ემართებათ მათ, ვისაც ამ ლოცვაში გაწაფვის მიუხედავად, არ ეძლევა იმის შეცნობის უნარი, თუ რა არის ამ ლოცვის არსი. ვერ აცნობიერებენ რა ამას, ისინი კმაყოფილდებიან ლოცვის ზემოქმედების ბუნებრივი გამოვლინებებით და თავს ანებებენ ძიებას, რწმუნდება, რომ რაც უფრო აძლიერებს გარჯას მამათა მითითებების მიხედვით, მით უფრო ვერ იღებს მისგან მაყოფს, ამიომ მთელ სასოებას ღმერთზე ამყარებს. აი, მაშინ იხსნება კარი მადლის ზემოქმედებისათვის. მადლმა თავად უწყის, როდის მოვიდეს, მოვა და თავად აღასრულებს ლოცვის შერწყმას გულთან. მაშინ, როდესაც ბერები ამბობენ, გარეგნულად ყველაფერი ისევვე რჩება, როგორც იყო, ხოლო შინაგანი ძალით ხდება სხვა.
ის, რაც ითქვა ამ ლოცვის შესახებ, სავსებით მიესადაგება სულიერი ცხოვრების ყველანაირ გამოვლინებას. დაუკვირდით, მაგალითად, ვინმე გულმწყრალს და წარმოიდგინეთ, რომ მან გადაწყვიტა სძლიოს მრისხანებას და სიმშვიდე მოიპოვოს, ამას ვერასოდეს მოახერხებს. ეს ხდება მაშინ, როცა მოდის მადლი და გულში სიმშვიდეს ამკვიდრებს.
ასეა ყველაფერთან მიმართებაში. სულიერი ცხოვრების ნაყოფის ძიებაში მთლიანად უნდა დაიხარჯო. ნუ იკვლევ შენი ძიებისა და ძალისხმევის ნაყოფს, საკუთარ თავს მცირედიც არ მიაკუთვნო, არამედ განაცხადე შენი საწუხარი ღვთის წინაშე და მან ჰყოს. (ფალ. 36, 5).
ილოცე: "მსურის, ვეძიებ, ხოლო შენ ცხოველ მყავ სიმართლითა შენითა, უფალო". უფალმა განგვიწესა: "თვინიერ ჩემსა არარაი ძალ გიც ყოფად არცა ერთი" (იოანე 15, 5) და ეს განწესება, ზედმიწევნით აღესრულება სულიერ ცხოვრებაში, მისხალიც კი არ ალდება ნათქვამს. როცა იკითხავენ: რა უნდა ვქნათ, რომ ესა თუ ის სათნოება შევიძინოთ? პასუხი ერთია: შეევედრე ღმერთს და ის მოგანიჭებს; რასაც ეძიებ, სხვა გზით ვერ მოიპოვებ.